Ամեն ինչ սկսվեց հենց այն ժամանակ, երբ ես ավելի լրջորեն և ուշադիր լսեցի կլառնետի վայելուչ հնչյունները: Երբ ես յոթ տարեկան էի, ծնողներիս հայտնեցի, որ ուզում եմ հաճախել երաժշտական դպրոց: Քանի որ հայրս նույնպես կլառնետ է նվագում, դա շատ դուր եկավ նրան, և ինձ ուղարկեց երաժշտական դպրոց: Իմ կլառնետի ուսուցիչը  հայտնաբերելով իմ մեջ գործիքին տիրապետելու տաղանդը, հաճախակի ինձ ներկայացնում է տարբեր մրցույթներում և փառատոներում, որտեղ ես մեծ հաջողությամբ եմ հանդես եկել: Այս ասպարեզում իմ ամենամեծ հաջողությունն այն էր, որ 2013 թվականի ապրիլին մասնակցեցի Գյումրիում «Վերածնունդ» միջազգային փառատոնին: 2500 մասնակցի մեջ հայտնվեցի լավագույն 30 պատանի երաժիշտների շարքում և ստացա դիպլոմ «Լավագույն կատարող» անվանակարգում: Վերջերս` հունիսին, UNESCO-ի նախաձեռնությամբ Երևան էր հրավիրվել Մոսկվայի պետական կոնսերվատորիայի փողային բաժնի ամբիոնի վարիչ Ռաֆայել Բաղդասարյանը: Այցի նպատակն էր`ստուգել երեխաների ունակությունները: Լոռու մարզից ինձ ընտրեցին գալ Երևան և մասնակցելու այդ լսումներին: Պարոն Բաղդասարյանը  ինձ մասնագիտական օգտակար խորհուրդներ տվեց, հորդորեց, որ ավելի շատ ուշադրություն դարձնեմ դասական կատարմանը, և ասաց, որ ունեմ շատ լավ տվյալներ բարձրակարգ երաժիշտ դառնալու: 

Այս խորհուրդներից հետո ես ավելի եմ ոգևորվել և ավելի հաստատվել իմ որոշման մեջ. Անպայման շատ կաշխատեմ, որպեսզի արդարացնեմ հայրիկիս, ուսուցիչներից ու բոլոր մասնագետների սպասումները:

Լուսանկարը՝ Վալեր Հարությունյանի

Ես շատ եմ սիրում հանգստանալ ամառային արձակուրդներին: Հիմնականում գնում եմ քաղաք կամ սարը: Առավոտը շատ վաղ եմ արթնանում, մոտավորապես ժամը 5-ին կամ 6-ին: Լվացվում եմ, հագնվում և սկսում եմ մարզանք անել: Մոտավորապես ժամը 7-ին պապիկիս և եղբորս հետ գնում եմ հանդը` արոտավայր: Տանում ենք անասուններին արածացնելու: Շոգ օրերին ես, եղբայրս և պապիկս պառկում ենք ծառի տակ և մի քիչ քնում: Պապիկս անտառում մեզ պատմում է իր ջահել օրերի մասին, պատմում է, թե ինքը մեր տարիքում ինչ զվարճալի բաներ է արել: Հիմա էլ է պապիկս զվարճալի բաներ անում: Ես հիշեցի այդպիսի մի դեպք: Մի անգամ մենք անտառում էինք, և նա եղբորս ասաց, որ գնա տեսնի, թե անասունները ինչ են անում: Եվ պապս ինձ պատմեց, որ իր հայրն էլ իրեն էր ուղարկել անասուններին տեսնելու, երբ մեր տարիքում էր: Նա գնացել էր, փոխարեն հսկելու, սկսել էր կովին կթել: Մենք շատ ծիծաղեցինք:

Երեկոյան ժամը 6-ին կամ 7-ին նախիրը տանում ենք տուն: Ամառվա օրերին առավոտը, ավելի ճիշտ լուսաբացից առաջ` ժամը 4-ին գնում ենք ընկերներով մոշ հավաքելու: Մոշը հասնում է օգոստոսի 10-ից հետո: Մոշը հավաքելուց հետո այն վաճառում ենք և մեզ համար ուտելիք ենք գնում, կամ գումարը հավաքում ենք, որպեսզի դպրոցական պարագաներ գնենք:

Ամառը հաճախ ենք ընկերներով հավաքվում և գնում ենք անտառ ժամանակ անցկացնելու:  Շուտով աշուն է, սեպտեմբեր: Ես աշունը շատ եմ սիրում, քանի որ աշնանն եմ ծնվել:

Լուսանկարը՝ Նատալյա Թիզյանի

Մայրս ունենում է ճնշման տատանումներ, և հաճախ է վատառողջ լինում: Այդ պահերին ես սթրեսային վիճակում եմ հայտնվում, չգիտեմ` ինչ անել: Ես աշխատում եմ ավելի ուշադիր լինել, օգնել նրան տան գործերում, որպեսզի իզուր տեղը չնյարդայնանա: Սակայն փոքր եղբայրս հաճախ դա չի հասկանում: Նա շատ չարաճճի է: Նրա հետ հաճախ եմ վիճում, կարելի է ասել, ամեն օր: Բայց շատ եմ սիրում նրան: Տան իմ ամենօրյա պարտականությունն է` անկողին հավաքելը, փոշեկուլ անելը և փոշին հավաքելն է: Եղբորս հետ վիճելու հիմնական պատճառը այն է, որ նա իմ ասածները չի լսում և հանձնարարություններս չի կատարում: Օրինակ, մեր հիմնական վեճերից է.

- Դավիթ, ամբողջ տնով մեկ թղթեր ես թափել, հավաքիր:

- Տան աղջիկը դու չե՞ս, ինքդ հավաքիր, չեմ անելու:

Այստեղից սկսում են մեր վեճերը: Նա բողոքում է մայրիկին.

- Մամ, էս աղջիկդ ձեռքերիս ուժեղ խփել է:

- Էլեն, արի այստեղ:

- Ասա, մամ:

- Ինչո՞ւ ես եղբորդ խփել, չե՞ս ամաչու՞մ, մեծ աղջիկ ես` ընկել ես խելքին: Ոնց որ շուն ու կատու լինեք:

Ես ունեմ բնավորության վատ գիծ` չեմ սիրում զիջել: Առավել ևս, երբ ես ճիշտ եմ: Սակայն հանուն մայրիկի ստիպված եմ զիջել: Հուսամ շուտով եղբայրս կմեծանա ու կհասկանա ամեն բան: 

Լուսանկարը՝Դիանա Շահբազյանի

Միշտ  էլ  մասնագիտություն ընտրելը շատ դժվար խնդիր է եղել: Փոքր ժամանակ ուրիշ բան ես ուզում դառնալ, բայց  երբ մի քիչ մեծանում ես ու  հասկանում, թե ինչ ժամանակներում ես ապրում, հասկանում ես, որ պետք է ընտրես այնպիսի մի մասնագիտություն, որ ունենաս աշխատանք և ապրես քո հայրենի տանը: Դրա համար էլ ես ընտրեցի տրակտորիստի մասնագիտությունը: Երբեք ինձ չի գրավել արտերկիր գնալու և այնտեղ աշխատելու գաղափարը: Ճիշտ է, այնտեղ ավելի բարձր աշխատավարձ են ստանում, բայց ես ցանկանում եմ մնալ իմ հայրենիքում և աշխատել այստեղ: Ապրելու եմ գյուղում` Օձունում, այստեղ ես հող կմշակեմ իմ սեփական տեխնիկայով: Մտածել եմ նաև, թե ինչպես այն ձեռք բերել.  կգնամ մի քանի տարի արտերկրում աշխատելու, գումար հավաքելու, հետո վերադառնալով կգնեմ դրանք: Այսպես ես ոչ մի գործատուից կախում չեմ ունենա և կունենամ աշխատանք և ստիպված չեմ լինի հեռանալ իմ տնից և հայրենիքից: Ես շատ եմ սիրում իմ գյուղը, իմ տունը, մեր դաշտերն ու անտառները: Ես մնալու եմ գյուղում:

Վերջապես ավարտվեց այս ուսումնական տարին ևս, որն ինձ համար դարձավ վերջինը դպրոցում։ Դպրոցի և համալսարանի սահմանաբաժանին ունեի միայն երկու ամիս` կյանքս փոխելու ու հասուն կյանքին պատրաստվելու համար։ Ի՞նչը կարող էր ավելի արագ և արդյունավետ լինել այս դեպքում ու կտրուկ շրջել աշխարհայացքս, եթե ոչ ամառային դպրոցը։ Հենց այսպես էլ մտածում էի ու արդեն փնտրտուքների մեջ էի, երբ դեմ դիմաց կանգնեցինք ես ու «ԱրքաՆե 2015»֊ի մասնակցի հայտադիմումը։ Ավելի լավ ի՞նչ կարող էր լինել։ Դիմեցի, ընտրվեցի ու գնացի Ստեփանավան։ Դիմելուս օրվանից մինչ «ԱրքաՆե» ոտք դնելս անընդհատ մտածում էի, թե ինչ կարող է նշանակել դպրոցի անվանումը։ Ամեն ինչ պարզվեց տեղում․․․

Այստեղ արդեն իմացա, որ «ԱրքաՆե»֊ն (նախկինում՝ GLOW` Girls Lead Our World) ամառային դպրոցի «հայաֆիկացված» տարբերակն է։ Արքանան եղել է Վանի թագավորության արքա Արամեի կինը, իսկ դպրոցի «ԱրքաՆԵ» անվանումը հստակ ընդգծում է, որ այն միայն աղջիկների առաջնորդության ու զարգացման ամառային դպրոց է։ Այս տարի մեր արքունիքում հավաքվել էին ավելի քան 40 արքայադստրիկներ Հայաստան աշխարհի տարբեր նահանգներից։ 7 օր շարունակ նրանք հետևեցին «արքունական» օրակարգին՝ ամեն օր ժամանակ հատկացնելով մարմնամարզությանը, պարերին, դասախոսություններին, խաղերին, բուռն քննարկումներին և, իհարկե, պալատական խնջույքներին։ Մասնակիցներից յուրաքանչյուրն այս օրերին ճանաչեց ինքն իրեն, զգաց իրեն մեծ թիմի անդամ, ներկայացրեց իրեն որպես առաջնորդ, որպես ապագա թագուհի՝ հոգաց շրջակա միջավայրի ու շրջապատող մարդկանց մասին։ Յուրաքանչյուրի բնավորության մեջ ու խառնվածքում արմատացան հաստատակամությունն ու վստահությունը, հանդուրժողականությունն ու հոգատարությունը, յուրաքանչյուրի ներսում գլուխ բարձրացրեց պատանի առաջնորդը։ Անզեն աչքով էլ կարելի էր նկատել, որ մեր աղջիկներն արդեն էլ այնպիսին չէին, ինչպիսին որ ժամանել էին «արքունիք»։

Մենք ամառային դպրոցի 8-րդ շրջանավարտներն էինք, մեր արքունիքի 8-րդ իշխանազուն սերունդը։

Հիմա արդեն համոզված եմ, որ «ԱրքաՆե»֊ի շնորհիվ պատրաստ եմ հասուն համալսարանական կյանքին, գիտեմ, որ իմ ձեռք բերած գիտելիքների ու հմտությունների շնորհիվ կհաղթահարեմ ճանապարհիս հայտնված ցանկացած խոչընդոտ, որքան էլ դա բարդ թվա։

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Ամեն բնակավայր ունի իր ծագումն ու պատմությունը, հետևաբար, Վահագնի գյուղը բացառություն չէ: Այն բավականին հին գյուղ է, որի կառուցման գործում մեծ դեր են ունեցել յոթ գերդաստանների ավագները՝ Քոչինը, Վարդումը, Փարեմուզը, Կոստանդը, Մարտիրոսը, Մոսինը և Կիրակոսը: Այդ յոթ գերդաստաններն իրենց ավագներով Ղարաբաղից տեղափոխվում են Լոռի: Երկար դեգերումներից հետո կանգ են առնում Շահալի բնակավայրում, որը հնում հայտնի է եղել Վերին Հագնի անունով: Կիրակոսի  գերդաստանից  են սերվում Առաքելը, Ներսեսը, Կախը և  Բեգլարը,  որոնք եղել  են  եղբայրներ, և  եկել են   Ղարաբաղից  Իջևանի  Սևքար  գյուղ,  այնտեղից  տեղափոխվել Դսեղ, և  վերջում  հաստատվել Շահալիում մինչ  օրս:   Օրինակ,  մենք՝  Բեգլարյաններս,  Բեգլարի  ծոռներն  ենք: Ունենք  մեծ  գերդաստան,  և  չենք  խզում  բարեկամական  կապերը  այդ  տոհմերի  հետ՝  համարելով  նրանց  մեր  արյունակիցն  ու  ազգականը:

Բնակավայրը գյուղ չի համարվել: 1806-1807 թվականներին յոթ ընտանիքներով կառուցում են Շահալիի եկեղեցին: Գերդաստանների ավագները հավաքվում են, և մի քանի հոգուց բաղկացած պատվիրակություն են ուղարկում կաթողիկոսի մոտ: Կաթողիկոսը հանձնարարում է Ղարաքիլիսայի քահանային՝ բնակավայրն ապահովել հոգևորականով, որպեսզի ծուխ (գյուղ) ձևավորվի: Ղարաքիլիսայի հոգևորականներից մեկը՝ տեր Հովհաննեսը, համաձայնվում է տեղափոխվել Վահագնի և դառնում է գյուղի առաջին քահանան: Այդ յոթ ընտանիքների աջակցությամբ անհայտ վարպետների կառուցած փոքրիկ եկեղեցին՝ Սբ. Նշանը, բավարարում էր համայնքի հոգևոր պահանջները: Զանգակատունը կառուցվում է ավելի ուշ՝ 1838 թվականին: Եկեղեցին գործել է մինչև 1922 թվականը: Այնուհետև այն վեր է ածվել կոլտնտեսության պահեստի: Տանիքը վերջնականապես փլվել է 1988 թվականի ավերիչ երկրաշարժի ժամանակ: Կանգուն են եկեղեցու պատերը և զանգակատունը: Գործում է 2000 թվականին հիմանդրված Ա. Քոչինյանի անվան միջնակարգ դպրոցը, որի աշակերտները հասել են մեծ հաջողությունների դպրոցում ստացած գիտելիքներով: Գյուղն ունի նորակառույց մանկապարտեզ, և մոտակա ժամանակահատվածում կհանձնվի շահագործման: Ունենք նաև հուշարձան՝ Վահագնիի փառքի հուշարձանը, այն միակն է Հայաստանում, որ խորհրդանշում է նաև Վահագն աստծուն: «Վահագն վիշապաքաղը» կանգնեցվել է Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհված վահագնեցիների հիշատակին: Այն իրենից ներկայացնում է հոյակապ համալիր՝ կազմված ճարտարապետական երկու լուծումներից: Վահագնը պատերազմում հաղթած, հերոսացած հայ մարտիկի խորհրդանիշ-կերպարն է, վիշապը՝ պարտված ու ոչնչացած ոսոխը: Համալիրն ամբողջանում է թանգարանային մասով: Այն կառուցվել է բացառապես ժողովրդից հանգանակած գումարներով: Հանգանակությանը մասնակցել են Հայաստանում և արտերկրում բնակվող բոլոր վահագնեցիները: Հուշարձանի հանդիսավոր բացումը տեղի է ունեցել 1973 թվականի մայիսի 9-ին: Զոհվածների շարքերում է նաև ամբողջ Լոռու մարզից ռազմաճակատ մեկնած միակ կինը՝ Վահագնիի քաջարի դուստր, բուժքույր Մարուսյա Քոչինյանը: Այժմ հուշարձանը գտնվում է վթարային վիճակում: Գյուղն ունեցել է և հիմա էլ ունի մի շարք անվանի անձիք, որոնցից են՝ քաղաքական գործիչ՝ Անտոն Քոչինյանը, երգահան՝ գուսան Զաքարյանը, Հայրենական պատերազմի հերոս՝ Գառնիկ Վարդումյանը և գրող՝ Լիպարիտ Սարգսյանը: 2013 թվականին ասֆալտապատվեց գյուղի գլխավոր ճանապարհը, նույն թվականին մեծ շուքով նշվեց Ա. Քոչինյանի 100-ամյակը, որի հետ միաժամանակ դպրոցի բակում տեղադրվեց Ա. Քոչինյանի և գուսան Զաքարյանի կիսանդրիները: Համայնքում կա նաև հիվանդանոց, այն անվանվել է Մարուսյա Քոչինյանի անունով: Հիվանդանոցը սպասարկում է շրջակա հինգ գյուղերի բնակիչներին, բժիշկ՝ Աշոտ Հակոբյանի տնօրինությամբ : Արցախյան հերոսամարտին գյուղից շատերը մասնակցեցին, բայց ռազմաճակատ մեկնեցին և հերոսաբար կռվեցին մինչև կռվի ավարտը՝ Մանվել Աբրահամյանն ու Մանվել Հովհաննիսյանը: Այսօր էլ անկախ պետականության օրոք, երբ չկա կոլտնտեսություն, բնակչությունը չի դադարում զբաղվել գյուղատնտեսությամբ, քանի որ դրանով են ստեղծում օրվա հացը: Չնայած դրան, գյուղացիները խոստովանում են, որ անկախություն ձեռք բերելուց հետո կյանքը բավականին դժվարացել է: Չկա աշխատանք, մարդիկ մատնված են գործազրկության, այդ իսկ պատճառով լքում են հայրենիքը, որպեսզի գումար վաստակեն՝ ընտանիքի նյութական պահանջները ապահովելու համար: Ցավալի է, բայց փաստ, որ գյուղը լքում են մեծ մասամբ երիտասարդները, որոնք երբեմն էլ հեռանում են իրենց ընտանիքների հետ՝ անվերադարձ: Խմբակների բացակայությունն էլ ավելի վատ է անդրադառնում երեխաների ու երիտասարդների վրա, նրա համար, որ գյուղում չկա առանձնապես ոչ մի զբաղմունք: Դրա համար էլ շատ երիտասարդ ընտանիքներ իրենց երեխաների ապագան կերտելու համար տեղափոխվում են քաղաքներ: 2014 թվականից սկսած դպրոցին կից կառուցվում է սպորտդահլիճ, որը դպրոցահասակ երեխաներին հնարավորություն կտա մարզվել և իրենց ժամանակը արդյունավետ անցկացնել: Գյուղն օրեցօր դատարկվում է, բայց մենք մեր հույսը չենք կորցնում, և ապագային նայում ենք լավատեսորեն, սպասելով, որ մի օր բոլորը ետ կվերադառնան և կշենացնեն իրենց հայրենի օջախները:

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Լուսանկարը՝ Կարապետ Ավետյանի

Ամա՜ռ։ Որքան գույներ և որքան կյանք կա այս մի բառի մեջ։ Տարվա այս եղանակին Հայաստանի տարբեր վայրերում տարբեր ձև է լինում ամառը։ Օրինակ, ամռանը Երևանում շատ շոգ է լինում։ Ճիշտ է, Երևանը մեր մայրաքաղաքն է, այստեղ կան բազմաթիվ ժամանցային վայրեր և այստեղ է կենտրոնացած ՀՀ բնակչության մեծ մասը, բայց չէ որ հենց այդ  բնակչության մի մասն է, որ ամառը ցանկանում է անցկացնել գեղատեսիլ Ստեփանավանում։

Ինչպես հասկացաք, ամռանը Ստեփանավանում շատ են լինում հովեկները, ովքեր շոգից և տապից ուժասպառ ցանկանում են իրենց  հանգիստն անցկացնել Ստեփանավանի զով գրկում։ Ամառը իմ քաղաքում շատ զով է (համեմատած այլ տեղերի), օդը շատ մաքուր է, հանգիստ է. ահա այն բոլոր լավ կողմերը, որոնց ձգտում են մարդիկ Հայաստանի և, ինչու չէ, նաև արտասահմանի տարբեր մասերից։ Այս երևույթից զերծ չի մնում և մեր ընտանիքը։ Ամբողջ ամառ մեր տունը անպակաս է լինում հյուրերով, որոնց շնորհիվ շատ հետաքրքիր է անցնում ժամանակը։

Չափազանց մեծ է  մարդկանց հոսքը մայիս  ամսվա վերջին և հունիս ամսվա սկզբին, երբ սկսվում է եղևնիների փոշոտումը։ Փոշոտման ժամանակ եղևնիներից դեղնավուն ծաղկափոշի է թափվում, որը շատ օգտակար է մարդու առողջությանը։ Այս երևույթին մասնակցելու համար մարդիկ հարյուրավոր կիլոմետրեր են կտրում անցնում։ Այս հարցում մեր բախտը բերել է։ Մեր տունը շատ մոտ է գտնվում անտառին, իսկ փոշին տարածվում է 25կմ շառավղով, այնպես որ, կարիք չի զգացվում հասնել անտառ։ Մի բան պատմեմ սրա հետ  կապված։ Մի տարի փոշոտման ժամանակ մի այնպիսի քամի բարձրացավ, որ ողջ անտառը և հեռվում գտնվող սարերը ամբողջովին  փոշու մեջ էին, կարծես դեղին ամպեր լինեին իջած սարերի փեշերին։

Մինչդեռ  հուլիսի  տապից ազատվելու միակ միջոցը մարդիկ գտնում են Ձորագետում։ Հուլիսյան բարկ օրերին գետում կհանդիպես բազմաթիվ մարդկանց։ Ձորագետն էլ մեր քաղաքի գեղատեսիլ վայրերից մեկն է , որի պաղ ջրերում են իրենց փրկությունը գտնում հազարավոր մարդիկ շոգից ազատվելու համար։ Դե, իսկ արդեն օգոստոսին մարդիկ ցանկանում են իրենց հանգիստն անցկացնել ծովում կամ Սևանա լճում։

Մի խոսքով, շոգ եղանակից ազատվելու համար ձեր ամառային հանգստի մեջ ավելացրեք մի քիչ ցանկություն, մեկ հատ փոխադրամիջոց և ամենակարևորը, Ստեփանավանի զով եղանակից:

Լուսանկարը՝ Դիանա Աբգարյանի

-Արիգա, գալի՞ս ես էսօր գնանք եկեղեցի,- դիմեցի իմ փոքրիկ հարևանուհուն` իմանալով, որ իհարկե չի մերժի:

-Հա, հա,- ուրախացավ նա,- գնամ` մամայիս հարցնեմ, գամ,- և վազեց տուն:

Ես առանձնապես տանից դուրս գալ չեմ սիրում, բայց այդ երեկո եկեղեցի որոշեցի գնալ մի քանի պատճառով: Նախ, որովհետև Օձուն գյուղում իմ հանգստին մի քանի օր էր մնացել, և ես սովորություն ունեմ` չեմ կարող գյուղից հեռանալ առանց մեր եկեղեցին մտնելու: Իսկ մեր եկեղեցին գյուղի կենտրոնն է, հրապարակը, խաղահրապարակը, ժամանցի վայրը և, իհարկե, եկեղեցին: Շնորհիվ մեր գյուղի քահանայի` Տեր Վրթանեսի, եկեղեցին արդեն վաղուց ընդլայնել է իր գործառույթները: Ամեն երեկո, երբ ամառվա շոգը մի քիչ թուլանում է, այստեղ են հավաքվում բոլորը. երեխաները` խաղալու, երիտասարդները` զբոսնելու, մեծահասակները` հանդիպելու և զրուցելու: Գյուղը ապրում է եկեղեցու բակում: Եվ այսպես, որոշեցի գնալ եկեղեցի` մոմ վառելու, գյուղիս բնակչությանը ծանոթանալու և մի քիչ էլ ֆոտո անելու համար: Ես ու Արիգան ծանր ու մեծ ճանապարհ ընկանք:

Լուսանկարը՝ Էլեն Ղարիբյանի

-Գիտե՞ս չէ, հեսա բոլորը մեզ են նայելու,- մի քիչ սրտնեղեցի ես,- բոլորն իրար ճանաչում են, իսկ մենք ստեղից չենք, անծանոթ ենք:

-Հա~,- համաձայնեց Արիգան:

Մենք երկուսս էլ լավ գիտեինք մերոնց: Բայց Արիգային դա այդքան էլ չէր անհանգստացնում: Այդ ես այդքան չեմ սիրում, երբ ինձ են նայում:

Հենց մտանք եկեղեցու բակ, միանգամից ծանոթ մարդ հայտնվեց: Գայանեն էր ու էլի մի քանի հոգի, որոնց ճանաչում էի մեր հանդիպում-դասընթացից:

-Կգա՞ք խաղանք,- միանգամից հրավիրեցին մեզ վոյելբոլ խաղալու:

-Հա, իհարկե,- վոլեյբոլից հրաժարվել չեմ կարող,- արագ մտնենք եկեղեցի ու գանք:

Մոմ վառելուց հետո միացանք խմբին: Շատ էինք, շատ-շատ: Շուրջը տարբեր տարիքի երեխաներ կային, որոնք անդադար վազում ու խաղում էին:

-Դավիթ, արա Դավիթ, մեր գնդակը որդի՞ ա:

-Հնայ, մեծերի կուշտն ա ընգել: Հլա մեր գնդակը տշեք ստի, էլի: Ապրիք:

Վերջապես մի մեծ շրջան կազմեցինք:

-Ժողովուրդ, «դուսեկովի» ա,- հայտարարեց տղաներից մեկը:

Լուսնկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ես էլ որոշեցի, որ երբ խաղից դուրս գամ, ֆոտո կանեմ, իսկ հիմա կարող եմ հանգիստ խաղալ:

-Դե, դու դուս եկար, հենա ահագին էլ խաղացիր, հոգնած կըլիս, գնա մի քիչ դինջացի,- սրամտում էր տղաներից մեկը` ստիպելով հենց առաջին հարվածից սխալված աղջկան դուրս գալ խաղից:

-Դե, դու էլ դուս եկար, դու էլ շատ խաղ արիր,- շարունակում էր նա իր կատակը, երբ վերջապես ինքն էլ սխալվեց:

-Դե, հմի էլ դու գնա հանգստացի,- հակահարձակման դիմեցին բոլորը,- դու էլ շատ խաղ արիր:

-Ա, ես դուս չտեմ գալ, ես մեղավոր չեմ, կարար  հասներ,- բողոքում էր սրամիտը:

-Դե, որ տենց ա, ես էլ մտնիլ տեմ,- հայտարարեց արդեն խաղից դուրս մնացածը:

-Ես էլ:

-Ոչ մինդ էլ մտնիլ չտիք, էդ ինքը պտի դուս գա:

Լուսանկարը՝ Արմինե Կոստանդյանի

Ի վերջո սրամիտը դուրս եկավ խաղից, շուտով նաև ես: Ամեն անգամ, երբ խաղը վերջանում էր, բոլորս նորից հավաքվում էինք և սկսում նորից: Խաղալիս ուսումնասիրում էի բոլորին և նկատեցի, որ խաղացողների շարքում ամենամեծը կլիներ 14-15 տարեկան, իհարկե, ինձ չհաշված: Փորձեցի հիշել իմ տարիքի կամ ինձնից մեծ իմ ծանոթներին: Բոլորն արդեն աշխատում էին: Շատերն անգամ Հայաստանից դուրս: Այդ պահին իմ երևանցի ընկերներին հիշեցի, որոնք մինչև հիմա մտքում իրենց խոսք են տալիս խաղն սկզբից մինչև վերջ անցնելուց հետո ջնջել համակարգչի միջից: Այստեղ երեխաները հաստատ ավելի շուտ են մեծանում, միևնույն ժամանակ, ավելի պարզ մնալով: Շուտով խաղը վերածվեց վեճի, ու ես հասկացա, որ շատ բան եմ բաց թողել իմ գյուղից: Երևի 12 տարի առաջ, երբ հեռացա այստեղից, մեկընդմիշտ հետ մնացի գյուղի «ջահելությունից»: Եթե չգնայի, գուցե կհասկանայի, թե ինչու են երեխեքը կատակով իրար «լոբի պճղող» ասում, կամ ընդհանրապես, ինչ է նշանակում այդ զարմանալի արտահայտությունը, բայց հիմա արդեն դարձել եմ «էն ըրևանցի աղջիկը», որին գյուղում ոչ ոք չի ճանաչում:

Ընդունելով իմ մեծի պարտականությունը Արիգային կտրեցի խաղից և հայտարարեցի, որ արդեն ուշ է: Առանց ցտեսություն ասելու գնացինք: Մեկ է, ես էլ չեմ հայտնվելու, նրանք էլ դժվար թե հիշեն ինձ: