Երբ սկսեմ աշխատել

Լուսանկարը՝ Նարե Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նարե Խաչատրյանի

Երբ սկսեմ աշխատել, պատրաստվում եմ ֆինանսական աջակցություն ցույց տալ աղքատներին: Մի անգամ խանութում ականատես եմ եղել, թե ինչպես է վաճառողուհին կոպտել ֆինանսապես անապահով երեխային, շատ եմ ազդվել և որոշել եմ, որ առաջին կտավս վաճառելուց ստացված եկամուտով փակելու եմ այդ ընտանիքի պարտքերը և հոգալու եմ, որ այդ վաճառողուհին զրկվի իր աշխատանքից: Շատ եմ նյարդայնանում, որ մարդկանց հագուստով են գնահատում: Մտածում եմ, որ վատ հագնված մարդու հոգում ավելի շատ մարդկային հատկանիշներ կարող են լինել թաքնված, քան թանկարժեք հագուստների մեջ քողարկված ինչ-որ մեկի: Ինձ հուզում է իմ համայնքի գործազրկությունը, աշխատավարձերի չափը, անապահով ընտանիքների կեցության մակարդակը, մարդկանց անտարբերությունը:

Ալյոշա պապը

Լուսանկարը՝ Մերի Բորյանի

Լուսանկարը՝ Մերի Բորյանի

Իմ շրջապատի ամենահետաքրքիր մարդը Ալյոշա պապն է: Նա արդեն ութսունյոթ տարեկան է և ապրում է մեր գյուղում՝ Բարաբաթումում: Ալյոշան երիտասարդ ժամանակ աշխատել է շինարար, կառուցել է հայտնի մարդկանց տներ: Ալյոշա պապը շատ բարի մարդ է: Նա իր հիվանդության կամ ծերության պատճառով դժվար է տեղաշարժվում և ամեն հնարավոր բան արել է, որ իր քայլելու գործը հեշտացնի: Քայլելու համար նա իր ձեքով սարքել է ձեռնափայտ: Չնայած իր այս տարիքին՝ նա անշարժ չի մնում, պահում է կով և շուն: Ալյոշա պապիկը մեզ միշտ հետաքրքիր ու ծիծաղելի պատմություններ է պատմում: Մի օր նա մեզ պատմեց, որ երբ երեխա էր, իր երկու ընկերների հետ վարձվել էր մի մարդու մոտ աշխատելու: Ինքը մյուս երկուսից լավ էր աշխատում: Երբ աշխատանքը վերջացրեցին, լավ աշխատող երեխային տվեցին մի մեծ կոպեկ, իսկ այդ երկուսին՝ երկուական փոքր կոպեկներ: Լավ աշխատող երեխան լացելով գնացել էր տուն ու պատմել հայրիկին: Հայրիկը վերցրել է այդ կոպեկը և գնել էր կոնֆետ, այդ մեծ կոպեկը դարձրել էր երկու փոքր կոպեկ ու տվել երեխային: Այդ պատմությունը շատ ծիծաղելի պատմություն է, բայց Ալյոշա պապիկը դա պատմում էր լացելով: Նա երևի լաց էր լինում այն օրերի  մարդկանց մաքրությունը և միամտությունը հիշելու պատճառով:

Նորա տատիկը

 

Լուսանկարը՝ Մանե Տոնոյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Տոնոյանի

Իմ շրջապատի ամենահետաքրքիր մարդը մեր հարևան Նորա տատիկն է: Նա շատ լավ բնարավորություն ունի, սիրում է իր թոռնիկներին և մեր բակի գրեթե բոլոր երեխաներին: Նա առաջ աշխատում էր դպրոցում, իսկ հիմա՝ ոչ: Մենք, երբ բակում միջոցառում պետք է կազմակերպենք, միշտ դիմում ենք Նորա տատիկին: Նա շատ է մեզ օգնել, և մենք միշտ շնորհակալ կլինենք նրան: Նորա տատիկը ունի այգի, որը լի է ծաղիկներով, մենք միշտ օգնում ենք նրան ծաղիկները խնամելու գործում: Լինում է նաև, որ միջոցառումների վերջում նա մեզ իր ծաղիկներից է նվիրում: Նա շատ խելացի, բարի և հետաքրքիր տատիկ է: Նորա տատիկի ամուսինը՝ Վաչագան պապիկը, մահացել է, նա նույնպես շատ լավ մարդ էր: Նրանք միշտ համերաշխ էին, ես հիշում եմ, երբ փոքր էի ու իրենց ինչ-որ գործում օգնում էի, նրանք միշտ ինձ կոնֆետներ էին տալիս: Ես հիշում եմ, երբ դեռ Վաչագան պապիկը չէր մահացել, մեր վերջին միջոցառումը նվիրված էր ծերերին, ու այդ միջոցառման վերջում բոլոր տատիկներն ու պապիկները կանգնեցին և մեզ ծափահարեցին, իսկ մենք շատ հուզվեցինք: Ես միշտ կհիշեմ նրանց ու նրանց օգնությամբ կազմակերպված միջոցառումները:

Ինչը կփոխեի Կապանում

Լուսանկարը՝ Ալեն Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Ալեն Ղազարյանի

Կապանում փոխելու շատ բան կա: Պետք է, որ մարդիկ Կապանում ավելի բարի լինեն, չնայած, այդ ամենը գալիս է մարդու սոցիալական վիճակից, քանի որ բոլորն այսօր մտահոգված են մի հարցով, թե ինչպես օրվա հաց վաստակեն:

Կուզեի փոխել մարդկանց տրամադրությունը, որ նրանք ուրախ լինեն, ժպտան: Կապանում պակասում է ժպիտը:

Արա Հարությունյան

 

Առաջնահերթ կհետևեի քաղաքի մաքրությանը, քանի որ շատ փոշոտ է, ու ամենուր աղբ կա թափված: Քաղաքի բոլոր ծառերը կմշակեի: Ծառերը մեծ են և չորանում են, քանի որ չեն ստանում անհրաժեշտ խնամք, չեն ջրվում, չորացած մասերը չեն հեռացվում: Նաև կբարեկարգեի ճանապարհները:

Գոհար Հայրապետովա

 

Եթե ես հնարավորություն ունենայի ինչ-որ բան փոխելու, այնպես կանեի, որ ողջ տարին մեր համայնքը մաքուր լիներ։ Գումարով կապահովեի որբերին և անապահով մարդկանց։ Կբացեի խաղահրապարակներ, շենքեր կկառուցեի, կասֆալտապատեի ճանապարհները։ Աշխատատեղեր կբացեի։ Կավելացնեի մեր քաղաքի ծառերի քանակը։ Կբացեի հիվանդանոցներ, որտեղ անապահով մարդիկ անվճար կբուժվեին։

Էդգար Գրիգորյան

 

Կցանկանայի Կապանում բացել աշխատատեղեր, որոնք ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո չեն գործել: Դե, եթե աշխատատեղեր լինեն, կկանխվի արտագաղթը:

Սոկրատ Մկրտչյան

 

Կցանկայի վերացնել որսորդությունը: Որսորդությամբ զբաղվող մարդիկ չեն մտածում, որ այդ կենդանին մեղք է, չարժի հաճույքի համար կենդանուն վերացնել:

Արմինե Հովհաննիսյան

 

Կապանում կան մարդիկ, որոնք անտարբեր են ու գրեթե ոչ մի բանի ուշադրություն չեն դարձնում, չեն մասնակցում միջոցառումների: Պատճառաբանում են, որ ժամանակը չի հերիքում: Ես կվերանորոգեի Կապանի ավերված ամրոցները՝ Երիցվանքը, Բաղաբերդը և գյուղերի եկեղեցիները: Գյուղերում եկեղեցիների մեծ մասը գտնվում է շատ վատ վիճակում, և պահանջվում է երկարատև վերանորոգման աշխատանք:

Հրաչ Արզումանյան

 

Առաջին հերթին կփոխեի գյուղապետարանի շենքը և կվերանորոգեի կողքի գրադարանը։ Վերանորոգելուց հետո գրադարանի գրքերը կավելացնեի և կհարստացնեի մարդկանց բառապաշարը։ Համայնքի ճանապարհները կվերանորոգեի, դպրոցը և ջեռուցմամբ կապահովեի համայնքը։ Դպրոցը կապահովեի համակարգիչներով։ Գյուղապետարանին համակարգիչներ կտրամադրեի, որ յուրաքանչյուրը իր համակարգիչն ունենար։ Ջուրը ֆիլտրացած վիճակում կբաժանեի մարդկանց, որ զերծ մնան հիվանդություններից։ Իսկ համայնքի մոտ գտնվող պոչամբարի մոտ ինչ-որ սարք կտեղադրեի, որ այն չվնասեր համայնքին։

Նունե Սարգսյան

 

Մեր քաղաքը խորհրդային ժամանակների քաղաքի տեսք ունի, իսկ ես կկառուցեի ժամանակակից շենքեր: Իսկ մյուս խնդիրը մարդկանց աղքատությունն է: Շատ ընտանիքների հայրեր գնում են արտերկիր՝ աշխատելու, որ կարողանան պահել իրենց ընտանիքները: Եթե այս խնդիրները չլինեին, իմ քաղաքը իդեալական կլիներ:

Ալեքսան Ջհանգիրյան

 

Կապանում առաջին հերթին կփոխեի մարդկանց վերաբերմունքը բնության նկատմամբ: Բնակիչները անխնա ձևով պոկում են ծառի ճյուղերը, ծաղիկները: Ցանկանում եմ այլևս չտեսնել քաղաքի աղտոտված վիճակը: Փողոցը մաքրողները քիչ են, իսկ մարդիկ աղբը թափում են փողոցներում:

Մարիամ Հարությունյան

 

Ես կփոխեի աղբամանները: Դրանք ավելի շատ ու շուտ մաքրել կտայի: Երկրորդ բանը, որ կցանկանայի փոխել, դա դպրոցների ջեռուցումն է: Երրորդը՝ մարդկանց վերաբերմունքը շրջապատի նկատմամբ: Սակայն գիտակցում եմ, որ գրեթե անհնար բան եմ ցանկանում:

Արինե Մինասյան

 

Համայնքի գրադարանը գտնվում է շատ վատ վիճակում, տեղը շատ փոքր է: Ակումբի բեմը քանդված է, կցանկանայի այն վերանորոգել, որ երիտասարդները գյուղում զբաղմունք ունենան: Դպրոցը պետք է ամբողջությամբ վերանորոգել: Շատ կցանկանայի, որ մեր համայնքում մանկապարտեզ լիներ: Գյուղում փոքր երեխաները շատ են, կան նաև ընտանիքներ, որոնք հնարավորություն չունեն իրենց երեխային հեռու մանկապարտեզ ուղարկելու:

Մերի Գրիգորյան

 

Մեր գյուղի գրադարանն էլ վերանորոգման կարիք ունի: Կփոխեի նաև ակումբի շենքը, որը նույնպես վերանորոգման կարիք ունի: Դպրոցին կտրամադրեի ավտոմատներ, որ երեխաները կարողանան դրանք քանդել ու հավաքել: Մեր Կապան քաղաքն ունի շատ խնդիրներ: Ես կվերանորոգեի հիվանդանոցը, որովհետև շատ վատ վիճակում է գտնվում:

Քնարիկ Զաքարյան

 

Կասֆալտապատեի ճանապարհները, կվերանորոգեի եկեղեցու տանիքը, կբացեի աշխատատեղեր: Այս ամենն անելուց հետո նոր կմտածեի մնացած մանր խնդիրների մասին:

Արտյոմ Ղազարյան

 

Կվերանորոգեի Կապանի հիվանդանոցը, որը շատ վատ վիճակում է։ Կապանում կան զոհված ազատամարտիկների շատ ընտանիքներ, որոնք անապահով վիճակում են գտնվում։ Կապանում ջուրը աղտոտված է, այդ իսկ պատճառով առաջանում են հիվանդություններ։ Բայց այս ամենի հետ մեկտեղ ես շատ եմ սիրում Կապանը և չեմ պատկերացնում կյանքս առանց Կապանի։

Նարե Դավթյան

 

Ես կցանկանայի բարելավել մեր բակի լուսավորությունը և բարեկարգել բակը: Պետք է կազմակերպվեն մի շարք միջոցառումներ, որոնք դուր կգան մարդկանց: Իսկ ամենակարևորը, կվերանորոգեի շենքերի տանիքները, որոնք գտնվում են վթարային վիճակում:

Եվա Գրիգորյան

 

Նախևառաջ, Շինարարների թաղամասերի աստիճանները կփոխեի ճոպանուղով, որպեսզի տարեցները այդքան աստիճան ոտքով չբարձրանան: Այնուհետև կվերանորոգեի գյուղամիջյան ճանապարհները: Հետո կստեղծեի մի կազմակերպություն, որը հոգ կտաներ որբ և անապահով երեխաների մասին:

Ալվարդ Փարսադանյան

 

Ըստ իս՝ փոփոխությունները միշտ էլ գրավիչ են։ Գրադարանները կդարձնեի գրադարան-սրճարաններ և կտեղադրեի հարմարավետ կահույք` ընթերցանության համար։ Կավելացնեի կինոթատրոններ, թատրոններ, խաղացանկը ավելի հետաքրքիր կդարձնեի: Շատ երիտասարդներ ազատ ժամանակը անցկացնում են համակարգչի առաջ, բայց եթե ավելի հետաքրքիր ներկայացումներ լինեն, ինձ թվում է, որ ավելի շատ թատրոն կգնան։ Սահադաշտ կկառուցեի։ Կկառուցեի պահածոների գործարաններ, որ Կապանի մթերքը մինչև Երևան հասնելը չփչանա, այս կերպ կավելանային նաև աշխատատեղեր։ Կապան-Երևան երթուղային տաքսիները կփոխեի ինքնաթիռների հետ. չէ որ մի ժամանակ կար։

Նարե Խաչատրյան

Գեղանուշ գյուղը ձմռանը

Կապան

Իմ հերոսը

Լուսանկարը՝ Նարե Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նարե Խաչատրյանի

Իմ հերոսն իմ մայրն է՝ մասնագիտությամբ մանկաբարձուհի Քրիստինան: Ես նրանից շատ բաներ եմ սովորել, օրինակ՝ ճանաչել մարդկանց ոչ թե արտաքինով, այլ ներքինով: Նա ինձ դեռ մանկուց դաստիարակել է լինել քաղաքավարի, բարի, հոգատար, աշխատասեր: Ամեն հարցով նա ինձ աջակցում է: Լսելով նրա խորհուրդնեերը ես շատ բաների եմ հասել: Ես ուրախ եմ, որ ունեմ հիանալի, իդեալական, ինձ հասկացող, ճիշտ խորհուրդներ տվող մայրիկ: Ասում են, որ իդեալական մարդ չկա, բայց մայրս իդեալական է: Ճիշտ է, շատերը կասեն, որ իրենց մայրերը իդեալական են, բայց ես հավաստիացնում եմ ձեզ, որ իմ մայրը իրոք իդեալական է: Նա շատ բարի, հոգատար, աշխատասեր կին է: Ես շատ եմ ցանկանում նմանվել նրան:

Անի Մարտիրոսյան

***

Իմ հերոսը քույրիկս է՝ Վալյան: Երբ նա ծնվեց, բժիշկներն ասացին, որ չի ապրի։ Ծնված օրվանից նա պայքարեց կյանքի համար, որովետև փոքրիկ, հիվանդ երեխա էր։ Վեց տարեկանում նշիկները վիրահատեցին։ Հիշում եմ, երբ փոքր էի ու չափից շատ հետաքրքրասեր, իմ հարցերին պատասխանում էր քույրս։ Տասներեք տարեկանից ծնողներս Վալյային տարան ատլետիկայի։ Երբ մասնակցեց առաջին մրցմանը, գրավեց առաջին տեղը, չնայած՝ սկզբում չէր փայլում կարողություններով։ Եվ այստեղից սկսվեց նրա հաջողությունների շղթան։ Իսլանդիայում, Բուլղարիայում, Ֆրանսիայում, Մալթայում, Սլովակիայում, ինչպես նաև մեր հարևան պետություններում (բացի Ադրբեջանից) մասնակցել է թիմային և անհատական մրցումների՝ գրավելով մրցանակային տեղեր։ Վալյան հիմա քսանմեկ տարեկան է։ Սովորում է ՖԿՀՊԻ-ի լրագրության բաժնում և դրան զուգահեռ պարապում և աշխատում է։ Ես փորձում եմ նմանվել նրան աշխատասիրությամբ, համառությամբ, նպատակասլացությամբ։

Անուշ Ավագյան

Գեղանուշի պոչամբարը

Լուսանկարը՝ Նարե Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նարե Խաչատրյանի

Պոչամբարը գտնվում է Կապան քաղաքի գյուղերից մեկում՝ Գեղանուշ տանող ճանապարհի մոտակայքում: Պոչամբարը բացվել է 2007 թվականին: Դա շահագործվում է «Դանդի Փրիշս մեթալս Կապան» ՓԲԸ-ի կողմից, կառուցված է արդեն գոյություն ունեցող` հին պոչամբարի վրա: Գեղանուշ գյուղի բնակիչները դեմ էին պոչամբարի բացմանը, տարբեր դիմումներ ներկայացրին, սակայն մերժում ստացան: Պոչամբարը շատ վնասակար է. այն աղտոտում է օդը, հողը, առաջացնում է տարբեր տեսակի հիվանդություններ: Գեղանուշի բնակիչներից մեկը ասել է, որ պոչամբարը շատ մոտ է իրենց գյուղին և արդեն աղտոտել է իրենց հողը, ինչի պատճառով բերքը առատ չէ: Եղել են դեպքեր, որ անասունները մտել են պոչամբարի մեջ, և ոչ մի կերպ չեն կարողացել նրանց հանել: Պոչամբարը ավելի շուտ ճահճի նման է: Նաև ասում են, որ առանց համազգեստի և առանց համապատասխան ակնոցի չես կարող մտնել պոչամբարի տարածք: Գեղանուշցիները շատ են մտահոգվում այն բանի  համար, որ, հնարավոր է, մի քանի տարի հետո փակվի դեպի Գեղանուշ-Կապան ճանապարհը: Նաև եղել են զրույցներ, որ, հնարավոր է, գյուղի բնակիչներին դուրս հանեն գյուղից, շատերը նաև պոչամբարի պատճառով հեռանում են գյուղից: Իսկ Կապան եկող զբոսաշրջիկները կարծում են, թե դա լիճ է:

Լուսանկարը՝ Անի Մարտիրոսյանի

Լուսանկարը՝ Անի Մարտիրոսյանի

Լուսանկարը՝ Ալեքսան Ջհանգիրյանի

Լուսանկարը՝ Ալեքսան Ջհանգիրյանի

Լուսանկարը՝ Հրաչյա Արզումանյանի

Լուսանկարը՝ Հրաչյա Արզումանյանի

Ես հայ եմ

Ես ապրում եմ փոքր քաղաքում՝ Կապանում։ Ուզում եմ պատմել մեր քաղաքի ամենահետաքրքիր մարդու՝ Նադյա տատիկի մասին։ Նադյա տատիկը ազգությամբ ռուս է։ Նրա ամուսինը մահացել է, իսկ որդին զոհվել է Արցախյան պատերազմի ժամանակ։ Նա շատ բարի է։ Օրինակ՝ երբ մեկը իրեն օգնում է, նա միշտ կոնֆետներ է տալիս։ Ես մեր բակում չեմ ճանաչում այնպիսի մեկին, ով Նադյա տատիկի մասին վատը կասի։ Նադյա տատիկը շատ մաքրասեր կին է։ Նա ամեն աշուն առավոտյան ժամը յոթին վեր է կենում ու ավլում բակի տերևները։ Իմ մեջ միշտ տպավորվել են նրա խոսքերը, նա միշտ ասում էր, այծը որ այծ է, իր տակը մաքրում է։ Իսկ երբ հարցնում ես նրան, թե կցանկանա՞ր արդյոք վերադառնալ ՌԴ, նա պատասխանում է, որ ինքը հայ է ու ՌԴ-ի «բաբուշկաների» հետ գործ չունի։