ella mnacakanyan yerevan

Պրևերը՝ իմ շուրթերի լույսով

«Ես ասում եմ կեցցե՛, ամբողջ ուժով ասում եմ կեցցե՛ Ձեր հզոր տաղանդին»:

Վ. Հյուգո

Այս տողերով է սկսվում տասնյոթցիներից մեկի՝ վերջերս հրատարակված նյութը, որում նա ներկայացնում էր ֆրանսիացի գրական տաղանդներից մեկից՝ Շառլ Պիեռ Բոդլերից կատարած իր թարգմանությունները, որոնցից ոգեշնչված՝ ես էլ հիշեցի գրադարակիս խորքերում 4-5 տարվա անհույս մոռացության մատնված իմ մի քանի գրական-թարգմանչական (հաջո՞ղ կամ գուցե շատ էլ անհաջո՞ղ) փորձերի մասին՝ այս անգամ բառախաղերի ֆրանսիացի հզոր վարպետ Ժակ Պրևերի գրչից, որոնք գրադարակիս մութ անկյուններից լույս աշխարհ բերելու որոշումս, ի զարմանս ինձ, կայացրի ակնթարթորեն ու առանց երկմտելու: Գուցե (չ)արժե՞ր…

Փոխադարձ սիրողները

Փոխադարձ սիրողները միմյանց
Գրկում են կանգնած
Գիշերվա բաց դռների դիմաց,
Գրավում անցորդների հայացքները սառած:
Բայց նրանք սիրում են վերացած,
Ստվերների լույսով, փոխադարձ.
Շարժում են հոգիները մարդկանց՝
Նրանց պատելով անհագ ցանկությամբ՝
Սիրո, բերկրանքի կամ կատաղության…
Նրանք սիրում են փոխադարձ,
Լիովին անէացած,
Սիրում են ժամանակը մոռացած
Առաջին սիրո ցնցող պարզությամբ:

Առավոտյան նախաճաշ

Սև սուրճ բաժակում,
Սև մտքեր հոգում,
Եվ սուրճի բույրն էլ թունդ
Չի հանգստացնում:

Ծխախոտ է վառում՝
Հույս ունենալով,
Թե հոգու կայծերը այրում,
Հուշերն է ոչնչացնում:
Ծուխը վերև է ելնում,
Թվում է, թե քողարկում
Արցունքները աչքերում…

Գլխարկով դեմքը փակում,
Մարմնին է գցում վերարկուն,
Իր վերքերը ծածկել փորձում
Եվ դուրս է գնում՝
Առանց խոսելու,
Նայելով հեռու՜ն:

Եվ իմ սառը հայացքից
Լուռ արցունքներ են գլորվում…

Ֆրանսերենից թարգմանությունը՝ Էլլա Մնացականյանի

Մինչև թռիչքը

(«Ուղեկիցներ» շարքից)

«Ուղեկիցներ» շարքը ուղևորությունների ժամանակ ինքնաթիռներում կամ օդանավակայաններում ինձ հանդիպած մարդկանց ճեպանկար-գրառումներն են։

Լուսատախտակի առաջին տողը անվստահ թրթռաց ու փոխվեց՝ լուսավորելով թռիչքի փոփոխված ժամանակը՝ ևս մեկ անգամ ուշ։ Սպասասրահում հավաքված փոքր խումբը միաձայն հառաչեց։ Քնատ ու բարկացած ուղևորները ոտքերը քարշ տվեցին դեպի նստարանները՝ անշտապ տեղավորվելով։ Ոմանք շտապեցին պառկել՝ անմիջապես երկու կամ երեք նստարան զբաղեցնելով։

Թափանցիկ պատից այն կողմ վառվեցին ևս մի քանի լուսարձակ՝ փորձառու նկարիչների պես ընդգծելով հեռվում կայանած մեծ ու փոքր ինքնաթիռների ուրվագծերը։ Դեղին լույսի շերտերը որսացին սև օդում անկանոն հետագծերով սուրացող անձրևակաթիլները։

-Պապ, սոված չե՞ս։

Պատուհանների երկայնքով ձգվող նստարանին նստած երիտասարդ տղամարդը գլուխը բարձրացրեց գրքից ու նայեց իր առջև կանգնած ութ-ինը տարեկան աղջկան և ժպտաց․

-Չէ։

-Բայց ախր, ինչ այստեղ ենք՝ բան չես կերել։

Աղջիկը կիտեց հոնքերն ու թույլ օրորեց գլուխը՝ ցնցելով շեկ մազերի փոքիկ պոչը։ Տղամարդն ավելի լայն ժպտաց ու ծալեց գիրքը՝ մատը պահելով էջերի արանքում։

-Բայց սոված չեմ, որ սոված լինեի՝ կասեի։

Նա առաջ թեքվեց ու ձեռքը դրեց մտածկոտ դեմք ընդունած աղջկա փոքրիկ ուսին։

-Բա դու սոված չե՞ս։

-Չէ-է, ես թխվածք էի կերել, չե՞ս հիշում,- շտապեց վտահեցնել աղջիկը,- ես հետս վերցրել էի։

-Ապրես։ Դե նստիր, դեռ սպասելու ենք։

-Չէ, ես հոգնած չեմ։

Աղջիկը լուրջ դեմքով քայլեց նստարանի երկայնքով՝ ուշադիր ուսումնասիրելով պատուհանից այն կողմ շարված ինքնաթիռներին ու պարբերաբար շրջվելով դեպի հայրը՝ վստահանալով, որ նա տեղում է։

Վերջինս մի քանի վայրկյան նայեց դստեր հետևից, հետո կրկին բացեց գիրքը՝ քթի տակ թույլ ժպտալով։ Ընթերցանության ժամանակ նա պարբերաբար բարձրացնում էր աչքերն ու փնտրում աղջկան։ Քիչ հետո նրա աչքերը փակվեցին, ու գլուխն անօգնական իջավ կրծքին։ Գիրքը նույնպես կռացավ ու բաց էջերով պառկեց տիրոջ մոխրագույն, գործած սվիտերին։ Մի քանի րոպե հետո նա կտրուկ բացեց աչքերն ու անմիջապես անհանգիստ հայացքով չափեց սպասասրահը։ Վերջապես տեսնելով պատուհանի մոտ կանգնած դստերը՝ հանգստացած շունչ քաշեց ու հենվեց թիկնակին։

-Պա՞պ,- լսվեց դստեր ցածր, բայց լուրջ ձայնը,- ինչի՞ ես անձնագիրդ թողել դրսում: Բա որ կորի՞։

Աղջիկը վերցրեց անփութորեն նստարանին գցած անձնագիրն ու խնամքով տեղավորեց իր փոքրիկ պայուսակի մեջ, հետո զգուշությամբ նստեց հոր կողքին՝ պայուսակը դնելով ծնկներին։

-Ես գիտեի, որ դու կվերցնես, դրա համար հանգիստ էի,- ժպտաց տղամարդը։

Աղջիկը հազիվ նկատելի վեր բարձրացրեց գլուխը, աչքերը գոհ փայլեցին։ Մի քանի րոպե շարունակ նա հանգիստ հայացքով նայում էր շուրջը՝ հատակին չհասնող ոտքերը օդում ճոճելով։ Հետո վերցրեց կողքի նստարանին դրված մուգ կապույտ ալբոմն ու թերթեց հաստ, դեղնավուն էջերը, որոնց վրա մատիտով էսքիզներ էին արված։

-Պապ, պապ, բա էս մեկը ե՞րբ ես վերջացնելու,- նա փոքրիկ մատով թփթփացրեց էջերից մեկին,- անցած շաբաթվանից նկարում ես։

Հայրը նույնպես կռացավ ալբոմի վրա, մատով տրորեց գծերից մեկը, փչեց էջին։

-Վաղը,- վստահ ասաց նա։

-Էս մեկն ամենաշատն եմ սիրում,- ժպտաց աղջիկը՝ բացելով մեկ այլ էջ ու քնքշանքով նայելով պատկերին։

Հայրը նույնպես նայեց, ժպտաց՝ ասես մի փոքր ամաչելով։

-Պահեմ մոտս, թե չէ դու կկորցնես,- աղջիկը դժվարությամբ տեղավորեց մեծ ալբոմն իր փոքրիկ պայուսակի մեջ,- դու ամեն ինչ կորցնում ես։ Բա հիմա սոված չե՞ս, պապ։ Ես գիտեմ, դու որ սովածանաս, կմոռանաս հաց ուտել․․․

․․․Լուսատախտակի տողը կրկին դողաց՝ վախվորած հայտնելով, որ թռիչքը կրկին հետաձգվում է։ Սրճարաններն ու գրեթե բոլոր խանութները փակվել էին ու անջատել լույսերը։ Ապակե հսկայական պատի առջև նստած էր միայն երիտասարդ տղամարդը։ Աղջիկը քնած էր նրա գրկում՝ կատվի պես կծկված ու շատ փոքր։ Նրա մի ականջին ականջակալ էր դրված, որի մյուս զույգը հոր ականջում էր։ Վերջինս ամուր գրկել էր դստերը երկու ձեռքով ու նայում էր առաջ՝ պատուհանից դուրս։

Ապակուց այն կողմ թանձր գիշեր էր և ուժեղ փոթորիկ։

Խայտաբղետ Երևան

Սիրիր, սիրիր, բայց գլուխդ մի կորցրու

Լուսանկարը` Օրիեն Լեքլյուզի

Լուսանկարը` Օրիեն Լեքլյուզի

Դուռը բացվեց, և փոխտնօրենի հետևից մտավ մի տղա, որն առաջին հայացքից ինձ թվաց գեղեցիկ: Նոր աշակերտին նստեցրին իմ կողքին: Բոլոր աղջիկները շրջվեցին և նախանձոտ հայացքով նայեցին ինձ: Դասամիջոցին մոտեցան և հարցրին նրա մասին:

-Կոպիտ տղա է, ի՞նչ եք վրան աչք դրել:

-Հնարավոր չի, որ այդքան սիրուն տղան կոպիտ լինի:

-Ի՞նչ ես կանգնել դռան մոտ, մի կողմ քաշվի, անցնում եմ,- բղավեց նոր տղան, և բոլոր աղջիկները շրջվեցին:

-Տեսա՞ք,- ասացի ես և նստեցի տեղս:

Տուն գնալիս Աննան համոզված էր, որ նոր տղան իրեն կուղեկցի տուն: Ճանապարհին նա անընդհատ հետ էր նայում` հույս ունենալով, որ կտեսնի նրան: Մեկ անգամ ևս հետ նայեց և տեսավ. տղան վազում էր իր ուղղությամբ, բայց հավասարվելով իրեն` ուշադրություն էլ չդարձրեց: Հաջորդ օրը դասարանի աղջիկները փորձում էին տղայի հետ խոսել, բայց նա միայն կոպիտ պատասխանում էր բոլորին.

-Ուզածդ ի՞նչ ա,- կամ,- դրանով ի՞նչ ես ուզում ասել:

Աղջիկները բարկանում էին և հեռանում, իսկ մեկ շաբաթ հետո դասընկերուհուս հուշատետրի մեջ «սիրած էակ ունե՞ք» հարցին բոլորը պատասխանում էին` ոչ:

Լուսինե Հարությունյան 14տ.

 

Այսպիսի սեր

-Լուս, արի, բան ունեմ ասելու:
-Հա, ասա:
-Լսիր, գիտես, էսօր ինձ մնգոյի Նորոն կոնֆետ տվեց: Կլինի՞, ես էլ իրեն տանեմ տամ,- ասաց քույրս:
-Կլինի, կլինի:
Այդ պահին մտքումս ասացի. «Չորս տարեկան է, էլի»: Հաջորդ օրը նորից.
-Գիտե՞ս, էսօր կողքիս ա նստել, իմ հետևի մահճակալին ա պառկել, ընենց որ…
-Ի՞նչ, ասա:
-Որ ասեմ` չես ջղայնանա՞:
-Չէ:
-Լավ, ոնց որ ինձ սիրում է:
Հիմա քույրս վեց տարեկան է, բայց երբ հարցնում եմ, թե ում է սիրում, ասում է` Նորոյին:

Լուսինե Հովհաննիսյան 11 տ.
Շեքսպիրյան ժամանակների ոճով

-Ինքը քո կյանքում առաջի՞նն ա:
-Չէ, յոթերորդը:
-Պահո, էդ կարո՞ղ ա շեքսպիրական ես:
-Լավ, արդեն կատաղում եմ:
-Լավ, լավ հանգստացիր:
-Խոստացիր, որ էլ ձեռ չես առնելու:
-Հա, հա:
-Թորոս, գիտես, չէ՞, այսօր Էլենի հետ պարելու եմ:
-Գրա՞զ ես գալիս:
-Հա:
Եկավ պարելու ժամանակը: Ռուբենը և Դավիթը միաժամանակ մոտեցան Էլենին և հրավիրեցին պարելու, և իհարկե, կռիվն սկսվեց:
Ես ու ընկերս մոտեցանք, որպեսզի բաժանենք, սակայն Ռուբենը հուժկու հարվածով բաժանվեց առաջին բաժանողից և անցավ ինձ:
-Թորոս, ուրեմն դու էլ ե՞ս սիրում Էլենին:
-Չէ, ես ուզում եմ…
Բայց երկու սիրահարները` Ռուբենն ու Դավիթը, մոռացած Էլենին, հարձակվեցին վրաս: Եվ եթե մեզ չբաժանեին, ապա ինձնից միայն ոսկորներս կմնային:

Թորոս Իսկուդարյան 11տ.

 

Հետաքրքիր բան

Մեր դասարանում իրարանցում էր: Հասմիկը և նրա ընկերուհին, ինչպես միշտ, պատրաստվում էին ինչ-որ հայտարարություն անել.
-Երեխաներ, «Միսս աշակերտուհի» մրցույթ ենք անցկացնում: Տղաներին կբաժանենք թղթեր, որոնց վրա նրանք կգրեն աղջիկների անունները:
Հասմիկը հավանաբար համոզված էր, որ ինքն է ընտրվելու, այլապես չէր կազմակերպի այս մրցույթը: Բոլորս գրեցինք անունները: Եկավ հաջորդ օրը: Հիասթափված դեմքով Հասմիկը մտավ դասարան: Նա իմացել էր, որ դասարանի ամենագեղեցիկ աղջիկը ինքը չի: Իսկ հետո հրապարակեց արդյունքները: Ձայների մեծամասնությամբ առաջին, երկրորդ և երրորդ տեղերը գրավել էին համապատասխանաբար` Լևոնը, Լևոնը և Լևոնը:

Մուշեղ Բաղդասարյան 15տ. 

 

Ախ, ո՞ւր ես

Սեպտեմբերի մեկն էր: Առաջին անգամ ես պատրաստվում էի գնալ դպրոց: Մենք հավաքվել էինք մեր դպրոցի բակում: Բաց թողեցինք փուչիկները և գնացինք դասարան: Հանկարծ մի աղջիկ վազելով մոտեցավ մեզ: Ես նայեցի նրան և քարացա: Ես դեռ չէի տեսել այդպիսի սիրուն աղջիկ: Մենք մտանք դպրոց, նա նստեց իմ կողքին: Դասատուն խոսում էր, երեխաները մոտենում էին գրատախտակին և ներկայանում, իսկ Ռոզան (այդպես էր նրա անունը) անընդմեջ ինձ էր նայում: Այդ պահին ես հասկացա, որ նրա նկատմամբ անտարբեր չեմ: Դասը վերջացավ: Երկուսով գնացինք տուն: Պարզվեց, որ նա մեր հարևանուհին է: Մեկ տարի մենք միասին էինք: Ապրիլին ես նրան սեր խոստովանեցի և ստացա դրական պատասխան: Մայիսին պարզվեց, որ նրանք Մոսկվա են մեկնում: Ռոզան ինձ տվեց իրենց նոր տան հասցեն և ասաց, որ եթե Մոսկվայում լինեմ, անպայման հյուր գնամ իրեն: Նրանք գնացին: Ուղիղ մեկ տարի մենք նամակ էինք գրում իրար: Իսկ երբ պատրաստվեցինք հյուր գնալ Մոսկվա, պարզվեց, որ նրանք տեղափոխվել են, իսկ ո՞ւր, չգիտեմ:

Տիգրան Մուրադյան 13տ.

 

Լուսանկարը` Հայկ Սարգսյանի

Լուսանկարը` Հայկ Սարգսյանի

Հեռու չես փախչի

Սամը դպրոցից տուն էր գնում: «Վայ, արա…,- ասաց ինքն իրեն և ոտքը հանեց ցեխաջրի միջից: Էս ո՞ւր եմ ընկել»,- բորբոքվեց Սամը և ընկավ ուրիշ ցեխաջրի մեջ: Բայց վայրկենական փոխվեց և հիշեց, թե ինչի համար է այդտեղ: Մինչև ծնկները կեղտոտ էր: Սամը շարունակեց ճանապարհը: «Արդեն ժամը երկուսն եղավ,- անհանգիստ ժամացույցին նայեց նա,- բայց դեռ կեսն էլ չեմ անցել»:

Արդեն մեկ ամիս էր` Սամը դասից հետո տուն էր գնում այդ ցեխոտ և երկար ճանապարհով, և ամեն անգամ ցեխոտ տուն էր վերադառնում: Ամեն առավոտ դասերից ուշանում էր` կոշիկները մաքրելու պատճառով:

Սամը հասավ Լիլիթենց տան մոտ: Լիլիթն այգում նստած գիրք էր կարդում: Սամը կախարդվել էր աղջկա գեղեցկությամբ և ընկել երազների գիրկը: «Հաֆ, հաֆ… »,- հանկարծ լսվեցին շների հաչոցներ: Սամը հանկարծ քար կտրեց: Նա սարսափում էր շներից: Իրար խառնված` սկսեց վազել, ոտքը սայթաքեց և ընկավ հսկա ցեխաջրի մեջ: Նա, ցեխաջրի մեջ խրված, լսում էր հռհռոցներ Լիլիթենց տնից: Լիլիթի փոքր եղբայրները դիտում էին «Թոմ և Ջերրի» մուլտֆիլմը և ծիծաղում Թոմի վրա, թե նա ինչպես էր խելակորույս փախչում կատաղած շներից, որոնց հաչոցը բարձր լսվում էր: «Թոմին էլ նմանվեցի»,- մրթմրթաց Արամը, թափ տվեց շորերն ու գնաց տուն:

Հրանտ Պետրոսյան 14տ.

 

Սպիտակ վերարկու և սև վերնաշապիկ

 

«Հիմա որտե՞ղ գտնեմ ես քեզ, սեր իմ կորած…»

Արսեն Սաֆարյանի երգերը լսելով` ընկերուհիս սկսում էր լաց լինել.

-Այստեղ եմ: Ես այստեղ եմ, իմ սեր:

Եվ եթե մի քանի օր հեռուստացույցով չէին հաղորդում նրա երգերը, բարկանում էր.

-Ինչո՞ւ, այ հեռուստացույց, ես քեզ ի՞նչ եմ արել…

Մի օր էլ նրան մի տղա զանգահարեց.

-Ալո, բարև, Սյուզի, ինչպե՞ս ես:

-Լավ եմ, իսկ ո՞վ է:

-Վանիկը:

-Իսկ ո՞վ է Վանիկը:

-Քո սերը:

-Ոչ, կներես, իմ սերն Արսեն Սաֆարյանն է:

-Ի՞նչ, այն երգի՞չը:

-Այո, այն երգիչը:

Նա լսափողը ցած դրեց: Տղան մի պահ տխրեց, ապա ուրախացավ` հասկանալով, որ Արսեն Սաֆարյանը Սյուզիին երբեք չի սիրի: Վանիկի մազերը երկար էին: Բայց քանի որ նա ցանկանում էր նմանվել Արսեն Սաֆարյանին, կտրեց մազերը, հագավ սպիտակ վերարկու և գնաց Սյուզիենց տուն: Տեսնելով նրա կարճ մազերը և սպիտակ վերարկուն, Սյուզին ասաց.

-Արսեն Սաֆարյանի նման էլ հագնվել ես… Ես էլ նրան չեմ սիրում, Անդրեին եմ սիրում:

Տղան քար կտրեց` գոնե մազերը չկտրեր, հիմա ինչպե՞ս է Անդրեին նմանվելու…

Վիկտորյա Ավետիսյան 13 տ.

 

Իսկ նա կսպասի

Անցյալ ամառ ես գնացի տատիկիս տուն` վեցամյա զարմիկիս տեսնելու, քանի որ հիվանդ էր: Նա առանց բարևելու սկսեց պատմել ինչ-որ մեկի մասին.

-Գիտե՞ս ինչ սիրուն ա, հեսա մենք ամուսնանալու ենք, կգաս, չէ՞, մեր հարսանիքին:

-Ո՞ւմ մասին ես խոսում, Պերճ:

-Վարդուշի:

-Վարդուշն ո՞վ ա:

-Մեզնից մի քանի շենք վերև ա ապրում,- ասաց նա,- էսօր էլ ամուսնանալու ա:

-Քեզ հե՞տ:

-Չէ, իրա ընկերոջ:

-Բա որ ինքը ամուսնանա, ո՞նց ես դու հետն ամուսնանալու, հը՞, Պերճ,- հարցրի ես:

-Հա ի՞նչ անենք, հեսա կբաժանվի, ինձ հետ կամուսնանա: Համ էլ` ես իրան մատանի եմ նվիրել: Ու ասել եմ, որ իրան սիրում եմ:

-Բա ինքը քեզ ի՞նչ ասաց:

-Ոչ մի բան չասաց, տարավ խանութ ու մի կոնֆետ գնեց:

-Բայց ինքը քանի՞ տարեկան ա:

-27:

-Այդքան մե՞ծ, գոնե սիրո՞ւն ա:

-Չէ հա, որ սիրուն լիներ, հո տանը չէ՞ր մնա:

-Բա էն մանկապարտեզի աղջիկը,- հարցրի եղբորս,- նրա հետ չես ամուսնանալո՞ւ:

-Նրա հետ էլ կամուսնանամ:

Այսպես եղբայրս ամեն օր մի նոր աղջկա է հավանում և որոշում ամուսնանալ, բայց նախկին «սերերին» էլ չի մոռանում:

Թագուհի Գևորգյան 12 տ. 

 

Լուսանկարը` Հայկ Սարգսյանի

Լուսանկարը` Հայկ Սարգսյանի

Անսահման սիրո «գերին»

Աղջիկն ուշադիր շուրջը նայեց, ապա փակեց դուռը, դիմացը մի աթոռ դրեց, որպեսզի ոչ ոք չկարողանա ներս մտնել, հետո պահարանի հեռավոր անկյունից մի արկղ հանեց, բանալիով բացեց ու միջից հանեց ծաղիկներով, աստղիկներով ու սրտիկներով զարդարված մի տետր: Այդ պահին միջանցքում ոտնաձայներ լսվեցին: Աղջիկն արագ տետրը շպրտեց մահճակալի տակ, իսկ ինքն ամենաանմեղ տեսքով նստեց գրասեղանի մոտ և կռացավ քիմիայի դասագրքի վրա:

-Արի հաց ուտելու,- լսվեց մայրիկի ձայնը:

-Գալիս եմ,- ստեց աղջիկը:

«Ծերուկ,- ինքն իրեն դիմեց (ինչ-որ ֆիլմի մեջ էր լսել այդ բառը և շատ էր հավանել),- չէ՞ որ չի կարելի մայրիկին խաբել»:

«Սիրո համար ամեն ինչ կարելի է անել»,- մխիթարեց ինքն իրեն, հանեց մահճակալի տակից տետրը և բացելով` հիացած նայեց էջերից մեկի վրա փակցված նկարին: «Երբ մենք ամուսնանանք,- երևակայության գիրկն ընկած` երազում էր նա,- որոշ ժամանակ անց ես նրան ցույց կտամ այս տետրը և կասեմ, որ դեռ փոքր ժամանակվանից սիրել եմ իրեն»:

Դուռը ծեծեցին: Աղջիկը վախեցած թաքցրեց տետրը, բայց իզուր: Դուռը ծեծողը փոքր քույրն էր` միակ մարդը, որին նա վստահում էր իր անսահման, վիթխարի սերը:

-Հենց նոր սիրելիիդ տեսա,- ինքնագոհ հայտարարեց քույրը,- հա, հեռուստացույցով ցույց տվեցին, ասացին` ամուսնացել է ինչ-որ երգչուհու հետ: Ցավակցում եմ:

Քրոջ գնալուց հետո դեռ մի քանի վայրկյան ապշած կանգնեց տեղում, այնուհետև լաց լինելով նետվեց դեպի տետրը, պոկեց էջը, պատռեց նկարը և շպրտեց լուսամուտից դուրս: Հետո սրբեց արցունքները, պահարանի միջի արկղից հանեց մի ուրիշ կինոդերասանի նկար, փակցրեց տետրում և մի քանի րոպե հիանալուց հետո գնաց քրոջը հայտնելու, որ այսուհետև ինքն ուրիշինն է:

Լուսինե Հակոբյան 15 տ.

 

Ծանոթացեք

Նա շատ սիրուն էր, համենայն դեպս, ինձ այդպես էր թվում չորս տարեկանում: Նրա անունը չեմ հիշում, բայց հիշում եմ, որ մեր կողքի շենքից էր: Նա ինձ դուր էր գալիս, որովհետև ուներ գեղեցիկ գանգուր մազեր:

Մի օր ես հրավիրեցի նրան մեր հարևան Նառա մորաքրոջ տուն:

-Ծանոթացեք, իմ ապագա կինն է,- ասացի ես:- Մենք շուտով ամուսնանալու ենք:

Մորաքույր Նառան ասաց.

-Գնացեք սենյակ, ես հիմա կգամ:

Նա գնաց խոհանոց և սկսեց բարձրաձայն ծիծաղել: Քիչ անց եկավ և հյուրասիրեց մեզ թեյով ու խմորեղենով: Մենք կերանք, շնորհակալություն հայտնեցինք և իջանք բակ` խաղալու: Երբ դուռը փակվեց, լսվեց մորաքույր Նառայի ձայնը.

-Ալո, Մագդա, լսիր, Արամը նոր հարսի հետ դուրս եկավ…

Արամ Զատիկյան 11 տ. 

 

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Սիրուց` ատելություն

Մի անգամ, երբ գնացի ընկերուհուս տուն, նա ասաց.

-Չես գա՞ դպրոց-դպրոց խաղանք:

-Կարելի է:

-Իսկ տետր ունե՞ս:

-Հա, բա ո՜նց, հիմա գնամ բերեմ:

Հանկարծ տեսա մի տետր: Տեսնես` ի՞նչ կա մեջը:

Վերցրի, նայեցի, վրան գրված էր Հայկ, և լիքը սրտեր էր նկարած:

-Էլլա, հո սիրահարված չե՞ս:

-Ի՞նչ ես խոսում:

-Ես ամեն ինչ կարդացի:

-Սուտ է:

-Եթե սուտ է, ինչի՞ ես գրել:

-Որ գրած է` սիրում եմ, պարզապես մոռացել եմ «չ» ավելացնել:

-Բա որ չես սիրում, ինչի՞ ես վրան սրտեր նկարել:

-Էդ էլ պիտի «ղառ» դարձնեմ:

-Ասա, խնդրում եմ, ոչ ոքի չեմ պատմի:

-Խո՞սք ես տալիս:

-Հա:

Նա ասաց, որ սիրում է: Հաջորդ օրը, երբ մտա դասարան, բարևեցի նրան, բայց նա չպատասխանեց: Դասամիջոցին ասաց.

-Ախր, դու խոսք էիր տվել, որ ոչ ոքի չես պատմի:

-Մոռացել էի, մենակ Վարդուշին եմ պատմել…

Նա շատ վիրավորված էր ինձնից: Բայց երբ հնչեց զանգը, մենք արդեն հաշտվել էինք:

Էլեն Քամալյան 10 տ.

 

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Մատանու տիրակալը

-Արի ամուսնանանք,- ասաց տղան:

-Արի,- ասաց աղջիկը:

Նրանք երեք տարեկան էին:

Հաջորդ օրը տղան ասաց պապիկին.

-Պապիկ, ես իմ մատանին ուզում եմ, կտա՞ս:

-Չէ, կմեծանաս, այն ժամանակ էլ կտամ:

Բայց տղան նպատակադրվել էր և չէր ուզում նահանջել: Համարձակ բացեց զարդատուփը և վերցրեց մատանին: Շրջվեց դեպի պապիկը և ասաց.

-Պապ, տենց էլ չհասկացա՞ր, էսօր եմ նշանվում:

Մատանին շատ մեծ էր և ծանր, ընկնում էր մատից: Դրա համար էլ քիչ հետո մոռացան մատանու մասին և խորասուզված շարունակեցին խաղը: Տղայի մայրն ու հայրը, տեսնելով, որ մատանին տեղում չէ, մի ուրիշ, սովորական մատանի գնեցին և բերեցին, որ տան աղջկան: Հետո սկսեցին փնտրել ոսկյա մատանին: Զարդատուփի մեջ չէր: Ոչ էլ պահարանի գլխին էր` մյուս թանկարժեք իրերի մոտ: Վերջապես գտան, խաղալիքների մեջ էր: Մատանին դրեցին տեղը, որ սպասի իր տիրոջ մեծանալուն:

Ծովինար Տալյան 15 տ. 

2006 թվական

Գարուն, սեր, սիրելի դեմքեր

Իմ առաջին թարգմանությունները. Շառլ Պիեռ Բոդլեր

«Ես ասում եմ կեցցե’, ամբողջ ուժով ասում եմ կեցցե’

ձեր հզոր տաղանդին»

Վիկտոր Հյուգո

«Երբ դուք ստանաք այս նամակը, ես արդեն մեռած կլինեմ: Ես կյանքիս վերջ եմ տալիս ինքնասպանությամբ, որովհետև այլևս ապրել չեմ կարող և հանդուրժել այն, որ ես ստիպված պետք է լինեմ պառկել քնելու ու կրկին արթնանալ»,- գրել է ֆրանսիացի բանաստեղծ, արվեստաբան, մշակութային քննադատ, ակնարկագիր, թարգմանիչ, գրող Շառլ Բոդլերը ինքնասպանության անհաջող փորձից առաջ:

Դրանից հետո բանաստեղծը ևս 22 տարի է ապրել: Իսկ վերջերս կարդացի, որ Բոդլերի այս նամակը վաճառվել է աճուրդում 234 հազար եվրոյով:

Նշվում է, որ այն թվագրված է 1845-ի հունիսի 30-ին և ուղղված Բոդլերի սիրուհի Ժաննա Դյուվալին: Բանաստեղծը մտադիր էր 24 տարեկանում ինքնասպանություն գործել:

Այսօր ուզում եմ ձեզ ներկայացնել Շառլ Բոդլերից արված իմ թարգմանությունները: Հուսով եմ դուք էլ կբացահայտեք ձեզ համար ֆրանսիացի մեծագույն բանաստեղծներից մեկին:

Յուրաքանչյուրին իր քիմերը

Հսկայական գորշ ամպի տակ՝ փոշեպատ դաշտավայրում մի ընդարձակ, որտեղ չկար ոչ ճանապարհ, ոչ սիզամարգ, ոչ ուղտափուշ, ոչ էլ եղինջ…

Հանդիպեցի կռացած քայլող մարդկանց ես բազում,

Յուրաքանչյուրն իր մեջքին ուներ հսկա մի քիմեր, որը ծանր էր շատ, անգամ մեկ պարկ ալյուրից, կամ էլ ածուխից, կամ էլ թե չէ հանդերձանքից հռոմեացի մի զինվորի:

Բայց հրեշավոր արարածը այս, բեռ չէր մի անշարժ,

Ընդհակառակը՝ նա ճնշում էր մարդուն իր առաձգական, հզոր մկաններով:

Կպչում էր նա իր հսկայական, զույգ ճիրաններով կրծքից այդ հեծկան մարդու ու բարձր էր պահում մարդու ճակատից առասպելական գլուխը նա իր, ինչպես մեկն այն զարհուրելի սաղավարտներից, որոնց շնորհիվ, ռազմիկները հին, ցանկանում էին սարսափ տարածել սրտում թշնամու …

Ես հարցրի մեկին, թե ուր են գնում այսպես տանջահար,

Նա պատասխանեց՝ չգիտենք ոչինչ՝ ոչ ես և ոչ էլ նրանք, բայց պարզ է մի բան՝ քայլում ենք առաջ, քանզի կա քայլքի կարիքը անհաղթ…

Զարմանալի էր, եւ գիտեք՝ ինչը, որ ճամփորդներից անգամ ոչ մեկը զայրացած չէր բնավ իր վզից կախված և մեջքին կպած արարածի դեմ, ընդհակառակը, կարծես թե նրան համարում էին իրենց մասնիկը…

Հոգնած ու սառած դեմքերը այս ցույց էին տալիս անհանգստություն, դառնամաղձություն այս երկնքի տակ՝ ոտքերը խրած երկնքից ավել տանջահար հողում, քայլում են նրանք՝ միշտ համակերպված կերպարն ունեցող ամբոխի նման…

Եվ ահա, ուղիղ կողքովս անցավ թափորը նրանց ու միաձուլվեց այն հորիզոնին, որտեղ երկրագնդի կորացած մասը ծածկվում էր մարդկային հայացքի բազում հարցերից…

Համառ մարդու պես, որոշ ժամանակ փորձում էի տալ ես բացատրություն առեղծվածին այս, բայց շատ չանցած, մի անդիմադրելի անտարբերություն ծանրացավ ուսիս…

Եվ այդ բեռի տակ ճկվեցի ուժգին ես այն ամբոխից, որը ճկվել էր անդիմադրելի բեռից քիմերի:

Օտարականը

-Ո՞ւմ ես սիրում դու, ո՛վ մարդ առեղծվածային, հո՛րդ, մո՛րդ, քրո՛ջդ, գուցե եղբո՞րդ։

-Չունեմ ո՛չ հայր, ո՛չ մայր, ո՛չ քույր և ո՛չ էլ եղբայր։

-Ընկերների՞դ։

-Դուք ասացիք մի բառ, որը գոյությանս օրվանից անծանոթ է ինձ։

-Հայրենի՞քդ։

-Չգիտեմ անգամ, որ կիսագնդում է այն։

-Գեղեցկությո՞ւնը։

-Այն կսիրեի հոժարակամ, թե լիներ աստվածուհին այդ անմահ։

-Գուցե ոսկի՞ն։

-Ձեր՝ Աստծուն ատելու չափ, ատում եմ այն։

-Է~հ, դե ուրեմն, արտասովոր մարդ, ո՞ւմ ես դու սիրում։

-Սիրում եմ ամպերը…   Այնտեղ վերևում…. Սահող-անցնող ամպերը…

Ֆրանսերենից թարգմանեց Աստղիկ Գևորգյանը

nelli miskaryan

Մի օր կգտնես չորացրածդ հիշողությունը

Մի օր՝ հավանածդ գիրքը վերընթերցելիս, կգտնես նրանում չորացրածդ ծաղիկն ու կհիշես ողջ պատահածը։ Կհիշես, թե ինչպես գտաք այն, թե ինչպես վերցրեց, դրեց մազերումդ, նայեց քեզ ու ժպտաց։ Կհիշես, թե ինչպես խնամքով տուն բերեցիր այն, տանեցիներին խիստ տոնով ասացիր, որ ձեռք չտան, ու պահեցիր ամենահարազատ գրքումդ…

Զարմանալի բան է՝ մի ծաղիկը ունակ է մի ողջ պատմություն իր մեջ պահել։ Եվ հավանաբար հենց իրենք էլ ամենաերջանիկն են կյանքում… Որքա՜ն պատմությունների են ականատես եղել…

Բայց գիտե՞ք՝ նույն ունակությունը երգերն էլ ունեն։ Պատահել է, չէ՞, որ մի երգ գտնեք, որը երկար ժամանակ չէիք լսել, ու հիշեք ամեն բան՝ որոշակի ժամանակի հետ կապված։

Իսկ ի՞նչ կանեիք, եթե իմանայիք, որ բոլոր երգերն էլ ժամանակին չորացված ծաղիկներ են եղել։

mane tonoyan

Նպատակների և կիսատ չթողնելու մասին

Սիրելի’ պատանիներ, ձեզանից շատերին գուցե ծանոթ է ծնողների կողմից այդքան հաճախ հնչող «ամեն ինչ կիսատ ես թողնում» հանդիմանական արտահայտությունը: Իհարկե, այնքան էլ հեշտ չէ լսել հանդիմանություններ քո հետաքրքրությունների փոփոխականության վերաբերյալ, հատկապես, երբ ինքդ էլ չես կողմնորոշվում, թե ինչ ես ուզում: Իսկ ավելի հաճախ լինում է այնպես, որ սրտանց ցանկանում ես զբաղվել ինչ-որ բանով և… Անհրաժեշտ է հաղթահարել որոշակի դժվարություններ, որոնք «անհետաքրքիր» են դարձնում նոր զբաղմունքը:

Հաճախ հենց դժվարություններն էլ ստիպում են հրաժարվել նոր հետաքրքրություններից և փնտրել ուրիշ հետաքրքրություն: Հետաքրքրությունները դրսևորվում են ինչպես գիտելիքների յուրացման ընթացքի, այնպես էլ վերջնական արդյունքի նկատմամբ: Փոփոխական հետաքրքրությունների պատճառներից է այն, որ առավել հաճախ մենք ցանկանում ենք հասնել արդյունքին` միևնույն ժամանակ, հաշվի չառնելով, չկանխատեսելով ընթացիկ դժվարություները, բախվելով դրանց, մենք միանգամից նահանջում ենք և անցնում մյուս հետաքրքրությանը: Դատեք ինքներդ` ո՞վ է մտածում, օրինակ, «Այնքան կուզենայի կիթառ նվագել սովորել»: Ավելի շուտ մենք մտածում ենք. «Այնքան կուզենայի կիթառ նվագել իմանալ»…

Երբ հետաքրքրվում ես ինչ-որ բանով և ցանկանում սովորել, օգնության է գալիս կամքը, ինչը հնարավորություն է տալիս ընտրություն կատարել, ավարտին հասցնել մեր նպատակները` կառավարելով մեր վարքը: Ինքնատիրապետման, սեփական վարքը կառավարելու համար անհրաժեշտ որակների բացակայությունը անհանգստացնում է քեզ… Դու կարո’ղ ես կառավարել քո վարքը, կազմակերպել գործունեությունդ այնպես, որ հասնես նպատակիդ, սակայն, որպեսզի վարվես այդպես, անհրաժեշտ է, որ նպատակդ քեզ համար արժեք ունենա: Երբեմն հետաքրքրություններն ու նպատակները բավականաչափ իմաստավորված չեն լինում, ինչի արդյունքում հաճախակի փոփոխության են ենթարկվում. այսօր մի բան ես ցանկանում, իսկ վաղը` բոլորովին այլ բան: Դժվարության բախվելով` դու ավելի շուտ ես հրաժարվում քո նպատակից, երբ այն բավականաչափ իմաստավորված չի լինում: Որպեսզի նպատակդ իմաստավորված լինի, մտածի’ր, թե ինչ կարող է քեզ տալ այդ նպատակը (օրինակ` ճանաչում հասակակիցների շրջանում), ինչ կարող է «խլել» քեզանից (օրինակ` ազատ ժամանակդ):

Այդպես, համեմատելով տարբեր հետաքրքրությունների դրական և բացասական կողմերը, որոշումը կայացնում ես դու:

Ավելի կամային դառնալու համար անհրաժեշտ է նաև, որ նպատակներդ հուզականորեն գրավիչ լինեն քեզ համար, անհրաժեշտ է պատասխանատվություն ոչ միայն ուրիշների, այլ, նախևառաջ, սեփական նպատակիդ նկատմամբ, ինչպես նաև արժանապատվության զգացում, ինչը թույլ չի տա, որ «ընկնես» ինքդ քո աչքից` չիրականացնելով նպատակդ: Նպատակդ իրոք պետք է ցանկալի լինի:

Իրականացնելով որևէ քայլ նպատակիդ ճանապարհին` դու զգում ես, թե ինչպես են աստիճանաբար զարգանում քո կամային որակները, դու ունենում ես դրական զգացողություն` հաղթելով ինքդ քեզ, քո վախը, քո տհաճությունը ինչ-որ բան անելու նկատմամբ…

Որպեսզի նպատակդ չլինի զուտ համառության արդյունք, անհրաժեշտ է պատկերացնել իրականացրած և չիրականացրած քայլերիդ հետևանքները: Այս հարցում քեզ կարող են օգտակար լինել ծնողներդ, հոգեբանը կամ տարբեր ոլորտների մասնագետներ (օրինակ, օգտակար է կարդալ քո կուռքի մասնագիտական կայացման ճանապարհի մասին): Եվ որ ամենակարևորն է` պատկերացրու այն զգացողությունները, որ կունենաս նպատակդ չիրագործելու կամ իրագործելու դեպքում:

Հաջողություն և կամային նպատակներ:

Julieta Tamrazyan

Կոնֆետների պատմություն

Դու բաղկացած ես շատ մասերից: Խոսքը հիմա այն մոլեկուլների մասին չէ, որոնցով հետաքրքրված է գիտնականների կեսից շատը: Մենք մեր մեջ բաժանված ենք շատ մասերի: Եկե՛ք այդ մասերը կոնֆետներ անվանենք:

Դու ունես շատ կոնֆետներ, այնպես չէ՞։ Դրանցից ոչ բոլորն են քաղցր ու համեղ: Բայց բոլորը քեզնից քաղցր կոնֆետ են ուզում: Դու չես կարող նրանց տալ վատ կոնֆետ, որովհետև նրանք դա չեն վերցնի, ու դեռ մի հատ էլ կշատացնեն քո անհամ կոնֆետները: Բայց հիշիր քո համեղ կոնֆետներին: Նրանք այնքան շատ են ու այնքան լավը:

Դու գիտես՝ ամեն մեկին քանի կոնֆետ է հասնում: Բայց արդյո՞ք դու ճիշտ ես բաժանել կոնֆետները ուրիշների համար: Արդյո՞ք դու ընդհանրապես պիտի քո կոնֆետները նվիրես ինչ- որ մեկին: Կոնֆետները քո ուժերի պես բան են: Պահիր դրանք քո մեջ, որ հետո չփնտրես դրանք ուրիշների մեջ:

Գիտե՞ս՝ շատ մարդիկ կան, ովքեր քիչ կոնֆետներ ունեն: Ու քեզ լավ խայծ համարելով՝ կգան ու կոնֆետներդ կվերցնեն առանց ասելու: Իսկ դու դեռ մի բան էլ ավելին կտաս՝ մտածելով, որ գոնե մի կոնֆետ նրանցից կստանաս: Բայց դու ուղղակի կմնաս առանց կոնֆետի: Դու ուղղակի քեզ անօգնական կզգաս՝ հասկանալով, որ միակ բանը, որ ունես, քո դառը ու անհամ կոնֆետներն են: Չէ, նրանք ագահ չեն ու ունեն հազարավոր կոնֆետներ, որ ուրիշներին են տվել: Ուղղակի դու թեկնածու չես: Նրանք չեն սիրում քո կոնֆետների համը՝ չնայած նրան, որ ընդունում են քո կոնֆետները: Նրանք ուղղակի ամեն օր վերցնում են:

Քո կոնֆետներն ավելի են պայծառանում ու քաղցրանում, երբ ինչ-որ մեկին կոնֆետներ ես նվիրում: Իսկ այդ մարդիկ չեն քաղցրանում՝ քո աչքերի փայլը տեսնելիս: Բայց հենց մի օր դառը կոնֆետ տաս՝ կանհետանան կյանքիցդ:

Կոնֆետ տալը շատ հեշտ է: Բայց դու պարտավոր ես տալ նրան, ով քեզ էլ իր կոնֆետներից կտա: Ի՞նչն է քեզ ուրախացնում: Պետք չէ դա պատմել ուրիշներին, դու ուղղակի մտածիր: Գեղեցիկ երկինքը, ծակող արևը, լավ գնահատականը ու լավ ստացված նկարը, որը սոցցանցում պիտի տեղադրես: Քեզ կոնֆետ կտա լավ երգը ու գեղեցիկ կիսաշրջազգեստը: Քեզ կոնֆետ կտա, երբ քեզ գովեն, ու երբ պարի շարժումները սովորես: Քեզ կոնֆետ կտա ինչ-որ մեկի «ինչպե՞ս ես» արտահայտությունը:

Դու հավաքիր քո կոնֆետները, բայց մի տուր բոլորին անխնա: Նրանք չեն տեսնում կոնֆետը, այլ ինչ-որ թուղթ, որ վայրկենական կգցեն աղբամանը: Քո կոնֆետները ափսոսիր: Գնահատիր ամեն կոնֆետ ու մի լսիր, եթե ինչ-որ մեկը կասի, որ կոնֆետների տուփը անիմաստ բան է: Քո կոնֆետները յուրահատուկ են: Ամեն մարդու կոնֆետ յուրահատուկ է: Ինձ էդպես ասաց մի մարդ, որին ես տվեցի իմ բոլոր-բոլոր կոնֆետները: Ինձ թվաց՝ նա էլ ինձ է տալիս իր կոնֆետները, բայց ոչ մի կոնֆետ ես չստացա: Ես հիմա չունեմ էլ կոնֆետ: Ոչ էլ քաղցրություն, որ վերականգնեմ դրանք:

Ես հիմա հետ եմ բերում իմ կոնֆետները: Ու դու ինձ հիմա հազարավոր կոնֆետներ ես պարտք: Քոնը քեզ պահիր: Ես չեմ վերցնի այն կոնֆետը, որի համը այդպես էլ չիմացա: Ես միայն իմը կվերցնեմ ու կգնամ: Ես շատերին պիտի կոնֆետ տամ: Առաջնահերթը՝ ինձ է պետք կոնֆետ: Իսկ դու դրանք վերցրել ես: Ես միայն իմ կոնֆետները կվերցնեմ: Ես լրիվ վերջացել եմ:

astghik gevorgyan

«Երիտասարդ» ու «ժամանց» բառերի հոմանիշային կապը

15-19  տարեկան յուրաքանչյուր ֆրանսիացի տարվա ընթացքում ունենում է 210 ազատ օր:  Հարց է առաջանում. « Ինչպե՞ս են նրանք կազմակերպում իրենց ազատ ժամանակը»:

Նախ եւ առաջ, ազատ ժամանակի մեծ մասը նրանք տրամադրում են ուսմանը, քանի որ ֆրանսիական լիցեյներում դասավանդվող նյութը մեծածավալ է:

Ազատ ժամանակի մյուս մասը օգտագործվում է տնային գործեր կատարելիս: Պատճառը քիչ թե շատ զվարճալի է: Երբ ծնողները նկատում են, որ իրենց երեխան ծուլանում կամ  թերանում է ուսման մեջ, նրանք լուծումը տեսնում են  որպես «պատժիչ» միջոց`  երեխային տնային գործեր հանձնարարել, օրինակ` հավաքել սենյակը, լվանալ ամանները, խնամել փոքր քույրերին կամ եղբայրներին:

Եվ իհարկե, ժամանակի մեծ մասը տրամադրում են արձակուրդներին: 15-19 տարեկան երիտասարդների 34%-ը տարվա ընթացքում 22 օրը (գուցե և ավելի) մեկնում են հանգստանալու: Բայց այս ամենը, տեսականորեն, չի լրացնում մեկ տարվա ընթացքում  210 ազատ օրը: Երիտասարդներին զգալի ազատ ժամանակ է մնում:

Հարց. Ինչպե՞ս են նրանք նախընտրում անցկացնել իրենց ազատ ժամանակը:

Ստորև ներկայացնում ենք երիտասարդների նախասիրությունները՝ տոկոսային հարաբերությամբ:

այցելություն ցուցահանդեսներ, թանգարաններ` 5%

նվագել` 9%

ժամանակ անցկացնել ընտանիքի անդամների հետ` 11%

գնալ սրճարաններ, ռեստորաններ` 23%

երաժշտություն լսել` 27%

հեռուստացույց դիտել` 29%

ընթերցանություն` 29%

զբաղվել սպորտով` 52%

զբոսանք ընկերների հետ` 65%

այցելություն կինոթատրոններ` 74%

 

Ակնհայտ է, որ երիտասարդները նախընտրում են այցելել կինոթատրոններ` ընկերների ուղեկցությամբ: Այդ դեպքում, ինչպիսի՞ ֆիլմեր են սիրում դիտել երիտասարդները:

Ստորև՝ տոկոսային հարաբերությամբ, ներկայացնում ենք երիտասարդ ֆրանսիացիների շրջանում կատարված հարցումների արդյունքները.

➢   կատակերգություն` 65%

➢   արկածային ֆիլմեր` 49%

➢   ֆանտաստիկ ֆիլմեր` 40%

➢   լրտեսական ֆիլմեր` 39%

➢   սարսափ ֆիլմեր` 36%

➢   կովբոյական ֆիլմեր` 21%

➢   սիրային պատմություններ` 18%

➢   կարատե ֆիլմեր ` 17%

➢   պատմական ֆիլմեր` 14%

➢   երաժշտական կատակերգություններ` 13%

➢   քաղաքական թեմայով ֆիլմեր` 12%

➢   մուլտֆիլմեր` 9%

Ըստ հարցման արդյունքների, երիտասարդնեը նախընտրում են դիտել կատակերգություններ ու արկածային ֆիլմեր:

15-19 տարեկան երիտասարդների 66%-ի համար ֆիլմերի դիտումը ոչ թե կրթվելու, այլ լիցքաթափվելու միջոց է, և միայն վերջիններիս 8%- ն է ֆիլմ դիտում կրթվելու համար:

Երիտասարդների նախընտրելի ժամանցի միջոցների ցանկում սպորտը երկրորդ հորիզոնականում է:

✓    ֆուտբոլ` 44%

✓    լող` 31%

✓    վազք` 27%

✓    թենիս` 20%

✓    դահուկային սպորտ` 11%

✓    հեծանվասպորտ` 10%

✓    մոտոցիկլային սպորտ` 2%

 

Նյութը վերցված է «En Route» ամսագրից

Թարգմանեց՝ Աստղիկ Գևորգյանը