Էլյանորա Բալյանի բոլոր հրապարակումները

Փոստատար-ատաղձագործը

Լուսանկարը՝ Էլյանորա Բալյանի

Լուսանկարը՝ Էլյանորա Բալյանի

Մեր փոքրիկ համայնքում յուրաքանչյուրն ունի իր ձեռքի հմուտ աշխատանքը: Նրանցից մեկը մեր գյուղի փոստատարն է` Արմեն Հարությունյանը: Մասնագիտությանը զուգահեռ փայտից գեղեցիկ իրեր է պատրաստում՝ գդալներ, շերեփներ: Մեր դպրոցի ցուցափայտերն ու կավճամանները նույնպես պատրաստվել են նրա հմուտ ձեռքերով, բայց շատ ափսոս, որ չի կարողանում վաճառել դրանք: Ամռանը հաճախ հովեկներ են գալիս մեզ մոտ հանգստանալու: Թե կարողանում է, ամռան ամիսներին որոշ իրեր վաճառում է, մնացածը այդպես էլ չի վաճառվում:
Նրա ընտանեկան կյանքը այնքան էլ լավ չի դասավորվել. միայնակ երեք երեխա է մեծացրել՝ աղջիկը արդեն ամուսնացել է և ունի երկու երեխա: Տղան բանակում է, պահում է հայրենիքի սահմանները, իսկ մյուս տղան դեռ սովորում է դպրոցում` հինգերորդ դասարանում: Ունի նաև հիվանդ մայր, ում խնամք է հարկավոր: Տան պայմանները այնքան էլ բարենպաստ չեն: Եվ ինչպես բոլորս գիտենք, հնարավոր չէ սովորական փոստատարի աշխատանքով պահել հիվանդ մորն ու դպրոցական երեխային: Ու այստեղ նույնիսկ չեն կարող օգնել հմուտ ձեռքերը:

Կալավանյան աշնան խորհուրդը

Դեղնակարմիր անտառ, դեղնած տերևներ, պայծառ տխրություն… Ասել է, թե արդեն աշուն է, պայծառ աշուն: Նվազ ջերմությունը էլ չի կարողանում տաքացնել կարմրաթուշ բնությունը: Թռչունների երամը չափում է երկնքի անեզր տարածությունը: Անձրևի փոքրիկ կաթիլները կաթ-կաթ ընկնում են չոր հողին և հագեցնում նրա ծարավը: Քամին փաթաթվում է ծառերին, բայց նա էլ առաջվանը չէ: Նրա մեջ փոքր-ինչ դառնություն կա: Հաստաբուն կաղնիները չոքում են անտառի սրտում՝ եկել է նրանց ժամանակը: Սառնաշունչ գետը հավաքում է դեղնած տերևները, որոնք ընկել են իր ափերին: Անտառային տանձենիները առատ բերք են թափում գետի ջինջ ջրերում: Իսկ մարդկային մկանոտ ձեռքով կոտրվում են հաստաբուն կաղնու փոքրիկ, բայց ամուր պտուղները: Ամայի ձորում դեռ լսվում է դառնացած քամու խուլ հառաչանքը:

Մայրամուտն անձրևոտ էր, էլ չէր կանչում նա մեզ, իր նվազ շողերը հանդարտ սահեցնում էր պտղատու այգու վրայով:

Հանդարտ իջնում էր տխրություն, բայց դրա մեջ փոքրիկ ուրախություն կար:

Իմ հայրենի գյուղը`Կալավանը կամաց-կամաց ընկղմվում է աշնան թախծի մեջ:

Վերջապես ես տեսա Էջմիածինը

Լուսանկարը՝ Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Հովնան Բաղդասարյանի

Ամառ էր: էքսկուրսիայի օրը որոշված էր: Ուղևորվեցինք Էջմիածին: Բոլորս հավաքվել էինք դպրոցի բակում և սպասում էինք ավտոբուսին:

Սրտումս ինչ-որ կրակ էր վառվում, ու մարմինս անհանգստությունից դողում էր. ես ամեն կերպ փորձում էի պատկերացնել մուտքս դեպի երազանքներիս եկեղեցին:

Վերջապես եկավ ավտոբուսը: Մենք՝ բոլորս, տեղավորվեցինք, ու մեքենան շարժվեց դեպի երկնային երանություն: Ես ամբողջ  ճանապարհին չափում էի ամեն մի կիլոմետրը ու ինչքան մոտենում էինք այնքան ավելի արագ էր սիրտս դողում:

Հասանք… Ավտոբուսը կանգ առավ ու մենք՝ բոլորս, շարժվեցինք դեպի եկեղեցի: Ճանապարհին պատմության ուսուցչուհին ինչ- որ պատմություններ էր պատմում եկեղեցու մասին, բայց իմ միտքը վաղուց պոկվել էր ուղեղիցս ու պտտվում էր խոհերիս շուրջը: Ոտքերս դողալով՝ ինձ առաջնորդում էին հոգումս ծվարած  երազանքի գիրկը,  ու մենք, վերջապես, մտանք եկեղեցի: Այդ պահին սիրտս ուզում էր թռչել տեղից ու փարվել եկեղեցու սրտին: Ոտքերս չէի զգում, հուզմունքից լցվել էին աչքերս: Հոգումս ամեն ինչ խառնվել էր իրար, ուզում էի խոսել, բայց բառերը չէին ուզում դուրս թռչել շրթունքներիցս: Հիացած շրջում էի ու աչքերով կլանում ամեն ինչ, որ հանկարծ ոչինչ բաց չթողնեմ: Ու այդ պահին ես զգում էի Աստծո ներկայությունը: Ես հավատում եմ նրա մեծ զորությանը:

Երազանքս կատարվեց: Վերջապես ես տեսա Էջմիածինը:

Դա այն մեծ երազանքն էր, որ երկար տարիներ պահել էի սրտիս մի անկյունում՝ սպիտակ քողով ծածկված:

Աստված թևեր տա բոլորիս երազանքներին:

Ես` տասը տարի անց

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Տասնվեց գարուն արդեն անցել է իր բոլոր տարերքներով: Դեռ կգան ու կանցնեն շա՜տ գարուններ՝ արևոտ ու անձրևոտ: Կյանքը անցնում է, ու չենք էլ նկատում՝ ինչպես են վազում տարիները: Ես սկսում եմ ընկալել կյանքի բոլոր գույները, դեն եմ նետում խամրածն ու խունացածը և վերցնում նորն ու պայծառը:

Ներկան քաղցր է՝ իր բոլոր երանգներով ու նրբերանգներով: Նա տեսնում է կյանքիս ճանապարհների ուրվագծերը: Անհնար է չնկատել, թե ինչպես է անցնում ժամանակը, եթե նույնիսկ պատմությունները շատ հետաքրքիր են: Պետք է ապրել ուրախ ու ամեն վայրկյանը դարձնել մի գեղեցիկ պատմություն, որովհետև ներկան վաղն արդեն անցյալ է դառնալու, իսկ ժամանակը ետ չես բերի:

Դպրոցն ավարտելուց հետո կմտնեմ նոր կյանք, ու այդ ժամանակ գույները կսկսեն խտանալ, կվերցնեմ ամենահարազատն ու կքայլեմ բաղձալի մասնագիտության ճանապարհով՝ բացահայտելու մարդու ներաշխարհի գաղտնիքները: Արթնացնելու եմ բոլոր քնած երազները:

Ես ընտրելու եմ հոգեբանի մասնագիտությունը և փորձելու եմ հաղթահարել դժվար ու անանցանելի խոչընդոտները, մինչև կարողանամ մարդկաց մեջ բույն դրած անարդարության ու դաժանության ծիլերը արմատախիլ անել: Այն ինձ հնարավորություն կտա հասկանալ և ընկալել կյանքի բոլոր դժվարությունները, մտնել նրանց հոգու պատուհաններից ներս, մի քանի ժամ ապրել նրանց փոխարեն:

Մարդը երկրագնդի ամենախորհրդավոր էակն է ու հաճախ ինքն իր նմանին՝ մարդուն, չի կարողանում հասկանալ: Կփորձեմ հարթեցնել այդ խորդուբորդ ճանապարհները, որպեսզի մարդիկ ավելի լավ հասկանան միմյանց: Նրանք տարբերվում են իրենց մարդկային որակներով: Երբեմն կան մարդիկ, ովքեր գերագնահատում են իրենց անձը, շլանում «սեփական» փայլով ու մոռանում, որ իրենց առջև կանգնածը նույնպես մարդ է:

Նրանք, կորցնելով մարդկային բարձր արժեքները, ընկնում են նյութականի ետևից: Իսկ նյութականը չի կարող հարգել, սիրել ու երջանկացնել դիմացինին: Չպետք է թույլ տալ, որ մարդկային քնքշությունը լքի նրանց:

Դա մի դժվար աշխատանք է, որ լեռան պես վեր է խոյանում, իսկ նրա վրա ուրվագծված է կյանքիս խորհուրդը: Այն ճանապարհը, որը պետք է հաղթահարեմ բարձրանալով քարքարոտ լանջերով ու ոչնչացնելով բազում խոչընդոտներ: Իսկ եթե ոտքս դիպչի քարին ու ընկնեմ, երբեք ետ չեմ նայի, կբարձրանամ՝ ինչ գնով էլ լինի, կհասնեմ մինչև գագաթը: Միայն համարձակությունն ու ինքնավստահությունը կարող են ոտքի կանգնեցնել մարդուն: Ապագա մասնագիտությունս, Աստծո առաքելությամբ, կծառայեցնեմ մարդկության բարօրությանը և նրա խորհուրդները՝ որպես մարգարիտներ, կբաժանեմ բոլորին:

Պատկերացնում եմ ապագա ընտանիքս՝ լի ուրախությամբ ու ջերմությամբ: Այն ընտանիքը, որը երազել եմ ունենալ դեռ մանկուց: Երջանկության բոլոր աստղերը երկնքից ներքև եմ իջեցնելու և դրանցով շրջապատելու նրանց:

Տարիները փոքրիկ ակնթարթներ են, որ իրենց կնիքն են թողնում մեր կյանքի ճանապարհին: Տասը տարին կանցնի, և ետևում կմնան մանկությունս ու պատանեկությանս տարիները: Կմտնեմ ավելի հասուն կյանք և կսկսեմ իրագործել երազանքներս: Կյանքին կնայեմ ավելի իրատես աչքերով, բայց երբեք չեմ կորցնի երազելու կարողությունը: Առաջին հերթին կլինեմ լավ մարդ. գնահատող, ներող ու նվիրված անձնավորություն: Պատրաստ կլինեմ օգնելու ընկերներիս ու ընտանիքիս և կլինեմ նրանց կողմից վստահված ու սիրված: Աշխարհի տարբեր ծայրերից եկող ո՛չ մի ալիք չի կարող բաժանել մտքերիս ամրակուռ շղթան: Թո՛ղ օրհնանքներ տեղան երազանքներիս վրա:

Գարուն է Կալավանում

Լուսանկարը՝ Սիրան Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Սիրան Մանուկյանի

Վերջապես իր ջերմ դռները բացեց գարունը:  Մեր փոքրիկ գյուղում՝ Կալավանում, արդեն սկսվել են գյուղատնտեսական աշխատանքները: Բոլորը շտապում են այգի հող մշակելու, ծառ տնկելու և ուրիշ այլ աշխատանքներ կատարելու: Բայց հող մշակելը ծանր աշխատանք է, և տեխնիկայի պակասը էլ ավելի է դժվարեցնում գյուղացիների աշխատանքը: Բնակիչների մի մասը կարողանում է հողը փորել տրակտորի օգնությամբ, բայց ոչ բոլորը ունեն այդ հնարավորությունը: Շատ ցանքատարածություններ չեն մշակվում, հենց տեխնիկայի պակասի պատճառով: Գյուղացիները մշակում են միայն իրենց հարակից հողատարածքները: Չնայած այդ խնդրին՝ նրանք աշխատանքը կատարում են սիրով ու ջանասիրությամբ : Ու հույսով, որ մի օր կունենան գյուղատնտեսական տեխնիկա և դրանց օգնությամբ կկենդանացնեն շատ ու շատ հողատարածքներ: 

Ճանապարհը մեկուսացնում է գյուղը

Լուսանկարը՝ Էլեոնորա Բալյանի

Լուսանկարը՝ Էլեոնորա Բալյանի

Մեր գյուղը՝ Կալավանը, շատ փոքր է, բայց դա չի խանգարում ունենալ խնդիր, որը լուծում է պահանջում:

Ճանապարհները դժվարանցանելի են և վտանգավոր՝ ձմռանը երթևեկելու համար: Բնակիչների համար դժվար է 7 կիլոմետր անցնել գյուղից դուրս գալու համար: Մոտ 6 տարի առաջ աշխատում էր ավտոբուս, և մարդիկ իրենց բերքն ու բարիքը տանում էին քաղաքում վաճառելու:

Հիմա ամեն ինչ փոխվել է, անցուդարձը պակասել է, գյուղը կամաց-կամաց մեկուսանում է՝ չունենալով ելքի և մուտքի ավելի լավ ճանապարհ: Իսկ ճանապարհների վիճակը օր օրի ավելի ու ավելի է վատանում ձնհալքների և անձրևների պատճառով:

Մի որոշ ժամանակ առաջ անընդհատ գալիս ու խոստանում էին վերանորոգել ճանապարհները: Բնակիչները սրտի տրոփով սպասում էին շինարարական աշխատանքներին, բայց դրանք այդպես էլ մնում էին թղթերի վրա և իրականություն չէին դառնում:

Ամեն ինչ փոխվել է, մարդիկ արդեն չեն հավատում սուտ ու փուչ խոսքերին, որոնք թղթից դուրս ընդամենը անձրևի կաթիլներ են, որ արևի ջերմությունից գոլորշիանում են:

Խնդիր, որի լուծումը ընդամենը երազանք է

Լուսանկարը՝ Արփինե Խոջայանի

Լուսանկարը՝ Արփինե Խոջայանի

Ես ապրում և սովորում եմ Գեղարքունիքի մարզի Կալավան գյուղում: Գյուղն ունի բազում խնդիրներ: Ամենացավալին այն է, որ չունենք արվեստի և արհեստագործական դպրոցներ: Մեր  դպրոցում կան շատ տաղանդավոր երեխաներ: Նրանք չունեն հնարավորություն ցույց տալու իրենց գիտելիքները և դրանք հարստացնելու: Այդ պատճառով նրանք լքում են գյուղը: Շատերը սովորելուց հետո աշխատանք են գտնում և այդպես էլ չեն վերադառնում: Ոչ բոլոր ընտանիքները հնարավորություն ունեն իրենց երեխայի ուսումը կազմակերպելու: Տաղանդավոր երեխաները մնում են աննկատ ու այդպես էլ չեն կարողանում դրսևորել իրենց տաղանդը: Ինչով են մեղավոր այդ երեխաները: 

Այնքան կուզեի, որ մեր գյուղն էլ երևար բարյացկամ և բարեգործ մարդկանց գործունեությունը ծավալող աշխարհագրական քարտեզում:

Այնտեղ` սահմանին

Լուսանկարը՝ Լաուրա Գրիգորյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Գրիգորյանի

Հունվարյան ցրտաշունչ գիշերներից մեկն էր: Բայց լուսնի արծաթափայլ լույսը քողարկում էր մթության սարսափելի տեսքը:

Խրամատում կանգնած գրեթե միայնակ զինվորը լսեց ձայներ, որոնք երբեք չէր լսել գիշերվա այդ ժամին:

Կրկին թշնամու ոտնձգություն ….

Զինվորն իր մեջ ուժ գտավ՝ ուժ գտավ պայքարելու, մեն-մենակ դուրս գալու մինչև ատամները զինված թշնամու դեմ: Դա հայրենիքի, ազգի ու իր ծնողների հանդեպ տածած մեծ սերն էր, որ մարտի կանչեց նրան կռվելու և հաղթելու: Նա կռվեց արիությամբ, և նրան չխանգարեցին նույնիսկ կարկուտի նման թափվող գնդակներն ու ականները և ոչ մի վարկյան ցած չդրեց զենքն ու չհանձնվեց: Այդպես հասկացրեց  թշնամուն, որ ինչքան էլ խլացուցիչ լինի ականների պայթյունը, ինքը հայ է, և հայի ուսադիրը երբեք չի իջնելու իր ուսերից: Մինչև կյանքի վերջը կռվեց քաջաբար և հասկացրեց թշնամուն, որ ուժը պետք է հոգուց բխի և ոչ թե զենքի փողից դուրս գա: Զինվորը զոհվեց հանուն հայրենիքի, հանուն այն սիրո, որ տածում էր իր ծնողների հանդեպ: Նրա վերջին բառը, երբեք չեմ մոռանա «դիպավ»: Դա այն դաժան գնդակն էր, որը մարեց այդ քաջ զինվորի կյանքը, բայց երբեք չի կարող մարել այն անմար կրակը, որ վառվում է մեր սրտերում այդ հերոսի համար:

Թող նրա գործած սխրանքն ու քաջությունն , օրինակ ծառայեն ապագա զինվորներին , որպեսզի միշտ անառիկ պահեն իրենց երկրի սահմանները:

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Աշնան կտավը

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Աշնան լիաթոք արտաշունչը գունազարդել է բնության դրախտը: Վերևից գահավիժող ջրվեժները ավելի գեղեցիկ են դարձնում եղանակի գունագեղ պատկերը: Երկնքի անափ կապույտը ջերմ գրկել է չքնաղագեղ ու դրախտային կտավը:

Մտովի հոգիս շրչում է եդեմային պատկերի անեզր գեղեցկության մեջ ու յուրաքանչյուր տերևից մի գույն է վերցնում ու դնում է գրպանը, անհագ խմում ջրվեժների ու աղբյուրների կենսատու ջրերից, որ ինքն էլ դառնա գեղատեսիլ պատկերի մի մասը: Աչքերը հառած` կլանում է երփներանգ գույների հիանալի խաղը: Մերկ ոտքերն ընկղմում է սառնորակ ջրերի մեջ: Ու խաղաղության կապույտը շոյելով նրա ճերմակ ոտքերը, կանչում են դեպի իրենց ակունքները, և ոտքերով զգում նրա սրտի զարկերը, որոնք գնալով ավելի ուժգին են դառնում: Դրախտային պատկերը գիրկն էր առել ինձ: Մեղմ զեփյուռը ծառից մի տերև էր պոկել ու պարում էր, գրկում նրա գունազարդ մարմինն ու պտույտներ տալիս։

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Հասած ու կարմրած մասուրները թփից պոկվելով ընկնում ու խառնվում էին ջրվեժների կապտաթուշ ջրերին ու կարմիրով ներկում:

Ամպերը հավաքվեցին ու անձրև մաղեցին երանության վրա:Կարծես թարմության շունչը սփռվեց ամենուրեք:Անձրևի յուրաքանչյուր կաթիլն իր տեղն էր գտնում կտավի վրա. մեկը տերևի ծայրին էր կանգնում, մյուսը մասուրի այտն էր խուտուտ տալիս, մի քանիսն էլ խառնվում էին ջրերին ու շտապում հեռուներ: Հետո հետզհետե անձրևն ավելի ուժեղացավ ու սկսեց մաքրել կտավի փոշին:

Անձրևից հետո երևաց ծիածանի երփներանգ գունապնակը: Որը կարծես գունավոր թելերից հյուսված պարան լիներ, որ բնությունը թռչում էր վրայով:

Էլեոնորա Բալյան

Գեղարքունիքի մարզ, գ. Կալավան