Եվա Խեչոյանի բոլոր հրապարակումները

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. ընտանեկան դիմանկար

Վերջին չորս օրերի ընթացքում ապրածս իրադարձությունների, զգացմունքների ու մտքերի մասին մի ամբողջ գիրք կարելի է գրել: Մի ուրիշ գիրք էլ կարելի է գրել էն հրաշք ընտանիքի մասին, որի հետ պատրաստվում եմ ծանոթացնել ձեզ: Երկար-բարակ խոսելու փոխարեն կպատմեմ կարևորի մասին:

Ուրեմն, ծանոթացեք:

Արուսիկ Կազարյան.ծնվել ու մեծացել է Հայաստանի Գյումրի քաղաքում: Երկրաշարժի առաջ բերած ծանր զրկանքների պատճառով ստիպված է եղել ընտանիքի հետ միասին լքել Հայաստանը՝ տեղափոխվելով Ուկրաինա՝ Դոնեցկի շրջան: Այստեղ նոր իրավիճակին հարմարվելուն պես ստիպված է եղել կրկին լքել տունը՝ Ուկրաինայում հանկարծակիորեն ծավալված պատերազմի պատճառով:  Ամուսնանալուց հետո տեղափոխվել է ԱՄՆ, որտեղ էլ ապրում է մինչև օրս: Ժպտերես ու սիրալիր մի կին է, ում բարությունն ու առատաձեռնությունը երբեմն զարմանք են առաջացնում: Սիրում է թեյ (երբեք սուրճ չի ըմպում): Երեխաների հետ միայն հայերեն է խոսում (չնայած որ ամուսնուն այդ փաստն այդքան էլ չի երջանկացնում): Սիրած գույնը յասամանագույնն է (ինձ համար էլ յասամանագույն շարֆ է գործել):

Տիկին Աիդա (Արուսիկի մայրը). նույնպես ծնվել ու մեծացել է Հայաստանում: Արուսիկի հետ միասին դիմակայել է երկրաշարժի ու պատերազմի հասցրած ծանր հարվածներին: Այժմ ապրում է ԱՄՆ-ում՝ իր դստեր ընտանիքի հետ: Բարեսիրտ ու հոգատար կին է: Չի սիրում, երբ սեղանի շուրջ խոսում են, և սաստում է թոռներին «Կամա՛ց խոսե», «Քի՛չ խոսե» կամ «Մի՛ խոսե» բառերով (կախված իր տրամադրությունից): Ոսկի ձեռքեր ունի: Տան դիմաց աճեցնում ու խնամում է իր սեփական վարդերն ու հետաքրքրվողներին իրազեկում «Էս վարդերն իմ աշխարհս են»: Սիրում է, երբ տանն ամեն ինչ մաքուր  ու իր տեղում է: Տանել չի կարողանում, երբ թոռները տան մեջ անգլերեն են խոսում, ու վիրավորված երանգով հարցնում է. «Յա՞, էդ ընչի անգլերեն կխոսե՞ս որ»: Էնպիսի թաթար-բորաքի է սարքում, որ մատներդ էլ հետը կուտես: Շատ հաճախ չի ժպտում, իսկ եթե ժպտում է՝ ուրեմն սրտանց, ամբողջ հոգով:

Պարոն Էդմոնդս. ծնվել ու մեծացել է ԱՄն-ի Թեննեսի նահանգի Սմիրնա քաղաքում: Կյանքի մեծ մասն անցկացրել է իր ծննդավայրում, ամուսնությունից հետո տեղափոխվել է Օհայո՝ եկեղեցում ստանձնելով քարոզչի պաշտոն: Բոլոր տեսակի սպորտաձևերի մեծ երկրպագու է: Հպարտանում է իր փոքրիկ, խնամված հողամասով ու իր կազմակերպված, սիրուն ընտանիքով: Լավ զրուցակից է ու վստահելի ընկեր:

Աիդիկ (Աիդա-Ռոզ). Էդմոնդսների դուստրը: Չքնաղ, գանգրահեր աղջնակ: Քաղցրավենիքի մեծագույն սիրահար: Գիշերը առանց հեքիաթ լսելու չի քնում ու նեղանում է, երբ տատիկը պահանջում է, որ հայերեն խոսի:

Արման (Սթիվեն). Էդմոնդսների որդին: Ապագա քարոզիչ (ինչպես ինքն է հայտարարում):Միշտ բարձր ձայնով է խոսում: Սիրում է գրքեր: Մոտ երկու օր ծախսեց նոր ձեռք  բերած «կուբիկ-ռուբիկ»-ը լուծելու վրա: Սիրում է նյարդայնացնել փոքր քրոջը, բայց մյուս առումներով անչափ բարեսիրտ է:

Նրանցից յուրաքանչյուրն իմ սրտում իր տեղը գրավեց վերջին չորս օրերի ընթացքում: Սիրեցի էս ընտանիքը, իրենց նիստուկացը, նրանց միջև բոլոր տարաձայնություններն ու համաձայնությունները: Սիրեցի տունը, որը լցված էր հայկական համեմունքների հոտով ու երեխեքի ոչ կատարյալ, բայց քաղցր հայերենով:

Իրենց մասին դեռ շատ կպատմեմ:

eva khechoyan

Վերադարձի կապույտը

Եվս երկու ամիս, ու ես կլինեմ Հայաստանում: Կվերադառնամ այն քաղաքն ու այն տունը, որտեղ անց եմ կացրել կյանքիս առաջին 15 տարիները՝ ընտանիքիս հետ միասին: Ամեն ինչ ուրիշ է:

Երկիրս, քաղաքս, տունս, ընտանիքս, ու մի մեծ քայլ ենք արել էս տարի, ուղղակի իրենք մի ուղղությամբ, ես՝ ուրիշ: Ու հիմա, վերադառնալով, պիտի ուժերիս ներածին չափով աշխատեմ գնալ նրանց ընդառաջ ու հասնել այն կետին, որտեղ բոլորս ընդհանուր հավասարակշռության ու ներդաշնակության մեջ կլինենք:

-Հը, գնացել՝ ամերիկացի՞ ես դարձել,- հաճախ լսում եմ մարդկանցից ու ժպտում:

Իսկ իրականում ժպտալն էս դեպքերում հեշտ չէ, որովհետև փոփոխությունները շատ հաճախ վախ են առաջ բերում: Մանավանդ մեծ ու անսպասելի փոփոխությունները:

Իհարկե, ամերիկացի չեմ դարձել, ու չեմ էլ պատրաստվում դառնալ, բայց էլ առաջվանը չեմ: Վերադառնում եմ լրիվ վերափոխված, ու այս պահին ինձ օտար թվացող հայրենիքս, ու գիտեմ, որ ինքս էլ օտար եմ հայրենիքիս:

Մերոնք արդեն սենյակիս պատերը կապույտ են ներկել: Ինչ որ մեկն էլ Հայաստանի երկինքն է կապույտ ներկել: Մեկը չէ, մի քանիսը…Մի քանի հազարը… Մի խոսքով, էն 7%-ը:

Ինձ բացակա չդնեք

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Երբևէ ունեցե՞լ եք զգացողություն, որ ամենաանսպասելի ու զգալի փոփոխությունները տեղի են ունենում հենց այն ժամանակ, երբ դուք բացակայում եք դպրոցից: Հենց այդ զգացողությունը, տասնապատիկ ուժգնությամբ ապրեցինք մենք՝ արտերկրում գտնվող հայերս: Առաջին անգամ լսելով հանրահավաքների մասին, մտածեցի մի հերթական կարճատև ըմբոստություն է, որին շուտով վերջ կդրվի: Ծավալվող իրադարձությունները հակառակն էին ապացուցում: Անհանգիստ, լարված հետևում էի բոլոր հանրահավաքներին, ծիծաղում, լացում, ուրախության ճիչով կիսում հաղթանակի  հուզմունքը, մեղադրում ինքս ինձ՝ ձեր կողքին չլինելու համար: Ու մինչև հիմա էլ մեղադրում եմ: Մեղադրում եմ փողոցներում իմ բաժին տարածքը չփակելու համար: Մեղադրում եմ բոլորի հետ միասին իմ բաժին «քայլ արա»-ն չբղավելու, գիշերները իմ բաժին շերեփի ձայնը չապահովելու, հրապարակում իմ բաժին տեղում չկանգնելու համար (թեկուզ եթե ասեղ գցելու տեղ չկար): Մեղադրում եմ նրա համար, որ ապրելու եմ ձեր ձեռքերով կերտված ազատ երկրում, որի ազատության համար սակայն սեփական լումաս չեմ ներդրել: Մեղադրում եմ բացակա լինելու համար, ու անչափ շնորհակալ եմ այն ամենի համար, ինչի հասել ու դեռ հասնելու եք: Կգամ, թեկուզ մի քիչ ուշացած, բայց անպայման կգամ: Ինձ բացակա չդնեք:

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. Մի կտոր հայրենիք

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Կիրակի օր էր: Այն սովորական կիրակի օրերից մեկը, երբ բոլորս մի մարդու պես արթնանում ենք առավոտյան ժամը 8-ին, հագնվում ու պատրաստվում գնալ եկեղեցի:

Պատարագից մոտ 15 րոպե էր անցել, երբ տիկին Էմիլին (հոսթ ընտանիքիս մտերիմ ընկերներից մեկը) շնչակտուր մոտեցավ ինձ, բռնեց ձեռքս ու «Էստեղ են, էստեղ են» կրկնելով ուղղվեց դեպի դռները: Վերջապես կանգ առանք մուտքի մոտ: Աչքերս անհանգիստ որոնումների մեջ էին: Հարյուրավոր մարդկանց մեջ անգիտակցաբար փնտրում էի՝ ինքս էլ չգիտեի, թե ում: Հանկարծ հայացքս կանգ առավ: Հուզմունքի ու ուրախության մի ջերմ, անսպասելի ալիք խառնեց ամբողջ էությունս: «Էստեղ են»,-շշնջացի ես ու քայլերս ուղղեցի դեպի նրանց:

-Բարև ձեզ,- ոտքի կանգնելով ինձ ողջունեց կինը:

Ու նրա «բարև»-ը երբևէ լսածս բարևներից անբացատրելի տարբեր հնչեց…

ԱՄն-ում անցկացրածս ամիսների ընթացքում մի նոր հիվանդություն եմ ձեռք բերել: Կոչվում է «հայրենակարոտ»:

Ախտանիշներն են՝

-Հայերեն խոսելու և լսելու խիստ պահանջ:

-Հայֆիլմի գլուխգործոցներն անդադար վերանայելու սովորություն:

-Գյուղի տնական հաց ու պանրի անտանելի կարիք:

Այս կնոջ «բարև»-ը որպես դեղամիջոց ազդեց:

-Բարև Ձեզ,- պատասխանեցի ես՝ ձեռքերիս մեջ առնելով նրա ձեռքերը: Երկուսիս աչքերը լցվեցին ուրախության արցունքներով:

Մեզ մոտեցավ նրա դուստրը՝ Արուսիկը: Արցունքներ, ժպիտներ, գրկախառնություններ, ժամից ավելի տևող զրույց: Ահա թե ինչ է պատահում, երբ օտարության մեջ ապրող հայերը գտնում են միմյանց:

-Հայը պիտի հայ մնա: Մեր Հայաստանից լավ տեղ չկա,- կրկնում էր Արուսիկի մայրն արցունքն աչքերին: Տարուց ավելի էր, ինչ տեղափոխվել էր էստեղ՝ իր դստեր մոտ, բայց միևնույն է, չէր հարմարվում:

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Արուսիկի փոքր աղջնակը մոտենում է ինձ, գրկում ու Գյումրու քաղցր բարբառով ասում.

-Ես քեզի շատ կը սիրեմ:

Ես ժպտում եմ, շոյելով աղջնակի գլուխը:

Երկար զրույցից հետո նրանց ուղեկցում եմ դեպի դռները: Երեխաներից ամենքի

ձեռքում գրպանումս մնացած կավե նռներից եմ դնում ու բարի ճանապարհ մաղթում:

-Դեռ կհանդիպենք, դեռ անպայման կհանդիպենք:

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. Գրեննիի նոր կացարանը

Սուրբ Ծննդյանը նախորդող շաբաթն էր: Հենց այս ժամանակ էր, երբ հասկացանք, որ հյուրընկալ ընտանիքիս տատիկին (Գրեննիին) ծերանոց տանելու ժամանակն էր: Հոսթ մայրս ու նրա քույրը վերջապես ընդունեցին դրա անհրաժեշտությունը, և մենք սկսեցինք մեր տատիկի տեղափոխման գործընթացը:

Բայց նախ ուզում եմ բացատրել «ծերանոց» երևույթի մասին ամերիկյան ու հայկական պատկերացումների տարբերությունը:

Ըստ հայկական պատկերացումների՝ ծերանոցը վայր է, որտեղ ապրում են լքված ու միայնակ տարեց մարդիկ, ովքեր չունեն իրենց մասին հոգ տանող որևէ մեկին: Ծնողին ծերանոց տանելը զավակի կողմից անպատվաբեր քայլ է համարվում:

Ծերանոցի մասին ամերիկյան պատկերացումները ճիշտ հակառակն են: Էստեղ հավաքվում են տարբեր կյանքի պատմություններ ունեցող տարեց մարդիկ, ովքեր ի վիճակի չեն ինքնուրույն հոգալ սեփական կարիքները և ունեն օգնության կարիք: Ծերանոցը նոր ընկերներ ու ապրելու ցանկություն ձեռք բերելու լավագույն հնարավորություններից է:

Հա, ուրեմն, ժամանակն էր Գրեննիին ծերանոց տեղափոխելու: Նրա հիվանդությունը հիշողության ու տեսողության կորստի պատճառ էր դառնում, ինչը բարդացնում էր ինքնուրույն ապրուստն անգամ ամուսնու օգնության դեպքում: Նրա ամուսինը համաձայնվեց ապրել ծերանոցում՝ հանուն իր կնոջ կողքին լինելու և նրա մասին հոգ տանելու:

Սկսեցինք տեղափոխման ծանր գործընթացը: Պետք էր ծերանոց տեղափոխել նրանց սիրելի կահույքն ու այն բոլոր իրերը, որոնք կհիշեցնեին տան մասին և կօգնեին ավելի հեշտ հարմարվել օտար միջավայրին:

Մոտենում էր Սուրբ Ծննդյան տոնը: Գրեննին արդեն ծերանոցում էր իր ամուսնու հետ, ու մենք որոշեցինք նշել տոնը նրանց հետ՝ ծերանոցում: Հավաքեցինք նվերներն ու վաղ առավոտյան գնացինք ծերանոց: Գրեննիի ուրախությանը չափ չկար, փայլող աչքերով բացում էր նվերներն ու շնորհակալության խոսքեր կրկնում: Երբեմն մոռանում էր, թե որն ումից է, կամ բողոքում, որ տեսողությունը թույլ չի տալիս գնահատել նվերի ողջ հմայքը:

Իսկ մենք երջանիկ էինք, հենց միայն այն փաստից, որ մեր ներկայությունն այս փոքրամարմին, բայց անսահման բարի հոգով կնոջ երջանկության պատճառն էր:

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. Գոհաբանության տոնն ԱՄՆ-ում

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Նոյեմբերի 23-ին ամերիկյան տների յուրաքանչյուր անկյունը լցվում է Գոհաբանության տոնի շնչով: Այս տոնն ամերիկյան մշակույթում ամենակարևոր ու ամենամեծ ցնծությամբ նշվող տոներից է: Ընտանիքները հավաքվում են մի հարկի տակ՝ գոհաբանելու ու միմյանց  հաղորդելու ընտանեկան սերն ու ջերմությունը:

Տոնին նախորդող գիշերը բոլորը գնում են եկեղեցի՝ միասին աղոթելու ու երգելու: Վերադառնալով տուն՝ սկսում են նախապատրաստական գործունեությունը: Քանի որ տոնական սեղանի շուրջ մեկից ավելի ընտանիքներ են հավաքվելու, նրանցից յուրաքանչյուրն ունի ուտեստների որոշակի բաժինը պատրաստելու պատասխանատվություն: Ամբողջ տունը լցվում է եփվող հնդկահավի (գլխավոր ուտեստի), նոր թխված քաղցրավենիքի ու ամենուր վառվող մոմերի բույրով: Բույրերը, ձայները, գույները միախառնվում են՝ ստեղծելով լուսավոր «Թենքսգիվինգ մուդ»-ը: Ընտանիքները հավաքվում են սեղանի շուրջ, ձեռք-ձեռքի բռնած աղոթում: Սկսվում է Գոհաբանության տոնը՝ մեծ ընթրիքով, խաղերով ու ջերմ զրույցներով:

eva khechoyan

Մի մեծացիր առանց ինձ

Անկախ նրանից, թե օրական քանի անգամ կզանգես ու կգրես ընտանիքիդ, երբ նրանից հեռու ես, միշտ կլինեն փոփոխություններ ու նորություններ, որոնց մասին տեղյակ չես լինի:

Երկու ամիս առաջ զանգեցի ընտանիքիս: Սովորականի նման խոսում էինք, երբ քույրս իր լայն, անկեղծ ժպիտով  դեմքը մոտեցրեց էկրանին: Մի պահ ուշադիր նայեցի դեմքին, ինձ թվաց, թե մի բան փոխվել էր: Մի քանի վայրկյան տևեց, մինչև հասկացա, որ ատամներից երկուսը չկան: Երևի նկատեց տարօրինակ, զննող հայացքս ու հայտնեց նորությունը:

-Եվչկա, ատամներս ընկե՜լ են:

Երևի թե քրոջս՝ ատամները կորցնելու փաստն էդքան էլ ազդեցիկ չլիներ, եթե ես էլ մասնակցեի էդ իրադարձությանը: Ընտանիքի երեխայի առաջին քայլերը, առաջին ատամների ընկնելը, առաջին բառերը մեծանալու նշաններն են, ու եթե դու էդ բնականոն ընթացքին անձամբ չես հետևում, քեզ թվում է, թե անսպասելի արագ մեծացավ: Մտածում էի էդ մասին, երբ երկրորդ հոգեբանական հարվածը հասցվեց:

-Եվչկա, մաման հատուկ մանկական «պամադա» ա տվել, որ շրթունքներս պաշտպանված լինեն:

Նախ, ո՞ր օրվանից գիտի, թե «պամադա» ասվածն իրենից ինչ է ներկայացնում: Երկրորդ՝ «պաշտպանվա՞ծ»… Երբվանի՞ց է սկսել օգտագործել էդ բառն ու գիտակցել դրա իմաստը:

Անսպասելի հոգեբանական հարված համար երեք.

-Եվուլ, գիտես, չէ՞, արդեն պարի ու վոկալի եմ գնում:

Մաման երգ է միացնում, քույրս դիրքավորվում է սենյակի կենտրոնում ու սկսում պարը:

Իսկ ես… Ես փորձում եմ համակերպվել քրոջս մեծանալու փաստի հետ:

«Երկու հակադիր կարծիք օրվա թեմայով»

Լուսանկարը՝ Աննա Անդրեասյանի

Լուսանկարը՝ Աննա Անդրեասյանի

Երեկ մեր կայքում այս վերտառությամբ հրապարակված բանավեճին արձագանքում են նաև փոխանակման ծրագրով ԱՄՆ-ում սովորող 17-ի թղթակիցները: Նրանք մասնակցել են տոնակատարությանը և, կարելի է ասել, Հելոուինի տոնի մասին պատմում են ականատեսի աչքերով

Տոնի քաղցրահամ հուշերը

Երեկ ամբողջ Հայաստանում (ինչու չէ նաև ամբողջ աշխարհում) քննարկվում էր Հելոուինի հարցը: Նայում էի ֆեյսբուքում ծավալված գաղափարական պատերազմին ու մտածում՝ «Ախր, որ ասեմ իմաստ կա, չէ, էլի: Երկու սահմանափակ ծայրահեղականների բախում ա ընդամենը»:

Սկզբից բացատրեմ Հելոուինի բուն նպատակն ու խորհուրդը: «Հելոուին» բառն առաջին անգամ հիշատակվում է 16-րդ դարում ու թարգմանաբար նշանակում է՝ «բոլոր սրբերի երեկո»: Տոնի ամենակարևոր դետալները քաղցրավենիքներն ու դդումներն են: Լուսատու դդումների պատրաստման ավանդույթն ունի  կելտական ծագում: Ըստ կելտերի՝ լուսավորված լապտերների միջոցով հոգիները գտնում էին մաքրագործման ուղին: Երեկ ազգակիցներիս շրջանում նկատեցի Հելոուինի վերաբերյալ տարբեր սխալ կարծիքներ ու մեկնաբանություններ: Խոսեմ նրանց մասին, որոնք տպավորվել են:

1.«Հելոուին» նշանակում է՝ «բարև, ձյուն»: Էդ տոնի մեջ ոչ մի վատ բան չկա, մարդիկ հագնում են սպիտակ հագուստ և ուրախանում ձյան առթիվ (Հը, ժպտո՞ւմ եք: Ես էլ եմ ժպտում):

2. Հելոուինը խաղ է, որի ժամանակ մարդիկ հագնում են սարսափելի հանդերձանքներ, որ վախեցնեն չար հոգիներին: (Ավելի զվարճալի՞ է, համաձայն եմ):

3. Բոլոր Հելոուին նշողները ջհուդ վհուկներ են: Վառել ա պետք էդ սատանիստներին: (Ըհ…էս մեկն էդքան էլ ծիծաղելի չէր…)

Ասելիքս այն էր, որ տոնին կողմ կամ դեմ արտահայտվողների մեծամասնությունը գաղափար չունի բուն տոնից:

Իսկ հիմա ձեզ կտանեմ Ուիլլոուբենդ փողոց, ու միասին կքայլենք Հելոուինյան շնչով լցված թաղամասով:

Նախ, Հելոուինն ունի չգրված օրենքներ: Առաջին՝ թակել միայն այն տների դուռը, որոնց շքամուտքի լույսը վառ է: Վառ լույսը նշանակում է, որ տվյալ տան բնակիչները նշում են Հելոուին ու ձեզ տալու կոնֆետ ունեն: Երկրորդ՝ կոնֆետի կարող են գնալ մինչև 15 տարեկանները: Կոնֆետ հավաքելու ավանդույթը երեխաների համար է:

Մութն ընկնելուն պես վառում ենք դդումների մոմերը, միացնում շքամուտքի լույսը, կոնֆետներով լցված թասը դնում դռան մոտ ու պատրաստվում անվերջ զանգերին: Լսվում է դռան առաջին զանգը: Բացում ենք դուռը, արքայադստեր հագուստով, խուճուճ մազերով մի աղջնակ կանգնած է դռան առաջ: Մի բուռ կոնֆետ եմ հանում, տալիս աղջնակին, գրկում ու ճանապարհում: Երկրորդ զանգի ժամանակ դռան առաջ հավաքվում են մի խումբ երեխեք: Առաջին աղջիկը, համեմատաբար ավելի մեծ, մոտենում է կոնֆետ վերցնելու: Մազերի մեջ մազերի փաթաթաններ (բիգուձիներ), դեմքին դիմակ, հագին՝ խալաթ ու հողաթափեր: Աղջիկն արագ վերցնում է կոնֆետներն ու առաջնորդում իր շքախումբը դեպի հաջորդ տուն: Շարքի վերջինը պիցայի հագուստով, կոնֆետներից փայլող մեծ բարի աչուկներով, բարակ ձայնով տղա է:

-Բարև Ձեզ, քանի՞ հատ վերցնեմ:

-Լրիվ, ջան, լրիվ վերցրու:

Տղան կոնֆետները լցնում է տոպրակն ու հետևում խալաթով տանտիրուհու դերի մեջ մտած առաջնորդին:

Որոշ ժամանակ անց որոշում ենք ինքներս գնալ “trick or treating”-ի: Քայլում ենք փողոցով: Մոտենում ենք առաջին տանը: Տան դիմաց նստած է հաշմանդամի սայլակով մի տարեց տղամարդ: Երևում է, որ դժվարությամբ է շարժվում, բայց ամեն մոտեցող երեխայի համար իր ձեռքով մի լավ բուռ կոնֆետ է հանում ու լցնում տոպրակի մեջ: Եո մոտենում եմ նրան: Գրպանիցս մի հայկական կոպեկ եմ հանում:

-Որ ինձ հիշեք,- ասում եմ ես ու կոպեկը դնում նրա ձեռքերի մեջ:

Շարունակում ենք քայլել: Մոտենում ենք հաջորդ տանը:

-Թույլ տվեք հարցնել, օրիորդ: Էս ձեր ո՞ր տարիքն ա կոնֆետի գնալու:

Ու ինչպես միշտ, ես իմ լավագույն արդարացումով եմ պատասխանում:

-Ես փոխանակման աշակերտ եմ, առաջին անգամ եմ էստեղ:

-Էդ ուրիշ բա՜ն,- ծիծաղելով ասում է տղամարդն ու երկրորդ անգամ մի մեծ բուռ կոնֆետ լցնում տոպրակս:

Որոշ ընտանիքներ հավաքվում են բակում իրենց հարևանությամբ ապրողների հետ, խարույկ վառում, ու շուրջը նստած բաժանում կոնֆետները:

Մեկ ժամ հետո մի մեծ տոպրակ կոնֆետներով հետ ենք գալիս:

Գիշերվա 10-ին անջատվում են լույսերը: Բոլորը վերադառնում են տուն:

Եվա Խեչոյան

***

Խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն 

Հայաստանում ապրելով ու մեծանալով երբեք հնարավորություն չեմ ունեցել Հելոուին տոնը նշելու, իսկ ինչ կարծիքներ էլ որ լսել եմ տոնի մասին շատ բացասական են եղել։ Կարծիքները հիմնականում այսպիսինն են եղել, որ Հելոուինը սատանայական տոն է, և այն նշելը հարիր չէ քրիստոնյաներին։

Լուսանկարը՝ Աննա Անդրեասյանի

ԱՄՆ-ում առնչվելով այս տոնի հետ և նշելով այն, միայն դրական տպավորություն ու լիցքեր եմ ստացել։ Այնքան ջերմություն, ժպիտներ, ուրախ ու հաճելի պահեր կան այս տոնի հետ կապված, որոնք միշտ իմ հիշողության մեջ կմնան։  Այն մարդիկ, ովքեր թյուր կարծիք են կազմել այս տոնի մասին, նախ, կխնդրեի, որ մի քանի րոպե տրամադրեն իրենց ժամանակից և կարդան, թե ինչ է իրենից ներկայացնում Հելոուինը։

Իսկ հիմա ուզում եմ մի քիչ պատմել Հելոուինի ամենահետաքրքիր անվանդույթներից մեկի՝ Trick or treat-ի մասին։ Trick or treat թարգմանաբար նշանակում է՝ խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն։ Զգեստավորված երեխաները այցելում են տնից տուն և կոնֆետներ խնդրում, հարցնելով.

-Խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն։

Ես էլ որոշեցի փորձել, չէ՞ որ դժվար էլ այդպիսի հնարավորություն ունենայի։ Հավատացեք, որ սա իսկապես շատ հետաքրքիր, ուրախ ու հաճելի սովորություն է, մանավանդ, երբ դա փոքրերի հետ ես անում։

-Թըխկ, թըխկ։

-Օ՜, ինչպիսի գեղեցիկ հանդերձանք։

-Խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն։

Քաղցրավենիքը արդեն պայուսակի մեջ է, իսկ լայն ժպիտը բոլորիս դեմքին։

-Շնորհակալությու՜ն։ Ուրախ Հելոուին։

-Ուրախ Հելոուին։ Հաջորդ տարի կտեսնվենք։

-Ափսո՜ս, հաջորդ տարի էլ այստեղ չեմ լինի։ Սա իմ առաջին ու վերջին trick or treat -ն էր։

Հ. Գ. Կարևորը հիմա շա՜տ քաղցրավենիք ունեմ։

Սոնա Զաքարյան

***

Թե ինչպես ես դու այն ընդունում

Հելոուինը շատ սպասված տոն է այստեղ, հատկապես երեխաների համար։ Նրանք անհամբերությամբ սպասում են այս տոնին։ Տոնից դեռ շաբաթներ առաջ բոլոր խանութներում կարող ես տեսնել տարատեսակ իրեր Հելոուինի հետ կապված։ Ամեն տեղ սկսում են զարդարել տոնին համահունչ դեկորատիվ իրերով։ Հա, մոռացա ասել, որ Հելոուինից առաջ բոլորը դդումներ են փորագրում ու դնում տան դիմաց։

Շատերը կազմակերպում են խնջույք տոնին նախորդող հանգստյան օրերին և ընդունում տարբեր կերպարներ։ Իսկ Հելոուինին նախորդող երեկոյան բոլոր երեխաները տարբեր կերպարների պես հագնված գնում են տնից տուն, ինչ որ կատակ ասում և ստանում են իրենց կոնֆետը։ Այն ընտանիքները, որոնք Հելոուինին կոնֆետներ են տալու երեխաներին, վառում են բակի լույսերը, որպեսզի երեխաները իմանան, թե ուր գնան։ Տոնը հարուստ է շոկոլադով ու բոլոր տեսակի այլ կոնֆետներով։

Այնպես որ Հելոուինը, որ այդքան բանավեճերի առիթ է տալիս, իրանակում ուրախ տոն է։ Դա կախված է նրանից, թե ինչպես ես այն ընդունում։

Աննա Անդրեասյան

eva khechoyan

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. Հեքիաթնե՛ր կարդացեք

Ու նորից ես կգրեմ հերթական մի ցավոտ իրողության մասին, որի հետ չեմ հաշտվում:

Դպրոցում, որտեղ սովորում եմ, կա մտավոր տարբեր խնդիրներ ունեցող աշակերտների համար ստեղծված խումբ: Խումբն ունի առանձին ղեկավար, ով ուղեկցում է նրանց դասարանից դասարան ու օգնում դժվարությունների կամ արտառոց իրադարձությունների դեպքում:

Նստած էի դպրոցի գրադարանում, երբ խումբը մտավ ներս: Անկախ ինձանից փակեցի գիրքս ու սկսեցի հետևել: Տղաներից մեկը մոտեցավ գրաֆիկական նովելների բաժնին՝ կոմիքսների: Լարված հետևում էի, թե որտեղ կանգ կառնի ընտրությունը: Ձեռքը սահում է գրքերի վրայով:

Ես լարում եմ տեսողությունս… Կանգ առավ «Քայլող մեռյալները» գրքի վրա:

-Գտա, հենց էս էի փնտրում,- դժվարությամբ ընկալում եմ տղայի արտասանածը:

«Դե, բնականաբար…»,- մտքում ասում եմ ես ու նայում գրադարակի մյուս գրքերի վերնագրերին:

«Վամպիրների օրագիր», «Ֆրանկենշտեյն»…

Իսկ ես էդ տղայի ձեռքի տակ Անդերսենի հեքիաթները կդնեի:

Իբր առողջ վիճակով դիմանում ենք էդ հակամարդկային, արյունահեղ գրականությանը, որ մեկ էլ հոգեպես ավելի խոցելի մարդկանց ենք առաջարկում:

Հեքիաթնե՛ր կարդացեք, հեքիաթնե՛ր…

eva khechoyan

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. Հայու գեն

Նեշվիլյան օդանավակայանն իմ երկար ճամփորդության վերջին կետն էր, որտեղ հանդիպելու էի հյուրընկալող ընտանիքիս ու ուղևորվելու այն քաղաքը, որտեղ անցնելու էր տարիս:

Իջա Նեշվիլի օդանավակայանում: Շուրջս օտար դեմքեր, ճամպրուկներ: Հանկարծ նկատում եմ մի սևահեր, բարձրահասակ տղամարդու քննող հայացք: Ուղիղ ինձ է նայում, առանց աչքը կտրելու: Պինդ սեղմում եմ անձնագիրս ու հեռախոսս: Ով գիտե, վերջիվերջո օդանավակայանը գողության ամենահավանական վայրերից է: Անցնում է մի քանի րոպե: Տղամարդը դանդաղ քայլերով մոտենում է ինձ: «Մեղա, մեղա…», մտածում եմ ես, ու արդեն պատրաստվում մի քայլ հետ գնալ ու…

-Հա՞յ ես,- լսում եմ նրա թունդ ձայնը:

-Հայ եմ,- թեթևացած պատասխանում եմ ես ու ժպտում:

-Ուզում էի ազգանունդ տեսնել, նոր մոտենալ: Էս ի՞նչ կա Նեշվիլում:

Պատմում եմ այն քամիների մասին, որ ինձ հասցրել են աշխարհի մյուս ծայրը: Ինքն էլ իրենից է պատմում: Պարզվում է՝ երեխաները Հայաստանում են:

Տղամարդն ինձ ուղեկցում է մինչև հոսթ ընտանիքս, գրպանից հանում այցեքարտը, տալիս հոսթ ծնողներիս:

-Ինչ որ բանի կարիք ունենա՝ իմաց տվեք,- ասում է նա, ձեռքը դնում ուսիս, աչքով տալիս ու հեռանում:

-Ըհը, ստեղ են ասել՝ «հայու գեն»,- մտքում ասում եմ ես ու ժպիտով ճանապարհում ազգակցիս: