Պարող ճաշը

Մի անգամ իմ հայրիկը սպաս էր պատրաստում, չկարծեք, թե սպասը աղջիկ է: Նա տղա է: Հայրիկս բրինձն էր լցնում, ու բրնձի հատիկներն ասացին.

-Ա՜խ, ինչ լավ ա էսպես…

Նրանք շատ ծույլ էին, բլղուրն էլ էր այդպես, հավկիթն էլ, մածունն էլ, համեմն ու սոխուկն էլ: Բայց ջուրը շատ աշխույժ էր: Ծույլիկներին օգնության հասավ գդալ մայրիկը: Նա խառնեց սպասը, և ծույլիկները պարեցին: Ջուրը շատ հաճույքով էր պարում: Երբ սպասն արդեն պատրաստ էր, ծույլիկները հոգնեցին և քնեցին, իսկ ջուրը՝ ոչ:

Մանե Պետրոսյան, 8 տ.

 

Ծերուկ սոխը

Լինում է, չի լինում մի կծու լեզվով, չար ծերուկ սոխ է լինում: Մայրիկը, երբ սկսեց սոխը կտրատել, ծերուկն ասաց.

-Այս ի՞նչ արեցիք: Իմ թագավորական սիրուն շորը փչացրեցիք, անտաշ կին:

Մայրիկը չդիմացավ և լաց եղավ: Բայց սոխը չէր լռում, հա խոսում էր ու խոսում: Նրա բերանից վատ հոտ էր գալիս: Մայրիկը կարծեց, թե նա փչացել է ու գցեց աղբամանի մեջ: Աղցանն առանց սոխի էլ համով էր:

Տիգրան Դիվանյան, 7 տ.

 

Իմաստուն հավն ու հնդկահավը

Շիրակի գյուղերից մեկում հնդկահավն ապրում էր հավերի հետ՝ հավաբնում: Նա շատ գոռոզ էր և ասում էր.

-Այս զզվելիներն ովքե՞ր են, դո՞ւ ինչ ես արձանի նման ամբողջ օրը նստում բնի մեջ:

-Ես թուխս եմ նստել և հետո ձագեր եմ ունենալու,- նրան պատասխանեց հավը:

-Դու շատ զզվելի ես, չեմ ուզում կողքիդ նստել,- ասաց հնդկահավը:

-Ոչինչ, շուտով Նոր տարին կգա, կտեսնենք՝ ով որտեղ կլինի,- ասաց մայր հավը:

Երբ առաջին ձյունը եկավ, գյուղացի կինը մտավ հավաբուն, կեր տվեց փոքրիկ ճուտիկներին, հետո նայեց հնդկահավին:

-Մեր հնդկահավը շատ է մեծացել, ժամանակն է վաճառելու,- ասաց նա և հնդկահավին տարավ շուկա:

Մայրիկս հնդկահավը գնեց և տուն բերեց: Նա հնդկահավին դրեց գազօջախի մեջ, իսկ հնդկահավն ասաց.

-Վա՜յ, փրկեք, օգնեցեք, խեղդվեցի, շատ շոգ է: Մայրս հետո ջուր ավելացրեց, իսկ հնդկահավը բղավեց.

-Վա՜յ, ես թրջվեցի, խեղդվեցի, չորացրեք ինձ:

Երբ գազօջախից նրան հանեցին, մի քիչ հովանալուց հետո դրեցին սառնարանի մեջ, իսկ նա ճչաց.

-Ո՜ւյ, ես սառում եմ:

Իսկ հաջորդ օրը նրան դրեցին սեղանին և սկսեցին կտրատել: Նա այլևս չդիմացավ ու սկսեց լաց լինել: Հետո հիշեց հավաբունը ու իմաստուն հավին:

Վանիկ Առաքելյան, 10 տ.

 

Սոխն ու լավաշը

Լավաշն ապրում էր խորովածի տակ: Նրա լավագույն ընկերն էր սոխը: Նրանք արդեն սեղանի վրա էին, երբ լսեցին, որ երեխան մայրիկին ասաց.

-Մամ, տոնածառի լույսերը վառի:

Լավաշն ու սոխը երկար մտածեցին, թե դա ինչ է: Հարցրին կանաչուն: Կանաչին ասաց, որ դա սեղանի վրա գտնվող հյութի շիշը կարող է իմանալ. նա բարձրահասակ է:

-Ես գիտեի, բայց մոռացել եմ, ավելի լավ է հարցնեք տոնածառից ընկած խաղալիքին:

-Որ վերևից ընկա, հիշողությունս կորավ,- ասաց խաղալիքը:

-Սպասե՛ք,- ասաց սոխը,- տոնածառ բառը բաղկացած է տոն և ծառ բառերից, իսկ հիմա Նոր տարի է:

Քիչ հետո ընտանիքի բոլոր անդամները նստեցին սեղանի շուրջ, զանգերը հնչեցին, և բաժակները զնգացին:

Ափսեի հատակին շատ մութ էր, բայց ուրախ խոսակցությունները շատ լավ էին լսվում…

Էլիզա Ռուշանյան, 8 տ.

 

Տոնական սեղանի կոտլետները

-Աղացին՝ հերիք չէ, հիմա էլ գնդիկներ են պատրաստում,- փնթփնթաց միսը:

-Էս մարդիկ խիղճ չունեն,, հիմա էլ այդ սև պղպեղը, որ չեմ սիրում, հիմա կսկսեմ փռշտալ: Կանաչու համերն ինձ պետք չեն,- ասաց միսը,- իմ հոտն էլ, համն էլ շատ լավն է: Ինձ ուրիշ մթերքներ պետք չեն,- նա փնթփնթում էր ու փնթփնթում, բայց ոչ ոք նրան չէր լսում:

-Ո՛չ,- բարձր ճչում էր միսը և չէր հասցնում աչքերը փակել, երբ տատիկս նրանց գցում էր ալյուրի մեջ: Միսը նորից փնթփնթում էր,- ա՜խ, ա՜խ, ա՜խ, հիմա աչքերս կմռմռան, փրկեք: Էս մարդիկ ինձ գժվեցրին, աչքե՜րս…

Տատիկս մսե գնդիկները տափակեցրեց և տաք թավայի մեջ դրեց:

Շուտով ոսկեթուշ կոտլետները պատրաստ էին:

-Վա՜յ… Էս ինչ գեղեցիկ եմ… Հաստատ Սուրբ ծննդյան տոնին եմ մասնակցելու… Ուռռաաա՜:

Մարիետա Մարգարյան, 10 տ.

2011թ.

Չգիտեմ` վազում ես, շատ արագ ես վազում, հասել ես նշանակետին, իսկ ես ձեռքդ բռնել ու չեմ թողնում գնաս: Ախր, չեմ ուզում: Հասկանալ, որ ամենակարևոր տարիներիցս մեկը անցյալում է, չեմ կարող:
Ես չգիտեմ` ինչպես է ստացվում, որ իմ հոգեվիճակը միշտ նմանվում է դրսի եղանակին, բայց 2017-ը իր հրաշքներով, անհավանական պատմություններով ու նորություններով լրիվ ուրիշ էր:
Հա, հիմա ընկերներս էստեղ լինեին, կասեին, որ ամեն մի տարուց հետո նույն արտահայտությունն եմ անում: Դե հա, բայց տարիներն իրոք չեն կրկնվում, իրոք իրարից ձևով կիլոմետրերով հեռու են, ու այս տարին, ինձ համար, ամենասիրելիներից էր:
Ձմեռը սառն էր, երևի էլի եղանակին էի համադրվել: Հիշում եմ` ընդունելության համար էի պարապում, ու էս կյանքս էլ մի տեսակ սառույցի նման սառել ու չորացել էր: Դիմացս միայն շտեմարաններ էին, հաստափոր ինչ-որ նյութեր ու տետրեր:
Էդքան էլ չեմ ուզում հիշել այս ժամանակները: Ինչ խոսք, անտանելի ձանձրալի էր:
Բայց եկավ գարունը, ու գարնան հետ նաև կյանքս նոր շունչ մտավ:
Դե հետո վերջին զանգ, հրաժեշտ դպրոցին, ու մի օր էլ տեսնում ես, որ գարունը վերջանալու շեմին է:
Հունիսը հաղթանակիս ամիսն էր: Երևի այդ ժամանակ ավելի մեծ բան չկար, քան բարձր բալերով ընդունվելը, ապացուցելը, որ ես կարող եմ ավելին, որ իրականում հնարավորությունները ոչինչ են, միայն ցանկությոuն է պետք:
Ընդունվեցի, արդեն ամենամեծ հաղթանակս տարել էի, ու մնում էր ամառը վայելել:
Հունիսին պատանի թղթակիցների մեր դասընթացը տեղի ունեցավ: Եթե իմանայիք, թե այն ինչ շրջադարձային էր իմ կյանքում: Այդ 3 օրվա մեջ ձեռք բերեցի կյանքիս ամենակարևոր մարդկանց, ու չեմ պատրաստվում երբևէ նրանց թողնել:
Ես համալսարանի մասին մեծ երազանքներով ամբողջ օգոստոսի սկիզբը անցկացրի տանը, բայց երազանքներս մի կողմ դրեցի, երբ տեսա, որ անցել եմ Տնակ ճամբարը:
Օգոստոսի 23-28-ը առաջին անգամ Վայոց ձորում, առաջին անգամ հյուրընկալվող ընտանիքով ճամբարում, ու առաջին անգամ հենց այդ ընտանիքում: Ու դրա հետ մեկտեղ ամեն օր հետաքրքիր սեմինարներ, կինոդիտումներ, ու երեխեք, հետաքրքիր, ուրիշ, ջերմ ու տաք երեխեք:
Այսքան բան պատմեցի 9 ամսվա մասին, բայց երևի այս տարվա ամենախառը օրը օգոստոսի 31-ն էր: Ժամեր էին մնացել, որ ես հայտնվեմ համալսարանում, ու իմ մեջ ամեն ինչ խառնվել էր իրար` դե ամեն ինչ նոր էր լինելու: Մարդիկ մի կերպ պիտի սովորեին ինձ` ամենախենթ ցանկություններն ու մտքերը ունեցող, վայրկյանը մեկ կողքինին գրկող, շատ ու մեկ-մեկ էլ անիմաստ ժպտացող Ամալյային:
Սովորեցին: Զարմանալի էր, բայց նույն պահին երջանկացնող:
Հիմա մի մեծ ընտանիք ունեմ համալսարանում, ձեռքբերումներս էնտեղ շատ են: Ու ես առսնց իրենց արդեն չեմ պատկերացնում հետագա տարիներս:
Տես, ինչքան նորություն ու թարմություն ես բերել կյանքումս: Իսկ հիմա վազում ես, անհագ ցանկությամբ ուզում ես թերթեմ էջը: Իսկ ես չեմ կարող, չեմ էլ ուզում վերջ դնել այս տարուն:

Ու հետ ես նայում, նայում ես տարուդ ու հասականում, որ ընկճված օրերդ ոչինչ են ձեռքբերումներիդ դիմաց:
Չեմ ասի, որ միշտ ուրախ եմ եղել, բայց կասեմ, որ երջանկացել եմ Էլիզաբեթին ճանաչելով:
Չեմ ասի, որ համալսարանում ամեն ինչ կարգին է եղել, բայց կասեմ, որ համալսարանիս մեծ ձեռքբերումներից Անահիտն է եղել:
Չեմ ասի, որ միշտ ժպտացել եմ, բայց կասեմ, որ ամեն արցունքիս վրա Մարին ու Սոնան բարկացել են ու ժպտացրել: Եթե իմանայիք՝ ինչքան ուրիշ զգացողություն է, երբ հասկանում ես, որ ընտրել ես լավագույն ֆակուլտետը ու գտել ես կյանքիդ ամենահավես ու հոգատար մարդկանց:
Չեմ ասի, որ կյանքումս միշտ շողացել է արևը, բայց կասեմ, որ ես այն վառ եմ պահել իմ մեջ ու փորձել եմ ամեն կերպ մյուսներինն էլ միացնել:
Չեմ ասի, որ այս տարիս հոյակապ էր, ուղղակի կասեմ, որ միայն այս տարում հասկացա, թե ով եմ ես իրականում:

Մի քանի օր ևս, և գրեթե յուրաքանչյուրը մշակելու է մի մեծ պլան նոր 2018 թ.-ին իրագործելու համար: Ես էլ, ինչպես բոլորը, կազմել եմ հստակ գործողությունների ցուցակ, որոնք պետք է իրագործեմ գալիք տարում:

Դե այդ ցուցակը կազմում էի ամեն տարի, սակայն դա մնում էր թղթի վրա: Ինքս ինձ համոզում էի, որ դրանք կիրագործեմ մի ուրիշ անգամ:

Մի քանի օր առաջ բացեցի 2017թ-ի համար գրված ցուցակը, և հաճելիորեն զարմացա, որովհետև գրեթե բոլոր մտահղացումներս իրականացված էին: Դե պարզ է, որ ինձ զգացի բավարարված, բայց այս ամենը ինձ մտածելու տեղիք տվեց:

Չէ որ այս տարի ես ոչ մի յուրահատուկ ապրելակերպ չեմ վարել: Գուցե այս փոքրիկ հաջողությունը կապված է տարիքի՞ս հետ: Ո՜չ, միանշանակ հաջողություններս պետք է կապել միջավայրիս փոփոխության հետ:

Այս տարի ես սկսեցի զբաղվել կամավորական աշխատանքներով, ավելի ակտիվ գործունեություն վարեցի տարբեր միջոցառումների կազմակերպման հարցում, և դե իհարկե, փոքրիկ քայլեր կատարեցի լրագողուղական ասպարեզում : Այս երեք` ձեզ համար գուցե աննշան և փոքր, սակայն ինձ համար մեծ և կարևոր քայլերը, լիովին փոխեցին իմ կյանքը:

Առաջինը՝ ես ձեռք բերեցի բազմաթիվ ընկերներ, որոնցից շատերը, չնայած իրենց երիտասարդ տարիքին, հասել են շատ մեծ հաջողությունների, և վստահաբար կարող եմ ասել, որ նրանք են հանդիսացել իմ մոտիվացիան տարբեր մտահղացումներ իրականացնելու համար:

Հաջորդը փորձն է, և ինքդ քեզ տարբեր ասպարեզներում բացահայտելը :

Դե վերջին կետն էլ, թերևս ամենահաճելին է` կատարածդ աշխատանքի արդյունքը:

Գուցե իմ պատմությունը օգնի ձեզ ավելի արդյունավետ դարձնել տարին: Փնտրեք ձեր ուժերին հավատող անձանց, շփվեք հաջողակ մարդկանց հետ և ձգտեք հասնել ավելիին:

Արդեն քանի ժամ է` քնել էի, մեկ էլ զգամ՝ սարսռեցնող ցուրտը մտել էր սենյակս, ձյան փաթիլները բաց պատուհանից ներս էին թափանցում։ Արթնացա, մոտեցա պատուհանին, որ փակեմ և անցնեմ իմ գործերին, բայց երեխաների ուրախ ճիչերը, դաշտի մեջտեղում պատրաստած ձնեմարդը, ստիպեցին, որ երկար կանգնեմ և հիանամ այդ հրաշքով։ Գետնին նայելով՝  հասկացա, որ արդեն մի քանի ժամ կլինի, ինչ ձյուն է գալիս։ Այգիներն ու պուրակները՝ սպիտակ շղարշը ուսերին գցած, պատրաստվում էին պարահանդես գնալ, բայց մարդիկ կարծես խանգարեին՝ ցեխոտ կոշիկներով քայլելով հագուստի վրայով։

Ընկերուհիս, ինձ տեսնելով, եկավ պատուհանի մոտ.

-Ա՛լ, արի՛, ճիշտ է, ցուրտ է, բայց հաճելի է։ Արի՛, համ էլ կքայլենք դեռ չքայլած ձյան վրայով, հա՛, համ էլ ձնեմարդուկին նայիր, մենք ենք պատրաստել, լավ է եղել, չէ՞: Մնում է՝ կողքի բակի տղաները չգան քանդեն, ինչ է, որ մենակ իրենց բակում լինի, չեմ սիրում այդպիսիներին։

-Բարև, Ան, ես քիչ ուշ կմիանամ ձեզ, իսկ ձնեմարդուկի համար մի անհանգստացեք, հլը թող փորձեն, այնպես ձնեմարտ կկազմակերպենք, որ էլ մեր կողմերը չեն երևա։

-Ա՛յ, ճիշտ ես։

Փակեցի պատուհանը, մտա հյուրասենյակ։ Մայրս էլի մոռացել էր միացնել տոնածառի լույսերը: Սիրում եմ, երբ տոնածառի լույսերը լուսավորում են տունը: Միացրի և գնացի հագնվելու, մինչ ձեռնոցներս և գլխարկս կդնեի, Ձմեռ պապիկի նամակն էի փնտրում: Պետք է փոստատարին տայի, ճիշտ է, դեռ մի քանի օր կա տոներին, բայց մինչև հասնի Լապլանդիա…

Արագ հագնվեցի և դուրս եկա տանից, մեկ էլ դըմփ… Ձնագնդին ուղիղ գլխիս…

Այս տարի ես մասնակցեցի հայոց լեզվի և հայոց պատմության օլիմպիադաներին: Հունվարին պարապում էի հայոց պատմության օլիմպիադայի համար: Կրկնեցի 6-9-րդ դասարանների դասագրքերը: Հետագայում դա ինձ օգնեց քննությունների համար պարապել, անգիր հիշել բոլոր թվականները և չսիրել պատմությունը:

Մայիսի 28-ին ես առաջին անգամ կամավորական աշխատանք արեցի: «Բարքեմփ» Երևանի կամավորների թիմում էի: Ես ամենափոքր կամավորն էի և ամենաքիչ փորձ ունեցողը: Բայց ինձ շատ դուր եկավ այդ աշխատանքը: Հետո էլ՝ նոր մարդկանց հետ ծանոթացա:

Մայիս-հունիս ամիսներին քննություններ էի հանձնում: Հետո ավագ դպրոց կամ քոլեջ ընդունվելու հարցն էր: Միշտ սիրել եմ օտար լեզուներ սովորելը: Մտածեցի՝ կարելի է փորձել ֆրանսերեն էլ սովորել, հետո էլ կընդունվեմ Ֆրանսիական համալսարան: Հենց այդպես էլ կայացրի իմ դժվարագույն որոշումը և ընդունվեցի Ֆրանսիական քոլեջ:

Երևի 2017-ը որոշումների տարի էր, որովհետև այս տարի մենք որոշել էինք ամառային արձակուրդներին գնալ Մոնտենեգրո: Ես առաջին անգամ ինքնաթիռ նստեցի: Ինձ դուր եկավ ինքնաթիռով ճանապարհորդելը: Ինձ դուր եկան Մոնտենեգրոն, Կոտորի չափից նեղ փողոցները (ընդամենը երկու մարդ կարող էին կողք կողքի քայլել), գեղեցիկ պատուհանները, կատուներն ու կարմիր տանիքները, Մոնտենեգրոյի խաղաղ և ծույլ բնակիչները և Ադրիատիկ ծովի խաղաղ, սառը ալիքները, հատկապես՝ Սուրբ Նիկոլա կղզու ոչ մարդաշատ ափը (բացի այդ ափի հսկայական քարերից):

Արդեն 10 տարի է, ինչ տատիկը օգոստոսի վերջին, սեպտեմբերի սկզբին Դիլիջան գնալու ուղեգիր է վերցնում: Այս տարին բացառություն չէր: Ես, եղբայրս ու զարմուհիներս շատ ենք սիրում ամռան վերջին երեք օրն անցկացնել Դիլիջանում՝ առանց ծնողների (տատիկի ու պապիկի հետ): Անտառ, բնություն, գիրք, հանգստություն և ամենակարևորը՝ առանց համացանցի:

Սկսվեց սեպտեմբերը: Այս անգամ ես գնացի ոչ թե դպրոց, այլ քոլեջ: Մի ամիս սովորում էի գնալու ճանապարհն ու անցնում 63-ի խաղը:

Նոյեմբերին եկավ իմ սիրելի խորն աշունը: Հենց այդ ժամանակ է, երբ հասկանում եմ, որ իմ ծնունդն է մոտենում: Իսկ երբ իմ ծնունդն է մոտենում, հասկանում եմ, որ Նոր տարին է մոտենում, և իմ տրամադրությունը բարձրանում է:

Հուսով եմ, որ մյուս տարին ավելի հետաքրքիր և անակնկալներով լի կլինի: