Մարտ ամիսն է։ Եվ ինչպես միշտ, այն իր տարերքի մեջ է։ Տանից դուրս գալ հնարավոր չէ։ Ձմեռը չի ցանկանում հրաժեշտ տալ Կաքավասար գյուղիս։ Եվ միշտ է այդպես եղել։ Ցանկացած մեկը, ով գեթ մեկ անգամ էլ այցի է եկել գյուղ, շատ մեծ դժվարությամբ է բաժանվել։ Եվ այս ամենը ասում եմ, ոչ լոկ այն պատճառով, որ Քեֆլիս շատ հարազատ է ինձ, և որ շատ եմ սիրում, այլ նաև նրա համար, որ մի քանի օր առաջ ակամայից մասնակից էի եղել հայրիկիս և իր ընկերոջ հետաքրքիր պատմություններին և հիշողություններին, որոնք առնչվում էին գյուղի պատմության հետ։ Եվ այդ ժամանակ առաջին հարցը, որն անմիջապես ծագեց մտքումս, հետևյալն էր.

-Լա՛վ, հբը ընչի՞ հենց Քեֆլի։
Պատասխանը, որը հնչեց, ավելի քան ոգևորող և հպարտացնող էր։
-Մեր գյուղում գտնվող Թուխ Մանուկ մատուռը, որը միջնադարի կառույց է, հայտնի է եղել մեր տարածաշրջանի տարբեր անկյուններում։ Եվ Շիրակի դաշտավայրի տարբեր ծայրերից Թուխ Մանուկ այցելած ուխտավորները, մեծ շուքով և խանդավառությամբ, երգ ու պարով մի շարք տոներ նշել են հենց Թուխ Մանուկ մատուռի մոտակայքում։ Գյուղի բնությունով հիացած, մարդիկ ամեն անգամ գալով այստեղ, ասել են՝ էրտանք քեֆի։ Այստեղից էլ առաջացել է մեր գյուղի Քեֆլի անվանումը,- հպարտորեն իր պատմությունն ավարտեց հայրիկս։
Այժմ պարզ էր, թե ինչու են գյուղիս բնակիչներն այսքան առատաձեռն, բարի ու հյուրասեր, ինչու չէ, նաև «քեֆչի»։
Բայց սա դեռ բավական չէ.
-Քեֆլիից հետո, ընչի՞ հենց Կաքավասար։
Հայրիկս, տեսնելով ոգևորվածությունս, ժպտաց և հպարտորեն շարունակեց.
-Եկավ մի ժամանակ, երբ գյուղին անհրաժեշտ էր նոր անվանում։
Գյուղը գտնվում է սլացիկ լեռների ստորոտում։ Եվ այն սարը, որ գտնվում է հենց գյուղի դիմաց, կիսով չափ անտառապատ է։ Եղանակների տաքանալուն պես, անտառը լցվում է իրեն հարազատ դարձած բնակիչներով, որոնց թվում են նաև փոքրիկ և անպաշտպան թռչնակները՝ կաքավները, որոնք շատ հաճախ են այցելում գյուղի բնակիչներին։ Եվ այն գեղեցիկ անվանումը, որով կարելի էր վերանվանել գյուղը, ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ Կաքավասար։
Դե ինչ, ամառը համեցեք: