ella mnacakanyan yerevan

Կապույտ-կապույտ աչքեր

Ճանապարհը մեզ տարավ դեպի Չարենցավան հանպատրաստից, պլանավորվածից դուրս, որովհետև Ծաղկաձորը մի քանի օրում հասցրել էր դատարկել պապայի դրամապանակում եղած ամբողջ կանխիկ գումարը, ու այդ նեղ ու երկար մայրուղում բանկոմատ գտնելու ամենակարճ տարբերակը մեքենայի ղեկը աջ թեքելն էր՝ դեպի Չարենցավան: Ու չնայած մեքենայով մի քանի պտույտ գործելուց հետո այդպես էլ չհաջողվեց գտնել համապատասխան բանկի բանկոմատը, փոխարենը «գտանք» մի եկեղեցի, որի գոյությունը, թեպետ, քրիստոնեությունն առաջինը որպես պետական կրոն ընդունած երկրում նույնքան սովորական ու կանխատեսելի պիտի լիներ, որքան, ասենք, լողափի հանդիպելը ծովափնյա քաղաքում, բայց մեր առաջին ռեակցիան զարմանքն էր.
-Վա՜յ, էստեղ էսպիսի եկեղեցի կա՞:
Չգիտեմ՝ ավելի շատ ընտանեկա՞ն, թե՞ հայկական սովորության համաձայն, կանգ առանք ու մտանք եկեղեցի: Չէ՜, չեմ պատրաստվում ձեզ ձանձրացնել տեղանքային նկարագրություններով, առավել ևս, որ դրանք առանձնապես չեն տարբերվում նմանատիպ այլ վայրերի նկարագրություններից, փոխարենը կպատմեմ Վահան պապիկի մասին, ով խնամում էր եկեղեցին շրջապատող փոքր այգին՝ լի պտղատու ծառերով ու կարմիր-կարմիր վարդերով: Նրան հանդիպեցի եկեղեցուց դուրս գալու պահին, երբ մերոնց գտնելու ակնկալիքով թափառող հայացքս գցում էի այս ու այն կողմ: Գտա: Աջ կողմում էին՝ աղբյուր- հուշարձանի մոտ: Պապան հասցրել էր քաղցր զրույցի բռնվել Վահան պապիկի հետ, ով, փոքր-ինչ մարմինը թեքած, լվանում էր ձեռքի խնձորները: Երբ մոտեցա նրանց, առաջին բանը, որ արեց, խնձորներն ինձ մեկնելն էր.
-Իմ ծառի խնձորներն են:
-Շնորհակալ եմ շատ,- ժպտացի ու նայեցի աչքերին:
Կապույտ-կապույտ աչքեր ուներ Վահան պապիկը, խաղաղության պես կապույտ աչքեր, որոնցից ասես բարություն էր կաթում: Խնձորները վերցրի, իսկ նա շարունակեց պատմել, թե ինչպես է որդու հետ (ով, ի դեպ, գրեթե իր նման ճերմակած էր արդեն) խնամում այգին, ու թե ինչպես են շատերը րոպեների ընթացում կոխկռտում իրենց ամիսների աշխատանքը, որի արդյունքով, անկասկած, հպարտանում էր, աչքերից էր երևում: Հետո միայն պիտի պարզվեր, որ այդ կապույտ, խաղաղ աչքերում հպարտության ու բարության հետ մեկտեղ մեծ ու անպատմելի վշտեր կային: 90-ականների սկզբներին՝ Արցախյան ազատամարտի ժամանակ, կորցրել էր որդիներից մեկին, ավելի ուշ՝ Քառօրյայի օրերին արդեն, եղբոր որդուն՝ Ռոբերտ Աբաջյանին:
-Վահան Աբաջյան ա անունս,- ասաց՝ կարծես փորձելով հաստատել, որ ազգակցական կապ ունի Ռոբերտի հետ,- առաջ (հավանաբար «սովետի թիվը» նկատի ուներ) էստեղ կինոթատրոն կար, ընդեղ էի աշխատում,- ափսոսանք նկատեցի աչքերում,- 600 հոգանոց դահլիճ ուներ…
Հաճելի զրույցը վստահաբար դեռ երկար կշարունակվեր, եթե չլիներ բանկոմատ գտնելու մեր շտապողականությունը:
-Շնորհակալ ենք շատ, Վահա՛ն ջան,- պապան ձեռքը մեկնեց, որ հրաժեշտ տա:
-Գնո՞ւմ եք: Վա՜յ, մի րոպե սպասեք էն կողմից ավելի լավ խնձորներ բերեմ:
Ու մինչ մենք կհասցնեինք արտաբերել մեր ավանդական «չեմուչում»-երը, պապիկն արդեն ճանապարհ էր ընկել դեպի այգու մյուս կողմ: Եղբայրս գնաց նրա հետևից: Վերադարձան 2-3 րոպե հետո՝ բռերի մեջ լիքը խնձորներ: Այս անգամ խնձորները կարմրավուն էին:
-Շատ լավ տղա ա Նորայրը, ճանապարհին ծանոթացանք,- ասաց Վահան պապիկն ու խնձորները մեկնեց մեզ,- բոլոր էրեխեքդ էլ լավն են,- հայացքն ուղղեց պապային,- առողջ լինեք:
-Դուք էլ առողջ մնացեք: Շնորհակալ ենք շատ:

Հա՛, Վահա՛ն պապիկ, առողջ մնացեք, արարեք ու աշխարհը լցրեք Ձեր կապույտ, վիշտ տեսած աչքերից ծորացող խաղաղությամբ ու պարզությամբ: Ի դեպ, Ձեր կարմրավուն խնձորների միջուկը վարդագույն էր, գուցե բարությունը հենց նրանց նման վարդագո՞ւյն է…

Հետաքրքիր է, մենք եկել էինք բանկոմատ փնտրելու, մինչդեռ գտանք մի ամբողջ, իսկական բարություն՝ կապույտ-կապույտ աչքերում…