Արդեն չորս տարի է, անցնում եմ «Հայոց պատմություն» առարկան: Այդ տարիների ընթացքում շատ դասեր ենք անցել պատերազմների, ճակատամարտերի, ցեղասպանությունների մասին: Սովորաբար դասի ավարտին ուսուցչուհին հարցնում էր` հասկացե՞լ ենք արդյոք դասը, ու ես, գրեթե միշտ, գլխիս շարժումով ասում էի`այո: Հետո անցանք Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասին: Ուսուցչուհիս նշեց, որ շատ կարևոր շրջան է, և պետք է լավ յուրացնենք: Խոսեցինք մարդկային զոհերի ահռելի թվերից: Լսելով կորուստների մասին, իսկապես խղճացի անմեղ զոհերին, միանգամից փորձեցի համեմատել կորուստները, բայց…
Ես նոր սերնդի ներկայացուցիչ եմ, այն սերնդի, որը չէր տեսել, սակայն լսել էր բազմաթիվ պատերազմների մասին: Բայց այդ օրն էլ եկավ, ու մեր սերունդն էլ տեսավ պատերազմ: Հիմա էլ պատերազմը ընթանում է: Ճիշտ է, բոլորիս համար էլ ծանր էր, բայց իմ և իմ ծնողների, ուսուցիչների, տատիկ-պապիկների արձաքանքը նույնը չեղավ: Նրանք այդ ամենը տեսել էին 1991-1994 թվականներին: Նրանց արդեն ծանոթ էին «պատերազմ, պայթյուն, զենք, կրակոց» արտահայտությունները: Մինչդեռ իմ և իմ տարեկիցների համար դա մի վատ երազ էր, որից ցանկանում էինք շուտ արթնանալ, միևնույն ժամանակ, հասկանալով, որ դա երազ չէ, այլ իրականություն:
Ապրիլի երկուսն էր, երբ վատ լուրեր լսեցինք սահմանից: Բոլորս միանգամից տխրեցինք, հիշեցինք դիրքերում կանգնած մեր եղբայներին, հարազատներին: Ինձ այլևս չէր հետաքրքրում դասն ու դպրոցը, համացանցը: Միայն լուրերին էի հետևում, ու արցունքներս ակամայից թափվում էին: Այդ ժամանակ հասկացա, որ թիվը կապ չունի, որ մեզ համար ամեն մի զինվոր սրբություն է, որ պետք չէ խղճալ, այլ ուղղակի զգալ է պետք… Ու ես զգացի այդ աննկարագրելի ցավը… Միայն այդ օրերին հասկացա, թե ինչ է հայրենասիրությունը, ինչ է հայրենիքի համար կյանք տալը:
Ընդամենը հաշված օրերի ընթացքում հարյուրավոր մարդիկ կամավոր անդամագրվեցին և մեկնեցին առաջնագիծ, կանգնեցին հայ զինվորի կողքին:
Չգիտեմ` հպարտանա՞մ, թե՞ տխրեմ, որ իմ Սյունիքից էլ շատերը մասնակցեցին, մասնակցում են, և ցավոք, նաև զոհվեցին: Երևի հպարտանամ, որ սյունեցին ու սիսիանցին միշտ էլ պատրաստ են պայքարելու և հաղթելու, բայց մեկ է, տխրում եմ նրա համար, որ նրանք զոհվեցին: Ապրիլի չորսն էր, երբ լսեցինք Սիսիանի զոհերի մասի: Նրանք ընկան Մարտակերտի շրջանում. «Մայիս Միրզոյան, Արմեն Բեգլարյան, Սեդրակ Ասրյան, Եղիշ Նիկալյան, Սերգեյ Դանղլյան»: Անուններ, որ կարդում և անցնում ենք, բայց նրանցից ամեն մեկը մի տան սյուն, մի ընտանիքի հայր էր, զավակ:
Պատերազմը հիմա ինձ համար ընդամենը թվեր չեն, հաշվարկ չէ, օրեր ու տարիներ չեն: