-Բարև ձեզ:
-Վայ, բարև Տաթև ջան: Ո՞նց ես, լավ անցա՞վ ճամբարը:
-Շատ լավ էր: Ինձ ինչ-որ հոգեբանական գիրք տվեք:
-Հիմա ես քեզ ի՞նչ գիրք տամ, մի րոպե սպասի…
Ու հենց մի րոպե հետո իմ ձեռքում հայտնվեց Զիգմունդ Ֆրոյդի «Հոգեվերլուծության ներածություն» գիրքը: Հանդիպածս առաջին գիրքն էր, ում հեղինակը ամեն ինչ անում է, որպեսզի չընթերցեմ: Ներկայացնելով, հոգեվերլուծության բարդ կողմերը, շատ ու շատ դժվարություններ, ասելով.
«…Եթե ի վիճակի եք հաղթահարել դրանց ազդեցությունը, ապա մենք կշարունակենք մեր հանդիպումները»:
Իհարկե, ես չկոտրվեցի այլ հակառակը, ավելի ոգևորվեցի ու անցա գործի: Առաջին դասախոսությունը սխալ գործողություններն էին: Իսկ հետո անցանք երազներին, որոնց ես շատ լուրջ էի վերաբերվում, բայց ուսումնասիրելուց հետո փոխեցի կարծիքս: Այսպիսով, ես հասկացա, որ երազն այն եղանակն է, որով հոգին պատասխանում է քնած ժամանակ ազդող գրգռիչներին, և այն ոչ թե կրկնօրինակում, այլ վերամշակում է գրգռիչը:
Ու այստեղ ինձ նորից հետ էր պահում գիրքը շարունակել. «Ես ձեզ այստեղ չեմ հրավիրել ձեր աչքերին թոզ փչելու կամ ձեզնից ինչ-որ բան թաքցնելու նպատակով… Հենց այն, որ դուք սկսնակներ եք, ես կցանկանայի մեր գիտությունը ներկայացնել այնպես, ինչպես կա՝ իր անհարթություններով ու դժվարություններով, իր հավանականություններով ու կասկածներով, և եթե որևէ մեկին շատ հոգնեցուցիչ ու անորոշ է թվում, նա մեզ հետ առաջ գնալու կարիք չունի»:
Ոմանք իմանալով, թե ինչ գիրք եմ կարդում, ասում են. «Էդ ի՞նչ գիրք ես կարդում: Շատ բարդ ա, պե՞տք ա քեզ», ու շատ այլ մեկնաբանություններ:
Ինչ խոսք, բարդ էր: Մեկ պարագրաֆը մի քանի անգամ կարդում էի, որպեսզի հասկանայի, թե ինչի՞ հանգեց այդ ամբողջը, քանի որ Ֆրոյդը խոսում էր մի թեմայի մասին, առաջարկում դրա լուծման իր մեթոդը, ասում դրա բոլոր հնարավոր փաստերը, խոսելով շատ երկար, վերջում ասում էր. «Դուք կարող եք ինձ նկատել տալ, որ ես կրկին ներմուծում եմ մի նոր ենթադրություն և մեծ չափով կասկածի տակ եմ դնում իմ մեթոդի հավանականությունը»: Երևի թե դուք էլ խճճվեցիք իմ պես:
Եվ վերջում, ես ամեն մի նոր դասախոսությունը սկսում էի կարդալ մե՜ծ ոգևորությամբ, հիմա կմտածեք` ինչո՞ւ, քանի որ նա այսպես էր սկսում. «Հարգելի՛ տիկնայք և պարոնայք, օրերից մի օր հայտնաբերվեց…» :
Երանի թե նա տեսներ, որ իր այս բարդ դասախոսությունները կարդում է ընդամենը 15 տարեկան մի աղջնակ, ու ինքն էլ դրանից ոգևորվեր: