Ժամանակի հետ հավասար շարժվելը աննկարագրելի դժվար է կամ ուղղակի անհավանական: Օրերը այնքան արագ են անցնում, ասես ինչ-որ տեղ են շտապում: Տեսնես` ո՞ւր: Գրողը տանի, ինչքան ցրված ու խառն եմ ես, ո՞նց էր կարելի մոռանալ, որ շուտով Ամանոր է, իսկ դա նշանակում է, որ վե՛րջ, սկսում ենք նոր կյանք` նոր մտքերով: Որտեղ Ամանորը, այնտեղ էլ անակնկալներ, իսկ անակնկալները երևի լավ ու վատի չեն բաժանվում: 2023-ը ինձ շատ մեծ անակնալ էր պատրաստել, որի մասին կասկածներ չուներ ոչ քո, այդ թվում նաև ես: Մի մեծ տոպրակ, որը լի էր հիասթափությամբ, հուսահատությամբ, օդում կախված հույսերով, չիրականացած նպատակներով, երազանքներով ու խոստումներով: Անկախ նրանից, որ կրկին հնարավորություն կա կյանքը սկսել նոր ճերմակ էջից ու մի մատ խորքից, մեկ է, հիասթափությունը այդ էջերում իր տեղը միշտ ունենալու է անկասկած: Միտք չկա հանձնվելու, չէ որ միշտ պետք է առաջ շարժվել ու ուշադրություն չդարձնել, թե ովքեր են ուզում կոտրել քեզ, ովքեր են լքել քեզ, չվախենալ միայնակ մնալուց և անգամ չհուսահատվել այն ժամանակ, երբ խլում են սեփական հողդ, խաղաղությունդ, ներդաշնակությունդ…
Անկեղծ ասած՝ դժվարանում եմ ասել ստացված տարի՞ էր, թե՞ ոչ, չնայած որոշ նպատակներ իրականացան, իսկ որոշ նպատակներ էլ շատ խնամքով ծալեցի ու թաքցրեցի դարակի խորքերում, որտեղ երբեք ձեռքս չի հասնի, քանի որ այնտեղ այն հիշողություններն են, որոնց երբեք չեմ դիպչի, որովհետև այնքան նուրբ են, դիպչելու դեպքում միանգամից կկոտրվեն… Հիշողությունների տեղը դարակն է, իսկ ամփոփումը ոչ ոք չի հետաձգել, մի խոսքով…
Այս մեկ տարվա ընթացքում օրեր եղան, որ երազել եմ գոյություն չունենալ, բայց հետո հասկացել, որ ցանկացած պահի ապրելը կարող է երազանք դառնալ: Հասկացել եմ, որ օրերը սովորական չեն, այլ ամեն օրը մի կյանքի դաս է: Դասեր, որոնք սովորեցնում են գնահատել այն ամենը, ինչը տրվում է կարճ ժամանակով կամ անժամկետ, շնորհակալ լինել անգամ այն փորձություններին ու մարդկանց, ովքեր ցավեցրել են մեզ կամ պարզապես օտարացել, բայց ինչ-որ մեծ ու կարևոր բանի կամ դասի համար էին ուղղված, ինչ-որ յուրահատուկ իմաստության, որը հասկանալով է հնարավոր սովորական կյանքին յուրահատկություն տալ ու այլ հետաքրքիր կետից շարունակել առաջ շարժվել, այս անգամ այլ տեսքով, այլ դիմագծերով, այլ մարդկանցով կամ պարզապես մենակ ու այլ՝ բոլորին անծանոթ անծանոթի հայացքով….
Օրեր եղան նաև, որ կորցրեցի բանականությունս: Կորցրեցի ինքս ինձ սեփական կյանքումս ու վերագտնելը դարձավ մեծ խնդիր: Ինձ գտնում էի ամենուր, բացի գլխավոր տեղից՝ իմ կյանքից: Կյանքս և ուղեղս գիտակից մակարդակից դուրս էր եկել և անջատվել: Ու գիտե՞ք ինչ հասկացա, որ դա նույնպես անհրաժեշտ է, քանի որ առանց այդ պահերի չէի հասկանա` ինչ եմ ուզում սեփական կյանքիցս ու սեփական եսիցս: Մի սիրուն օր արթնացա ու հասկացա, որ ազատվել եմ գլխիս հիմար ու կպչուն մտքերից, մարդկանցից ու գրողի տարած խոստումներից, սենտիմենտալ պահերից: Ծիծաղելի էին դարձել երեկվա մտքերս, անգամ մարդիկ, ովքեր թվում էին ուժեղ ու ապահով:
Այս տարի վերջապես մեծացա: Հա, գիտեմ, որ բավական ծիծաղելի ստացվեց, քանի որ ո՞նց է կարելի լինել հասուն 22 տարեկան մարդ ու 23-ի շեմին նոր մեծանալ: Գիտակցեցի այդ ամենը, երբ հարցրեցին` ինչպե՞ս զգացիր, որ մեծացել ես, ու այդ պահին խորը շունչ քաշեցի ու ասացի.
-Մեծացա այն ժամանակ, երբ բաց թողնելը դարձավ սովորություն, քանի որ պետք է բաց թողնել այն մարդուն, ում սիրում ես, որովհետև գիտակցում ես, որ դուք ուղղակի իրար համար չեք ստեղծված: Բաց թողնել պարզապես ու բաց թողնել հեշտ, քանի որ եթե սիրում ես, փորձում ես պայքարել, իսկ ես մտածել եմ, որ սերը պարտադիր ցավ է պատճառում, պարտադիր ստիպում է տառապել, բայց արի ու տես հակառակը՝ հիվանդությունը ցավ է պատճառում, տանջում ու հյուծում, իսկ սերը ապաքինում: Հա, մոռացա ասել սերը դիմանալու մեջ չէ, զիջելու մեջ չէ, այլ ընդունելու, որովհետև ոգևորելը «ուժեղ եղիր»-ի մեջ չէ, այլ «ես քեզ հետ կլինեմ»-ի մեջ: Երևի այս իրավիճակներից հետո մեծացա ու իրավիճակները դադարեցի իդեալականացնել, կամ արգելեցի կառավարել ինձ: Ու վերջիվերջո հասկացա, որ ավելորդ մարդիկ հեռանում են, մնում են նրանք, ովքեր պետք է լինեն: Այնպես որ, չարժե ժամանակ վատնել բացասական իրադարձությունների, ձախողումների, չստացված սերերի, անկումների, ու իհարկե, մարդկանց վրա: Պետք է վայելել կյանքիդ ամեն մի րոպեն, ասես այն վերջինն է: Վայելիր երիտասարդությունդ, քանզի այն կորցնելու դեպքում ետվերադարձի հնարավորություն չես ունենալու: Ունե՞ս երազանքներ` վազիր նրանց ետևից, երազում ես այցելել Հռո՞մ` ճամպրուկդ հավաքիր ու մեկնիր: Ուզում ե՞ս փողոցում բարձր ծիծաղել՝ ծիծաղիր, ուզում ես բղավե՞լ՝ բղավիր, արա այն, ինչ ուզում ես, միայն երջանիկ եղիր: Ո՞վ գիտի, թե ինչ կլինի վաղը: Փորձիր, ընդունիր, հասիր: Արա` քանի դեռ ուշ չէ: Զգացմունքներիս այնքան տեղ տվեցի, որ քիչ էր մնում կարևորի մասին մոռանայի: Բա ո՞վ է խոսելու կրթական հաջողություններից, մոռացկոտս: Այս տարի առանձնահատուկ ձեռքբերումներ եմ ունեցել: Հասցրել եմ մասնակցել հանրապետական գիտաժողովի, քաղաքական ու առաջնորդական դպրոցների, անգամ կանանց հզորացման ակադեմիայի: Երկու անգամ էլ ներկայացրել եմ Հայաստանը միջազգային ծրագրերում: Չեմ կարծում կարիք կա նշելու, թե ինչ մեծ պատասխանատվություն է հայրենիքդ ներկայացնել շուրջ 42 տարբեր երկրների ներկայացուցիչների մոտ: Հասկանում ես, որ պատվով պետք է ներկայացնես երկիրդ, եթե անգամ ծրագրի առաջին իսկ օրվանից հիասթափվել ես ու գիտակցում ես, որ առանց զոհաբերելու ոչնչի չես հասնելու, ու պետք է սեփական սկզբունքներիդ վրայով անցնես, դե, երևի հենց դրա մեջ էլ կայանում է հայրենասիրության իմաստը:
Դե ինչ, սիրելիներս, հույս ունեմ իմ տարվա ամփոփումը ձեզ համար օգտակար կլինի… Կհանդիպենք մյուս տարի նոր մտքերով ու ծրագրերով: