«Շփումից հաճույք ստանալը ընկերության գլխավոր նշանն է»: Արիստոտել

Հասարակագիտության հերթական դասին, երբ քննարկում էինք իդեալական ընկերության մասին, դասընկերներիցս մեկն ասաց, որ իդեալական ընկերություն չկա, և որ ընկերությունը հիմնված է հիմնականում «շահի» վրա: Դասարանցիներս, ոմանք քթի տակ, ոմանք էլ բարձրաձայն, հայտնեցին իրենց դժգոհությունը արտահայտված կարծիքի վերաբերյալ: Հույս ունեի, որ ես միակը չեմ, ով «շահ» բառը չի հասկացել ուղիղ իմաստով, բայց իմ ընկալմանը դասարանից այդպես էլ ոչ ոք չմիացավ, բացառությամբ հասարակագիտության ուսուցչի, որը հարցերին միշտ տարբեր տեսանկյուններից է նայում:
Այս դեպքն ինձ ստիպեց մտածել և տալ իմ իդեալական ընկերության սահմանումը: Հետո մեջս հակասություն առաջացավ: Եթե կա իդեալական ընկերություն, ապա կան նաև այն կազմող իդեալական մարդիկ, բայց չէ որ իդեալական մարդիկ չկան: Հասկանալով, որ եթե այսպես շարունակեմ, միայն առանց այդ էլ խառնված մտքերս ավելի կխառնեմ, սկսեցի կոնկրետ օրինակների վրա փորձել:
Վերհիշելով իմ երբեմնի ընկերությունները, նկատեցի, որ դրանք բոլորն էլ «շահի» վրա են հիմնված եղել: Իսկ ի՞նչ եք հասկանում դուք «շահ» ասելով: Ես, օրինակ, չեմ կարող ընկերություն անել մի մարդու հետ, որից ոչինչ չունեմ սովորելու, որի հետ ինձ համար հաճելի չէ, չունեմ ընդհանուր թեմա` զրուցելու կամ բանավիճելու համար: Անձամբ ես «շահ» բառը` ընկերությունը, բնութագրելիս, հասկանում եմ տվյալ մարդու հետ շփումից հաճույք ստանալը, նրա կողմից ցուցաբերված անկեղծությունը և հավատարմությունը:
Երբ հանրահաշվից որևէ բանաձևի ստացումն ենք ապացուցում, ասում ենք, որ բանաձևը պետք է ընդհանուր լինի բոլոր թվերի համար, առանց բացառությունների, նույնը չի կարելի ասել իդեալական ընկերության սահմանումը տալիս, որովհետև այս երևույթի մասին յուրաքանչյուրն ունի իր սուբյեկտիվ կարծիքը: Ամեն բան, նույնիսկ իդեալական ընկերությունը, հարաբերական է, իմ ընկերությունը ամենամտերիմ ընկերուհուս հետ, ես համարում եմ այդպիսին, ու միևնույնն է, թե ինչ կմտածեն ուրիշներն այս ընկերության մասին: Մինչ նրանք քննարկում են նրա իդեալական լինել կամ չլինելը, ես պատրաստ եմ կյանքս տալ ընկերուհուս համար: Նա առանց ոչինչ հարցնելու կգա իմ հետևից, ուր էլ գնամ, որովհետև վստահում է ինձ, ես նրան հասկանում եմ միայն դեմքին նայելով, առանց ոչ մի բառ արտասանելու: Այս սա է իմ իդեալական ընկերությունը, երբ դու ու ընկերդ մի հոգի եք տարբեր մարմիններում, երբ դուք հաճույք եք ստանում ուղղակի իրար հետ զրուցելուց, իրար հետ շփվելուց…