Տատիկս արդեն 10 օր է պարտաճանաչ կերպով դիտում է ժամը 12-ի լուրերը։ Ես այդ ամենն արդեն ինտերնետից գիտեմ, հաղորդավարի ձայնը չեմ լսում:
Մոտենում եմ հեռուստացույցի տակի փոքր դարակին ու հանում իններորդ դասարանի ավարտական լուսանկարս՝ «վինետկան»։ Մաքրում եմ երկու սանտիմետրանոց փոշին ու բացում։ Երդվել էի, որ երբեք չեմ բացելու այդ տգեղ նկարներով լի գիրքը, պատերազմը ստիպեց․․․
Էջի երկու ծայրերին առաջնագծի իմ զինվոր ընկերներն են։ Մեկին նայելիս հպարտություն եմ զգում և ուրախանում, մյուսին նայելիս հպարտությունն ու անարդարության զգացումը խեղդում են այնքան, որ լաց եմ լինում։ Առաջինի անունը Արծրուն Հովհաննիսյանի էջում է, որպես քաջ հերոս, ով վիրավորվելով խոցել է զգալի թվով զրահատեխնիկա, երկրորդի անունը՝ սևը սպիտակի վրա գրված անունների ցուցակներում։ Ամեն օր նոր ցուցակի անունները կարդալիս՝ անկասկած ցավ ենք զգում, բայց բառերը չեն կարող փոխանցել այն, ինչ զգում ես տեսնելով քեզ ծանոթ անուն։ Երբ տեսնում ես մի մարդու անուն, ում տեսել ես ինը տարի ամեն օր, ում հետ դպրոցն ավարտելուց հետո համարյա չես էլ խոսել, բայց մեծացել ես կողք կողքի, օգնել դասերին, նստել նույն նստարանին, մեկնել քաղաքից դուրս, կռվել, հաշտվել, ծիծաղել․․․ Կյանքդ կանգ է առնում այն մտքից, որ քո հասակակիցը, ով այլ պայմաններում երեք ամսից հանգիստ կավարտեր իր ծառայությունը ու կվերադառնար իր նպատակներին ու երազանքներին, ապագա չունի, իսկ դու անգամ չես կարող հիշել ձեր վերջին խոսակցությունը․․․
Դու կաս, իսկ նա՝ չէ, ու դու կաս հենց նրա շնորհիվ․․․ Նա հերոս է, ով անմահացավ։ Անմահացավ՝ փրկելով ընկերոջ կյանքը, ինչն ընդհանրապես զարմանալի չէ նրան մի քիչ իմացողների համար։ Բայց կյանքի մասին պատկերացումներդ տակնուվրա են լինում հարցից, թե ինչու կամ ինչ գնով․․․
Երևի ինչքան էլ ապրեմ, ամեն տարի մեծանալով կհիշեմ նրանց, մեկին՝ որպես պատերազմը հաղթած ու հայտնի հերոս, մյուսին՝ որպես հերոսացած, բայց այս աշխարհում մի որևէ տեղ ինձ հետ նույն պահին իր տված խաղաղության մեջ չապրող մարդու։
Խորհուրդ չեմ տալիս երկար մտածել այս հարցի շուրջ, խնայեք ձեր նյարդերը, քանի որ միայն այն մտքից, որ մի քանի հարյուր երիտասարդի կյանք մեր աչքերի առաջ ուղղակի կտրվեց, գժվել կարելի է․․․ Կատարվածը արդարացում չունի, ու չապրած կյանքը չի կարող կոմպենսացվել ոչ մի մեդալով։ Սակայն սա պատերազմ է, իսկ ինչպես մայրս է թաքուն լաց լինելուց հետո ինձ փորձում հանգստացնել, պատերազմի դաշտում զոհերն անխուսափելի են։
Պատերազմի դաշտում մարդկային արժեքներ չկան, սպանում ենք: Մեկը` շահի համար, իր երկրի ղեկավարության և դիկտատորի էգոն հարստացնելու, մեկն էլ՝ իր, ընտանիքի ու ազգի գոյության․․․ Սակայն ոչինչ չի կարող կշեռքի նժարն ավելի իջեցնել, քան մարդկային կյանքը։
Մարդկությունը երբեք չի հասկանա խաղաղության գինը, իսկ զոհերը երբեք չեն իմանա, թե իրենց հերոսությունը որքան ցավ կարող է պատճառել: