Չկա մի մեծ ուժ, որով կարելի է չափել այն անձի հայրենասիրությունը, ով իր կյանքը պատրաստ է զոհաբերել հանուն հայրենիքի:

Գիտեք, երբ ամեն կրակոցի հետ աչքերը փակվում ու հետո նորից բացվում են, թվում է, թե վերածնվել ես:

2020 թվականը շատերի համար վերածնունդ էր:

Շատ ընկերներ կորցրեց մարտի դաշտում, բայց հավատն իր մեջ չկորավ, ապրելու հույսը երբեք չմարեց… Արթուրը.

-Սեպտեմբերի 26-ն էր, ասել էին` կսկսվի կռիվը, արթուն մնացեք, բայց ոչ մի բան չեղավ, տեխնիկայի ձայն անգամ չէր լսվում, տարօրինակ լռություն էր: 27-ին ժամը առավոտը յոթին տաս պակաս կապ տվեցին, որ գնանք հանգստանանք, ոչ մի բան չկա էլ: Ու…

Ու մեզ երբևէ հարց տվեցի՞նք, թե ինչպես: Երբեք չեմ սիրել հզոր բառը, որովհետև հզոր լինում են լեռները, ձայնը, ամպի որոտը, բայց ոչ մարդը: Սակայն պատմություններն ապացուցել են, որ հայ որդիները հզոր են: Իսկ թե ինչու՞:

-Յոթն անց հինգ րոպեին, որքանով որ հիշում եմ, առաջին անօդաչուն տեսանք, թե ոնց ա գալիս մեր պոստեր: Բայց մեր հակաօդային պաշտպանությունը լավ գործեց, ու շատ էինք ուրախացել, որը երկար չտևեց: Իրար հետևից սկսեց հրետանիով ռմբակոծումը: Մեզ ասում էին, որ պատրաստվենք, բայց չէինք կարում շարժվենք, չէինք հասկանում` ինչ ա կատարվում, ինչ ա սպասվում: Էս ամեն ինչին հաջորդեց առաջին զոհը: Չգիտեինք` ինչ անենք, չէինք հասկանում` ինչ ա կատարվում: Մի քանի ժամ կռվելուց հետո նահանջ հրաման են տալիս, պետք էր գնայինք հետ: Հաջորդ օրը առավոտ 5-ին պատրաստվում էինք, որ գնանք ու դիրքը հետ վերցնենք: Բայց իրենք տանկերով նորից առաջ էին գալիս, մի տանկ շատ դժվարությամբ, բայց խփեցի ու խոցեցի:

Ինչ հետաքրքիր է, չէ՞, պատերազմի ընթացքում, երբ հաջողություն ես ունենում, ժպտում ես, հպարտանում, բայց երբեք չես իմանում, արդյոք մի օր կհաջողվի՞ անձամբ պատմել բոլորին քո սխրանքների մասին, թե ոչ: Կամ երբ փոքր ժամանակ զենքերով ու տանկերով խաղում ես, չգիտես, չէ՞, որ մի օր դրանց չափերը բազմակի մեծ են լինելու քո պլաստմասե խաղալիքներից, որոնք հազիվ քերծում էին ձեռքդ:

-Մեզ տարան ուրիշ խրամատներ, սկսեցինք այնտեղ կռվել: Օր-օրի զոհերը շատանում էին, իսկ մարդիկ էլ ավելի շատ էին փախնում: Իսկ երբ ընկերներիս անունն էի լսում զոհերի շարքում, լուռ մտածում էի ու ոչինչ չէի կարողանում ասել: Վատ է իհարկե, բայց զոհի անուն լսելը սովորական էր դարձել: Ու իմանում եմ, որ ընկերներիցս զոհվել են, մի հոգին անհետ կորած, լուր չկա, չգիտեի` ինչ անեմ: Հոկտեմբերի 22-ն էր, որ ինձ մի քանի հոգու հետ տարան այլ վայր, որպես այլ ջոկատ (անվտանգության նկատառումներից ելնելով չի նշվում): Մի քանի օր հետո մեզ տարան Քարին Տակ, էնտեղ հակառակորդը շատ զոհեր ուներ: Բարձրանում ենք Շուշի, 4 օր շրջափակման մեջ լինում ու կռվում, վիրավորներին չենք կարողանում իջացնենք: Նոյեմբերի 7-ին նահանջի հրաման են տալիս ու մի կերպ, բայց ձորերով կարողանում ենք իջնել Ստեփանակերտ: Կարողանում ենք 3 վիրավոր էլ տանել մեզ հետ մինչև բուժկետ: Գնում ենք, միանում ենք մեր գումարտակին:

Իսկ Արթուրը բանակ է զորակոչվել մեծ սիրով ու սպասումով: 6 ամիս ծառայել է Գյումրիում` ուսումնական գումարտակում, հակատանկային դասակում: Նրա համար ևս սկզբից դժվար է եղել տնից հեռու: Բայց ըստ նրա, հետո սովորեց: Կես կատակ – կես լուրջ, բայց դե հարմարվող ազգ ենք, չէ՞:

Արդեն 6 ամիս հետո Արցախ, Հադրութ, 1-ին պաշտպանական շրջան, որպես հակատանկային դասակի հաշվարկի հրամանատար՝ կրտսեր սերժանտ: Մինչ բանակ զորակոչվելը սովորել է Վանաձորի պետական համալսարանի հենակետային վարժարանում: Կարծում եմ, բոլորն էլ կհիշեն, թե ինչ ուրախությամբ էր նշում, որ կատարյալ առողջ է և կարող է զորակոչվել բանակ: Նրա մասին բնութագրերը միշտ էլ վկայում են, որ նրա անկոտրում ոգին պատրաստ է եղել պայքարելու հանուն հայրենիքի:

-Ուզում էի գոնե մի անգամ էլ հարազատ մարդկանց տեսնեի:

Բայց Աստված գթաց նրան ու հարազատներին տեսնելու իր ցանկությունը կատարվեց: Արթուրի պատմությունը սկսեցինք վերջից դեպի սկիզբ գնալով, անհերթ հաջորդականությամբ, քանզի այն, ինչ գեղեցիկ է, միշտ էլ պետք է վերջում հնչի, որպես նոր ուղու սկիզբ: Նրա կամքը, պատերազմի դաժան 44 օրերը, ընկերների մասին լուրը….

Անհավատալի կամք է պետք, որ դիմանաս այս ամենին: Իսկ նրանք դիմակայել են ու շարունակում են ապրել, ստեղծագործել, հանուն ոչ միայն իրենց փրկված կյանքի ու ընկերների հիշատակի, այլ հանուն իրենց հայրենիքի, քանի որ սահմաններից այս կողմ հայրենիքը ևս սիրել ու կառուցել է պետք:

Պատերազմը ավարտվել է, բայց տղաների պատմությունը միշտ էլ ինչ-որ կետում մի մեծ հարցականով գրվելու է. «Իսկ ինչո՞ւ հենց մենք ու մեր հայրենիքը»…