karen janoyan

Պատմում է մայրս

«1988 թ. նոյեմբերի 21-ին Նախիջևանի Զնաբերդ գյուղում սովորական առավոտ էր: Ամեն ինչ կարգին էր թվում մինչև այն պահը, երբ հայտարարեցին, որ դասերը հետաձգվում են, և բոլորին ուղարկեցին տուն: Պարզ երևում էր, որ մի բան այն չէ, բայց մեզ ոչինչ չէին ասում: Հեռուստացույցով ցուցադրվում էին Սումգաիթի ջարդերը: Ավելի ուշ տեղեկացանք, որ մի հայ կին, ով ամուսնացած էր ադրբեջանցու հետ, զանգել և զգուշացրել էր, որ գիշերը գյուղի վրա հարձակում է լինելու  ադրբեջանցիների կողմից, և հարկավոր է փախչել: Սակայն դա այդքան էլ հեշտ չէր, քանի որ գյուղը երեք կողմից շրջապատված էր ադրբեջանական գյուղերով, և գրեթե անհնարին էր թվում աննկատ փախչելը: Երեկոյան արդեն ամեն ինչ մտածված էր: Մենք պետք է գիշերը սարերի միջով աննկատ անցնեինք ադրբեջանական գյուղերի կողքով, որպեսզի հասնեինք Հայաստան: Հիշում եմ, ոտքով քայլում էինք սարերի միջով, առանց որևէ շշուկի և լույսի, իսկ արահետները կարծես անդադար երկարում էին: Բայց մեզ հաջողվեց հաղթահարել այդ ամենը և հասնել հայկական գյուղերին, որտեղ մեզ օգնությունն արդեն սպասում էր: Փրկվեցինք»:     

Այս ամենը պատմում է մայրս: Երբ նա 17 տարեկան էր, Նախիջևանի վերջին հայկական գյուղից` Զնաբերդից, ընտանիքով գաղթել են Հայաստան` թողնելով իրենց հարազատ գյուղը: Նա միշտ կարոտով է հիշում իր մանկության տունը: Երբ նա պատմում է, չեմ կարողանում հավատալ, որ այդ ամենի ականատեսը մայրս է եղել: Թվում էր, նման տեղահանություններ, արտագաղթ եղել են դարեր առաջ, և այդ մասին միայն դասագրքերից կարող ես իմանալ, բայց…