Կյանքը թատրոնի մեջ և թատրոնը կյանքի

Նա սովորաբար թատրոն է գալիս բոլորից շուտ, միայնակ նստում դատարկ դահլիճում, ուշի ուշով հետևում իրար հետևից ներս մտնող մարդկանց աղմկալի անցուդարձին, ու մտքերի հորձանուտի մեջ խորասուզվում,  մինչև հայտարարվում է ներկայացման մեկնարկի մասին։

…Կրքերով լի, գունեղ, վառ, պայծառ, մեկ մեղմ, մեկ ահարկու, անվերջ նոր գույներ բերող ու երբեք չհնացող. ահա թատրոնը նրա աչքերով՝ այդ 17-ամյա պատանու, ով կյանքը թատրոնի՛ մեջ է տեսնում և թատրոնում կյա՛նքն է տեսնում։

-Մի օր ինձ բախտ վիճակվեց տեսնել Հակոբ Պարոնյանի պիեսներից մեկի ներկայացման փորձերը, որի ժամանակ շատ լավ մարդկանց հետ ծանոթացա,-պատմում է ապագա դերասան Ռազմիկ Հովհաննիսյանը,- Մինչև փորձերին ներկա գտնվելը՝ ես մտա բեմ։ Բեմը դատարկ էր։ Ես սկսեցի խոսել թատրոնի հետ։ Դրանք իմ կյանքի լավագույն պահերն էին։ Ես ու թատրոնը կրկին զրուցում էինք…

«Թատրոնը դերասանի կինն է, կինոն՝ սիրուհին։ Ուր էլ գնաս, տուն ես վերադառնալու»,-ասում էր մեծանուն դերասան Մհեր Մկրտչյանը։ Եվ իրոք,  բնատուր դերասանական շնորհով օժտված Ռազմիկը մասնագիտության ընտրության հարցում ի վերջո կողմնորոշվել է և վերադարձել դեպի թատրոն՝ այն վայրը, որտեղ դերասանը մարմնավորելով կերպարին և՛ լացում է, և՛ ծիծաղում, իսկ հանդիսատեսը չի էլ կռահում, թե դերասանն ի՛նքը ինչ տրամադրություն ունի։

-2016թ.-ին նկարահանվեցի Սոս Սարգսյանի համանուն վիպակի՝ «Լակոտի» հիման վրա նկարահանված Ալբերտ Մկրտչյանի ֆիլմում։ Այդ օրվանից սիրեցի արվեստը, կինոն, թատրոնը։ Ընտանիքիս անդամները միշտ գնահատել են արվեստը, բայց մեծագույն հարգանքը դեպի թատրոնը ու կինոն, կարծում եմ, որ իմ միջոցով է փոխանցվել նրանց։ Օրերս լցված են թատրոնով. ամեն օր կարդում եմ բեմական արվեստի մասին բազմաթիվ ձեռնարկներ, ասմունքում եմ, քննադատորեն դիտում եմ ֆիլմեր ու ներկայացումներ, քաղում դրանցից ինձ համար կարևորն ու անհրաժեշտը։ Կարճ ասած՝ ապագա մասնագիտությունս ապրելակերպ եմ դարձրել։

Ռազմիկը կարծում է, որ դերասան դառնալու համար երեք հատկանիշ է անհրաժեշտ ունենալ՝ աստվածատուր շնորհ, աշխատասիրություն և սեր, անսպա՜ռ սեր դեպի թատրոնը։ Իր խաղացած դերերից առանձնացնում է  Հովհաննես Թումանյանի «Նեսոյի քարաբաղնիսը», որտեղ նա մարմնավորում էր Աբգարի դերը, իսկ հաջողությունների մասին առայժմ լռում է.

-Մեծ հաջողությունները դեռ առջևում են, որովհետև թատրոն գնալիս մի թաքուն զգացողություն ունեմ՝ մի բարի նախանձ, թե երբ եմ տրվելու այդ հրաշքին ու զգալու իսկական դերասան լինելու հաճույքը,- ասում է նա,- ներկայիս մեծագույն հաջողությունը ճիշտ ժամանակին ճիշտ մարդկանց հանդիպելն է։ Հպարտորեն եմ ասում, որ թատրոնի հանդեպ ունեցած սիրուս շնորհիվ ձեռք եմ բերել Լուսին Կիրակոսյանի, Լուիզա Ղամբարյանի պես ընկերներ, որոնք միշտ պատրաստակամ են օգնելու։ Չնշել չեմ կարող նաև իմ լավագույն ուսուցչի՝ Տաթև Ղազարյանի մասին, ում տված դասերն անգերազանցելի ներգործություն են ունեցել ինձ վրա։

Իր աշխատասիրությամբ ու բոլոր դժվարությունները պատվով հաղթահարելու և իր երազանքին հասնելու ձգտումով Ռազմիկը օրինակ է իր հասակակիցների համար, իսկ նրա կյանքի ճանապարհին նրա համար լավագույն օրինակը և ոգեշնչման աղբյուրը մշտապես եղել է Սոս Սարգսյանը.

-Ես նրան չեմ տեսել, բայց ամեն վայրկյանս լցված է Սոս Սարգսյանի անտես ներկայությամբ։ Նա ասում էր, որ անհրաժեշտ է միշտ լսել սրտի և հոգու կանչը։ Նրա շնորհիվ ես լսեցի իմ սրտի կանչը, այն, որ թատրոն է կոչվում…

Հ.Գ. Թող ներող լինի Ռազմիկը ամբողջ տեքստում «Թատրոն» բառը  փոքրատառով գրելու համար։ Նա միշտ այն մեծատառով է գրում։

anna  andreasyan

Ապրիլմեկյան

Գիտե՞իր, որ երեկ հուլիսի 1-ն էր: Հիմա հավանաբար մի պահ կանգ առար ու մտածեցիր, թե վրիպել եմ: Իրականում կատակում էի: Ապրիլի 1-ն էր՝ ծիծաղի օրը: Տարբեր պատմություններ են կապվում այս տոնի սկզբնաղբյուրի հետ, բայց անկախ նրանից, թե որն է իրականը, մի բան հաստատ է՝ սա այն հազվադեպ օրերից մեկն է, երբ մարդիկ ուղղակի փորձում են ուրախանալ և ուրախացնել մյուսներին: Մարդիկ իրենց աշխատանքային լուրջ ու երբեմն էլ ձանձրալի մթնոլորտից մի պահ շեղվում են ու փոխում օրվա սովորական ընթացքը: Դե մենք՝ աշակերտներս էլ, հնարավորություն ենք ստանում մեկս մյուսի և ուսուցիչների գլխին մի չար կատակ խաղալ՝ առանց պատժվելու վախի:

Վստահ եմ, որ գոնե մեկ անգամ յուրաքանչյուրդ էլ ինչ-որ մեկի կատակի զոհն եք դարձել կամ ինքներդ եք մեկին խաբել: Ուղղակի հետաքրքիր է, թե որ տեսակի կատակ անողներից եք դուք: Նրանց կարելի է բաժանել երեք հիմնական խմբի՝ անհամ կատակներ անողներ, հետաքրքիր ու խելամիտ կատակներ անողներ և չար կատակներ անողներ: Հիմա անդրադառնանք դրանցից յուրաքանչյուրին:

Մեր առաջին խմբին հիմնականում պատկանում են երեխաները: Նրանք այնպիսի բաներ են ասում, որ շատ հնարավոր է, որ պատահի, և դրա լինել չլինելուց առանձնապես բան չի փոխվում, ինչպիսին է, օրինակ՝ վրադ փոշի կա, երբ այդպիսի բան գոյություն չունի:

Երկրորդ խմբին պատկանում են այն մարդիկ, ովքեր օրվա իրական իմաստը հասկանալով, այնպիսի կատակ են անում, որ վերջում երկու կողմն էլ մի լավ ծիծաղում և ուրախանում է: Հումորը սովորաբար լինում է շատ տեղին ու խելացի:

Իսկ երրորդ խումբը, իմ ամենաչսիրած խումբն է: Երևի հասկացաք՝ ինչու: Նրանց կատակը միայն իրենց է ուրախացնում, իսկ դիմացինին սովորաբար վախեցնում կամ էլ վատ վիճակի մեջ է գցում:

Իրականում այս երեք խմբերը և նրանց բնորոշ կատակները ներկայացնում եմ, որ ընթերցողս լավ մտածի նախքան կատակ անելը: Հաջորդ ապրիլի մեկին և ինքը, և դիմացինը մի լավ  կծիծաղեն, և օրը իր խորհրդով կլինի ստացված:

zarine kirakosyan

Պատերազմներից վերջինը

Այրուձի,

Գնդացիր,

Հետևակ,

Ճակատամարտ,

Տանկեր,

Ինքնաթիռներ,

Կալաշնիկով,

Ճակատամարտ,

Միջուկային զենք,

Սառը պատերազմ,

Արժեքների պատերազմ,

Սա արժեքների պատերազմ ա,

Ես ամեն օր նոր աշխարհում եմ աթնանում,

Մենք ամեն օր հերքում ենք նախորդ օրվա  ճշմարտությունը:

 

Սա  արժեքների պատերազմ ա,

Մենք  իբր  կարծրատիպեր ենք քանդում

Աճեցնելով նորերը` մերը,

Սա արժեքների պատերազմ ա,

Բոլորը ազատություն են փնտրում  քառակուսիներից դուրս,

Մենք կոտրում ենք դրանք, հայտնվում նորերի, ավելի մեծերի մեջ,

Սրանք անվերջ իրար ներգծված քառակուսիներ են,

Մի  ստանդարտից մյուսի մեջ անընդհատ հայտնվելով

Սա պատերազմ ա,

Ուր ամեն օր  արժանապատվություններ են զոհվում

Ու հաղթում են էգոներ:

 

Սա արժեքների պատերազմ ա,

ես կուզեի հիմա չծնվել,

Ինձ ծնեք պատերազմից հետո.

Երբ բոլորդ հայտարարի կգաք,

Ես արդեն հոգնում եմ մտածել,

Էստեղ մեզ միայն շեղում են ապրելուց.

Ինձ ծնեք պատերազմից հետո

Ու թաղեք մինչև դրա դասական հերքումը:

 

Սա արժեքների հավերժ պատերազմ ա,

Մենք էլեկտրոնների պես անկանոն շարժվում ենք,

Իսկ նեյտրոնները  Տիբեթի լեռներում նիրվանա են փնտրում,

Մենք վազում ենք բարձր խոտերի միջով,

Ուզում եմ վերևից տեսնել

Էս ուր ենք գնում,

Սա անվերջանալի ճառագայթ ա, թե կրկնվող շրջան, գրողը տանի:

 

Սա արժեքների պատերազմն ա

Նույնքան հերքելի, ինչպես բոլոր նախորդները,

Բոլոր իզմերի պես ժամանակավոր

Սա արժեքների պատերազմ ա,

Ես ուզում եմ դուրս գալ էս մրցադաշտից,

Ուր աստվածները խաղադրույք են արել մեզ վրա,

Էյ, լսու՞մ եք, բոլորդ, ովքեր կաք, ու ում հորինել ենք վերևներում,

Հանե՛ք ինձ էս անկանոն ռիթմերից

Ուր չկան զուգահեռ ճշմարտություններ:

 

Սա արժեքների պատերազմ ա,

Ու ես վախենում եմ, որ հենց էսպես էլ սկսվում են դրանք,

Ես վախենում եմ չնկատելով սկսեմ սեփական պատերազմը:

Խաղաղություն եմ ուզում,

Նիրվանա ~,

Ինչպե՞ս հավատամ քո գոյությանը,

Եթե նույնիսկ Կուրտն ինքը չհավատաց,

Աստվածներ, ուրիշ ելքեր հորինեք էս խաղին:

arxiv

Ինտերնետային նախասիրությունները ինը տարի առաջ

Հույսը վերջինն է մեռնում

«Բարև, բարև, երկար սպասված սիրելիս ու թանկագինս…

Վերջապես դու բարեհաճեցիր մեր տուն մտնել: Իսկ ես քեզ ամբողջ տարին սպասում էի… Ոչի՛նչ, մենք դեռ իրար հետ շատ-շատ ժամանակ ենք անցկացնելու, որպեսզի ամբողջ տարվա տեղը հանենք… Պատահաբար չի, չէ՞, որ հենց այսօր եկար: Դու եկել ես՝ իմ ծննդյան օրը շնորհավորելու, այնպես չէ՞: Դու ամենալավ նվերը կլինես ինձ համար»- մտածում էի ես, երբ մեր տանը ինտերնետ էին ակտիվացնում:

-Վերջ, մոդեմը միացրեցի: Ձեզ մնում է ընդամենը զանգահարել օպերատորին, որպեսզի նա թելադրի հրահանգները,- ասաց աշխատողը:

Ես անհամբեր սպասում էի: Հայրիկս զանգեց օպերատորին: Հեռախոսն անջատելուց հետո ասաց.

-Այսօր շաբաթ ա: Նրանք երկուշաբթի օրվանից են աշխատում: Ոչինչ, մի տարի դիմացել ես, երկու օրն ի՞նչ ա, որ չդիմանաս:

Ասեմ, որ սարսափելի դժվար է ամբողջ տարվանից հետո երկու օր սպասելը:

«Դու ուզում ես իմ համբերությունը փորձել, ինտերնե՛տ: Լավ: Ոչինչ, կսպասեմ»,- մտածեցի ես:

Եկավ երկուշաբթին: Ես զանգեցի օպերատորին:

-Ի՞նչ, էլի՞ չբացեց,- լսվում էր հեռախոսի միջից:

-Չէ՛, ոչ մի կայք չի բացում,- պատասխանեցի ես:

-Լավ, նորից մտեք, նորից հավաքեք նույն կոդը:

Ես հավաքեցի: Արդեն հինգերորդ անգամն էի նույն բանն անում:

-Ըհը, եղավ, բացեց,- հազիվ զսպելով ուրախությունս՝ ասացի ես:

-Դե, լավ: Եթե խնդիր առաջանա, կզանգեք:

Ես առաջին կայքի հասցեն էի հավաքում, երբ ոտքս հանկարծ կպավ համակարգչի լարին: Այն անջատվեց: «Ուֆ» ասելով՝ նորից միացրեցի համակարգիչը: Այդ երկու րոպեն, մինչ միանում էր համակարգիչը, ինձ համար անվերջանալի էր թվում:

Ահա, վերջապես հավաքեցի կայքի անունը, սեղմեցի «Enter» և… Սենյակը մթնեց… Լույսերը անջատվեցին… Եվ անջատել էին ոչ միայն լույսերը, այլև իմ մեկ տարվա և երկու օրվա սպասումները…

Իննա Ազնաուրյան, 15 տարեկան

 

Ինչու՞ գրանցեց

 

-Մարիա՛մ, դու ո՞ր թվին ես ծնվել,- զանգելով ինձ՝ հարցրեց մեր դասարանի Մերին:

-97-ին: Ինչի՞դ է պետք:

-Դե, ուզում եմ քեզ «Facebook»-ում գրանցել:

-Դե, եթե ուզում ես, գրանցի,- ասացի ես:- Բայց գոնե ծածկագիրս կասե՞ս:

-Հեռախոսով չեմ կարող ասել: Հետո կգրեմ:

Հաջորդ օրը հայերենի ժամին լսվեց.

-Մարիա՛մ, Մարիա՛մ:

Եվ հանկարծ օդով սավառնեց մի փոքր թուղթ: Այդ թուղթը հասավ ինձ: Բացելով այն՝ կարդացի. «Մարիա՛մ, այստեղ քո «Facebook»-ի ծածկագիրն է գրված՝ ********»:

Հաջորդ ժամին դիմեցի Մերիին.

-Մե՛ր, կտա՞ս հեռախոսդ, մտնեմ «Facebook»:

-Հա՛, վերցրու՛, բայց փողերս լրիվ չվատնե՛ս,- փնթփնթաց Մերին:

-Լավ:

Հաջորդ օրը նորից.

-Մե՛ր, կտա՞ս հեռախոսդ:

-Չէ՛:

Եվ ամեն անգամ, երբ նրանից բջջայինն եմ խնդրում, չի տալիս: Հարց է առաջանում. իսկ ինչու՞ էր ինձ «Facebook»-ում գրանցել, եթե չէր թողնելու իր հեռախոսով մտնել: Չէ՞ որ գիտեր, որ ես ինտերնետ չունեմ:

Մարիամ Թումանյան, 13 տարեկան

 

«Odnoklassniki.ru»-ի չարիքը

-Ի, էս ի՞նչ ես գրել նկարիս տակ, արա՛,- գոռաց կողքիս տղան այնքան ուժգին, որ ականջներս պայթեցին:

-Ի՞նչ եմ գրել որ,- կամաց ասաց Էրիկը:

-Ուշադիր նայիր շրթունքներիս՝ ան-կա-պու-թյուն:

-Վայ, լավ, կարո՞ղ ա կռվեք, երեխե՛ք,- փորձեցի միջամտել նրանց խոսակցությանը ես:

-Ավա՛գ ջան, դու մի՛ մտիր տղաների խոսակցության մեջ,- ասաց Էրիկը:

-Դի՛ն ջան, ի՞նչ կռվել, հեսա գլուխն եմ ջարդելու,- նորից գոչեց Գոռը:

-Դե, արի՛, է՞, ա՛յ տղա, զզվացրեցիր արդեն,- գոչեց Էրիկը:

Դըմփ, դըմփ…

-Վայ, երեխե՛ք, վե՛րջ, հանգստացե՛ք,- գոռացի ես,- վերջապես, մոտիկ ընկերներ եք, չէ՞:

-Հա՛, ճիշտ ա, Դի՛ն ջան: Ախպե՛րս, կներե՛ս,- փոշոտված ձեռքը մեկնելով Գոռին՝ ասաց Էրիկը:

-Այ, միշտ տենց կարողանում ես իրար սպանող դեբիլներին բաժանել իրարից,- ասաց մեր դասարանի Էդգարը ժպտալով:

-Ի, ո՞վ ա դեբիլ,- միահամուռ ասացին բոլորը, և նորից սկսվեց…

Դիանա Խուզատյան, 13 տարեկան

 

Ինչո՞ւ ես ոչ մի կայքում չկամ

Ընդհանրապես, մեր ընտանիքում բոլորը, բացի ինձանից, գրանցված են տարբեր կայքերում: Օրինակ, քույրս «Odnoklassniki»-ում է, մայրս, հայրս, եղբայրս՝ «Mail»-ում, իսկ ես ոչ միայն ոչ մի կայքում չկամ, այլև համակարգչից էլ այդքան լավ գլուխ չեմ հանում: Ինչ մեր տան համակարգչին ինտերնետ են միացրել, օր ու գիշեր բոլորը համակարգչից այն կողմ չեն գնում: Մի խոսքով, եթե մտնես համակարգչի սենյակ, կտեսնես մարդկանց, ովքեր, կարելի է ասել, կպած են ինտերնետից: Իսկ ինձ օր ու գիշեր հանգիստ չեն թողնում՝ ասելով.

-Ա՛շ, բա դու ինչու՞ չես մտնում ինչ-որ կայք:

-Վայ, դե, չեմ ուզում, պրծա՞նք:

Այդպես էի պատասխանում հարցնողներին:

Մի անգամ էլ մայրս ճաշը դրել էր գազօջախին և տարվել ինտերնետով:

-Ֆու, էս ի՞նչ վառածի հոտ ա գալիս,- տուն մտնելով՝ ասացի ես:

Ես  ու մայրս վազեցինք խոհանոց և տեսանք, որ ճաշը վառվում է:

Այդ օրվանից ես միշտ օրինակ եմ բերում այս պատմությունը՝ ասելով, որ ինտերնետ մտնելով՝ կարող եմ իրենց պես տարվել ու ճաշը վառել:

Հիմա հասկացա՞ք, թե ես ինչու չեմ ուզում ինտերնետում իմ էջը բացել:

Աշնա Գրիգորյան, 11 տարեկան

 

Այսպես էլ է պատահում

Արդեն երեք օր էր՝ «Odnoklassniki.ru» չէի մտել, քանի որ քաղաքում չէի: Երբ մտա, ինձ մի հաղորդագրություն եկավ ինչ-որ Արեգից, որտեղ գրված էր. «Վաղը դպրոց կգաս, ու ես հետդ կխոսեմ, դեռ հալդ կտեսնես»: Ես չճանաչեցի հեղինակին:

Հաջորդ օրը երկուշաբթի էր, ես գնացի դպրոց: Երբ դասամիջոցին դասարանից դուրս եկա, ինձ մոտեցավ մի տղա, որը քիչ էր մնում հարվածեր նյարդայնությունից: Դասարանիս տղաները մոտեցան, հանգստացրեցին նրան և ստիպեցին, որ ասի, թե որն է բարկության պատճառը: Տղան ասաց, որ «Odnoklassniki.ru»-ի իմ էջից հայհոյանքներով լի նամակներ է ստացել: Ես նրան հասկացրեցի, որ իրեն չեմ ճանաչում, որ ամեն ինչ կճշտեմ: Երբ եկա տուն, բացեցի էջս և տեսա, որ իրոք, իմ էջից Արեգին նամակներ են գնացել, որոնք ես չէի ուղարկել: Չէ՞ որ վերջին երեք օրերին կայքը չէի էլ բացել, իսկ նամակները ուղարկվել էին այն ժամանակահատվածում, երբ ես քաղաքում չէի:

Այդ դեպքից հետո երկու օրը մեկ ծածկագիրս փոխում եմ, որ էլ այդպիսի վեճերի մեջ չընկնեմ:

Գայանե Մարտիրոսյան, 14 տարեկան

 

Առանց ձանձրույթի՞

-Վայ, ինչ լավ ա՝ դասերը վերջացրեցինք, հիմա կգնամ տուն ու քանի որ մենակ եմ մնալու, ինչքան կուզեմ, «Odnoklassniki» կմտնեմ,- ասաց իմ դասընկերուհի Աննան՝ աչքերը փայլեցնելով:

-Բայց ի՞նչ կա, է՞, էդ «Odnoklassniki»-ում, որ էդքան մտնում ես,- հարցրեցի ես:

-Մտնում եմ ու ինտերնետով ընկերուհիներիս հետ եմ խոսում:

-Բա քանի՞ ժամ:

-Դե, օրական մի հինգ ժամ:

-Օրական հինգ ժամ ընկերներիդ հետ ես խոսում ու չես ձանձրանու՞մ,- զարմացած հարցրեցի ես:

-Հա՛, ի՞նչ կա որ, դու էլ մտի մի անգամ ու կտեսնես, որ էլ դուրս գալ չես ուզի,- պատասխանեց նա:

-Բայց ես ցանկություն չունեմ մտնելու էդ ձանձրալի կայքը: Փոխարենը ես մտնում եմ ավելի հետաքրքիր կայքեր:

-«Odnoklassniki»-ից բացի ինձ համար ոչ մի ուրիշ հետաքրքիր կայք չկա,- ասաց նա ու դուրս եկավ դասարանից:

Սիրան Մանուկյան, 13 տարեկան

 

Ինտերնետը՝ մեզ ընկեր, չի երևում դեմքը մեր

Ամեն ինչ սկսվեց ամռանը, երբ ես գրանցվեցի «BeOn.ru» կայքում: Դա օնլայն օրագրերի կայք է: Սկսեցի վարել իմ օրագիրը, ծանոթացա նոր երեխաների հետ՝ երկու Դիմաների, Լիզայի, Նատաշայի, Կատյայի, Մաքսիմի և Սաշայի: Հենց այսպես էլ կազմավորվեց մեր խումբը: Անընդհատ իրար հետ շփվում էինք:

Մի անգամ Դիման ինձ գրեց. «Վի՛կ, դու «Skype» ունե՞ս»:

«Ունեմ: Բայց էնտեղ քիչ եմ լինում»:

«Իսկ ես վերջերս եմ իմը բացել: Ուզու՞մ ես խոսենք»:

«Արի»:

Առաջին տպավորությունս էր՝ ինչ բարձր ձայն ունի… Դե լավ, ոչինչ: Անցումային շրջան է, կանցնի…

Հետո մեզ մյուսներն էլ միացան:

Վերջերս էլ «Vkontakte.ru»-ում գրանցվեցի: Որոշել էի Սաշային գտնել այնտեղ: Գրեցի Տանանին ազգանունը և սեղմեցի «Փնտրել» կոճակը: Կայքն ինձ առաջարկեց ինչ-որ Տատյանայի: Որոշեցի նայել նրա էջը, ուղղակի հետաքրքրության համար: Ինչ-որ  ֆոտոալբոմ տեսա: Վերնագիրը՝ «Սաշա, Koad-Sata, այդ բոլորը ես եմ»: Այդ նույն ժամանակահատվածում ես նաև Լիզայի հետ էի խոսում «Skype»-ով, և նա ահավոր վախեցավ իմ ճչոցից:

-Ի՞նչ պատահեց:

-Սաշան աղջիկ է:

-Ի՞նչ:

-Հա՛, նայի՛ր:

Ես նրան ուղարկեցի կեղծ Սաշայի էջի հասցեն: Արդեն իմ հերթն էր Լիզայի ճչոցից աթոռին ընկնելու:

-Սպասի՛ր, ես հիմա Դիմային կգրեմ,- ասացի ես:

Դողացող մատներով տպեցի. «Դի՛մ… Սաշան աղջի՞կ է»:

«Է… Դե…»:

«Դի՛մ, լուրջ եմ հարցնում»:

«Դե… մի խոսքով… հա՛»:

«Վի՛կ…»:

«Հա՛»:

«Եկել է քեզ ճշմարտությունն ասելու ժամանակը o_O»:

«Դե, ասա՛ -_-»:

«Ես վախենում եմ»:

«Դիմա՛ -.-»:

«Դե, դու ինքդ արդեն ամեն ինչ հասկացել ես >_<»:

«Ոոոոոչ >_>»:

«Աղջիկ եմ ես >_<»:

«o_O o_O o_O Շատ ծիծաղելի է: Իսկ հիմա արի՛ ավելի լուրջ»:

«Ճիշտ եմ ասում >.<»:

Մեկ էլ «Skype»-ով ինձ զանգեցին Դիման և Մաքսիմը:

-Լի՛զ, դու սպասի՛ր, չանջատվե՛ս, լա՞վ,- դիմեցի ես Լիզային:

-Լավ: Ինձ էլ տեղյակ պահիր՝ ինչ է կատարվում,- լսեցի համակարգչի այն կողմից:

Ես սեղմեցի «Պատասխանել» կոճակը: Լսում եմ ծիծաղ: Դողացող ձայնով հարցրեցի.

-Դիիիիիիիմ… Չես խաբու՞մ:

-Չէ՛: Ու հետո, ես Տանյան եմ:

Ես վնգստացի:

-Մաքսի՛մ, գոնե դու տղա՞ ես:

Ծիծաղի պայթյուն:

-Վի՛կ, ուրեմն սենց՝ ես էլ եմ աղջիկ:

-Գնա գիտես ու՞ր:

-Լուրջ եմ ասում: Անունս էլ Լերա է:

-Իսկ ձայնե՞րը:

-Դե, ես ու Դիման երկար պարապել ենք, որ սովորենք տղաների պես խոսել:

-Աստված իմ…

Մաքսիմ-Լերան քմծիծաղով հարցրեց.

-Սաշային հիշու՞մ ես:

-Դե՞:

-Ինքն էլ է աղջիկ, անունն էլ Տանյա:

Այն ամենը, ինչ հետո ես գոռում էի, հիմա ամաչում եմ գրել: Երկար ժամանակ նրանցից նեղացած էի: Բայց եթե մարդը լավն է, սեռը նշանակություն չունի, այնպես որ՝ մենք մինչ օրս էլ շփվում ենք: Ուղղակի երբեմն «կծում եմ» նրանց՝ հիշեցնելով այն պատմությունը:

Վիկտորյա Անանյան, 14 տարեկան

2010թ.

Mariam Hovhannisyan.Nor kyanq

Իմ գտած բարևը

Լա՞վ եք ապրում։
Դուք գուցե, բայց ես՝ չէ։

Եթե ձեզ համար լավ ապրելը ասոցացվում է լավ սննդի, լավ հագուստի, թանկարժեք մեքենայի ու էսպես լիքը նյութական բաների հետ, ուրեմն դուք կարող է` լավ եք ապրում։
Այս կյանքում անտարբերությունը դեպի դիմացինն էնքան շատ է, որ կյանքում մարդկային հոգու արժեքը արժեհամակարգում ավելի ու ավելի ներքև է իջնում։
Երեքշաբթի է։ Ինձ համար հասարակ դարձած ծանր երեքշաբթի, պարապմունքից վազելով հասա տրանսպորտին, նստեցի ու րոպեներն էի հաշվում, որ տուն հասնեմ ու տաքանամ։ Հասանք գիշերօթիկի մոտ։ Երթուղայինը կանգնեց, մի երեխա բարձրացավ։ Նրան գրեթե շպրտեցին գազելի դռնից ներս, դաստիարակն էր կամ գիշերօթիկի աշխատողներից մեկը։
Սակայն էս ամենի մեջ ինձ ամենաշատը հուզող հարցերից մեկը այն էր, թե ուր էին երեխայի հարազատները, ու թե ինչի իրեն դիմավորող չկար։
Մի 7 տարեկան տղա էր, ֆիզիկական ու մտավոր խնդիրներ ուներ։ Գազելի մեջ տեղ չկար, տեղս իրեն տվեցի, նայեց աչքերիս մեջ․ չեմ կարողանում մոռանալ աչքերը, էդքան բարություն ու անկեղծություն կյանքում տեսած չկայի։ Ասաց՝ բարև, էնքան բարև կար իր բարևի մեջ, ժպտացի, ես էլ իրեն բարևեցի։ Գազելի վերջում ինձ տեղ տվեցին, սկսեցի հետևել պուճուր Բարևին։
Տեղավորվեց, նայեց նստածներին, ժպտաց, սկսեց բարևել ու ձեռքի շարժումով հերթով բոլորին ողջունել։ Ինքն իր անկեղծ բարևներից էր ուզում, բայց իր բարևները անպատասխան էին մնում, չէր հիասթափվում, էլի ու էլի բարևում էր։ Բայց չէ, ո՞նց կարելի էր, իրենց բարևը ամեն մեկի համար չէր։ Իրենք սովոր են շինծու բարևներին, ու երեխայի անկեղծ բարևը իրենց համար հարմար չէր։
Ու էս պուճուրը զարմացած պտտվեց, հակառակ կողմով նստեց՝ ծնկերի վրա, դեպի վարորդը։ Վարորդի կողքին երկու տղամարդ էին նստած, բարևեց ու վերջապես ստացավ իր բարևի բարևը։
Շուռ էկավ, էլի աչքերն աչքերիս նայեցին, ու ես գտա էս կյանքում բարևի բարին։
Նայում էի շուրջս ու հասկանում, թե ինչքան «լավ» ենք ինտեգրում։

mushegh kurekhyan

Իսկ դու գիտե՞ս՝ ինչ է նշանակում լինել ուսանող-լրագրող

Եթե դու ապագա իրավաբան ես, բժիշկ կամ պատմաբան, ապա քեզ պետք է, այսպես ասած, զբաղվել «գիրք կրծելով», իսկ եթե դու ապագա լրագրող ես, ապա թաքնվել գրքերի ու թղթերի ահռելի կույտերի հետևում քեզ չի հաջողվի: Լրագրողի համար տեսական գիտելիքներին զուգընթաց պետք է մասնագիտական պրակտիկա: Լրագրողը մյուս մասնագետներից տարբերվում է նրանով, որ պետք է լավ տեղեկացված լինի նաև մյուս մասնագիտությունների մասին: Լրագրությունը մասնագիտություն է մյուս մասնագիտությունների մասին: Չեմ հիշում թե ո՞վ է այս խոսքերի հեղինակը, բայց նա խփել է ուղիղ թիրախին:

Հայաստանում լրագրության բուհական դասավանդումը գտնվում է ցածր մակարդակի վրա: Ոչ մի համալսարան մեզ՝ ուսանող-լրագրողներիս, չի տալիս որակյալ և անհրաժեշտ գիտելիք: Խորհրդային մտածողությունը արմատացած է լրագրության բոլոր ֆակուլտետներում, և նյութի մատուցման ձևը շատ ցածր է: Միգուցե դասախոսների կամ նյութների ոչ ճիշտ ընտրությունն է պատճառը: Ուսանողների ուղեղները բթացնում են իննսուն րոպե դասախոսություններ կարդալով և համեմատություններ անցկացնելով այս և այն թերթի կամ հեռուստատեսության միջև: Դա շատ ձանձրալի է, ու շատ ուսանողների, որոնց մեջ նաև ես եմ՝ չի հետաքրքրում: Լրագրությունը պահանջում է վազք: Պետք է անընդհատ վազես, լուր գտնես, հետո ճշտես իսկությունը, այդ լուրի հետքերով գնաս մեկ ուրիշից հարցազրույց վերցնես, վազես խմբագրություն (եթե թերթի կամ հեռուստատեսության լրագրող ես), կարճ ասած, պետք է «խաղաս» լուրի հետ, բայց պետք է խաղդ երկար չտևի, որովհետև լուրը հնանալու հատկություն ունի: Գալիս ես համալսարան, ասում են` մոռացիր այն, ինչ անցել ես դպրոցում, ընդունվում ես աշխատանքի, ասում են մոռացիր՝ ինչ են սովորեցրել համալսարանում: Աշխատանքի անցնելուց հետո պարզվում է՝ իրոք, նրանք ճիշտ էին ասում: Այն, ինչ անցել ես համալսարանում, իսկապես պետք չի գալիս, որովհետև նյութ գրելիս, երբ պահպանում ես այն բոլոր չակերտավոր կանոնները, ինչ պահանջում է, օրինակ, քաղաքական կամ մշակութային ոլորտի նյութը, դուր չի գալիս մեդիասպառողին կամ խմբագրին: Իսկ եթե մենք առանց համալսարանում սովորելու փորձում ենք աշխատանքի տեղավորվել, ապա մեր դեմքին «շրխկացում են». «Իսկ Դուք բարձրագույն կրթություն ունե՞ք» արտահայտությունը: Ի՞նչ անել այս դեպքում. պահանջում են բարձրագույն կրթություն, հետո ասում մոռացեք, ինչ սովորել եք:

Փաստորեն մենք համալսարանում սովորում ենք միայն դիպլոմի՞ համար:

Հաղթանակից հետո դեպի Գառնի

IMG_20190329_141247

2018 թվականի դեկտեմբերի 7-ին լրացավ Սպիտակի երկրաշարժի 30 տարին։

ՀՀ ԳԱԱ ԵԳՒ Հ. Կարապետյանի անվան երկրաբանական թանգարանը կազմակերպել էր «Սպիտակի երկրաշարժ, 30 տարի անց. փորձ և հեռանկարներ» խորագրով մրցույթ-միջոցառում։
Մրցույթին, դպրոցի կազմակերպիչ և երեխաների շատ սիրելի ուսուցիչ Ռոզա Միրզոյանի գլխավորությամբ, իրենց ներդրումը ունեցան Սյունիքի մարզի Նորավանի միջնակարգ դպրոցի աշակերտները՝ «Հպարտ սյունեցիներ» անվանմամբ։

Մրցույթին մասնակցում էին 25 խմբեր` Երևանի և մարզերի դպրոցներից, քոլեջներից, կրթահամալիրներից, որոնցից առաջին պատվավոր հորիզոնականը զբաղեցրեցին հենց Նորավանի միջնակարգ դպրոցի աշակերտները։IMG_20190328_092640

2019 թ․ մարտի 27-ին Գառնիի երկրաֆիզիկական դիտարանում կազմակերպված մրցանակաբաշխությանը երեխաներին շնորհվեցին նվերներ և հավաստագրեր։ Երեխաները նաև այցելեցին Գառնի տաճար՝ որպես սողանքային գոտի։
Դպրոցականները լավ տպավորություններով և էլ ավելի շատ գիտելիքներ ձեռք բերած՝ հետ վերադարձան տուն։

manik poghosyan

Աշխարհի ամենահարուստ երեխաները

Գիտեք, աշխարհում ամենահարուստ երեխաները տատ ունեցող երեխաներն են։ Տատիկի համար կարևոր չէ՝ դու կուշտ ես, տաք ես հագնված, թե դաս ես արել, մեկ է, ինքը ասելու է՝ հաց կեր, շոր հագի, վեր կաց դաս արա։

Առհասարակ, մանկությունիցս քիչ բան եմ հիշում, եղածն էլ տատիս հետ է կապված, տատիս թխած հացի, պատմած պատմությունների։ Մինչև հիմա տատիս թխած հացի համը բերանումս է։ Էն փռան հացի, որի համար իրար հետևից ինը թոռները հերթ էին կանգնում, թե երբ պետք է լինի, որ տաք հաց ու պանիր ուտեն։ Չեք պատկերացնի, բայց դա աշխարհի ամենալավ ուտելիքն էր։

Տատս 70 տարեկան է, բայց իրեն հարցնես՝ կասի՝ հոգով ձեզանից ջահել եմ։ Մինչև հիմա ծոռանը կդնի ոտքերին ու «հայ նա նինայ» երգելով կպարացնի, ինքն էլ հետը կպարի։ Տատիս եռանդի կեսը գոնե ունենայինք։

Ուզո՞ւմ եք 10 տարով ջահելանալ, ուզո՞ւմ եք մի շաբաթ անդադար ծիծաղել, մի օրով եկեք տատիս մոտ, աշխարհում ուրիշ տեղ իր պատմություններից չեք լսի։ Էնքան հաճելի է, երբ փողոցով քեզ համար կքայլես, մեկ էլ հանկարծ մեկը կհարցնի՝ Լիդա տատը ո՞նց ա, ու դու քեզանից գոհ կպատասխանես՝ լավ ա, տատիս ինչ ա եղել։

Թոռների կռիվն էլ եղել ու մնում է, թե ում է ավելի շատ սիրում Լիդա տատը։ Իսկ այդ հարցը ամեն անգամ տալիս տատս պատասխանում է․

-9 մատ ունեմ, վե՞ր մատս կտրեմ, վեր արին չկյա։

Հիմա, երբ մի քիչ մեծացել եմ, հասկանում եմ, որ դեմքիդ կնճիռների պատճառը էդ նույն ինը թոռներն են։ Էն նույն թոռները, որոնք ուրախությունդ են։

Մենակ մի բան եմ ուզում․ ուր էլ գնամ, որտեղ էլ լինեմ, ամեն անգամ տուն վերադառնալիս, միշտ նույն բազկաթոռին նստած լինես, տատ։

Նույն բազկաթոռին, տա՜տ…

gevorgtergbr

Յաթաղան սինդրոմ

Anush abrahamyanԵս չեմ կարող չմտածել: Իմ ու «Յաթաղան սինդրոմի» անաստված բախումից լոգոֆիլի ցուցիչը երևի խճճված գծեր ցույց կտար: Եվ այդ պատկերը երկրորդ, երրորդ կամ չորրորդ անգամ սինդրոմի մասին մտածելիս չէր գծագրվի նույնությամբ:

Թե՛ Օսմանցի Յաթաղանը, թե՛ դոկտոր Միքայելը տարիներ առաջ կպատկերացնեին, որ պաթոլոգիկ էնցեֆալոգոսի ախտորոշման համար ստեղծված լոգոֆիլը կարող են ծառայեցնել ևս մի ոչ պակաս կարևոր բանի: Օրինակ, մարդկանց ենթարկելով մտավոր էքսպերիմենտի, պարզել՝ եթե դու մտածում ես որևէ մեկի մասին, հարյուրից վաթսունհինգ դեպքում դա նշանակում է` նա ևս մտածում է քո մասին:

Հետաքրքիր է: Ինչ լավ կլիներ, եթե երկուսս էլ երբևէ մասնակցեինք այդ էքսպերիմենտին ու մտածեինք մեր կարոտի մասին: Գրեթե համոզված եմ՝ լոգոֆիլի ցուցիչը նույն սև գծերը կգծեր: Բայց չենք մասնակցի, որովհետև մեռածները չեն մտածում:

Նոր բացահայտումը, որը միգուցե մարդկության մեծագույն ձեռքբերումը պետք է դառնար, հրապարակվեց «Նեյչըրի» վեբկայքում: Առաջին քայլն արված էր դեպի Նոբելյան մրցանակ: Դեպի այն համոզմունքը, որ գիտությունը միավորում է ազգերին, որ բոլորս էլ Երկիր մոլորակի բնակիչներ ենք: Բայց դրական արձագանք չեղավ: «Յաթաղանը հաղթեց Միքայելին, ինչպես յողուրթը՝ մածունին»,-գրեց «Առավոտ» թերթը, փոխանակ գրեր. «Մարդը իր երակը դրեց գիտության մեջ»: Իսկ միջազգային հանրությունը քննադատեց այն աստիճան, որքան չէր կարող մտածել: Միքայելը ապաորակավորվեց բժշկական էթիկան խախտելու համար: Իսկ երբ սփյուռքահայ բարերարը պարզեց, որ բացի լոգոֆիլից, այն ամենը, ինչ տվել է հիվանդանոցին, անհետացել է, էթիկա չէ՞ր խախտվել արդյոք: Նրան արգելվեց վիրահատություններ անել: Երևի մտածեցին բժշկական հմտությունները անհետացել են էթիկան խախտելու պատճառով: Ինչևէ: Ինձ համար նրանք, ովքերը մտածեցին մարդկության վաղվա օրվա համար, վերջավոր աշխարհից դուրս մնացին՝ հավերժի մեջ:

Ես չեմ կարող չմտածել: Իմ ու «Յաթաղան սինդրոմի» անաստված բախումից լոգոֆիլի ցուցիչը երևի խճճված գծեր ցույց կտար: