Մեռած տերևները

Ես այնքան կուզեի, որ դու հիշեիր
Օրերն այն երջանիկ, երբ ընկերներ էինք,
Այդ ժամանակ կյանքն էր ավելի գեղեցիկ,
Ու արևն անգամ՝ ավելի պայծառ այսօրվանից:
Թիակով են հավաքվում մեռած տերևները,
Տեսնում ես՝ ես չեմ մոռացել,
Թիակով են հավաքվում մեռած տերևները,
Ինչպես և հուշերն ու ափսոսանքները:
Եվ քշում է նրանց հյուսիսային քամին
Մոռացության սառը գիշերին:
Տեսնում ես՝ ես չեմ մոռացել
Երգն այն, որ երգում էիր ինձ:

Դա մի երգ է, որ նման է մեզ,
Դու, որ ինձ սիրում էիր, ես, որ սիրում էի քեզ:
Մենք ապրում էինք երկուսս միասին՝
Ես, որ քեզ սիրում էի, դու, որ սիրում էիր ինձ:
Բայց կյանքը բաժանում է միմյանց սիրողներին՝
Կամացուկ, մեղմորեն, առանց աղմուկի:
Եվ ծովը ջնջում է ավազից
Ոտնահետքերը՝ բաժանված սիրահարների:
Մենք ապրում էինք երկուսս միասին՝
Ես, որ քեզ սիրում էի, դու, որ սիրում էիր ինձ:
Բայց կյանքը բաժանում է միմյանց սիրողներին՝
Կամացուկ, մեղմորեն, առանց աղմուկի:
Եվ ծովը ջնջում է ավազից
Ոտնահետքերը՝ բաժանված սիրահարների:

Թիակով են հավաքվում մեռած տերևները
Ինչպես և հուշերն ու ափսոսանքները,
Բայց իմ սերը՝ լռակյաց ու հավատարիմ,
Ժպտում է միշտ ու շնորհակալ է կյանքին:
Ես քեզ սիրում էի, դու գեղեցիկ էիր այդքան
Հիմա ինչպե՞ս ես ուզում, որ քեզ մոռանամ:
Կյանքն ավելի գեղեցիկ էր այդ ժամանակ,
Եվ արևը շողում էր ավելի պայծառ,
Դու իմ ընկերն էիր ամենաթանկ,
Իսկ հիմա ես կարող եմ միայն ափսոսալ:
Բայց երգը, որ երգում էիր ինձ,
Ես կլսեմ այն հավերժ, միշտ:

Ֆրանսերենից թարգմանությունը՝ Էլլա Մնացականյանի

Ֆրանսերենը պատկանում է Հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի ռոմանական, արևմտաիտալական լեզվախմբին: Ֆրանսերեն խոսում են աշխարհում 500 մլն մարդ: Այն պաշտոնական լեզու է Ֆրանսիայում, Գվինեայում, Բենինում, Գաբոնում և 25 այլ երկրներում: Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման` ֆրանսերենը 9-րդն է: Այբուբենը կազմված է 26 տառից ու 36 հնչյունից՝ 16 ձայնավոր, 3 կիսաձայն և 17 բաղաձայն:

 ԵՊԼՀ-ում ֆրանսերենի ամբիոնը ձևավորվել է 1941 թ-ին՝ 1936 թ-ին ձևավորված օտար լեզուների ամբիոնի հիման վրա, որտեղ 1937 թ-ից գործել է ֆրանսերենի բաժինը: Ամբիոնը գործում է մինչև օրս: ԵՊԼՀ-ում  այն դասավանդվում է ինչպես առաջին, այնպես էլ որպես երկրորդ լեզու:

Ֆրանսերենի կենտրոնը ամեն տարի կազմակերպում է մի շարք միջոցառումներ, այդ թվում սեմինարներ, շնորհանդեսներ: Ամեն տարի ԵՊԼՀ-ում նշվում է ֆրանկոֆոնիայի շաբաթ ( ՖՄԿ-ն՝ ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպությունը, ֆրանսերենի համընդհանուր արժեքների ամրագրման և տարածման միջազգային հաստատություն է): Այս տարի մեկշաբաթյա միջոցառումները նվիրված էին ԵՊԼՀ-ում ֆրանսերենի ամբիոնի ստեղծման 75 ամյակին:

Ստորև ներկայացված են մի քանի բառերի և արտահայտությունների ֆրանսերեն գրելաձևը և արտասանությունը.

Բարև- bonjour – բոնժուղ

Անունդ ի՞նչ է – comment tˈappeles-tu? – կոման տապել տյու

Իմ անունն է – je mˈappele – ժը մապել

Քանի՞ տարեկան եք – quel âge as-tu? – քել աժ ա տյու

Ցտեսություն – au revoir – օղվուաղ

Ես քեզ սիրում եմ – je tˈaime – ժը տեմ

Շնորհակալություն – merci – մեղսի

Քույր – sœur – սյող

Եղբայր – frère – ֆղեղ

Հայր – père – պեղ

Մայր – mère – մեղ

Տուն – maison – մեզոն

Ընտանիք – famille – ֆամիյ

Հաճելի  օր – bonne journée – բոն ժուղնե

Սեր – amour – ամուղ

Մաթեմատիկայի պարապմունքից քամված՝ քարշ էի գալիս փողոցներով մի քիչ ցրվելու համար։ Մենակ ես էի, մութը՝ շուրջս, ցուրտը՝ ներսումս, ֆունկցիան՝ գլխումս, Մեսչյանը՝ ականջներումս, ու երկու մոտ յոթ տարեկան երեխա՝ հող ուտելիս։ Նկատեցին։ Նրանցից մեկը թքեց ու վազեց, կանգնեց դիմացս։ Կարգին «բայեվիկ» տիպ էր։ Հագին՝ կարմիր Spider-Man-ով ռետուզ, ընդ որում երկու գծերը դիմացը, թույն մարզակոշիկներով, դարչնագույն վերարկուն կիպ հագած, «դուխով» գլխարկով, հեղափոխական ականջներով։ Սադրիչ հայացքով նայեց ինձ, քիթը աղմուկ-աղաղակով քաշեց վերև (իզուր), կծած խնձորի կեցվածքով ու պարտատիրոջ առոգանությամբ ասաց.

-Բարև, ապեր։

Հավատացեք, ինձ ոչինչ չէր մնում անել, քան ծնկելն ու խոնարհվելը։

-Բարև, պուճուր։

-Պուճուրը դու ես, ես կարգին տղա եմ։ Նայ` ինչ մեծ ա մուսկուլներս։ Համ էլ փեջը էսօր ես եմ վառել,- քիթը վեր տնկեց իր վեհությունն էլ ավելի ընդգծելու համար, նորից քաշեց, թևով տարավ ձախ, աջ ու բավարարված զգալով՝ հոկտեմբերյանցու խաղաղությամբ լռեց։

-Լավ է, էս ինչ ուժեղ ես։ Պարապո՞ւմ ես։

-Հա, բոքսի եմ գնում,- աչքերը փայլեցին որպես Զևսի նորանշանակ նախարար։

-Երնեկ թե նույն էնտուզիազմով խոսեի դրա մասին քո տարիքում։

-Հը՞ն։

-Բան չէ, աբորիգեն։ Ապրես, լավ ես անում։ Պարապի։ Տղեն իրան պաշտպանել պիտի իմանա, հետո ինչ, որ տասնութերորդ դարում չենք։

Մոտ հինգ տարի առաջ կլիներ…

-Ժամանա՜կ։ Հանգստանում ենք։ Դուք շարունակեք, էդ ձեզ չի վերաբերում։

-Բայց պա…

-Շարունակի՛։

-Բայց արյուն ա գալիս։

-Կռիվ անելուց է՞լ ես ասելու՝ արյուն ա գալիս։

Վնգստոցս ելավ բաց թողած հարվածից։ Դպրոցում վատ չէի սովորում՝ միտքս մարզած էր, բայց ոչ մի կերպ չէի կարողանում հասկանալ, թե ինչու է հայրս զույգերիս ընտրում ինձնից տարիներով մեծ ու քաշով ծանր մարզիկներից, որը և պատճառ էր այն բանի, որ ատում էի բռնցքամարտը։ Մրցումներից տուն էի մտնում կապտած մարմով ու արյուն կորցնելու պառճառով՝ գլխապտույտով։

Պարտության արցունքներից աղի բան չկա աշխարհում։ Այդ օրը ատեցի հորս։ Հայհոյեցի։ Մտքումս, իհարկե։ Ես անգամ պատասխանելու իրավունք չունեի, ուր մնաց թե… Ջուր բերելիս աչքերի մեջ չէի նայում՝ որպես մաքսիմալ արհամարհանք, ու դա էլ ինձ հաճույք էր պատճառում։ Այդչափ հիասթափություն մեկ էլ Kinder խաղալիքներս կորցնելիս էի ունեցել։ Չէի հասկանում ստիպելու իմաստը։ Ընդվզում էի։ Մտքումս։ Ինձ նկարելն ավելի շատ էր դուր գալիս։ Խմբում ամենալավը չէի, բայց գոնե ծեծ չէի ուտում։ Մայրս էլ էր կողմ նկարելուն, ի դեպ։ Մայրերին զավակների դաստիարակությունը վստահել չի կարելի։ Մեղք են։

-Զալում ավելի շատ են դաստիարակվում, քան դպրոցում, տանը,- հորս խոսքերն են։

Կյանքում չեմ մոռանա էս ճշմարտությունը, որ լսելուց բացի՝ նաև զգացել եմ։ Բոլոր գաղափարները ձգտում են պերֆեկցիոնիզմի։ Մնացածը դրա մոդիֆիկացիաներն են։ Իսկ հարաբերական հավասարություն ես միայն պարապմունքի վայրում եմ տեսել։ Ճիշտ է, մութ սենյակում անգամ սպիտակ պատերն են սև երևում, բայց ռինգում մեր թշնամի լինելը ավելի շուտ մեր ընկերությունն էր ամրապնդում։ Մարզիկ լինելը կյանքի մի այլ կատեգորիա է։ Դու հասկանում ես ինքդ քեզ, վախերդ, թուլություններդ, դաստիարակվում խիստ հսկողությամբ, սովորում հարգել դիմացինին, օգնել թույլին, հարգել ինքդ քեզ ու ընտրություններդ։ Ոտքիցդ կապած կշռաքարի պես ներքև քաշող երազանքների փոխարեն նպատակներ ես սահմանում ու կոտոշավոր պնդաճակատի պես գլուխդ տնկում, և պարադոքսը նրանում է, որ քեզ չեն սովորեցնում. քեզ հարվածում են, դու սովորում ես։ Մարզիկի համար անհնարինը չկա, կա ընդլայնվելու հնարավորություն։ Դրսում քեզ հարգում են, վախենում, զգուշանում ու վստահում։ Ի վերջո, տարեցին օրենք գրող աթենացին չէր տեղ զիջողը, այլ նորահարսի գլուխը սափրող ու տղամարդու հագուստ հագցնող սպարտացին։

Ես պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ չդարձա, ոչ էլ մատը դնչին դրած նկարիչ։ Ես ուզում ու հասնում եմ:

Բարև, իմ սիրելի ընթերցող: Ես ահագին ժամանակ է` չեմ գրել, հա, գիտեմ տեղս զգացվում էր, բայց հավատացեք, բացակայությունս եղել է հարգելի: Էնքան չեմ գրել, անգամ ստեղնաշարն է դարձել անսովոր: Էնպիսի տպավորություն է, կարծես առաջին անգամ եմ նյութ գրում և ուղարկում. համ մի տեսակ լարվել եմ, համ չգիտեմ` ինչ եմ գրում: Բայց աչքերս փակելով և իմ անցած ուղին հիշելով` հասկանում եմ, որ չէ, ինձ սազական չի սա, և հիմա գրում եմ մի բանի մասին, որով արդեն տարիներ շարունակ զբաղվում եմ, բայց չեմ գրել՝ լուսանկարչության:

Շատերը մի բան անում են սիրելով, մեկին նմանակելով և մի բանի հասնելու ցանկությամբ: Ես ֆոտո անելը սկսել եմ էսպես` չսիրելով կամ, էսպես ասած, ձևական: Որքան էլ դա ծիծաղելի թվա, ես սկսել եմ ֆոտոյով իբր զբավել 9-րդ դասարանից, և պատճառը ոչ թե այն էր, որ սիրում էի, այլ այն, որ իմ սիրած աղջիկը սիրում էր լուսանկարչություն: Ես էլ, դե, փոքր մի տղա, մտածում էի, որ եթե ես ֆոտոյով զբաղվեմ, նա ինձ կընտրի: Սկսեցի ֆոտո անել, ուղարկել իրեն, ինքը ժպտում էր, իսկ ես ավելի մտերմանում լուսանկարչության հետ: Հետո որոշ ժամանակ անցավ, և ես սկսեցի ֆոտոն ավելի շատ սիրել, քան նրան, և այդպես էլ ֆոտոն հաղթեց սիրուն: Հա, գիտեմ, ծիծաղելի է, բայց դե ոչինչ, ես 9-րդ դասարանում էի:

Ես այդ ժամանակ, հիշում եմ, օգտագործում էի շատ հաստ, ծանր և նոր դուրս եկած սմարթֆոններից, որոնց տեսախցիկը չէր գերազանցում հինգ մեգապիքսելը, և դա էլ քիչ էր` չուներ ֆոկուս բռնելու հնարավորություն: Մի որոշ ժամանակ անց դպրոցում անցակցվող մրցույթի շնորհիվ ես հնարավորություն ստացա մի քանի ամիս սովորել Դիլիջանի ԹՈՒՄՈ կենտրոնում: Այնտեղ ինձ առաջարկվող դասերից էլի ընտրեցի լուսանկարչությունը, բայց այս անգամ` սիրելով: Հիշում եմ` մեզ անգամ տրամադրեցին պրոֆեսիոնալ ֆոտոխցիկներ, որ բերեինք մեր համայնք, մեկ շաբաթվա ընթացքում նկարեինք ֆիլմ-ֆոտո և հետ տանեինք: Առաջին անգամ ֆիլմ նկարեցի հենց գյուղում: Նկարեցի էն, ինչ բնական է, և չունեցա անգամ ձայնային մոնտաժ անելու կարիք: Գետի ձայն, նարդու զառերի չրխկոց և գյուղի բարբառ: Հաճելի էր մի կողմ դնել հաստ ու վատ խցիկով հեռախոսը և վերցնել ծանր, բայց լավ որակով լուսանկարչական ապարատը: Գնալով մտերմանում էի ֆոտոյի հետ և ավելի խորացա նաև այն ժամանակ, երբ ԹՈՒՄՈ-ում լավագույն ֆիլմ ճանաչեցին իմ նկարած առաջին ֆիլմը: Արդեն կարծես թե սովորություն էր դարձել օրական մի քանի ֆոտո անելը: Այս ամենի հետ մեկտեղ նաև միացա հենց այս կայքին, որտեղ հիմա կարդում ես նյութս` 17-ին: Սկսեցի նաև զբաղվել լրագրությամբ և ֆոտոյի գիտելիքներս կրկնապատկել, եռապատկել: 17-ի շնորհիվ էլ չէի նկարում միայն շատ մոտիկից, կամ թաց տերև ու ամպեր, սկսեցի նաև սիրուն տեսարաններ գտնել անձրևից առաջացած լճակների, ցեխերի, կոտրված ապակիների և ինչու չէ, նաև այն ամենի մեջ, որտեղ չկար ոչ մի հետաքրքրություն: Այս կայքի շնորհիվ տեղադրվեցին համացանցում իմ ֆոտոները, իմ հոդվածները, սկսեցին ծանոթներս գովաբանել, հարազատներս` հպարտանալ, և մի խումբ էլ կողքից խանգարել, որ թողնեմ, բայց ինչպես տեսնում եք` ես դեռ այստեղ եմ և մտադրություն էլ անգամ չունեմ հեռանալու: Եվ այդպես գրելով, ֆոտո անելով` մի օր էլ 17-ի մրցանակաբաշխությանը «Վառարան, մասուր, դասեր» նկարս լուսանկարիչը ճանաչեց լավագույնը և նվիրեց ինձ գիրք, որի մեջի ֆոտոները մինչ էսօր օգնում են ինձ որսալ այնպիսի կադրեր, որոնք ոչ բոլորն են նկատում: Հա, մոռացա նշել նաև այդ նույն մրցանակաբաշխության ժամանակ ինձ նվիրած փոքր ֆոտոխցիկի մասին, որը նույնպես ունի իր ներդրումը մինչ այսօր: Այսօր ես օգտագործում եմ նոր սերդնի սմարթֆոն, որը շատ հզոր չէ, բայց թույլ էլ չէ: Ունի 8 մեգապիքսել հզորությամբ տեսախցիկ և ֆոկուսի հնարավորություն: Չեմ դժգոհում, բայց դե դժվարանում եմ երեկոյան ստանալ լավ որակի նկար:

Մի օր ֆեյսբուքից իմացա մի ֆոտոմրցույթի մասին, որի թեման գյուղատնտեսությունն էր: Քանի որ գյուղից եմ, որոշեցի մասնակցել: Նկարեցի գյուղում գտնվող մեր հին տրակտորը, որը չի շահագործվում և այնքան հին է, որ իր վրայից թափվում էր գեղեցկությունը: Նկարս այնտեղ զբաղեցրեց 3-րդ հորիզոնականը, պարգևատրվեցի գրքերով, պատվոգրերով և մի քիչ զարմանալի է, բայց բանջարեղենի սերմերով: Գիտեմ` ծիծաղում եք, բայց դե գյուղատնտեսության վերաբերյալ էր, ոչինչ չկա, ամեն ինչ նորմալ է: Հա, իսկ ինչի 3-րդ հորիզոնական, որովհետև նկարը արվել է երեկոյան և կար որակական խնդիր: Բայց ինչպես ժյուրին ասաց. «Հարցը ոչ թե որակն է, այլ միտքը, դու կարող էիր լավ որակով նկարել, բայց անիմաստ նկար: Միտքը ունես, որակն էլ ժամանակի հարց է»:

Մինչև այսօր էլ ես դեռ օգտագործում եմ հեռախոսի խցիկ, համալսարանից սովորել եմ Adobe Photoshop ծրագիրը, որի շնորհիվ ստանում եմ անգամ ավելի լավ նկար, քան պրոֆեսիոնալ ֆոտոխցիկով արված ֆոտոն: Հիմա սպասում եմ իմ չորրորդ կուրսին, երբ կսովորեմ լուսանկարչություն, և արդեն երևի թե և՛ միտքս ավելի լավը կլինի, և՛ լուսանկարչական տեխնիկան: Բայց եթե անգամ տեխնիկան չլինի, մեկ է, չպետք է հիասթափվել:

Այ, էսպես հետաքրքիր է կյանքը և լի անակնկալներով` թե՛ լավ, թե՛ վատ, թե՛ հեշտ, թե՛ դժվար փորձություններով: Ուղղակի չհանձնվել, նայել առաջ ու պայքարել: Ասեմ ավելին` հեռախոսիս խցիկի հետ խնդիրներ են առաջանում շատ նկարելուց, բայց դե, չենք հանձնվում, անգամ մեկ րոպեով կարող եք խնդրել ընկերոջ հեռախոսը, անել օրվա ֆոտոն, պահել ֆոտոյի ռիթմը Instagram, Facebook կամ 17.am կայքերում և չմոռանալ անցած ուղին` տեխնիկայի պատճառով:

Հ. Գ. Ամեն մի գործ անելիս, եթե սկսում ես սիրով անել, անում ես նաև անհնարը, որպեսզի շարունակես այն և կիսատ չթողես: Այնպես որ, չասենք` չկա խցիկ, չենք կարող ֆոտո անել: Ընդամենը հեռախոս և վերջ: Մարդու մտքին տեղ լինի:

Քիչ առաջ կարդում էի նախորդ հոդվածներս ու մտածում՝ ի՞նչ կլինի, որ հաջորդ նյութս բողոք կամ քննադատություն չլինի ինչ-որ հարցի շուրջ, այլ մի պատմություն: Սկսեցի շրջագայել գլխումս, մի բան հիշելու համար: Վերջապես՝ մտքիս ամեն մի անկյունը փորփրելուց հետո, հիշեցի մի հետաքրքիր դեպք, որ թեև մի քանի տարի առաջ էր պատահել, բայց մինչև հիմա էլ այն հիշելիս դեմքիս ժպիտ է գալիս:

Ուրեմն մեր Մայիսյան գյուղին բնորոշ մի շոգ ամառ էր: Դե, ամառային արձակուրդներ էին, ու բան չունեի անելու: Ամբողջ ցերեկը տանջող շոգից հետո, վերջապես եկել էր երեկոն՝ իր հետ բերելով ամառային երեկոներին բնորոշ զով քամին: Ես ու մայրս հեռուստացույցով մեր սերիալն էինք դիտում՝ սերիալ դիտողներին բնորոշ համակ ուշադրությամբ, որ անտեսում է շրջապատում կատարվող ամեն ինչը (կար մի ժամանակ, երբ ես հեռուստացույցով սերիալներ էի նայում): Մեկ էլ զանգահարեց հորեղբայրս (նա և տատիկս խաղողի այգում էին) և ասաց, որ մեր հարևանը տեսել է, թե ինչպես են մեր խոզի ձագերը դուրս եկել գոմից: Անկեղծ ասած՝ դա ինձ սկզբում այնքան էլ չհետաքրքրեց, և ես շարունակեցի իմ դիտումը, բայց հետո, մայրս, ստուգելով դրա ճշմարտացիությունը, վերադարձավ ինձ ասելու, որ գնամ օգնեմ խոզի ձագերին նորից ներս տանել: Այստեղ մի պարզաբանում է պետք իրավիճակը ավելի լավ հասկանալու համար: Չնայած գյուղում ապրելուն՝ երբեք գործ չէի ունեցել մեր ընտանի կենդանիների հետ, ավելին՝ նրանցից վախենում էի (ինչպես գրեթե մյուս բոլոր կենդանիներից): Նրանց հորեղբայրս ու տատիկս էին պահում, այնպես որ, մայրս էլ համարյա թե գործ չուներ նրանց հետ: Ու հիմա ինձ՝ այս գործերից բացարձակ անտեղյակիս, տանում են օգնելու: Ինչ արած, հո չէի՞նք թողնելու, որ խոզերը կորչեն: Ես ու մայրս գնացինք նրանց փնտրելու՝ հետներս ապահովության համար վերցնելով պետք եկածից ավելի մեծ ու ամուր փայտեր:

Եվ այսպես, խոզերին գտանք, նրանք մեր գոմի հետևում էին, այնքան էլ հեռու չէին: Թվով 12-ն էին ու չնայած դեռ ձագեր էին՝ բավականին մեծ էին չափսերով: Պլանը այսպիսին էր՝ մայրս պետք է նրանց քշեր դեպի գոմ, իսկ ես թույլ չտայի, որ ճանապարհից շեղվեին: Սկզբում ամեն ինչ նորմալ էր գնում, բայց հետո նրանցից մի քանիսը հանկարծ մտափոխվեցին և որոշեցին մի քիչ էլ վայելել ազատության մեջ գտնվելու բացառիկ հնարավորությունը: Մենք էլ սկսեցինք այդ մի քանիսի հետևից վազել՝ բավականին մեծ աղմուկ բարձրացնելով: Ու հենց այդ աղմուկը լսելով էլ՝ մեր հարևան կանայք, որոնք եթե ոչ մեզանից պակաս, ապա հաստատ ավել էլ չէին հասկանում այդ գործից, հավաքվեցին՝ առաջարկելով իրենց օգնությունը: Ես էլ, առիթը բաց չթողնելով, մի փայտ տվեցի նրանցից մեկին, որ հետս կանգնի իմ նշանակված տեղում:

Մինչ այս ամենը կատարվում էր մեր՝ ազատությանը կարոտ խոզերը ավելի էին ոգևորվել ու ոչ մի կերպ չէին ուզում ներս մտնել: Իրականում, ինչպես հետո տատիկս ասաց, մենք նրանց վախեցրել էինք մեր փայտերով ու վազվզոցով: Տե՜ս է, ինձ էլ ամբողջ ընթացքում թվում էր, թե այդտեղ միակ վախեցածը ես էի։ Փաստորեն, խոզերն էլ էին նույն վիճակում, ուղղակի մեկս մյուսի լեզուն չէինք հասկանում:

Մի շատ ծիծաղելի տեսարան էր, մի 5-6 հոգով վազում էինք խոզերի հետևից, փորձում նրանց բռնել, իսկ նրանք փախուստի ճամփան միշտ գտնում էին: Իմիջիայլոց, մեր հարևաններից երկուսը, որ խոզերի հետ վարվելու ձևերին ծանոթ էին, հեռվից զարմացած մեզ էին նայում՝ հավանաբար խղճալով ոչ թե մեզ, այլ խոզերին:

Մի խոսքով՝ մեր ու խոզերի շնչառությունը, սրտի զարկերի արագությունն ու քանակը հավասարվել էին, երբ տատիկս ու հորեղբայրս վերադարձան տուն: Անմիջապես եկան մեզ մոտ: Տատիկս մի պահ զարմացավ՝ տեսնելով մեր խմբին շնչակտուր, մեծ փայտերը ձեռքներիս: Հանգիստ մոտեցավ խոզերին, ասաց «մաշ-մաշ» կախարդական բառերը, և խոզերը հանգիստ ներս անցան: Դե, պատկերացրեք, մեր խմբի զայրույթն ու զարմանքը: Կես ժամից ավելի 5-6 հոգով չէինք կարողանում մի քանի խոզերի մեզ ենթարկել, իսկ տատիկս առանց ջանք թափելու նրանց ներս տարավ:

Ամեն անգամ այդ պատմությունը հարևաններով հիշելիս մի լավ ծիծաղում ենք, ու ես ակամա հանգում եմ այն մտքին, որ ամեն մարդ իր գործի գիտակն է: