Ani asryan

Փոքրիկ քայլ

Սկսենք ամենաառաջին քայլից:

Սոսեն, Հերմինեն, Սոնան և Մերին թղթակցում էին 17-ին: Մի օր մտածեցի, ինչպե՞ս ես էլ թղթակցեմ: Ինձ այս հարցում օգնեց ընկերությունը: Իմ մտերիմ ընկերուհին առաջարկեց իր օգնությունը: Նա ինձ տեղեկություններ հայտնեց 17-ի մասին, օգնեց կապ հաստատել: Ես չէի գիտակցում, որ այս փոքրիկ քայլը ճակատագրական կլինի: 17-ը շատ բան փոխեց իմ կյանքում և շատ բան տվեց ինձ: Մեկ տարի էլ չկա, ինչ թղթակցում եմ, բայց արդեն գյուղում ինձ անվանում են «լրագրող»: Երբ քայլում եմ փողոցով, անցնող-դարձողը հարցնում է, թե ինչպե՞ս են լրագրողական աշխատանքներս և էլի մեծ ոգևորություն են ներշնչում: Ավելի շատ հպարտանում եմ, երբ աշխատանքիս մասին խոսում են դպրոցում: Տնօրենը ամեն վճռական հարցի պատասխան ուզում է ինձնից ստանալ: Նրա կարծիքով լրագրողների մտածելակերպը տարբերվում է: Շատ բան կա, որ 17-ը նվիրեց ինձ: Ծանոթացա տարբեր մարզերի թղթակիցների հետ և ձեռք բերեցի նոր ընկերներ, հավատարիմ ընկերուհի՝ Հասմիկը Մալիշկա գյուղից:

Մինչ 17-ին թղթակցելը ոչ ոք չէր ճանաչում ինձ, իսկ հիմա հանրապետության բնակչությունը կարող է կարդալ իմ մտքերը և շարադրանքը: Շնորհակալ եմ քեզ, «Մանանա»: Իմ կարծիքով «Մանանա» թիմը մի ամբողջականություն է, որտեղ գրեթե բոլորն ունեն բնավորության նույն գծերը:

Այս տարի կավարտեմ դպրոցը և ոտք կդնեմ կյանքի նոր փուլ, բայց այս ամենը ինձ հետ կմնա միշտ: Ես կշարունակեմ թղթակցել՝ անկախ զբաղվածությանս աստիճանից: Ես բաժանվելու եմ գյուղից, դպրոցից, ընկերներից և Մերիից: Զարմացաք, թե ինչո՞ւ Մերիին առանձնացրի ընկերներիցս: Մերին է այն մարդը, ով օգնեց ինձ հանդիպել 17-ին: Շնորհակալ եմ քեզ 17, որ ինձ դարձրիր ստեղծագործ մտքիս տերը:

Angelina Karapetyan

Հրաշքն է կորել

Նկատե՞լ եք, Ամանորը կորցրել է իր հեքիաթային բնույթը և դարձել պարտադրված տոն:

Բնականաբար, մեծանալով հասկանում ենք, որ մեր երազանքների Ձմեռ պապը գոյություն չունի, դե կամ էլ ունի, պարզապես շատ հեռու է մեզանից գտնվում, և չի կարող կատարել մեր ամենանվիրական երազանքը: Սակայն գալիս է մի ժամանակ, երբ հասկանում ես, որ քո ստեղծած երազանքների հեքիաթում ապրելը ավելի հաճելի է, նվիրական ու բաղձալի, քան դուրս գալ հեքիաթից և ապրել իրականությամբ և ընկալել այն:

Հեքիաթում այսպես էր. մանուկները լիովին հավատում են Ձմեռ պապիկի գոյությանը, գրում են նամակ, ծրարի մեջ դնում և տալիս ծնողներին` համոզված լինելով, որ փոստատարի միջոցով կհասնի Ձմեռ պապիկին, և նա կայցելի իրենց: Իսկ Ամանորի գիշերը ուշ են քնում, որպեսզի տեսնեն նրան: Երբ արթնանում են, տեսնում են տոնածառի տակի նվերները, իրենց մտատանջում հարցերով.

-Ո՞նց ա Ձմեռ պապին տեղավորվել ծխնելույզում, ո՞նց չհասցրի տեսնել նրան:

Տոնածառը զարդարելիս ամեն խաղալիք կախելուց հետո երազանք էինք պահում, իսկ հիմա՞:

Ամանորը դադարել է շնչել, մոռացել է արտաշնչել, անհետացել է ամանորյա հեքիաթը:

Milena sedrakyan

Նոր տարի՞ է, հա՞ որ…

Վե՛րջ, հա՞:

2016-ն էլ վերջացավ, ախր, ինչպե՞ս, է՞: Երբ ինձ ասում էին՝ կյանքն արագ է անցնում, չէի հավատում, իսկ հիմա, աչքս էլ չեմ հասցնում թարթել, ու մթնում է:

Չգիտեմ՝ դուք ինչպես, բայց այս տարի ես այդքան էլ անհամբեր չեմ սպասում Ամանորին: Նախորդ տարիներին հյուրասենյակում նստած՝ անհամբեր սպասում էի, թե երբ պիտի զարկի տասներկուսը, որ գրկեմ ու շնորհավորեմ ընտանիքիս անդամներին ու բարձր երաժշտության տակ խենթություններ անեմ: Իսկ այս տարի ծրագրերս մի փոքր այլ են. շնորհավորել հարազատներիս, վերցնել նվերներս և ուղիղ քնելու:

Հա՛, նվեր ասացի, հիշեցի: Մեր ընտանիքում մի գեղեցիկ ավանդույթ կա. հավատում ես Ձմեռ պապիկին՝ կստանաս նվեր, չես հավատում ՝ չես ստանա: Դրա համար ես շարունակում եմ նամակ գրել ու սպասել… Մի խոսքով, ծնողներս այդպես են անում, որ մենք չդադարենք երազել ու հավատալ:

Չեմ սիրում, երբ Ամանորին այդքան համբուրում և շնորհավորում են ինձ այն մարդիկ, որոնց առաջին անգամ հենց այդ պահին եմ տեսնում: Զարմանալիորեն նրանք ինձ շատ լավ են ճանաչում: Ու մի հարց է ինձ տանջում՝ ինչո՞ւ է այս՝ ուտելիքով լեցուն օրերին, ախորժակս փակվում, ինչո՞ւ:

Լավ, լա՛վ շատ բողոքեցի… Իրականում՝ Նոր տարվա հենց օրերին` հունվարի 6-ին ամենակարևոր տոնն է մարդկության համար` Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան տարեդարձը, և մենք պիտի ուրախ լինենք և շնորհակալ, որ մի տարի էլ ապրեցինք և գոհունակ սրտով մտնենք 2017` մեր տխրություններն ու խնդիրները թողնելով հին տարվա մեջ, բացենք մի նոր էջ՝ հավատարիմ մնալով մեր երազանքներին:

hakob melqonyan

Երազանքի հետևից

Այդ օրը սովորականի նման գնացի դպրոց: Երկրորդ ժամին եկան և հայտնեցին, որ Երիտասարդական հիմնադրամը մեր դպրոցից մի քանի աշակերտի իր հովանավորությամբ ուղարկելու է Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտ: Երբ կարդացի ընտրվածների անունները, շատ զարմացա և ուրախացա, քանի որ այդ ցուցակում կար նաև իմ անունը: Ոգևորված այդ լուրից՝ գնացի տուն և սկսեցի պատրաստվել:

Հաջորդ օրը՝ վաղ առավոտյան, մենք ճանապարհ ընկանք: Մի քանի ժամ անց, մենք արդեն ինստիտուտում էինք: Սկսվեց մեր անմոռանալի հանդիպումներով լի օրը: Մենք հանդիպում ունեցանք ինստիտուտի սաների հետ, ծանոթացանք նրանց առօրյային: Ամենակարևոր հանդիպումը գեներալի հետ էր: Նա շատ հաճելի և մարդամոտ անձնավորություն էր, մեզ հետ զրուցեց և սիրով պատասխանեց մեր հարցերին:

Այնուհետև այցելեցինք ինստիտուտի թանգարան, որը լի էր ամենատարբեր զինատեսակներով, որոնք մնացել էին արցախյան գոյամարտի տարիներից: Այնտեղ գնտվող յուրաքանչյուր զենք իր պատմությունն ուներ: Թանգարան այցելելուց հետո մենք հրաժեշտ տվեցինք բոլորին և ճանապարհ ընկանք տուն:

Այդ այցելությունից մեծ բավականություն ստացած՝ որոշեցի մի օր վերադառնալ այդ ինստիտուտ, բայց այս անգամ ոչ թե որպես այցելու, այլ որպես այդ ինստիտուտի սան…

arxiv

Իմիջիայլոց

-11 համար` Կարապետյան Լիլիթ, արի դաս պատասխանելու,- ասաց քիմիայիս ուսուցիչը (իմիջիայլոց, նրա առարկան ես շատ եմ սիրում):

Ես էլ գնացի գրատախտակի մոտ և սկսեցի.

-Պղնձի երկարժեք քլորիդի և ջրի փոխազդեցությունից առաջանում է կանաչ գույնի լուծույթ (իմիջիայլոց, կանաչն իմ ամենասիրած գույնն է):

Քիմիայից հետո գրականություն էր: Իսահակյան էինք անցնում (իմիջիայլոց, Իսահակյանն իմ ամենասիրած գրողն է): Ես սովորել էի «Մի մրահոն աղջիկ տեսա» բանաստեղծությունը (իմիջիայլոց, դա իմ ամենասիրած բանաստեղծությունն է): Դասամիջոցին գնացի բուֆետ և գնեցի «Թվիքս» (իմիջիայլոց, դա իմ ամենասիրած քաղցրավենիքն է):

Հաջորդը քաղաքացիական կրթության դասն էր, որի ժամանակ մենք միշտ «Այգեպան» խաղն ենք խաղում: Ես, ինչպես միշտ, «դեղձն» էի (իմիջիայլոց, դեղձն իմ ամենասիրած միրգն է, չնայած որ ես դրանից ալերգիա ունեմ):

Դասերից հետո ես շնչակտուր շտապում էի «Մանանա»: Այդ օրը Բանավիճային ակումբի օրն էր: Վերջինս վարում է մեր հոգեբանը` Մանեն ( իմիջիայլոց, ես էլ եմ ուզում հոգեբան դառնալ):

Լիլիթ Կարապետյան, 14տ., 2007թ.

Sargis Melkonyan

Պատկերը երկու կողմից

Դեկտեմբերի 24-ին Հայաստան մտավ հերթական ցիկլոնը, որը բերեց ձյուն, մառախուղ, տարբեր տրամադրություններ։ Առատ տեղումների մասին կարծիքները տարբեր են։ 

Շատերն են ասում, որ ձյունն իսկապես ձմռան հրաշքն է, որ տեղում է՝ ծածկելով վատն ու չարը, և ստիպում է ամեն ինչին նայել վարդագույն ակնոցներով։ Բայց հեքիաթն իրականում ավարտվում է այն ժամանակ, երբ հիշում ես հոգսերի մասին, չնայած այն շատերի համար չի էլ սկսում։ Օրինակ, ի՞նչ ասի այն գյուղացի տաքսու վարորդը, ով տառապում է տոկոսների տակ, ում մեքենան չունի ձմեռային անվադողեր, բայց ինքը հույս ուներ, որ այս օրերին գյուղից Երևան կարող է տեղափոխել առևտուր անող համագյուղացիներին ու ստացված գումարով մի կերպ մարել տոկոսագումարը ու Նոր տարի նշել։

Եվ այս վիճակում են գյուղի գրեթե բոլոր մեքենա ունեցողները։ Իսկ գյուղացիք ստիպված պիտի գյուղի խանութից թանկ գնով ապրանք գնեն։ Իսկ ով պլանավորել էր, որ խոզ կամ անասուն մորթի, չգիտի էլ ինչ անի։

Գյուղի խանութպաններն ընդհանրապես բողոքելու տեղ չպիտի ունենան։ Էլ չեմ ասում`երեխաները… Ձյունն այնպես են ուտում, ոնց որ աշխարհի վրա ուրիշ ուտելու բան չլինի։ Բայց մյուս կողմից ձմեռն առանց ձյուն, ոնց որ Նոր տարին առանց տոնածառ։

Էհ, ինչ արած․․․ Սա է մեր ձմեռը։ Վաղը հարցազրույց կվերցնեմ անցնորդներից, պարզելու համար իրական տրամադրությունը և տրամադրվածությունը։

Meri Muradyan

Յուղն ու բրինձը

Այս պատմությունը կատարվել է շատ տարիներ առաջ և ցույց է տալիս, թե ինչ կարող է անել սուտը: Այս պատմությունը պատմել է տատիկս:
Երբ պապիկս երկու տարեկան է եղել, նրա հայրը գնացել է Հայրենական մեծ պատերազմին մասնակցելու և չի վերադարձել: Երեք երեխաների հոգսը մնացել է նրանց մոր՝ Կեկել տատի վրա: Նա միշտ կարևոր գործեր անելիս տեղյակ էր պահում եղբորը: Բայց մի անգամ երկու տղամարդ են գալիս և ասում, որ եթե գումար տա իրենց, ապա նրանք կգնան և յուղ ու բրինձ կբերեն: Այս անգամ չգիտեմ՝ ինչու, մեր Կեկել տատը չի հարցնում իր եղբորը, հանում ու մեծ գումար է տալիս նրանց:
Ամբողջ գիշեր տանջվում է, քանի որ եղբորը չէր հարցրել և մտածում է, որ եթե առավոտյան գնա եղբոր մոտ, արդեն շատ ուշ կլինի: Վեր է կենում, գիշերվա ժամը երեքին, քնած երեխաներին թողնելով մեծ աղջկա հույսին, գնում է այդ տղամարդկանց մոտ և ասում, որ hետ վերադարձնեն իր գումարը: Տղամարդիկ սկսում են համոզել, որ անպայման մի քանի օրից կբերեն յուղն ու բրինձը, բայց Կեկել տատը երկու ոտքը դնում է մեկ կոշիկի մեջ և հետ պահանջում գումարը՝ ասելով, որ երբ կլինի եղն ու բրինձը, այն ժամանակ էլ կտա գումարը: Վերցնում է գումարը և գալիս տուն:
Անցնում է որոշ ժամանակ, նրանք հետ չեն վերադառնում: Իմանալով այս պատմությունը՝ մարդիկ հասկանում են, որ այդ «բարեկենդանները» իրականում խաբեբաներ են եղել: Օգտվելով մարդկանց միամտությունից և ծանր կացությունից՝ վերցրել են գումարը և գնացել: Նրանք խաբել էին տասնյակ ընտանիքների, բայց ի տարբերություն Կեկել տատի, նրանք շատ ուշ են հասկացել, թե իրականում ինչ էր կատարվել: Այդ երկու տղամարդիկ մինչև հիմա գնացել են յուղ ու բրինձ բերելու:

Ինչպես Հովհաննես Թումանյանի «Բարեկենդանը» հեքիաթը, այնպես էլ մյուս հեքիաթները գրվում են իրական պատմությունների հիման վրա: Եվ եթե չենք ուզում դառնալ հեքիաթի հերոսներից մեկը, պիտի դասեր քաղենք մեզ հասած պատմություններից:

Էլենը

Երևի լսած կլինեք Կողբ գյուղի մասին: Եթե լսել եք, լսած կլինեք նաև Կողբի նկարչական պլեներների մասին՝ երբ ամեն տարի ամռանը՝ հուլիսի կեսերից մինչև օգոստոսի վերջին օրերը գեղարվեստի դպրոցի սաները գնում են Կողբ և հանգստանալու, և նկարչական գիտելիքները հմտեցնելու:

Արդեն երեք տարի է, ինչ մասնակցում եմ այդ պլեներներին: Պլեների ժամանակ ունենում ենք հյուրեր տարբեր մարզերից, նաև տարբեր երկրներից: Մոտ երկու տարի առաջ մեր հյուրերն էին Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի սաները: Ինձ հատկացված էր 8 օր պլեներում: Առաջին օրը առաջնայինը տեղավորվելն էր ու ծանոթանալը: Անցել էր երևի մեկ ժամ, մեկ էլ ուսուցիչներից մեկը խնդրեց, որ բացենք դարպասները, հյուրերը գալիս են: Հյուրերին դիմավորեցինք, օր-օրի ավելի էինք մտերմանում գիշերային խարույկի շուրջը վարած զրույցներով: Անցավ մեկ շաբաթ, մեր հյուրերը գնացին, և նրանց փոխարինելու եկան կրթահամալիրի ուրիշ սաներ: Ես ծանոթացա Էլենի՝ Էլեն Ավանեսյանի հետ: Ծանոթանալուց հետո կես ժամ էր անցել, բայց այնպիսի տպավորություն էր, թե զրուցում եմ իմ վաղեմի համախոհ ծանոթի հետ: Երևի պատճառը արվեստն էր, հատկապես նույն ճյուղը: Էլենին հարցրեցի, թե ինչքան ժամանակ է, ինչ զբաղվում  է նկարչությամբ, նա ասաց` երկու տարի: Իսկ այդ ժամանակ լրանում էր նկարչությամբ զբաղվելու իմ չորրորդ տարին: Նա հաճախել էր ավելի քիչ: Եվ երբ տեսա Էլենի գործերը, զարմացա, թե երկու տարվա մեջ ինչպես կարելի է այդպես առաջ գնալ:

Առավոտյան լրանում էր ճամբարում գտնվելու իմ օրերը, և ես պետք է գնայի տուն, բայց չէի ուզում: Դժվար է հեռանալ, երբ հանդիպում ես քո համախոհներին ու անգամ մեկ օրը չլրացած, ստիպված ես հեռանալ:

Ըստ պայմանավորվածության մեր մեքենան գալու էր կեսօրին: Նախաճաշը վերջացավ, ու մոտակայքում սկսվեց լսվել թղթին քսվող մատիտների ձայնը: Երբ հեռվից մեքենայի ձայն էր գալիս, տխրում էինք, կարծելով, թե մեր մեքենան է: Երբ համոզվում էինք, որ մեր մեքենան չէ, ուրախանում էինք: Բայց ինչպես որ պայմանավորվել էինք, մեքենան եկավ, ու ասացին, որ կես ժամից շարժվելու ենք, կես ժամ ժամանակ ունենք երեխաներին հրաժեշտ տալու: Դժվար էր Էլենին ցտեսություն ասել, որովհետև այդ մեկ օրվա մեջ ես շատ էի մտերմացել նրա հետ: Էլենին ցտեսություն մաղթեցի ու նստեցի մեքենան: Երբ եկա տուն, որոշ ժամանակ անց հիշեցի, որ մոռացել եմ իրենից իր ֆեյսբուքյան էջը իմանալ: Փնտրեցի-փնտրեցի, չգտա, անունը համ ռուսերեն որոնեցի, համ հայերեն, համ անգլերեն, բայց չգտա: Անցավ մեկ ամիս, էլ հույս չունեի, որ կգտնեմ, բայց պատահաբար տեսա, որ մեր խմբի աղջիկներից մեկը հավանել էր Էլեն Ավանեսյան անունով մի աղջկա լուսանկար: Մի քանի րոպե նկարին նայելուց հետո տեսա, որ Էլենն է: Շունչս պահած բացեցի Էլենի էջը ու ընկերանալու խնդրանք ուղարկեցի: Խնդրանքս ընդունվեց, ու մենք արդեն 2 տարի է, ինչ ֆեյսբուքով շփվում ենք: Ճիշտ է, մենք մի քանի ժամ ենք շփվել, բայց այնպիսի հաճելի տպավորություն եմ ստացել, որ երբեք այդ ծանոթությունը չեմ մոռանա:

Ես Էլենին համարում եմ լավ ընկեր, լավ մարդ և լավ նկարչուհի, ում գործերը ինձ համար օրինակելի են: Ես շատ ուրախ եմ, որ ճանաչում եմ Էլենին, ու թեկուզ համացանցով, բայց կարողանում ենք կապ պաշտպանել մի քանի ժամվա շփումից հետո:

Մոռացա նշել, որ էլենը սիրում է նաև գրել: Հույս ունեմ, որ էլի բախտ կվիճակվի հանդիպել Էլենին ու շարունակել մեր կիսատ մնացած զրույցը:

Artyom Avetisyan

Մեկ բացիկ` մեկ բնակարան

Աշակերտական խորհրդի անձնակազմով որոշեցինք պատվիրել «1 բացիկը 1 բնակարան է 1 անօթևանի համար» բացիկ նամակները, վաճառել և գումարը հատկացնել Գյումրիի անօթևան որևէ ընտանիքի: Պատվիրելու և ձեռք բերելու հոգսը վերապահեցինք ընկեր Հոխիկյան Արաքսին: Ամբողջ հարցերով զբաղվում էր նա: Երբ նա մեզ ասաց, որ արդեն պատվիրել է, մենք գրեթե ամբողջ շաբաթը դասասենյակից դուրս չէինք գալիս և ամեն րոպե նրանից հարցնում էինք, թե արդյո՞ք լուրեր չկան բացիկների մասին, թե ե՞րբ պատրաստ կլինեն, ե՞րբ կսկսենք վաճառել:

Պատրաստվում էինք Ամանորին, երբ տեսանք բացիկները: Սկսեցինք հետաքրքրվել և փորձեցինք ծրագիր կազմել, թե ինչպես կարելի է դրանք վաճառել: Նշեմ, որ բացիկը Գյումրու Յոթ վերք եկեղեցու բարեգործական խումբն է իրականացնում, որից գոյացած հասույթը տրամադրվում է 1988թ. երկրաշարժի հետևանքով մինչև օրս անօթևան մնացած ընտանիքների համար բնակարանների գնմանը: Ստացանք մեր հասանելիք բացիկները: Նախ սկսեցինք վաճառել դպրոցում, հետո նաև մեր շրջապատում: Բացիկն արժեր 400 ՀՀ դրամ: Ուսուցիչներն առանց գումար խնայելու գնում էին, երբ լսում էին, որ դա Գյումրիի անօթևան ընտանիքների համար է արվում: Իսկ մենք, երբ վաճառում էինք, շտապում էինք դասասենյակ, բոլորին ներկայացնում գնորդի անունը և գումարը լցնում տարայի մեջ: Բոլորս շատ էինք ուրախանում ամեն մի հաջողությունից, որովհետև իրականանում էր մեր երազանքներից մեկը՝ օգնել անտուններին: Մենք շատ էինք չարչարվում, սակայն ոգևորվում էինք, երբ մեզ գնահատում և գովում էին: Կային աշակերտներ, ովքեր սկսեցին գնել և օգնել, որ վաճառվեն բացիկները: Երբ տեսանք, որ դպրոցում այլևս հնարավոր չէ վաճառել, սկսեցինք արդեն մեր` Լիճք գյուղում վաճառել: Հաշվեցինք տարայի գումարը և տեսանք, որ մեր ակնկալիքները գերազանցել են…

Երբ արդեն բոլոր բացիկները վաճառել էինք, ուրախանում և հպարտությամբ էինք լցվում մեկս մյուսի նկատմամբ: Հաջորդ օրը ընկեր Հոխիկյան Արաքսի հետ գումարը փոխանցեցինք բարեգործական կազմակերպության հաշվեհամարին: Ասեմ, որ բացի մեզանից կային նաև այլ մարզերի երիտասարդներ, ովքեր զբաղվում էին այդ ծրագրով, իսկ կազմակերպությունը հասույթը ամբողջացնում է ու զբաղվում բնակարան գնելու և տրամադրելու հարցերով:

Այս տարի, երբ հերթական ընտանիքը նվեր կստանա բակարան, մեր ուրախությունը կրկնակի կլինի. չէ որ մենք էլ մաս կունենանք այդ ուրախությունից: