Aspram Parsadanyan

Կոնչոլ

Հայաստանի ամեն տարածք  յուրօրինակ բառ ու բան  ունի: Մեր գյուղն էլ` Տավուշի մարզի Բերդավան գյուղը,  աչքի է ընկնում իր յուրահատկություններով, բարբառով և համեղ կերակուրներով: Իհարկե, երիտասարդները փորձում են  քիչ օգտվել դրանցից, բայց ես պաշտում եմ մեր ուտեստները: Շատ եմ սիրում այն օրերը, երբ տատս ինձ կտրում է գրքից, համակարգչից ու կանչում.

-Բալե՜ս, հըլա արի, բան եմ ասըմ:

Եվ երբ կանչում է, ուրեմն կա՛մ հին օրերից  մի պատմություն է պատմելու, կա՛մ բառ  է հիշել, և պնդելու է,  որ գրի առնեմ իմ բառարանում: Հաճախ էլ մեր «հին»  ու համեղ ուտեստներից է  պատրաստում և ուզում է, որ առաջինը ես փորձեմ:

Դեմ չեք, չէ՞,  որ մի փոքր պատմեմ իմ ու տատիս բառարանի մասին:

Այն մի հաստ տետր է՝ անհրապույր տեսքով, պոկված ու մի կերպ իրար սոսնձված էջերով: Դրա մեջ զինվորների պես շարված են մեր բարբառի գանձերը, և իհարկե, բառերի բացատրությունները: Երբ նոր էի սկսել գրել տետրի առաջին էջերը, ոչ ոք լուրջ չվերաբերվեց  իմ նախաձեռնությանը: Բայց հետո  բոլոր ծանոթներս ձեռնամուխ եղան այդ գործին: Նույնիսկ ուսուցիչները, հաճախ ընդհատում  էին դասն ու  նոր բառ թելադրում, որ գրի առնեմ:

Տանը տատս էր ձայն տալիս.

-Գրի՛, ումուդ-հույս:

Դասընկերոջիցս հաղորդագրություն էի ստանում.

-Գրի՛,  ղարով- կույր:

Քույրս էր  զանգում,  և առանց բարևի, առանց որպիսությունս հարցնելու  հրամայում.

-Գրի` ղրալլուխ-ականակիր, կենդու-մենակ:

Ինձ թվում էր՝շուտով կգժվեմ: Տետրն ու գրիչը ձեռքիցս վայր չէի դնում: Հետո «բառարանի» մեջ իրենց տեղը  զբաղեցրին անեծքներն ու օրհնանքները:

Ես, իհարկե, չգժվեցի: Խոնարհ ծառայի պես գրի առա բոլորի ասածներն, ու տետրս լցվեց բազում բառերով ու  արտահայտություններով:

Հա՜, քիչ էր մնում մոռանայի ամենակարևոր պատմությունը:

Օրս կրկին սկսվեց տատիս ձայնով:

-Լա վի կացի, աղջիկն էդքան քնիլ չի:

Արթնացա: ժամը ութն  էր:

-Ու՜ֆ, էկա՜, էկա՜:

-Արի՛, կոնչոլ ենք սարքըմ:

Այ, դա ուրիշ, դա սփոփեց ինձ ու արդարացրեց տատիս:

-Բարի լույս, տա՛տ:

-Սոխը կլպե, սոխեռած արա:

Ու սկսվեց կոնչոլի արարողությունը, որը շատ պարզ բաղադրատոմս ունի`  չոր հաց (գրեթե հնացած), հավկիթ,  սոխ, կանաչի և, անպայման, ախորժակ:

Պատրաստում ենք, ու տատս ընթացքում պատմում է, որ ուտելիքը հորինել են սարերում ապրող մեր գյուղի տարեցները: Երբ ուտելու բան չի եղել, հացն էլ սկսել է բորբոսնել, կանայք հորինել են այս ուտեստը: Այդպես, տարիներն անցել են, իսկ էժան ու որակով բաղադրատոմսը պահպանվել ու հասել է մեզ:

Դե, ինչ, կոնչոլը պատրաստեցի, հիմա կփորձենք, ու տատս, որպես փորձագետ՝ կգնահատի պատրաստածս: Բույրն ինձ դուր եկավ: Տատս էլ հավանեց`ուտելով առաջին գդալը:

Մյուս անգամ էլ  «դումբրակ» կպատրաստեմ` ավելուկի փշեջուր, «ծանդիլ», « փթռուկ»: Տատս էլ կհամտեսի ու կգնահատի:  Լավ… Գնացի: Կոնչոլը հովանում է:

Բարի ախորժակ բոլորիս:

davit avagyan

Անսպասելի նվեր

Ուռա~, հազիվ վերջացավ խոտի սեզոնը, և ես կկարողանամ հանգստանալ և վայելել ամառային արձակուրդս:

Հինգշաբթի օր էր: Այդ օրը ընկերոջս ծննդյան օրն էր: Նա շատ էր սիրում կենդանիներ պահել: Ես նույնպես հրավիրված էի նրա ծնունդին, բայց չգիտեի՝ ի՞նչ գնեմ նրա համար: Այդ օրը ես գնացի խոտ հավաքելու, իսկ ընկերներս գնալու էին ծնունդին: Ես շտապում էի շուտ ավարտել խոտ հավաքելը, որպեսզի գնամ ընկերոջս ծնունդին, բայց հանկարծ մի թփի մոտից մի փոքր նապաստակ փախավ: Ես վազեցի նրա հետևից, բայց չէի կարողանում նրան բռնել: Նա փոքր էր, բայց շատ արագ էր վազում: Բոլորը ինձ ու նապաստակին էին նայում և ծիծաղում: Ի վերջո ես այնքան վազեցի, որ նապաստակը հոգնեց և կանգնեց: Ես գնացի ու բռնեցի նրան. բոլորը զարմացել էին: Երբ մենք տուն վերադարձանք, ես նապաստակին նվիրեցի ընկերոջս որպես ծննդյան նվեր:

elen gevorgyan

Արի, արի, քո փոքր տեսակն է հայտնվել

Այսօր սովորականի նման տուն էի վերադառնում պարապմունքից, տեսա մայրիկիս մեր հարևանուհու հետ նստած: Երբ մտա ներս, մայրիկս միանգամից ասաց.

-Արի, արի, քո փոքր տեսակն է հայտվել,- ի՞նչ էր խոսում մայրս, ես չհասկացա: Մոտեցա նրանց, և տեսեք, թե ինչ իմացա:

Օրեր առաջ ես ձեզ հետ կիսվել էի մի նյութով, որի վերնագիրն էր «Մեր սերունդը»: Ես պատմել էի մի փոքրիկ աղջնակի մասին, ով բակի ամենաչարաճճի աղջնակն էր` ութամյա Վարդուհին, ում Վարդուկ ենք ասում:

Հարևանուհին, ում հետ մայրս էր նստած, Վարդուկի մայրն էր, նա ինձ մի շատ հետաքրքիր և անսպասելի բան ասաց.

-Գիտե՞ս, Էլեն, դարձել ես հայտնի:

-Ո՞վ, ե՞ս:

-Հա, հա, հենց դու: Հիշո՞ւմ ես, որ երեխաներից հարցազրույց էիր վերցնում:

-Այո, այդ նյութս էլ տեղ է գտել 17.am-ում:

-Դե լսիր: Ուրեմն երբ Վարդուկից հարցազրույց ես վերցրել ու գնացել, Վարդուկը եկել է տուն, վերցրել է հեռախոսս ու բարձրացել իր սենյակ: Հեռախոսը դրել է մի տեղ, միացրել է վիդեոն ու սկսել է քո դերը տանել, քո նման խոսել. «Բարև ձեզ, ես Էլենն եմ, ուզում եմ ձեզ մի քանի հարցել տալ…», իսկ հետո ձայնը փոխելով սկսել է խոսել իբրև Վարդուկ:

Պատկերացնո՞ւմ եք, այնքան ուրախ էի ու շնորհակալ Մանանա կենտրոնին, որ հնարավորություն ընձեռեց ինձ կատարել լրագրողական փորձեր, և ինչու չէ, նաև այնպիսի տպավորություն թողնել մի աղջնակի մոտ, որ ցանկացել է նմանակել ինձ:

Հայաստանի քաղաքները. Բյուրեղավան, Կոտայքի մարզ

Կանայք կփոխեն աշխարհը

Ասում են, կյանքում միշտ էլ սովորելու բան կգտնես: Ավելի քան վստահ եմ, որ այս տողերն իրոք ճշմարիտ են: Հենց սովորելու  ձգտումն է, որ ինձ դարձնում է ավելի ակտիվ և ստիպում հասնել ավելիին:

Այսպես ստացվեց: Համացանցում տեսա  GLOW աղջիկների առաջնորդության և զարգացման  ամառային ճամբարի հայտադիմումը: Ճամբարը հովանավորվում էր «Խաղաղության կորպուսի», «Նոր Լույս» կազմակերպության, Գյումրու երիտասարդական կենտրոնի և մի շարք այլ կազմակերպությունների կողմից: Ճամբարի նպատակն է` զարգացնել 13-15 տարեկան աղջիկների գիտելիքները և դարձնել նրանց երկրի համար ապագա առաջնորդներ:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Եվ որոշեցի դիմել: Որոշ ժամանակ անց տեղեկացա, որ անցել եմ: Սկսեցի նախապատրաստվել և հուլիսի 3-ին մեկնեցի Թորոս գյուղ, որտեղ էլ պետք է անցկացվեր ճամբարը: Ճամբարը տևեց 7 օր: Այդ 7 օրերի ընթացքում ես ձեռք բերեցի մի շարք գիտելիքներ, ավելի ամրապնդեցի իմացածներս, նոր ծանոթություններ, և որ ամենակարևորն է, նոր ընկերներ: Չնայած այն բանին, որ նմանատիպ ճամբարների էլի էի մասնակցել, այս ճամբարն ինձ համար նորովի էր, որովհետև ճամբարի ընթացքում մեզ հետ աշխատում էին ամերիկացի կամավորներ, որոնց հետ պարզապես անկարելի է ձանձրանալ:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հա, չմոռանամ ասել, որ ուրախությունս կրկնապատկվեց ու եռապատկվեց, երբ այնտեղ հանդիպեցի 17.am-ի թղթակիցներից մի քանիսին, որոնց հետ հիմա լավ ընկերներ եմ: Կարծում եմ պատկերացրիք, թե ինչքան հագեցած ու անմոռանալի օրեր էին: Ճամբարի ընթացքում մենք իմացանք մի շարք հայտնի կանանց մասին, ովքեր հասել են որոշ  փոփոխությունների  բազում դժվարություններից հետո: Քննարկեցինք «Բազմազանություն», «Կարծրատիպեր», «Առողջ ապրելակերպ», և մի շարք այլ թեմաներ: Իսկ որպես ավարտ կնշեմ մեր թիմի նշանաբանը.

«Կոտրելով կարծրատիպերը, կփոխենք աշխարհը»:

Անուշ Մկրտչյան, 14տ., Արմավիրի մարզ, գյուղ Շենիկ

 

***

Նախ  ուզում եմ փոքր-ինչ խոսել ճամբարներից: Ինձ համար ճամբարն այն վայրն է, որտեղ սովորում ես և սովորեցնում, ունենում կյանքի անմոռանալի պահեր, կարճ ժամանակահատվածում ձեռք բերում ընկերներ և նրանցից բաժանվելիս` տխրում: Դժվար է քեզ համար կարևոր դարձած մարդկանցից բաժանվելը: Կարծում եմ՝ չկա մեկը, որը ճամբարում չհասցնի շուրջը հավաքել իր նմաններին և պարզապես ունենալ այն հաճելի պահերը, որոնք այլևս գուցե չեն կրկնվելու: Ես ինքս շատ էմոցիոնալ եմ և երբեք չեմ կարողանում զսպել արցունքներս. դրանք կարծես հավաքվում են կոկորդումս ու սկսում իրենց հոսքի ճանապարհը «փորելով» հոսել աչքերիցս: Ամենասիրածս պահը հենց դա է: Կարծես ամբողջովին լիցքաթափվում եմ իմ մեջ հավաքված և՛ տհաճ, և՛ հաճելի պահերից: Բայց նախքան այդ պետք է վայելել ճամբարային հրաշալի օրերը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Մայիսն էր, երբ լրացրի GLOW աղջիկների առաջնորդության ճամբարի հայտը: Ճիշտն ասած, չէի կարծում, որ կանցնեմ, քանի որ հայտը երեկոյան շատ անուշադիր էի լրացրել: Բայց հունիսին զանգահարեցին և ասացին, որ GLOW ճամբարի 25 մասնակիցներից մեկը ես եմ: Շատ էի ուրախացել, մանավանդ, որ այդպիսի զանգի չէի սպասում:

Մինչ ճամբար գնալը մեզ հանձնարարված էր կարդալ Պալացիոյի «Հրաշքը» գիրքը: Ի դեպ, ինձ այն շատ-շատ դուր եկավ, սիրեցի նաև Պալացիոյի գրելաոճը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հուլիսի 3-ն էր: Շատերդ այդ օրը հիշում եք որպես Վարդավառ, բայց մեզ համար դա ճամբար գնալու և երկար ճանապարհ կտրելու օր էր: Երևանում մենք լավ թրջվեցինք՝ մեր իրերով հանդերձ, բայց խոստովանում եմ, որ եթե Վարդավառ չլիներ, օրն այդքան հետաքրքիր չէր անցնի:

Առաջին անգամ գնացք նստեցի: Կա չէ՞ այդպիսի բան, որ ասում են՝ ինչը դեռ չես փորձել, ավելի հետաքրքիր է թվում:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հասարակ գնացք էր, չնայած բոլորս մեր մանկության «պու-չկը-չկըն» էինք պատկերացնում:

Հասանք տեղ: Մենք 7 օր մնալու էինք Թորոս գյուղի՝ ճամբարի համար նախատեսված փակ տարածքում: Ինձ առաջին հայացքից գրավեցին նկարազարդ տնակները, իսկ մեզ բաժին ընկավ հենց այն տնակը, որն ինձ ամենաշատն էր դուր եկել՝ Փոքրիկ իշխանի նկարովը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Ճամբարի օրակարգը շատ հետաքրքիր էր. այնպես որ ո՛չ հոգնում էինք, ո՛չ էլ ձանձրանում: Առավոտյան ունենում էինք «Օրվա կին» վերնագրով պրեզենտացիոն դասեր: Սովորում էինք, որ բոլորս իրար հավասար ենք: Ունենում էինք կին խոսնակներ, որոնք մեզ հետ զրուցում էին՝ տալով կյանքի դասեր: Ավագ ջոկատավարներից Նանեն խոսեց FLEX-ի մասին, որին մասնակցելն ու անցնելն իմ նպատակն է: Կամավորներից Ռեյչելը սովորեցրեց ծրագիր գրել (PDM), որն իմանալը մեծ կարևորություն ունի հետագա գործունեության համար:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Մենք կոչվում էինք ակտիվիստներ, և քանի որ GLOW հապավումը բացելիս ստացվում է, որ աղջիկները իշխում են մեր աշխարհը, մեզ սովորեցնում էին, որ մենք պետք է փոխենք աշխարհը և դարձնենք այնպիսին, ինչպիսին մենք ենք ուզում տեսնել:

Իսկապես, շատ գոհ եմ և՛ աշխատակիցներից, և՛ սննդից, և՛ այն գիտելիքից, որ տվել են մեզ:

Ձեռք բերեցի անմոռանալի ընկերներ, որոնցից չեմ կարող չնշել Գայանեին, որն ինձ պատահած առաջին մարդն էր, որ մտածելակերպով այդքան նման էր ինձ: Այնքան մոտ էինք իրար, որ երկրորդ օրը որոշեցինք մի սենյակից մյուսը տեղափոխել մահճակալ: Սենյակում դարձանք հինգ հոգի՝ ես, Անին, Նոնան և երկու կրտսեր ջոկատավարները՝ Գայանեն ու Մերին: Զրուցեցինք մինչև կեսգիշեր: Ամեն մեկս պատմեց իր կյանքում պատահած զարմանալի դեպքերից: Երևի երբեք չմոռանամ այդ օրը:

Ուզում եմ  նշել մի քանիսին նույնպես, որոնք ինձ հարազատ են դարձել: Օրինակ՝ Մերին, Մարիամը, Անուշը, Ստելլան, Անին՝ նույն ինքը, Մեսսին, Անահիտը և այլք:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Կարծում եմ՝ այդ ճամբարի մեջ եռանդ էին մտցնում մեր օտարերկրացի կամավորները: Շատ հետաքրքիր էր նրանց հետ շփվելը. հիմնական դասերը նրանք էին անցկացնում:

Վերջին օրը «Տաղանդների երեկոն» էր: Ես, Նոնան և Անին մի հետաքրքիր համար էինք նախապատրաստել և ասում էինք, որ անակնկալ է: Կարծում եմ՝ կարելի էր անակնկալ անվանել. այն բոլորին էլ շատ դուր եկավ: Ինձ էլ շատ դուր եկավ Անուշի ելույթը: Նա կարդաց իր հոր մասին ակնարկ. բոլորս էլ հուզվեցինք:

Դե՛ ինչ, եկանք հասանք այն «հուզվելու» օրվան: Առավոտյան բոլորս իրար հրաժեշտ տվինք:

Մի պահ լուռ նայեցի տնակներին, ճանապարհին, խաղադաշտին ու հասկացա, որ այստեղ քաղցր հուշեր եմ թողնում:

 Սոֆյա Աբրահամյան, 14տ., Վայոց ձորի մարզ, ք. Եղեգնաձոր

ruzan bayramyan

Պապիկս պատմաբան է

Հարցազրույցս  անցկացրել  եմ պապիկիս՝  Համլետ Տաշչյանի հետ, ով մասնագիտությամբ  պատմաբան է:

-Պապի՛կ, թույլ կտա՞ս մի քանի հարց տալ քո աշխատանքային փորձի, կյանքի  և գործունեության մասին:

-Հա, բալես,  իհարկե, ուշադիր լսում եմ քեզ:

-Պապ, մի փոքր պատմիր մանկության և  պատանեկության տարիներիդ մասին:

-Մանկությունս անցել է Ջավախքի հրաշագեղ բնության գրկում՝ Օլավեր գյուղում: Էրզրումից գաղթած ապուպապերիս ժառանգն եմ, մեր ընտանիքի անդրանիկ որդին: Հայրս բարի, աշխատասեր և ուսումնասեր մարդ էր, կոլտնտեսության ակտիվիստներից մեկը: Հենց  հայրս էր  մեր  մեջ սերմանում սեր՝ գիտելիքի, ընտանիքի  և հայրենասիհայրենիքի հանդեպ: 8-ամյա կրթությունս ստացել եմ տեղի դպրոցում, այնուհետև միջնակարգ կրթություն եմ ստացել Ախալքալաք քաղաքի Հ. Թումանյանի անվան հայկական միջնակարգ դպրոցում: Հետո ընդունվել եմ Երևանի պետական համալսարան, ստացել բարձրագույն կրթություն և հաստատվել որպես անհատ մեր հասարակության մեջ:

-Պապ  ինչո՞ւ  ընտրեցիր հենց ուսուցչի մասնագիտությունը, և այն էլ ինչ ուսուցչի ՝ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ:

-Պատմությունը հենց ինքնին տրամաբանություն է, միշտ հիշի՛ր: Բոլոր գիտություններն ունեն իրենց պատմությունը: Մարքսը ասել է. «Ես ճանաչում եմ միայն մի գիտություն. դա պատմությունն է»: Յուրաքանչյուրս պարտավոր ենք իմանալ մեր պատմությունը, անցյալի սխալները չկրկնելով` ապրենք այսօր: Պապուս պապը պատմության մասնագետ էր, իսկ պապուս հայրը` մաթեմատիկայի:

-Իսկ դժվար չէ՞ր դասավանդել դպրոցում, լինել  տնօրեն, ինչպե՞ս էիր հասցնում այդ ամենը:

-Նախ ասեմ, որ 1970 թվականից աշխատել եմ դպրոցում որպես պատմության ուսուցիչ, իսկ 1973 թվականից մինչև 2005 թվականը որպես տնօրեն: Ռուզ ջան, մարդ եթե մի  բան շատ է ուզում, միշտ էլ հասցնում է, առավել ևս, եթե սիրում ես աշխատանքդ և հաճույքով ես այն կատարում:

-Պապ, կթվարկե՞ս մի քանի նվաճումներ քո կյանքում, որոնք դու ամենից շատն ես կարևորում:

-Դե, առաջինը լավ ու գեղեցիկ ընտանիքս է, դաստիարակված և կայացած երեխաներս են, հետո լավ ու սիրելի աշխատանքս և աշակերտներս, որոնցից շատերը հասել են մեծ բարձունքների: Մի կարևոր նվաճում, որն իմն ու իմ ժողովրդինն է, դա Ղարաբաղի  գրավումն է:

Երեկոյան Վանաձոր

Սիրում եմ Վանաձորի ամառային երեկոները: Հով, խաղաղ, երկնքում լիքը աստղեր, լուսին…

Օրվա այդ պահին ամեն ինչ շատ հանգիստ և գեղեցիկ է: Բայց ամենից շատ գիտե՞ք ինչն եմ սիրում: Սիրում եմ, երբ քաղաքը լիքն է լինում, երբ մարդիկ քայլում են, երբ բոլորը ժպտում են իրար: Իսկ ո՞ւր են կորչում այդ ժպիտները մնացած եղանակներին: Մնացած ամիսներին քաղաքը դատարկվում է, կորցնում է իր բազմերանգությունը, դառնում է միապաղաղ:

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Տարօրինակ է, չէ՞, նույն հանգիստ քաղաքը մեկ այնպիսին է դառնում, որ ուզում ես փախչել այդ հանգստությունից, մեկ էլ այնպես է անում, որ ուզում ես ամբողջ օրը թափառել նրա փողոցներով և վայելել ամեն մի քայլը, ամեն մի շունչը: Այնպես է անում, որ ուզում ես հիշել ամեն մի ծառը, քարը, կողքով անցնող ամեն մեկի հայացքը:

Երբ ամառը վերջանում է, այնպես եմ կարոտում այդ երեկոները…

anna andreasyan

Գրքերը

Մի ժամանակ գրքերը իմ կյանքում տեղ չէին զբաղեցնում: Հիմա զարմանում եմ՝ ինչպես էի «յոլա» գնում առանց գրքերի: Գրքերը զարգացնում են, լայնացնում աշխարհայացքը, գիտելիք են տալիս: Եվ ընդհանրապես, շատ հաճելի է կարդալը: Ես գիրքը համարում եմ անհրաժեշտություն՝ մարդու ճիշտ ձևավորման գործում:

Իմ՝ գրքերը պաշտելու գործընթացը սկսվեց 13 տարեկանում՝ Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունի»-ն կարդալով: Իհարկե, դրանից առաջ էլ էի կարդում, բայց որպես պարտականություն: Բայց այդ գիրքը հանդիսացավ այն խթանը, որից հետո գրադարան-տուն ճանապարհը դարձավ մշտական ճանապարհ: Ես այն շատ սիրեցի և ափսոսալով էի կարդում: Ամեն էջը թերթելիս՝ ես ափսոսում էի, որ մի էջով էլ պակասեցրի այն: Այնտեղ ինձ շատ էր դուր եկել Սահականույշ թագուհու կերպարը: Գիրքը կարդալուց հետո ես այն վայր չդրեցի: Նորից ու նորից էի կարդում իմ սիրած հատվածները: Շատ հատվածներ անգիր էի արել:

Այս գրքից հետո գրքերը դարձան կյանքիս անբաժանելի մասը: Ամեն նոր գիրք, երբ վերջացնում եմ՝շատ դժվարությամբ եմ կտրվում դրանից: Ինձ թվում է, թե էլ ոչ մի գիրք այդքան շատ չեմ հավանի: Բայց սկսում եմ կարդալ հաջորդ գիրքը և նույնը մտածում եմ դրա մասին:

Բայց մինչև հիմա կարդացածս գրքերից ես ամենաշատը հավանել եմ Էթել Վոյնիչի «Բոռ»-ը և Սոմերսեթ Մոեմի «Թատրոն»-ը: Իհարկե, այս երկու գրքերը իրար հետ ընդհանրություն չունեն: Առաջինը կարդալիս կարելի է մի լավ լաց լինել, իսկ երկրորդը կարդալիս՝ լիաթոք ծիծաղել:

Երբ կարդում էի «Թատրոն»-ը, ուսումնական տարվա վերջն էր՝ բոլոր աշակերտների ամենասիրելի ժամանակը: Բայց այս տարի ընկերներիս հետ շատախոսելու փոխարեն՝  ես զբաղված էի «Թատրոն»-ը կարդալով: Այն հետս տանում էի դպրոց և հարմար ժամանակ կարդում էի: Ես ուղղակի չէի կարողանում կտրվել այդ գրքից:

Մեջբերեմ մի քանի միտք գրքից:

«Կյանքի դժբախտությունն այն է, որ երբեմն անուրջներն իրականություն են դառնում»:

«Եթե մարդ սկսում է մտաբերել անցյալը, ուրեմն ապագա չունի»:

«Մարդկանց պատճառներ պետք չեն, որպեսզի անեն այն, ինչ իրենց սրտով է, նրանց պատրվակներ են պետք»:

davit aslanyan

Հրաժեշտների ժամանակաշրջանը

Եթե ինձ հարցնեին, թե որտեղ կարելի է տեսնել ամենաշատ էմոցիաները, ես միանշանակ կմատնանշեի կայարանները, նավահանգիստները, օդանավակայանները և մյուս բոլոր այն տեղերը, ուր միաժամանակ կա և հրաժեշտ, և հանդիպում: 

Ես հրաժեշտներն ու հանդիպումները դասակարգում եմ մի քանի տեսակների: Հրաժեշտներ առանց հետագա հանդիպման հույսի, հրաժեշտներ իմանալով, որ էլի հանդիպելու եք ապագայում, և հրաժեշտներ, երբ ցանկանում եք հավատալ, որ ապագայում էլի կհանդիպեք: Հանդիպումները մի քիչ ուրիշ են` ցանկալի, անցանկալի և պատահական, իսկ վերջինս իր հերթին բաժանվում է երկու տեսակի` ցանկալի և անցանկալի: Երևի մի քիչ բարդ բացատրեցի:

Հայաստանում էլի զորահավաք է: Սկսվել են բանակի քեֆերը և զինկոմիսարիատների մոտ հաճախ կարելի է նկատել այնքան էմոցիա, որ դժվար թե ինչ-որ օդնավակայան տեսնում է մի տարում: Երևի դրանից է, որ զինկոմիսարիատների հրաժեշտները իմ դասակարգումներից ոչ մեկի մեջ չեն մտնում. Չգիտես` հպարտանաս, տխրես, ժպտաս, գրկես ու բաց չթողնես, թե՞ շուտ թողնես, որ շուտ էլ հետ գա:

Հեռախոսս զանգում է.

-Ալո:

-Դավ, բարև, ի՞նչ կա:

-Բան չէ, դու ասա, ի՞նչ ես անում:

-Ի՞նչ անեմ: Վաղը բանակի քեֆս ա, երկուսին կգա՞ս, հասցեն կգրեմ հեսա:

-Լավ, եղավ, անպայման կգամ, ապրես:- Սառած տոնով ասում եմ ես ու անջատում հեռախոսս:

Սկսվել են զորահավաքները, սկսվել են բանակի քեֆերը, ու հեռախոսները ավելի հաճախ են զնգում…

Հեռախոսս զանգում է.

-Յաաա, բարև…

emanina

Տարբերվե՞լ, թե՞ լինել յուրահատուկ

Զարմանալի է, երբ դուրս ես գալիս փողոց և տեսնում շատ միանման առանձնահատուկ մարդկանց: Երբ բոլորը ցանկանում են առանձնանալ ամբոխից` նմանվելով նրանում եղածներին: Թվում է, շատ տարօրինակ բան է, սակայն մարդիկ իրոք սա չեն հասկանում, քանի որ շատ են խորասուզված իրենց «մյուսներից տարբերվելու» ծրագրի մեջ: 

Յուրահատուկ եք համարում ձեզ անգամ այն ժամանակ, երբ չեք կարող թվել ձեր յուրահատուկ հատկանիշները, որոնք, իբրև թե, յուրացրել եք ձեզ համար յուրահատուկ թվացող մարդկանցից: Իսկ այդ մարդիկ այլ մարդկանցից են նմանակել ամեն ինչ: Այնս վերջինները` մյուսներից, և այս շղթան այսպես շարունակվում է` ձևանալով և նմանվելով քեզնից նախորդին, ում համարում ես ավելին, քան դու: Որոշները ուղղակի ձևանում են այդպիսին, որոշները արդեն այնքան են ձևացել, որ արդեն այդպիսին են, իսկ որոշները փորձում են ձևանալու առարկան դառնալ: Իսկ ինչո՞ւ եք միշտ ձևանում այնպիսին, ինչպիսին ես փորձում եմ դառնալ: Չե՞ք կարծում, որ ժամանակն է վազեք հայելու մոտ և ասեք, թե ով է ձեր դիմաց կանգնած: Դո՞ւք: Թե՞ այն «ավելին»:

Հերիք է ձեր այդ յուրահատուկ հատկությունները թաքցնեք մեկ բանի մեջ, որին ասում եք «մնացածից տարբերվելու տաղանդ` նրանց նմանվելով»: Եկեք բոլորս տարբերվենք մնացածից նրանց նման շարժվելու, հագնվելու և անգամ մտածելու միջոցով:

Ժամանակն է արդեն փոխվելու, ավելի ճիշտ, պետք չէ փոխվեք, ուղղակի հանեք բոլոր ձեր հոգու համար օտար ձևի մակբայները ձեր միջից: Վերցրեք ռետինը և ջնջեք դրանք բնավորության միջից: Եթե գրիչով եք գրել, ապա խզբզեք դրանց վրա, այնպես արեք, որ չերևան: Իսկ հիմա՞: Հիմա ի՞նչ եք տեսնում:

Հիմա կարող եք ասել յուրահատուկ բառը: Յուրահատուկ հենց այդ տետրով, որի մեջ կան շատ սխալներ, ջնջումներ: Որովհետև եթե ինձ տային գերազանցիկի տետր և ձերը, ինձ կհետաքրքրեր հենց այդ ճմրթված թերթերովը և ջնջումներովը:

Ուղղակի անպայման մի քիչ էլ պահպանեք ձեր միջի յուրահատկությունը, որ վերջում հանկարծակի չնկատեք, որ իրականում դուք հենց բոլորի նման էիք բոլորից տարբերվում:

Հավասարումը չի կարող ստացվել կատարյալ առանց պլյուսի և մինուսի:

Ահա և գտանք այս ամենի տրամաբանական ավարտի արդյունքը, որը անտրամաբանական ստացվեց: Հերիք է փորձեք դառնալ այնպիսին, ինչպիսին ես ձևանում եմ: