Մրգավանում ընթերցողները շատ են

Հարցազրույց Արարատի մարզի Մրգավանի համայնքային գրադարանի գրադարանավարուհի Սուսաննա Սարգսյանի հետ

-Տիկին Սուսաննա, քանի՞ տարի է, ինչ աշխատում եք այս գրադարանում:

-Աշխատում եմ 1982 թվականից, արդեն 34 տարի:

-Ի՞նչ գրքեր ունի գրադարանը:

-Ունեմ արտասահմանյան, հայ գրողներ, ռուսական գրականություն: 7800 հատոր գրականություն ունենք:

-Իսկ ժամանակակից գրականությունից ի՞նչ գրքեր ունեք:

-Դե հիմա գրքեր շատ քիչ ենք ստանում, որ ասեմ, թե ժամանակակից գրականությունից ինչ ունեմ: Հին գրականություն շատ ունեմ: Ընթերցողներս դպրոցական երեխաներ են:

-Իսկ ընդհանրապես որտեղի՞ց եք գրքեր ստանում:

-Ես գյուղապետարանից եմ վճարվում, բայց մեր մեթոդմիավորման բաժինը Արտաշատից է գրքեր ստանում: Տարին կարող է տասը կտոր, հինգ կտոր մանկական գրականություն, բառարաններ և այլ գրքեր ստանամ:

-Դպրոցական ծրագրից  գրքեր ստանո՞ւմ եք:

-Այո, դպրոցական էլ ունեմ, գեղարվեստական էլ, ամեն ինչ էլ ունեմ:

-Իսկ ո՞ր գրքերն են ամենաշատ ընթերցվողները:

-Ամենաշատն ընթերցում են Րաֆֆի, Թումանյան, Սևակ են շատ կարդում երեխաները, մանկական գրողներ, արտասահմանյան են շատ կարդում, օրինակ`Ջեկ Լոնդոն:

-Քանի՞ ընթերցող ունեք:

-Մոտ 360-400: Բավական ակտիվ, լավ գրադարան է, երեխեքն անընդհատ օգտվում են: Մենք տարվա բոլոր եղանակներին էլ աշխատում ենք:

-Իսկ անցած տարիների համեմատությամբ ընթերցողների աճ նկատվե՞լ է:

-Մի քանի տարի առաջ շատ քիչ էր, իսկ հիմա ընթերցողներս ավելացել են: Չնայած հիմա երեխաները համակարգչից շատ են օգտվում, բայց շարունակում են հաճախել գրադարան:

-Հատկապես հիմա, որ համակարգիչները կան, ինչո՞ւ են մարդիկ շարունակում գրադարանից օգտվել:

-Գրքում ավելի մանրամասն է գրված: Երեխաներն այդքանն ի վիճակի չեն համակարգչով կարդալ: Գրքերը տանում են, օգտվում են, մեր գյուղում, համեմատած մյուս գյուղերի, ընթերցողները շատ են: Ես Կենտրոնի հետ կապ ունեմ. միջոցառումների ենք գնում, սեմինար-պարապմունքների: Երբ մյուսներին հարցնում եմ, թե քանի ընթերցող ունեն, ասում են` հարյուր կամ հիսուն, զարմանում եմ:

-Իսկ դուք ինչ-որ միջոցառումներ կազմակերպո՞ւմ եք, որ երեխաներին ավելի գրավեք:

-Դե, բնականաբար: Գրքի քննարկում ենք անում, շատ լավ է անցնում երեխաների հետ, մանավանդ` փոքրերի: Երեխաները գալիս են, պատմում են, ուրախանում են: Իրենք ինձ են շատ սիրում, ես` իրենց: Երբ գալիս են, ես իրենց գրանցում եմ, ասում եմ` գրադարանի անդամ եք, երեխեք ջան: Այդ ամենից իրենք ավելի շատ են ոգևորվում: Ես իմ աշխատանքը շատ եմ սիրում:

-Պատահե՞լ է,  որ երեխաները գան գիրք ուզելու, ու դուք չունենաք: Այդ դեպքում  ի՞նչ եք անում:

-Այնպես է եղել, որ երեխաների մոտ է եղել, ես հեռախոսահամար եմ վերցրել ու ասել եմ, որ երբ բերեն, կզանգեմ` կգաք կվերցնեք: Եթե գիրք չի լինում,  զանգում եմ Արտաշատ, այնտեղից ուղարկում են: Ես չեմ մերժում:

-Իսկ դուք ընթերցասրահ ունե՞ք:

-Մեր գյուղապետարանն ամբողջովին վերանորոգված է, բացի գրադարանից, սակայն այս տարի գրադարանում ընթերցասրահ կլինի:

-Լավագույն ընթերցողներ ունե՞ք:

-Այո, ցուցանակի վրա ես գրած ունեի,  հանել եմ, պետք է նորից գրեմ:

-Իսկ ձեր լավագույնները ի՞նչ գրքեր են կարդում:

-Շատ են կարդում սիրային վեպեր:

-Ի՞նչ գրքեր եք խորհուրդ տալիս կարդալ:

-Ասում եմ` հայ գրողներին կարդան: Երեխա կա, գալիս է, ասում  եմ` մի հայ գրողի անուն ասա, ասում է` չգիտեմ: Ասում եմ, որ գնան կարդան: Կարդում գալիս են, ասում են` ընկեր Սուսան, դուք բոլորը կարդացե՞լ եք: Ասում եմ` հա, երեխեք ջան, բայց  արդեն չեմ հիշում:

-Որ կարդում,  վերադարձնում են գիրքը, լա՞վ վիճակում է լինում:

-Այո, լավ վիճակում է լինում: Մի քանի անգամ եղել է` երեխաները տարել պատռված բերել են: Ես զայրացել ու ասել եմ` ոնց գիրքը տալիս եմ, այնպես էլ վերադարձրու:

-Ո՞րն է ձեր ամենասիրելի գիրքը:

-Ես ավելի շատ սիրում եմ բանաստեղծություններ կարդալ: Շատ եմ սիրում Սևակ և Սահյան:

Հարցազրույցը վարեցին` Հռիփսիմե Վարդանյանը, Անի Սարգսյանը, Հասմիկ Գալստյանը, Անի Խաչատրյանը

Գրի առավ` Անգելինա Կարապետյանը

Վարդավառը Մալիշկայում

Վարդավառ: Սա երիտասարդների և երեխաների ամենասիրելի տոներից մեկն է: Լինելով Հայ Առաքելական եկեղեցու շարժական տոներից,այն ամեն տարի նշվում է տարբեր օրերի:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Այս տարի այն նշվեց հուլիսի 3-ին: Այդ օրն ավելի ուրախ և հիշարժան դարձնելու համար մեր գյուղի Ս. Աննա եկեղեցում միջոցառում էր կազմակերպվել,որի շրջանակներում համերգային ծրագրով հանդես եկան Ջիվանու անվան աշուղական դպրոցի սաները:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

-Հա՜ս,կգա՞ս գնանք եկեղեցի, միջոցառում կա, հետո էլ ջրոցի կխաղանք,հաստատ լավ կանցնի արի էլի,-ասաց ընկերուհիներիցս մեկը, ով ոչ մի տարի բաց չի թողել այդ տոնը նշելու ոչ մի առիթ:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

 

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

-Հ՞ն,ի՞նչ միջոցառում է, չէ հավես չկա դուք գնացեք:
Հաջորդ 20 րոպեների ընթացքում նա փորձում էր համոզել, որ միասին գնանք, ու դա նրան հաջողվեց:

Արևն այրում էր: Մեծերի խոսքով՝երկինքեն կրակ  էր թափել: Ինչպես և ենթադրվում էր՝ չոր եկեղեցի հասնել չհաջողվեց:
-Երեխեք մի ջրեք էլի,գոնե տեղ հասնենք ընդեղ կջրեք:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

-Իյաաա, էսօր չջրել չկա,-ասեցին ու ջուրը շփեցին մեզ վրա:
-Դե դուք հլը եկեղեցում կտեսնեք ձեր օրը,-բարկացած սպառնացինք մենք ու քայլեցինք առաջ:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Եկեղեցում ամեն ինչ ուրախ էր: Չնայած նրան,որ երեխաների մի մասի հետ գրեթե  չէինք շփվել,դա մեզ չէր անհանգստացնում: Ջրում էինք ծանոթ–անծանոթի, ծիծաղում, փորձում «վրեժ լուծել» նրանցից՝ ովքեր առաջինն էին ջրել կամ երբևէ նեղացրել մեզ: Էսպես 2 ժամ, ու հանկարծ… Սև ամպերը հավաքվեցին, սկսեց քամի փչել ու բոլորիս մարմնով սարսուռ անցավ: Մի մարդու նման հավաքվեցինք ու բոլորս դեպի տուն: Հենց այդպես էլ տուն եկանք, բարձր տրամադրությամբ ու կատակներով, ճանապարհին հերթով «կորցնելով» իրար:

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Տեր Վազգեն Հովհաննիսյանի

Sona

Իմ և իմ աշխարհի մասին

Ես Սոնան եմ: Ապրում եմ Ակնալիճ գյուղում: Ես շատ եմ սիրում երազել. դրա համար ժամանակ եմ գտնում միայն գիշերը: Երբ պառկում եմ քնելու, միշտ երաժշտություն եմ լսում և ընկնում երազանքների գիրկը: Միևնույն ժամանակ, չեմ մոռանում վերադառնալ իրականություն, որովհետև ճիշտ ապրելու համար չպետք է կտրվել իրականությունից: Ես շատ ինքնավստահ եմ. մարդը պետք է իր ուժերի վրա վստահ լինի: Դա ապացուցելու համար պատմեմ մի դեպք: Մեր դպրոցում տեղի էր ունենալու Եղեռնի տարելիցին նվիրված նկարների ցուցահանդես: Իմ նկարները քիչ էին, և կազմակերպիչին ասացի, որ նորը կնկարեմ ու կբերեմ: Ես ունեի 2 օր նկարելու համար: Պատմության ուսուցչուհին ինձ առաջարկեց Պիկասոյի «Գերնիկա» նկարը, բայց ասաց, որ շատ բարդ նկար է, և ես դժվար թե կարողանամ նկարել: Ես տանը ուսումնասիրեցի այդ նկարը և որոշեցի, որ հենց դա պիտի նկարեմ: Նկարեցի շատ մեծ չափսի և ապացուցեցի, որ չստացվող ոչինչ չկա. միայն պետք է ցանկություն և վստահություն:

Սիրում եմ, երբ ընկերներս ինձ իրենց գաղտնիքներն են վստահում, խորհուրդ են հարցնում. դա ինձ համար ամեն ինչ արժե: Իսկ այ, ես չեմ կարողանում վստահել և իմ գաղտնիքներով կիսվել նույնիսկ այն մարդկանց հետ, ովքեր ինձ վստահել են: Իմ աշխարհը փակ է, ես եմ փակ:

Ես ընկեր անվանում եմ միայն այն մարդկանց, ովքեր ինձ ճանաչում են ինձնից լավ: Մարդկանց մի քանի տեսակ կա. ըստ իս, ես մելանխոլիկ եմ: Պաշտում եմ մենակությունը, երբ մենակությունը լցնող հաճելի երաժշտություն կա: Մենության մեջ ամեն ինչ լուռ է, հանգիստ: Չկա որևէ մեկը, որ ինձ խանգարի, նյարդայնացնի: Հենց մենակ եմ լինում, անիմաստ օրս չեմ անցկացնում, այլ նկարում եմ, իսկ դա նշանակում է, որ հանգստություն է տիրում շուրջս: Ինձ երբեմն թվում է` ինձ միայն ես եմ հասկանում:

Նկարելիս աշխարհը գունավոր է թվում, ամեն ինչն է գունավոր` մարդիկ, տները, շենքերը, փողոցները և ամեն բան, բայց ինչպես ասացի, դա թվում է: Երբ նկարում եմ սև և սպիտակ գույներով, ամեն ինչ մի վայրկյանում խամրում է: Ես տխուր անձնավորություն չեմ, բայց սևի և սպիտակի մեջ մի ուրիշ զգացում կա, որը ձգում է ինձ: Միշտ չեմ ընդունել այն փաստը, որ մարդիկ ձգտում են այնպես ապրել, որ հանկարծ կողմնակի որևէ մեկը սխալ կարծիք չկազմի իրենց մասին: Ճիշտ է, դա վատ չէ, բայց հաճախ դա տանում է նրան, որ մարդը ինքն իր կարծիքը այլևս չի արժևորում: Մարդկանց կարծիքները նման են եղանակին. ամեն պահի կարող են փոխվել: Մարդ պետք է ապրի այնպես, որ իր խղճի առաջ «պարտքեր» չունենա, իսկ մնացածը հետին պլան մղված հարցեր են: Եվ վերջապես, լավ մարդ ասելով ամեն մեկը մի կերպար է պատկերացնում, և հնարավոր չէ բոլորին գոհացնել:

Մի տեսակ հուզառատ գրառում ստացվեց, բայց ես դրական, կենսուրախ և կատակասեր աղջիկ եմ:

anahit ghazaxecyan lori

Ասելիք` ցպահանջ

Աշխարհում
էնքան ուրվական կա.
գալիս, մնում են մեջս,
քաշ չունեն,
բայց ծանրությունից քիչ ա մնում
շունչս փչեմ:

Էնքան ուրվական կա.
անտարբեր, մոխրագույն,
կանաչ հայացքով,
երեքշաբթին օրերին
թափառող:

Տատիկն ասում ա՝
շորդ հանի, մարդու վրա
ինչ-որ բան կարել չի կարելի:

Չեմ հանում:

Կարելի ա, տատ:
Ոչ թե մենակ շոր կարել, տատ,
մարդուն կարելի է
ուրվականակապ անել,
մարդուն խաբել ա կարելի, տատ,
մարդուն կարելի է միտք տալ
ու գրիչը ձեռքից վերցնել,

Տատ, մարդուց գողանալ էլ ա կարելի,
պոկել,ուզում ես հավատա, ուզում ես` չէ,
բայց սպանելն էլ ա արդարացում գտնում,

տատիկ,
կասես՝
հա՞:

Հա, կարելի ա էդ էլ, տատ.
անտեսելով,
ապրելու հենակ չտալով,
ստեղծելու հնար չթողնելով,
դե կարելի ա, տատ: Ի՞նչ կա որ:

-իրիկունը աղբ թափել չի կարելի,-

էլի կրակն ես ընկնում, տա՛տ

Ասում եմ՝ հիմա չի կարելին
կրճատվել,
սեղմվել ա մի քանի պատվիրանի,
մի քանի դիմացող օրենքի մեջ.
չ տառը տեղի ա տալիս:
տատ, մի բան ասե՞մ.

հիմա սիրել ա կարելի:

-Վա՜յ, էդ ո՞նց…ամոթ չի բա՞:

-Ամաչել չկա, տատ:

-Սիրելու համար շուտ չի՞:

-Սիրելու համար մենակ ուշ ա լինում, տատ:

Տատ, էդպես մի նայիր էլի:

-Մեր ժամանակ ուրիշ էր…

հա, տատ, ուրիշ էր:

Ատամները սրած ժամանակ էր, տատիկ,
խելքը գլխին
սիրելը մեղք էր,
դու պապիկին կարգին չես էլ ճանաչել, չէ՞:

Գիտեմ,
հիմա սիրելու ժամանակն ա,
իրար ճանաչել ու սիրելուց հետո
չսիրել էլ ա կարելի, տատ:

Բանաստեղծություններ գրել ա կարելի,
տարբեր մարդկանց մասին գրելը ներվում ա,
հիմա ուզում ենք հասկանալ
Մայակովսկու աննորմալ սերը,
ուզում ենք արվեստից չամաչել:
հիմա Մանոն Լեսկոն, կարծեմ,
դպրոցի գրադարանավարը թարս-թարս նայելով չի տալիս:

(Աշխարհում էնքան ուրվական կա-

ու ինձ մեկ-մեկ թվում ա՝

հերթով մեջս ապրել են:

Քեզ էլ ա թվում, տա՞տ:)

Տատ, այ տատ,
վերնաշապիկիս կոճակը ընկել ա,
կկարե՞ս,
ասեղը թելել եմ, տատ,
չէ,
չեմ հանելու,
շտապում եմ,
ուշանում եմ սիրելու ժամանակից, տատիկ…
ուշանում եմ, ուշանալ չի կարելի, տատ,

էդ մի բանը

չի կարելի…

Հայաստանի գյուղերը. Ալաշկերտ, Արմավիրի մարզ

sona saribekyan

Երբ հենքը սերն է

Մի օր գրադարակս էի փորփրում ու ձեռքիս տակ ընկավ մի գիրք՝ Ալ. Դյումայի «Ասկանիո»-ն, ու ես որոշեցի այն կարդալ: Գիրքը ինձ գրավեց հենց առաջին տողերից: Կարդում էի մեծ բավականությամբ, հետաքրքրությամբ ու արագ-արագ փորձելով շուտ բացահայտել մեկը մյուսի հետևից եկող ու մեկը մյուսից հետաքրքիր գաղտնիքները:

Կարդալու ընթացքում մի քանի օր շարունակ գրքի հերոսները դարձել էին իմ բարեկամները, և ինչպես վերջում երևաց, ես մեծ տխրությամբ բաժանվեցի նրանցից: Եվ որպեսզի բաժանումը ձգձգեմ, սկսեցի դանդաղորեն կարդալ վերջին մի քանի էջը:

Կցանկանայի ձեզ ծանոթացնել իմ, այսպես ասած, «բարեկամների»՝ իմ ամենասիրելի հերոս Բենվենուտո Չելլինիի, գեղեցկադեմ ու ազնիվ Ասկանիոյի, փառասեր դքսուհի դ’Էտամպի, հրեշտակային Կոլոմբայի հետ:

Բենվենուտոն ուներ արտասովոր դեմք, որ զարմանալի ուժ ու եռանդ էր արտահայտում, գրավելով նույնիսկ նրանց ուշադրությունը, ովքեր չէին ցանկանում նրան նկատել:

Նա ջլուտ, բարձրահասակ, զորեղ մի մարդ էր, մոտ քառասուն տարեկան, նուրբ արտահայտիչ դեմքով: Ազնիվ, խորաթափանց աչքերը երբեմն արքայական զայրույթի շանթեր էին արձակում՝ բարի ու ներողամիտ, բայց միաժամանակ, մի քիչ հեգնական ժպիտը և հրամայում էր, և երկյուղածություն ներշնչում: Բենվենուտոն, բացի իմաստուն մարդ լինելուց, առաջին հերթին հանճարեղ արվեստագետ էր, նկարիչ, քանդակագործ, որն այնպես վարպետորեն էր անում յուրաքանչյուր իր ստեղծագործություն, այնպես նուրբ ու բնական, որ թվում էր, թե շուտով այն կկենդանանա: Իզուր չէր, որ նրա աշխատանքներով հիանում էին մեծ թագավորները, սրբազան Պապերը, անսահման իշխանություն ունեցող կայսրերը…

Եվ այս ամենը պատահական չէ, քանզի նրա իսկական անդավաճան ու առաջին սերը համարվում էր արվեստը:

Երկար կարող եմ խոսել Բենվենուտոյի մասին, սակայն կցանկանամ մի քանի տողով ներկայացնել նաև մեր մյուս հերոսներին:

Ասկանիո: Տակավին նոր կյանք մտած մի պատանի էր, Բենվենուտոյի աշակերտը և սիրելին: Ասկանիոն չափազանց գեղեցիկ, նուրբ ու համաչափ դիմագծեր ուներ: Նայելով նրան ոչ ոք չէր կարող անտարբեր անցնել, չնայած համեստ ու մի քիչ ամաչկոտ բնավորությանը: Նա բարի էր, ազնիվ, բարեկիրթ, անկեղծ: Ինչպես Ասկանիոյի կյանքում, այնպես էլ արվեստում, շինծու ու կեղծ ոչինչ չկար:

Չմոռանանք նաև նշել, որ նա անհույս սիրահար էր: Իսկ նրա սիրեցյալը՝ Կոլոմբան, երկնագույն մեծ աչքերով, սքանչելի շեկ մազերով, սպիտակաթույր, նուրբ դեմքով, նազելի քայլվածքով, նրբագեղ շարժումներով, անբիծ ու մաքուր մի էակ էր, որը կարծես հրեշտակ լիներ երկնքից իջած:

Չմոռանանք մեր մյուս կարևոր հերոսուհուն՝ դքսուհի դ’Էտամպին: Նա աչքի էր ընկնում իր գեղեցկությամբ ու շքեղությամբ, ուժեղ, հախուռն ու փառասեր բնավորությամբ:

Դքսուհու դեպքում յուրաքանչյուր նպատակի իրականացման համար արդարացված էին բոլոր միջոցները: Նա խելացի, նպատակասլաց ու հնարամիտ էր: Ընթերցողին հայտնենք, որ նա էլ իր հերթին սիրում էր Ասկանիոյին, ցանկանալով ամեն կերպ բաժանել նրան Կոլոմբայից և հանդիսանում էր Բենվենուտոյի ոխերիմ թշնամին:

Իհարկե, մենք ունենք նաև այլ հերոսներ, սակայն ես ցանկացա խոսել ինձ համար առանցքային ու կարևոր հերոսների մասին:

Գրքի հիմքում ընկած է սերը՝ սեր արվեստի հանդեպ (Բենվենուտոյի դեպքում), սեր փառքի հանդեպ (դ’Էտամպի դեպքում), և պարզ ու մաքուր պատանեկան սեր (Ասկանիոյի դեպքում):

Մեր այսօրվա կյանքում կցանկանայի մարդկանց մեջ ավելի շատ տեսնել Բենվենուտոյի նման արվեստագետներ, որոնք իսկական ու անմնացորդ սիրով են լցված դեպի արվեստը: Նրա նման խիզախ, վստահ ու նվիրված մարդկանց: Կցանականայի տեսնել Ասկանիոյի ու Կոլոմբայի նման գեղեցիկ, բախտավոր, անբիծ ու մաքուր երիտասարդների:

Ինչու չէ, նաև դ’Էտամպի նման մարդկանց, որոնք նպատակասլաց են ու խելացի:

Կյանքում յուրաքանչյուր տհաճ իրավիճակ կարելի է օգտագործել ի շահ մեզ և մեզ շրջապատող մարդկանց ավելի լավ հասկանալու: Եվ միայն մենք ենք որոշում. Կոնկրետ որևէ իրավիճակում մենք կլինե՞նք հաղթող, թե՞ պարտվող:

Anjik

Ինչ եմ ուզում

Ի՞նչ եմ ուզում… Հըմմմմ… Չգիտեմ, ախր, շատ բարդ հարց եք տալիս:

Լավ, սպասեք պատասխանեմ: Եթե կրկնեմ ու ասեմ՝ առողջություն եմ ուզում, խաղաղություն եմ ուզում, այդ ամենը հաստատ չի լինի: Չէ, բայց չմտածեք, որ չեմ ուզում խաղաղ ապրենք, ու բոլորն  առողջ լինեն:

Բայց այսպես էլ չէ.

-Լսի, Անգել, իմացե՞լ ես, ի՞նչ ա եղել:

-Ի՞նչ ա եղել: Կարո՞ղ ա դժբախտ պատահար ա եղել:

-Վայ, դե, չէ էլի, ավելի վատ բան ա եղել:

-Իսկ այդ դեպքում ի՞նչ:

-iPhone-ի նոր մոդել ա դուրս եկել, ոնց եմ ուզու՜մ:

-Ծո, տնաշեն, լեղաճաք էրիր, ես էլ կըսեմ` ինչ կըսե:

Չէ:  iPhone էլ չեմ ուզում: Որ մեր հեռախոսների հետևը կծած խնձոր չի, ուրեմն հեռախո՞ս չի:

Լավ, իմացա ինչ եմ ուզում: Ուզում եմ հասկանալ էն մարդկանց, որ ասում են.

-Վայ, ո՞նց ես այսքան շոկոլադ ուտում, ախր, վնասակար ա, համ էլ` կչաղանաս:

Ուզում եմ ասել՝ երեխեք ջան, շոկոլադ հանգիստ կերեք,  ձեզ բան չի լինի: Բացի այն, որ շոկոլադը համով ա, ունի օգտակար հատկություններ: Լավ, սպասեք մի քանիսն ասեմ, որ հետո շոկոլադ չսիրողները չասեն` առանց փաստերի խոսում ա:

Սկսենք նրանից, որ շոկոլադը պատրաստվում է կակաոյից, ինչը թարգմանաբար նշանակում է` «աստվածային սնունդ»: Ո՞նց կարելի է այս աստվածային ուտելիքը չսիրել:

Շոկոլադն իր մեջ պարունակում է կալցիում և երկաթ, որտեղից էլ հետևում է` ամրացնում և լավ է անդրադառնում ոսկորների աճի վրա, արևից պաշտպանվելու հիանալի միջոց է:

Մարդիկ կան ասում են.

-Քիչ կեր շոկոլադ, ամբողջ թևերիդ ցան կլինի:

Ապասեք, սպասեք: Ասեմ, որ շոկոլադը հարթեցնում է մաշկը և դարձնում այն ավելի ձիգ:

Բա այնպես եմ նյարդայնանում, որ ասում են.

-Չէ, ինձ շոկոլադ մի հյուրասիրեք: Ես շոկոլադից ալերգիա ունեմ:

Լավատեսական տեղեկություն շոկոլադասերներս համար` շոկոլադի նկատմամբ ալերգիա շատ հազվադեպ է լինում:

Լավ, դե սպասեք, մի բան էլ մամայիս ուղղեմ, ու վերջ:

Մամ ջան, տան շոկոլադներն իմաստ չունի ինձանից պահես: Միևնույնն ա, գտնելու եմ և ուտելու:

Նյամ-նյամ: 

Պապի այցից հետո

Մի կարևոր, առանձնահատուկ իրադարձություն՝ Ֆրանցիսկոս Պապի այցելությունը առաջին քրիստոնյա երկիր: Բոլոր մարդկանց ցանկությունն էր գեթ մեկ անգամ դիպչել նրան և ստանալ նրա օրհնությունը: Եվ ես այդ ամբոխից մեկն էի, որի ցանկությունը որոշ չափով իրականացավ: Երբ կանգնած ես արևի տակ, ոստիկանները կրկնում են՝ «հետ գնացեք, ժողովուրդ», քեզ հրում են, տրորում ոտքերդ, հրմշտելով շարժվում ես առաջ, խցկվում ես քեզնից ֆիզիկապես և տարիքով մեծ մարդկանց մեջ և վերջում, այս բոլոր բացասական բաներից հետո, մի դրական բան՝ մատիդ ծայրը դիպչում է Պապին, արժե այս ամենի միջով անցնել:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Մի մարդ, ով չի սիրում ճոխություններ, ցուցադրություններ, համոզված եմ, որ նա մեր երկիր բերեց միայն բարություն և խաղաղություն: Ի՞նչ կարիք կա քեզնից հեռու պահել այն մարդկանցից, ովքեր քեզ հետ ցանկանում են խոսել, սեղմել ձեռքդ, մեկ անգամ դիպչել և ստանալ օրհնություն: Բայց շատ-շատերն են այդպես անում: Մենք բոլորս էլ գիտենք Պապի հնարավորությունները, բայց պարզության մեջ է նրա մեծությունը: Ես էլի շատ հետևություններ արեցի նրա պահվածքից: Կարծում եմ, միայն ես չէ, որ պիտի հետևություններ անեի: Գնահատելի է մեր ժողովրդի պատրաստակամությունը, թե ինչպես մարդկանց մեծ մասը միանման հագուստներ էին հագել հենց հատուկ Պապի համար: Նրան հյուրասիրեցին հայկական ծիրան, բայց մենք՝ հայերս, միայն ծիրանով չէ, որ պիտի հպարտանանք:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Երբ սպասում էինք նրան, նկատեցի շատ ու շատ հետաքրքիր պահեր: Օրինակ՝ մի աղջիկ, վարդագույն զգեստով, մտազբաղ կանգնել էր, այսպես ասած, ճաղերի հետևում և սպասում էր Պապին: Իսկ նրա դիմաց կանգնել էր մի մեծ ոստիկան, որը թույլ չէր տալիս անցնել մյուս կողմ: Ախր, գոնե այդ փոքրիկին թողնեին մոտենալ նրան: Ամեն մեկը մի ձևով էր դիմակայում արևի «հարվածներին»: Եվ բոլորս էլ համբերատար սպասում էինք Հռոմի Պապին:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Բազմաթիվ քննարկումներ, սոցիալական կայքերում նկարներ, վիդեոներ, մեկնաբանություններ, ինչու չէ, նաև հումորներ, որոնցով մեր հայերի տրամադրությունը բարձրանում է (ինչպես նաև իմը): Եվ վերջում, Պապը նորից ցույց տվեց իր պարզությունը: Բայց այնպես էին փակել իմ դիմացը, որ նկարումս հազիվ մի արանքից երևում է:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

gyulnara vardanyan

Ինչու եմ սիրում ամառը

Արև, շոգ, տոթ… Այս բառերն են նկարագրում ամառը: Երբ ամռան ցանկացած օր խոսեցնես որևէ մարդու, նա ընդամենը կբողոքի շոգից: Չեմ համաձայնվի այդ մարդկանց հետ և կասեմ` սիրում եմ ամառը իր բոլոր վատ և լավ կողմերով: Ամռան այն պահը, երբ ծառից քո ձեռքով քաղում ես հասած ծիրանը և ուտում, երբ անհամբեր սպասում ես, թե երբ է հասնելու խաղողը: Երբ խմում ես մայրիկի պատրաստած խառը և թարմ մրգերով կոմպոտը: Սա արժե ամեն ինչ: Բակում ամեն պահի խաղում են փողոցի փոքրերը, ու երբեմն մենք էլ, իրենց ջրերը ընկնելով, սկսում ենք խաղալ ու մոռանալ, որ լիքը գրքեր ունենք կարդալու, որոնք հանձնարարել է ուսուցիչը:
Երբ բանջարեղենն է հասնում, մոռանում ենք մնացած բոլոր ուտելիքները ու մեծ հաճույքով ուտում մեր իսկ ձեռքով մշակած սմբուկը, լոլիկը, վարունգը, լոբին, պղպեղը, և էլի նման մի շարք համեղ, առողջարար ու օգտակար ուտեստներ:
Մեր փողոցում արդեն համարյա հինգ տարուց ավելի ձևավորվել է ավանդույթ, ըստ որի, հուլիս ամսին փողոցի բոլոր հարևաններով գնում ենք գյուղից դուրս` բնության գրկում հանգստի: Շատ լավ է անցնում:

Իսկ մեր դասարանի մասին խոսք լինել չի կարող: Եթե դպրոցի ուրիշ դասարաններն ամռան ընթացքում մեկ կամ, լավագույն դեպքում, երկու անգամ են գնում էքսկուրսիայի, ապա մենք գոնե երեք-չորս անգամ ենք գնում և անցկացնում շատ լավ օր մեր դասղեկի ու մեր ծնողների հետ: Ամռանն է անցնում մեր գյուղի, փողոցի, դասարանի ամենալավ օրերը:

Ահա ունեցածս պատճառների մի մասը, որոնց համար շատ եմ սիրում ամառը և ուզում, որ այն չվերջանա:

lia avagyan portret

Լեզվի հարստությունը

Ամեն անգամ մտածում եմ՝ մեր  բարբառից լավը չկա, (խոսքս վերաբերվում է Շամշադինի տարածաշրջանին), բայց նույնիսկ մեր տարածաշրջանի գյուղերի բարբառները տարբերվում են մեկը մյուսից: Օրինակ, մեր գյուղի (Ներքին Կարմիրաղբյուր) բարբառը թուրքերենի ու հայերենի միախառնուրդ է (ինչքան էլ դա չեմ ուզում ընդունել),  այն ժամանակվա շփումից որոշ բառեր «փոխանակել» ենք: Հիմա արդեն բարբառը կամաց-կամաց մաքրվում է թուրքերենից: Հիմնականում հարեւան պետության բառերը մեր մեծահասակներն են օգտագործում:

Ուզում եմ մի քանի բառ նշել մեր բարբառից իրենց «թարգմանություններով», որոնք հիմնականում օգտագործվում է տատիս ու իր հասակակիցների կողմից:

Դովրա-ժամանակաշրջան

ղալաթ անիլ-վատ բան անել

դյերիլ-բարձրանալ

գաբա-գորգ

ղլմըղալ-աղմուկ

դբա-դեպի

ղոնաղ-հյուր

ղիյբաթ անիլ-բամբասել

Իրականում շատ ու շատ երկար կարող էի շարունակել, բայց երեւի այս մի քանի բառից պարզ դարձավ, թե ինչքան յուրահատուկ ու գեղեցիկ է մեր բարբառը:

Բարբառը լեզվի ամենասիրուն ճյուղն է: Հիմնականում իսկական բարբառով խոսում են մեծահասակները, 21-րդ դարի ջահելները ՝ մենք, մտածում ենք, թե մեր գյուղի «լեզվով» խոսելը ամոթ է,  չգիտակցելով,  որ մեր, այսպես կոչված, կոմպլեքսների պատճառով «սպանում» ենք մեզ բնորոշը: Ես, օրինակ, գյուղում իմ հարազատ «լեզուն» եմ օգտագործում, ու ոչ թե ստիպված, այլ այն պատճառով, որ հաճույք եմ ստանում:

Բարբառները մեր հարստությունն են, դրանք պետք է աչքի լույսի պես պահենք եւ օգտագործենք:

Շատ կուզենայի, որ դուք էլ գրեիք ու պատմեիք ձեր բարբառի մասին: