Արդեն երկու ամիս է, ինչ հեռուստացույցը լռում էր։ Նա եկող-գնացողներին ասում էր, որ փչացել է․ դե ով չգիտի՝ հիմիկվա տեխնիկան էլ առաջվանը չէ, բայց հարևանները իրար մեջ փսփսում էին, որ ծերունին հերթական լուրերի թողարկումից  հետո ինքն է իր ձեռքով փշուր-փշուր արել չարագույժ հեռուստացույցը։

Որդին ամեն անգամ այցելելիս  նոր հեռուստացույցի մասին խոսք էր բացում, մինչև հասկացավ՝ հայրը խոսող մարդուկներին պատերազմի լուրը չի ներել ու ներել չի պատրաստվում։

Աշունը շատ էր երկարել, գարունն էլ գալ չէր ուզում։ Մոխրագույն շենքի պատերը մեկը կարծես շուտվանից ջնջել էր, ձյունն ու անձրևը գալիս նստում էին ծերունու ուսերին։ Օր ու գիշեր իր չորս պատի մեջ  աջ ու ձախ էր անում՝ բոլոր կողմերից ուսումնասիրելով օդում կախված հարցը․ էս ո՞նց էսպես եղավ։ Խունացած պատերը պատասխան չունեին։

Մեկ-մեկ տնից դուրս էր գալիս, ծաղիկներ էր դնում զոհվածների շիրիմներին, ու խնկի բույրից աչքերը լցվում էին։ Հիշում էր արդեն վաղուց անցած էն ժամանակները, երբ դպրոցում աշխարհագրություն էր դասավանդում։ Հայաստանի Հանրապետությունը ծերացող պետություն է․․․

Խանութներում հացը, սուրճը թանկացել են։ Որդու տված գումարը էլ չի հերիքում, բայց ավել խնդրել էլ չի կարող։ Մեծ թոռը նոր է համալսարան ընդունվել, բիզնեսի բաժնում է սովորելու։ Փոքր թոռն էլ ռոբոտաշինությամբ է զբաղվում, անցած անգամ ականջին թաքուն փսփսաց, որ նոր հեռուստացույց է հայտնագործելու, որ միայն լավ լուրեր հայտնի։ Ինքը մտածում է, որ  դժվար էդքան երկար ապրի, ու անկեղծ ասած, ոչ էլ ցանկանում է։ Բայց թոռան միտքը լավն է։ Երիտասարդները առաջ են շարժվում։ Մեղադրել չի կարող, ինքն էլ էդպես կուզեր, ուղղակի 20 տարի առաջ, երբ դպրոցում աշխարհագրություն էր դասավանդում ու ամեն անգամ ջանասիրաբար պնդում, որ Հայաստանի Հանրապետությունը ծերացող պետություն է, այդ նախադասության ծանրությունը սրտին էսպես չէր զգում։

Որդու հետ խոսակցության թեմաները վերջացել են։ Սուրճը միշտ տան եղած ամենափոքր բաժակներով է դնում, բայց էլի չի վերջանում։

-  էհ, պապ ջան, Աստված երբեք չի ուշանում:

Նրան թվում էր, որ Աստված մեկ-մեկ ուղղակի չի գալիս։

Քաղաքի ծմակոտ ու անարև արվարձաններից մեկում էր հետերկրաշարժյան հյուսիսին ամենահատուկ գորշ ու ցուրտ վագոն տնակային կրպակը։ Կրպակի ներսում դեղնավուն թերթը մինուսհինգանոց աչքերին համարյա կպցրած, ամեն օր մինչև բնական լույսի փոխարինվելը լապտերով, կարդում էր Մարգարիտը։ Թե ի՞նչ էր կարդում ու արդյո՞ք կարդում էր թե չէ, դժվար է ասել, ընդհանրապես ի՞նչ թերթ կարդալու ժամանակ է մի ոտքը կաղ մեր երկրում։

Մարգարիտի մասին քիչ բան գիտեին թաղամասում։ Միանշանակ էր միայն այն, որ ամեն ամսվա երկրորդ երկուշաբթին նա անհետանում էր, իսկ հետո հայտնվում մի մեծ տոպրակ ապրանքներով, որոնք դատապարտված էին երբեք չվաճառվելու։ Գալիս էր Մարգարիտը, կարճատև բացակայությունից հետո` դեմքին մի կնճիռ ու ձեռքին մի մեծ պայուսակ ավելացրած, բացում էր իր վագոնի ժանգոտած դուռն ու ուժեղ պարպումով փակում հետևից։ Որպես կանոն, էդ դուռը օրվա մեջ բացվում էր մեկ էլ մի անգամ` երեկոյան խանութի կարկատված տիրուհու տուն գնալու ոչ այնքան հանդիսավոր առիթով։ Ու էսպես ամեն օր։ Եթե կարճ խոսելու լինենք Մարգարիտի ձեռնարկատիրական կենցաղի մասին, ավելացնելու ուրիշ մանրամասներ դժվար է իրար գլուխ բերել մեր հիշողության գորշ պահոցից։

Յուրաքանչյուր խոշոր բիզնեսմեն ուներ անձնական կյանք, բայց Մարգարիտը դուրս էր այս շարքերից, ոչ թե որովհետև անձնական կյանք չուներ, այլ պարզապես նա խոշոր բիզնեսմեն լինելուց հեռու էր այնքան, որքան իր վագոն-կրպակը աշխարհի կենտրոնից։ Ամուսնացած եղել է՞ր, հավանաբար` այո։ Ու նման եզրակացություն անելու համար թաղամասի պառաված օրիորդների խորհուրդը բավարարվել էր այն փաստով միայն, որ որդի ունի։ Իսկ յուրաքանչյուր իրեն հարգող կին, թաղի պառավների գաղափարական ներդաշնակ տեսության համաձայն, պիտի ծառ տնկի, ամուսնանա և որդի ունենա` վերջին երկուսի հաջորդականությունը խախտելու դեպքում, ըստ լեգենդի, ոչ ոք դեռ չի շահել։

Մարգարիտի որդին արդեն հասուն տղա էր, երբ ուշադրության կենտրոն եկավ։ Թաքուն մի անկյունում մեծացավ նա` բոլորի աչքից կտրված։ Առաջին անգամ, բնական է, նրա ծնվելու լուրը տարածվեց` ինչպես գույնն է տարածվում մաքուր ջրում. միանգամից, վայրկենական։ Անցնող 18 տարում ոչ մի հիշատակում չեղավ ծնված երեխայի մասին։ Սրա սեռը պարզ դարձավ միայն տարիներ անց, երբ թաղամասում զինվորական կոմիսարիատից երկու հաստլիկ ենթասպաներ երևացին։

-Ուրեմն, Մարգարիտի էրեխեն տղա ա,- վճռեց խորհուրդը։

Հետո սրանցից մեկը` մի քիչ աշխարհ տեսածը (հեռուստացույցով) հիշեցրեց, որ հրեաների մոտ աղջիկներին էլ են բանակ ճանապարհում։ Թեև օդից նետված վարկածը գրավիչ էր, բայց անմիջապես պայթեց պառավներից մեկի` «Մենք հրեա չենք, էս Հայաստանն ա»,- մոգական արտահայտությամբ։

Խորհուրդը, իհարկե չսխալվեց ո՛չ մեր հրեա չլինելու, ո՛չ սա Հայաստանը լինելու, ո՛չ էլ Մարգարիտի երեխայի սեռի բարդ խնդրում։ Մի շաբաթից խանութապահի որդուն` ոսկրոտ ու դուրս ցցված այտերով մի սափրագլուխ տղայի, մոր արցունքակալած աչքերն ուղեկցեցին հայրենիքի պարտքը տալու։

Հաջորդող օրերին, անհաշիվ նոր թեմաներ ծնվեցին ու մեռան` վերջինների հետ նաև Մարգարիտը՝ իր ժանգոտ վագոնով, խորհրդավոր բացակայություններով ու թաքուն պահած մի զավակով, որի սեռը գուցե էդպես էլ չիմացվեր, եթե մեր երկրում բանակ գնային, ասենք, 32 տարեկանում։

Բայց ամեն մեռած բամբասանք մի օր վերածնվելու չարագուշակ ճակատագիր է ունենում։ Ու դա եղավ քաղաքի մամռակալած ձմեռային մի երկուշաբթի, երբ Մարգարիտը` ոտքերը ցեխաջրի մեջ չփչփացնելով, հերթական անգամ կողպեց խանութն ու անհետացավ։

Արտասովոր ոչինչ, երկու օր կխոսեն, կհոգնեն, հետո նորից կհայտնվի խանութպանը իր՝ նախորդների վրա գումարված մի նոր կնճիռն ու ձեռքի մեծ տոպրակը ամուր պահած, նորից երկու օր կխոսեն, էլի կհոգնեն ու վերջ։ Բայց ամեն բան զարգացավ աննախադեպ արագ ու անսպասելի։ Մարգարիտի գնալու հաջորդ առավոտյան թաղամասը ցնցվեց, հետո ամեն անկյունում սկսեցին քչփչալ.

-Մարգարիտը… Լրտես…

Ինչպես սովորաբար լինում է նման դեպքերում` ոչ ոք էդպես էլ չիմացավ` ով էր առաջինը շրջանառության դրել Մարգարիտի լրտեսության վարկածը։ Փոխարենը ժամանակի ընթացքում լեգենդը համալրվեց գունավոր նկարագրություններով, ու ամեն հանդիպող դրան ավելացրեց իրեն դուր եկած մի նոր հատված։

Արդյունքում ամբողջացավ ու հանրության երախը գցվեց մի իսկական դետեկտիվ կինո։ Որն էսպիսին էր` Մարգարիտի ճանապարհվելու երեկոյան նրան տեսնող էր եղել Ստամբուլ գնացող երկհարկանի հարմարավետ ավտոբուսում` երկրորդ շարքի նստարանին` պատուհանի կողմում։ Թե ո՞վ էր տեսել, հետո էդպես էլ չիմացվեց` նման հարցին հստակ ու աներեր պատասխան կար.

-Ի՞նչ կարևոր ա, կարևորը` տեսել են։

Կարևորը խորհուրդը իմացավ, որ իրենց քթի տակից, արդեն որերորդ տարին է, մի առեղծվածային կին ամեն ամիս գնում է Թուրքիա, էնտեղից բերում ապրանքներ, որոնք երբեք չեն ծախվելու, ու Աստված գիտի` էլ ինչեր անում։ Իսկ ի՞նչ կարող էր անել խեղճ ու կրակ հայ կինը աշխարհի «ամենափիս» թշնամու երկրում։ Ընդ որում, Մարգարիտի խեղճ ու կրակ լինելը բավականին վիճարկվեց, բայց արդյունքում խորհրդի երկար քննարկումներից հետո գտնվեց պատասխանը` դե իհարկե, լրտեսություն։ Շատ անգամներ են հեռուստացույցով խոսել խելոք մարդիկ` էնտեղ առևտրի գնացողները իրենց ճամպրուկներում բազում գաղտնիքներ են տեղավորում ու ծախում թշնամուն։

Թաղամասում սկսեցին սրտխփոցով սպասել Մարգարիտի վերադարձին, բայց այս անգամ էլ դեպքերը այլ ճանապարհ ընտրեցին։

Մարգարիտից առաջ թաղամասում երևաց կանաչավուն ռազմական մի մեքենա, դուրս եկան երկու ավագ ենթասպաներ, որ կարծես նման էին նախորդներին ու պաշտոնի բարձրացում էին հաջողեցրել, հարցախեղդ արեցին ամեն պատահածի, հեռացան։ Երկու օրից մի նոր մեքենա եկավ, այս անգամ` սգո, ներսում` Մարգարիտի թաքուն պահած ու արդեն անշնչացած միակ տղան։ Նույն օրը հեռուստացույցում հազիվ ճանաչելի դարձավ առաջին ու վերջին անգամ տեսած իրենց ծանոթ դեմքը` Դավիթ 2001-2020 մակագրությամբ…

Քար լռություն էր աշխարհի կենտրոն դարձած` դրսից գունազուրկ ու ներսից թուրքական խանութի բոլոր կողմերում։ Այդ օրը ու հաջորդող սև ու սպիտակ բազում օրերում բամբասանքի անթիվ բառեր կուլ գնացին մարդկանց կոկորդներում…

Ձմեռն արդեն ավարտվել էր, երբ Մարգարիտը նորից երևաց խանութի մոտ, ուժեղ ճռռոցով բացեց երկաթյա դուռն ու խոնավահոտը մի րոպեում կուլ տվեց ամբողջ թաղամասը… Հետո կամաց-կամաց դարձավ սովորական մի բան, այնքան, որքան խանութի վաճառողուհու վանդակավոր տոպրակն ու օր օրի աչքերի տակ երիզվող կնճիռները… Երևի դժվար է որդի թաղելը… Իսկ լրտես լինե՞լը:

Շատ տարիներ են անցել ու դեռ էլի կանցնեն, բայց ամեն անգամ արդեն հավերժ կողպված էս վագոնի կողքով անցնելիս ինչ-որ մեկը մի քանի վայրկյան գոնե կմտորի` Մարգարիտը ավելի շատ բա՞ն տվեց էս երկրին, թե՞ խլեց նրանից… Ու արդյո՞ք խլեց։

Ես գիտեմ, գիտեմ, որ ամեն ինչ շուտով կավարտվի։ Գիտեմ, որ ամեն լավ բան էլ ավարտ է ունենում։ Գիտեմ ու իմացել եմ հենց ամենասկզբից։ Հեքիաթի վերջում միշտ չէ, որ բարին է հաղթում, այդ մեզ համար են միայն բարու հաղթանակով վերջացող հեքիաթներ պատմել։ Իսկ կյանքը չար հեքիաթ է ու պիտի զգույշ քայլես, զգույշ խոսես ու զգույշ ապրես…

Ես գիտեմ, որ հաճախ ներսում ունեցած ցավը խանգարում է շնչել քեզ ու կարծես խեղդվում ես, բայց հավատա, մի օր, երբ դադարես անքուն մնալ ու աստղերին պատմել քո հույզերը, նրանք էլ կդադարեն գաղտնիքներն այդ բոլոր պատմելուց։ Թե լույս աշխարհ ես եկել, պիտի պայքարես։ Կարևոր չէ` ավետիս էր քո ծնունդը, թե բոթ, կյանքը ապրելու համար է։ Թե պիտի ապրես, ուրեմն պիտի դիմագրավելու ուժ ունենաս քո մեջ։

Դու սովորեցրիր սիրել մենությունը, ես շնորհակալ եմ…
Ես պատրաստ էի առագաստները բոլոր կանգուն պահել քամուց, իսկ դու անընդհատ քամի էիր բերում։ Ես չեմ կարող դիմանալ բոլոր այդ քամիներին, ա՜խր, քամիներ շատ են եղել իմ կյանքում։ Հավատա, մարդիկ հաճախ իսկապես «պատահաբար են հանդիպում կյանքում, անհրաժեշտաբար` հրաժեշտ տալիս»։ Խնդրում եմ, արի սրտաճմլիկ խոսքեր չասենք իրար, միևնույն է, ամեն ինչ քիչ-քիչ անցյալ է դառնում։ Արի պարզապես հրաժեշտ տանք իրար առանց վերջին անգամ հանդիպելու, որովհետև ինձնից լավ գիտես, որ եթե գրկենք իրար հրաժեշտի համար, ապա ավելի դժվար կլինի։ Արի թողնենք մեր հուշերն այնտեղ, որտեղ մի օր սկսվեց մեր պատմությունը։ Բոլոր լավ պատմությունները դատապարտված են գաղտնի մնալու, ու մենք էլ այդ անբախտների շարքից էինք։

Մենք զոհ դարձանք կյանքի կռվում, որտեղ շատ էին չար մարդիկ, ովքեր դարձան պատճառն այս տխրության։ Լուսնին նայիր… Միայնակ է, բայց չի տխրում ու ամեն օր փոխվում է։ Մի օր ամբողջովին կտեսնես նրան, մի օր` կիսատ, իսկ մի օր էլ նա թաքնվում է ամպերի ետևում (տեսնե`ս ումի՞ց է թաքնվում)։ Գուցե մեզ էլ հաջողվի միայնակ լինել ու դիմագրավել այս ցավին բոլոր կողմերից։ Արի հենց այդտեղ հրաժեշտ տանք իրար: Ես կայրեմ այն օրագիրը, որի մեջ մի օր սկսեցի գրել մեր մասին։ Ամեն անգամ բացում եմ, կարդում, ու հանկարծ մի թերթիկ է ընկնում ցած, այն վարդի թերթիկը… Դու գիտես` դա ինչ է։ Ես խնդրում եմ, արի ձևացնենք շատերի նման, որ անծանոթ ենք, այս դարում դա հեշտ է ստացվում։ Ես քեզ երջանկություն եմ մաղթում, թող քո սրտից ջնջվի այն անունը, որը մի օր ինքդ որոշեցիր դաջել այնտեղ։

Հ.Գ. Եվ, ի դեպ, սիրող մարդը ժամանակ միշտ էլ գտնում է սիրելիի համար, հիշիր ինձ` ես միշտ ժամանակ ունեցա քեզ համար…

Մեկ շաբաթից ավել է, ինչ ուզում եմ գրել։ Չի ստացվում։

Այս անգամվա համար ընդամենն ուզում էի ասել, որ իմ մեջ բոլոր կանայք հոգնել են։ Ինձ խաբել են ու ամենավատն այն է, որ ես հավատացել եմ։
Մայրս ինձ հաճախ է ասել, թե սա էլ կանցնի։
Գիտես, ես էլ մի բարի մեկին ուզում եմ փողոցում կանգնեցնել ու ասել՝ վատ եմ, կամ չի անցնում։ Երբեմն իմ մեջ ցանկություն է առաջանում գլուխս պատեպատ տալու, բայց ավելի հաճախ ջանքերս իզուր ջուրն են ընկնում։ Ինչպես մղձավանջներս, երբ առավոտյան տագնապած վազում ու ջրին եմ պատմում տեսածներս։ Սկսել եմ հաճախ մտածել, թե ինչ է լինում երկգլխանի հրեշների հետ, որոնք ուտում են ձեռքս, բայց առավոտյան հայտնվում են  ջրատար խողովակում։
Երեկ առավոտյան որոշեցի գոնե իրենց չտանջել։ Ահա, սկսել եմ մորս չլսել ու երազներս ջրին չեմ պատմում։ Հավանաբար ջրատար խողովակում մթություն է՝ հրեշներս երևի միայնակ են զգում իրենց։ Հետո ծիծաղում եմ այս մտքիս վրա՝ իսկ եթե գնացել իրար գտել ե՞ն ու հիմա երեկոներն իրար ձեռք ձեռքի պար ե՞ն գալիս։
Այսօր առավոտյան արթնացա։ Սովորական է արդեն սկզբից ստուգել ձեռքս՝ տեսնելու. կա՞, թե՞ չկա։ Առաջինը նկատում եմ եղունգներիս նոր գույնն ու հուսադրում ինձ, թե իրենք էլ հավանել են։
Ուզում եմ երկար-բարակ պատմել նախորդ գիշերվա երազս, բայց գրեթե նույնն է ամեն բան։ Բացառությամբ, որ այս անգամ անծանոթ ինչ-որ վարդագույն կտուրի վրա էինք, և երբ սուր ժանիքներով օձը սողաց  դեպի ինձ՝ ես նետվեցի  տանիքից ու գիշերը արթնացա մի քանի անգամ։
Ութն անց երեսուն է, ես առավոտյան սուրճ եմ խմում, ու սովորական զգացողություն է՝ ասես անպետքության մի ամպ կախվել է ուսիս։ Մտածում եմ երազիս մասին ու որոշում եմ գրել վարդագույն այդ կտուրի մասին։
Առաջինը, որ անցնում է մտքովս, այն է, թե որքան հաճելի կլիներ համբուրվել այդ կտուրին անծանոթ մեկի հետ կամ էլ նախկին սիրածի։ Իսկ ինձ բաժին է ընկել խուսափել օձի հետապնդումից՝ բա որ հանկարծ կո՞ւլ տա ձեռքս, ու ես չկարողանամ գրել։
Եթե ճիշտը պատմելու լինեմ, քեզ կասեմ՝ այդ առավոտ մտաբերեցի բոլոր տանիքները, որոնցում եղել եմ ու գտա մեկը։ Ծիծաղդ կգա, բայց կպատմեմ։
Երևանյան մյուս տանիքները պահում են գաղտնիքը՝ լավ եմ համբուրվում, թե` ոչ։ Վարդագույն այդ տանիքին եղել եմ ուղիղ տասն անգամ։ Որքա՜ն փոքր էր թվում քաղաքը՝ իրար վրա լցված երազանքներով։ Հաջորդ անգամներին բարձրից նայում էի անցորդներին ու խոսում հետները, թե այդ վերնաշապիկը չի սազում քեզ, եղբայր, կամ զուգագուլպաներդ վնասվել են, աղջիկ։
Ինձ որևէ մեկը չէր լսում։ Գիտես, չեմ ստի, եթե ասեմ, որ իմ հարցում սա սովորություն է։ Ես խոսում եմ կարդացածս վերջին գրքի մասին, բայց գնահատական եմ ստանում, թե այս անգամ կարմիր շրթներկն ինձ ավելի է սազում։
Գիտե՞ս, վերջերս եմ միայն նկատել՝ կանայք, ովքեր ապրում են իմ մեջ, սկսել են ընդվզել նման դեպքերում։ Վերջերս ինձ հազիվ եմ փրկել՝ մի երիտասարդի ապտակ հասցնելու փորձից։ Մտածում եմ՝ ինձ հետ ապրելն իսկական գլխացավանքի է վերածվում։
Կանայք, որոնք մնացել են իմ մեջ, երբեմն զզվեցնում էին։ Ես հիմա մտաբերում եմ, որ այդ օրերին ես քաղաքին նայում էի վարդագույն կտուրից։ Ավելի հաճախ ես նյարդային կծկումներ էի ունենում, անզուսպ լաց լինում ու անկանոն ձայնարկություններ արձակում։ Չեմ էլ հիշում ինչպես, մի օր գրողի ծոցն ուղարկեցի մի հիմարի։ Այդ երեկո վարդագույն կտուրին պառկած նայում էի ուղիղ երկնքին։ Պատկերացնո՞ւմ ես տեսարանը ՝ մի քանի աստղ է երկնքում երևում, իսկ այտիցս առաջին, հետո քսաներորդ արցունքի կաթիլը  գլորվում ու թրջում է շապիկս։
Ես փակում եմ աչքերս։ Հետո մտաբերում եմ երկգլխանի հրեշի ու ժանիքավոր օձի մասին ու արագ կոպերս բարձրացնում ու տնտղում եմ տարածքը։ Գիտես, չէ՞, ավելի հաճախ է լինում, որ երկնքից ոչ մի աստղ էլ չի ընկնում, որևէ մեկը չի գալիս քեզ փրկելու։ Հնարավոր է այնպես, որ տունդ էլ չգտնես, ու հրեշավոր ինչ-որ ձայներ գիշերով քեզ հանգիստ չտան։

Իմ սիրելի, գիտես, ավելի հաճախ հնարավոր է, որ ականջ դնես  հրեշավոր շշուկներին ու որոշես, թե քո մեջ բոլոր կանայք արդեն հոգնել են։

Այստեղ ուզում եմ գրել վարդագույն կտուրից երևացող ամպերի մասին։ Երբեմն դրանք ստանում էին որևէ կենդանու կերպարանք։ Ավելի հաճախ ես պատկերացնում էի բոլոր այն հիմարներին, ովքեր կոտրել են սիրտս։ Ես նայում էի ուղիղ իրենց աչքերին ու կարգին հայհոյում։ Ծիծաղդ կգա, բայց սիրտս ուզածիդ չափ թեթևանում էր։
Երբեմն ամպերը մուգ կապույտին կամ սևին էին տալիս։ Այս օրերին ես հարևան շենքից նկատում էի կանանց, ովքեր  լվացքը պարանից անհանգիստ հավաքում ու տուն էին տանում։ Պատահում էր, որ լվացքն իր տեղում էլ մնում էր։ Երևակայում էի, թե լվացքը հավաքելու փոխարեն այդ կինը հանգիստ քնած է ու երազում խնձորով իսկական կարկանդակ է ուտում։
Ինչպես հեքիաթում, երբ թագավորն իր հարստության կեսը տալիս է, ես էլ նույնը կանեի՝ միայն թե մեծ-մեծ հրեշների փոխարեն խնձորով կարկանդակներ տեսնեի։

Երբ փոքր էի, գիտեի` հենց  լույսը միացնեմ, սենյակի բոլոր հրեշները կչքվեն։ Հիմա տատիս հաճախ ուզում եմ հարցնել. բա ես ի՞նչ անեմ, որ հրեշները ոչ թե մեկսենյականոցում են, այլ կոկորդումս կամ կրծքավանդակիս արանքում։
Սխալ կլինի կարծելը, թե քիչ ջանքեր եմ ծախսել՝ ազատվելու հրեշներից։ Գիտես, չէ՞, ոչ տաք կաթ խմելն է օգնում, ոչ էլ լիտրերով ջուրը։
Նախքան անկողնուս մեջ պառկելը, տատիս խնդրում եմ, որ մի կարգին երազ պատմի քնիս մեջ։ Բայց սարսափում եմ, երբ գիշերվա մեջ հազար անգամ ստուգում եմ՝ ձեռքս կերել են, թե` չէ։
Երեկ դադարեցի գրել այստեղից ու գիշերը կրկին վարդագույն կտուրի ժանիքավոր օձի հետ կռիվ էի տալիս։
Ամբողջ օրը չէի գրում։ Մտածել եմ մի երկար նամակ գրել հրեշին ու երազիս պատմել, թե ինչու իմ ձեռքն այդքան էլ համեղ չէ, ես էլ այդքան լավը չեմ։
Ուզում էի սկսել` բարև, իմ սիրելի հրեշ-ով, հետո հիշեցի, որ ինքն ուզում է ուտել ինձ, ու բարևելու համար իսկի ժամանակ էլ չի մնում։ Որոշեցի գրել, թե իմ աջ ձեռքը ընդհանրապես համեղ չէ, որովհետև սովորաբար ինչ հիմարություն ասես, այս ձեռքով եմ գրում։ Ծիծաղեցի, բայց եթե համոզելու կարիք լինի, գրածներիցս մեկը արագ կկարդամ։ Բա որ դրա ժամանակն էլ չլինի՞։ Կեսօրի կողմը գլխիս տվեցի, թե ինչ հիմար գործի եմ լծվել՝ հրեշին համոզել կլինի՞ բա։ Ճիշտն ասած, որշեցի ոչինչ էլ չանել։

Սիրելիս, գրում եմ քեզ կեսգիշերին։ Կրկին արթնացել եմ ցավից, ասես աջ  ձեռքս արնաքամ է լինում։  Խոսելու ժամանակ չունեցանք, միայն հասկացրի, որ գիտեմ՝ քաղաքի որ կտուրին ենք։ Հիմարություն եմ մտածում, բայց եթե այդ հրեշը նախկին սիրեցյալներիցս է, գործս ավելի կհեշտանա։ Գիտես` ինձ ինչ կմնա անելու։ Չծիծաղես, բայց կասեմ։
Հաջորդ անգամ պետք է հասկացնել, որ աստիճանների մոտ թաքցրած գինի կա։