Քրիստինե Հովհաննիսյանի բոլոր հրապարակումները

kristine hovhannisyan

Կրենք դիմակ ապագայի մարդու համար

Ես արտագրել չեմ կարողանում։ Չեմ կարողանում և վերջ։ Արտագրելու թուղթը ձեռքիցս գցում եմ, կամ սկսում եմ անխնա ճռճռացնել ու արդյունքում ոչինչ էլ չեմ կարողանում անել։ Վերջին անգամ, երբ փորձեցի արտագրել, հիշեցի, թե ինչպես էի ստուգարքից մեկ գիշեր առաջ սենյակումս փակված կծվածքների տեսակները անգիր անում։ Հիշեցի ու արտագրելու մասին մտքերս թաղեցի այնքան հեռու, որ լսարանից դուրս գալուց հետո անգամ չհիշեցի դրանց մասին։ Մտածեցի, որ արդար չեմ լինի։ Ոչ թե այն մարդու հանդեպ, ում համար ավարտելուց հետո պետք է ատամնատեխնիկական կոնստրուկցիաներ պատրաստեի, այլ ինքս իմ հանդեպ, որ ես կարող էի գրել, բայց նախընտրեցի արտագրել։ Հետո, երբ մի փոքր ավելի շատ մտածեցի, հասկացա, որ ամեն դեպքում արդար չեմ լինի նաև այն մարդու հանդեպ, ով հիմա իմ ապագա եսին վստահում և հավատում է, որ կօգնեմ իր կծվածքը վերականգնել։ Նաև գիտակցեցի, որ արդար չեմ այն բժշկի հանդեպ, որ իմ պատրաստած կոնստրուկցիայի պատճառով հիմա պետք է այդ մարդու ատամները հեռացնի։ Հասկացա, որ արդար չեմ լինի նաև այն թղթի ու գրիչի հանդեպ, որոնք ծախսել էի պարապելիս։ Արդար չէի լինի, որովհետև այդ թուղթը կարող էր ծառ լինել, իսկ գրիչի պլաստիկը կարող էր ուղղակի այդպես էլ չստեղծվել ու երկրագնդի հոգում չծանրանալ։ Երբ այսքանը հասկացա ու գիտակցեցի, գրավորի ավարտին շատ քիչ էր մնացել, բայց ես չարտագրեցի։

Հիմա ողջ օրը տանն եմ ու արտագրել-չարտագրելու խնդիր այլևս չունեմ։ Հիմա խնդիրս այլ է։ Ուզում եմ, որ դիմակ կրենք։ Արտագրել-չարտագրելու նման է։ Տանը մնալը չարտագրելու նման բան է, այդքան էլ գրավիչ չի հնչում, բայց տանը մնալ է պետք՝ արդարության համար։ Նախ, որ ինքներս մնանք առողջ և երկրորդ, այն ապագայում ինձ վստահող մարդու նման, որը ոչ մի կապ չուներ իմ անցյալում արտագրելու ու դասը չսովորելու հետ, բայց արդյունքում հենց դրա պատճառով էլ մի քանի գիշեր ծնոտի ցավից չի քնելու։ Հենց նույն կերպ մեր դիմակ չկրելու պատճառով մետրոյում մեզ հանդիպած անծանոթը կարող է վատագույն դեպքում մահանալ, կամ էլ լավագույն դեպքում կոկորդացավով մի քանի գիշեր չքնել։

Լավ գիտեմ, անծանոթների հանդեպ սրտացավ լինելը բարդ է։ Դրա համար մտածենք, որ դիմակ կրելով մեր տանը բոլորը առողջ են լինելու։ Հետո, երբ սա ընդունենք, կզգանք, որ գրիչի ու թղթի նման դիմակի ու ձեռնոցի հանդեպ էլ ենք անարդար վարվում։ Դիմակի համար ծախսված կտորով ինչ-որ մի անտուն գուցե հագուստ ունենար, իսկ ձեռնոցների պլաստիկը նորից ծանրանալու է մեր խեղճ ու կրակ երկիր մոլորակի հոգում։ Կզգանք նաև, որ արդար ենք վարվում այն բժշկի հանդեպ, որը որքանով կապ չուներ իմ արտագրելու ու վատ կոնստրուկցիա պատրատելու հետ, նույնքանով էլ կապ չունի մեր այսօր դիմակ չկրելու հետ։ Ես այսօր կարտագրեմ ու կանցնեմ առաջ, բայց ապագայում բժիշկն է ստիպված լինելու տխուր ձայնով հիվանդին հայտնել, որ նրա ատամները հեռացնել է պետք։ Նույնկերպ հիմա մենք չենք կրի դիմակ ու չենք գիտակցի անգամ դա, իսկ բժիշկը այդ նույն պահին մեր պատճառով ստիպված կլինի դողացող ձայնով հիվանդի հարազատներին հայտնել վատ ու չար լուրը։ Ուրեմն, երբ սկսենք դիմակ կրել, ձեռնոց դնել ու լավագույն դեպքում մնալ տանը, կզգանք, որ հիմա հենց մենք ենք օգնում մոլորակին պտտվել։ Հիմա մոլորակը մեր կարիքն ունի, հիմա շատ կարևոր է ընդունել, որ ոչ թե քաղաքը, երկիրը կամ մեր մոլորակն է մեր տունը, այլ մեր տունը դա հենց այն տունն է, որտեղ ապրում ենք։ Հետո կզգանք, որ մենք արդար էինք բոլորի առջև։ Հետո, հավանաբար, որքան մենք ունենք տան կարիքը, այնքան էլ տունը ունի մեր կարիքը։ Ասածս ինչ է, արտագրելը լավ բան չի, բայց դիմակ չկրելը ամենաանարդար ու չար արարքն է մոլորակի ու բոլորի հանդեպ։

Ապագայում ամենից անտեղյակ մարդը վկա:

kristine hovhannisyan

Կանաչ ավտոբուս

Կանաչ ավտոբուսը երբեք չէր ուշանում։ Թերևս իմ կյանքում կատարվող այն քիչ դեպքերից էր, որ գալիս էր ճիշտ ժամանակին և ժամանակից առաջ չէր ընկնում, դրա համար էլ ներում էի նրան։ Չէր ուշանում, և կյանքումս միակ անփոփոխ մնացող երևույթն էր։ Ընկերներիս ստիպում էի մետրոներ բաց թողել, ու հետս ավտոբուսի փողոցը չափչփել։ Ավտոբուսի մոտի խոսակցություններն ամենաջերմն ու հետաքրքիրն էին։ Աղբարկղը մեր լուռ վկան էր, իսկ մենք՝ մշտական պատմիչը։ Հինգով էինք լինում, հետո մնում էի մենակ, ու կանաչը գալիս էր։ Ամեն օր ժամը հինգին Սամո «ձաձյան» հանգցնում էր ծխախոտը, միացնում շարժիչն ու տեղից պոկվում։ Շարժվում էինք միշտ նույն տեղից ու գնում միշտ նույն տեղը, անփոփոխ մայրուղիով՝ առանց կանգառների։ Կանաչ ավտոբուսի հասարակությունն էլ միշտ նույնն էր լինում։ Ավտոբուսը նաև իր հոտը ուներ։ Տարօրինակ հոտ էր, վատը չէր, բայց իր հոտն էր։ Մետրոյից, ուրիշ ավտոբուսներից կամ այլ տեղից նման հոտ չէր գալիս, դա կանաչին հատուկ հոտն էր։ Ամեն մեկս մեզնից անկախ անձնական նստատեղ էինք ձեռք բերել։ Ես վերջում էի նստում ու նայում դիմացս, մշտապես կիսադատարկ ավտոբուսին ու ինձնից առաջ նստողների գլխարկներին։ Ոչ մեկին չէի ճանաչում, բայց բոլորի որպիսությունից լավ տեղյակ էի։ Կանաչին դրա համար էի սիրում, քաղաքի վրայով սլացող չորսակնանի քաղաք էր։

Հիմա կանաչ ավտոբուսը չի կանգնում իր հին տեղում, և կանաչն էլ վաղուց սպիտակ է։ Աղբարկղը վաղուց էլ չգիտի, որ հինգս դարձել ենք չորս, ու տեղյակ չի, թե ինչպես ենք։ Ժամը հինգին Սամո «ձաձյան» էլ ծխախոտը չի հանգցնում, իսկ ավտոբուսի մարդկանց սկսել եմ անկախ ինձնից կարոտել։ Ինչպես է լինում, երբ դու չես ճանաչում նրանց, բայց գիտես, որ օրինակ՝ երեքշաբթի օրը տուն գնալուց հաց էր տանում, չորեքշաբթի օրը հագուստը պատահաբար վնասել էր, ուրբաթ էլ հիվանդացել էր։ Այսօր փողոցում մի կնոջ տեսա, չէի հասկանում՝ ով է, բայց վստահ էի, որ գիտեմ։ Հետո հասկացա, որ միասին մեկ տարի ճանապարհն ենք չափչփել, իր ամենօրյա հացի ու կաթի տոպրակներն եմ տեսել։ Հիմա նիհարել էր ու ձեռքին ոչ հաց կար, ոչ կաթ։

Ասածս ինչ է՝ ուզում եմ ավտոբուսը նորից աշխատի, նորից ճիշտ ժամանակին հասնի, ու նորից Սամո «ձաձյան» վարի։ Ես դեռ հիշում եմ իմ տեղը ավտոբուսում, հիշում եմ աղբարկղի մոտի անիմաստ, մահանալու աստիճան ծիծաղելի զրույցները, հիշում եմ՝ ինչպես առաջին անգամ ընկերներիցս մեկի հետ հենց ավտոբուսում տեսնվեցինք՝ առանց գիտակցելու, որ հետո ընկերանալու ենք, ու հիշում եմ, երբ վերջին անգամ ուշացած եկավ ու դափ-դատարկ հետ գնաց։ Իսկ ես էլ չնստեցի, որովհետև էլ կանաչը չէր, սպիտակ էր, իսկ ես կանաչին էի սպասում։ Իսկ հիմա, երբ ամեն բան դադար է առել, ավտոբուսը ևս դադար է ապրում։ Հիմա ոչ սպիտակը կա, ոչ էլ կանաչն է հորիզոն դուրս գալիս:

Բայց երբ ամեն բան անցնի և դուք գտնեք մեկին, ով սպիտակը կդարձնի կանաչ, խնդրեք՝ թող դարձնի։