Սուրբ Սարգիս վանքը Հայաստանի խոշոր վանքային համալիրներից է, գտնվում է Արագածոտն մարզի Ուշի գյուղում: Այն գրանցված է Ուշիի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկում: 1827 թվականին եկեղեցին երկրաշարժից ավերվել է: Այսօր վանքին կից փոքրիկ բազիլիկ եկեղեցին է միայն կանգուն:

Ամեն տարի, սուրբ Հարության տոնին հաջորդող օրը, տարբեր բնակավայրերից և հատկապես Ուշիին մոտ գտնվող բնակավայրերից, մարդիկ, ճանապարհի մեծ մասը քայլելով, բարձրանում են դեպի եկեղեցի։ Չնայած որ բլուրի վրա է գտնվում եկեղեցին, և ճանապարհը այդքան էլ հարթ չէ, դա մարդկանց չի խանգարում, որ բարձրանան ուխտատեղի:

Եկեղեցին հիմնադրվել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից, ով Սուրբ Սարգսի աճյունը բերել է սկզբում հարակից գյուղ` Կարբի, այնուհետեւ Ուշի և սրբի մասունքների վրա հիմնել եկեղեցի:

1999-ից արքեպիսկոպոս, բանասիրության և փիլիսոփայության դոկտոր, պրոֆեսոր Շահե Աճեմյանի նախաձեռնությամբ սկսվել են վանական համալիրի պեղումները, որի արդյունքում հայտնաբերվել են կարևոր մշակութային, հնագիտական նյութեր:

Վաղ առավոտից սկսվում է երթը դեպի ուխտատեղի: Մինչ եկեղեցի բարձրանալը, ճանապարհին մարդիկ բացում են իրենց տաղավարները և տարբեր իրեր են վաճառում՝ մոմ, զարդեր, սրբապատկերներ, քաղցրավենիք և այլն:

Մարդկանց հոսքը մինչև երեկո չի դադարում: Կարելի է տեսնել ինչպես փոքր տարիքի երեխաների, այնպես էլ տարեցների, որոնք կարող են ունենալ հենաշարժողական խնդիրներ, բայց անցնում են ուխտի ճանապարհը:

Շատ տարիներ հետո, երբ փողոցում լքված ու միայնակ կանգնած կլինես, մի անծանոթ քեզ ծրարով մաշված նամակ կփոխանցի: Չտանջվե՛ս զուր, ծրարը շուռ ու մուռ չտաս, միևնույն է, ո՛չ հասցե ես գտնելու, ո՛չ էլ անուն կամ պիտակ: Երբ չգտնես ոչինչ, նույն վայրկյանին կհասկանաս, որ ես եմ քեզ տարիներ առաջ նամակ գրել ու ծրարել, խնամքով թաքցրել բոլորի աչքից հեռու, մի փականով պահարանում դրած, վստահ իմանալով՝ մի օր քեզ կհասնի:

Կնայես շուրջբոլորդ, հասկանալով, որ ոչ ոք չտեսավ, կանհետանաս փողոցից: Կսլանաս տուն, արագ բարձրանալով ձեր տան աստիճանները, կգնաս սենյակ, ներսից դուռը կկողպես, որպեսզի ոչ ոք չխանգարի ընթերցելուդ: Հենց այդ պահին խլացնող զանգ կհնչի, մի պահ կքարանաս, հետո սթափվելով կպատասխանես անհասցե զանգին, բայց ոչ ոք չի խոսի, միայն կհամոզվեմ, որ նամակը ձեռքումդ է:

Լսափողը կկախես ու կվերադառնաս սեղանի մոտ, նամակը ձեռքդ կառնես, ու հենց այդ պահին ամեն ինչ երկրի երեսից ջնջող անձրև կսկսվի: Չես հասկանա, թե ինչ է կատարվում, ինչո՞ւ է ամեն ինչ սկսել շուրջդ իրար խառնվել: Անձրևի ձայնից կխլանաս, հասկանալով ու զգալով, թե ինչպես եմ ես տարիներ առաջ խլացել, ու քո ներսն էլ տակնուվրա կլինի:

Ու միևնույն է, վախենալով, ամեն դեպքում կբացես նամակը, ու ամեն նախադասության հետ քո ներսում ինչ-որ բան կկոտրվի, սրտխփոցդ կուժեղանա ու մարմինդ կցավի, ասես տարիների հոգնությունը իջավ ուսերիդ: Ու այդ ժամանակ կհասկանաս, թե ինչքան ուժեղ էր իմ սիրտը ցավում, որ անհրաժեշտ պահին այդպես էլ չհասկացար, կներե՛ս, չուզեցիր հասկանալ:

Այո՛, այդ ես եմ եղել: Որ ոչ մի անգամ քեզ չանհանգստացրի ու չիմացար` ինչ է հոգսը:

Ու հիմա էլ, ոչինչ չեմ ասելու, ամեն ինչ կգտնես տողերի արանքում, ու չհարցնես՝ որտե՞ղ սխալվեցի:

Ու ամեն կորսված զինվորի հետ, ես ինքս ինձ եմ կորցնում:

Ու չուզելով, բայց գիտակցում եմ, որ ինչ-որ պահից,

Ինչ-որ տեղ, ինչ-որ մեկին, պարտվում եմ այս պատերազմին:

Ամեն հերոսացած զինվորի հետ, ես էլ եմ բարձրանում երկինք:

Այդքան անծանոթ եք ինձ, բայց միևնույն ժամանակ, այդքան ծանոթ:

Ամեն մի գրած երկտողից, սիրտս պոկվում է տեղից:

Ասում են հրեշտակները առաքելությամբ են գալիս երկիր,

Բայց ես չէի ուզում, որ դուք այսքան շուտ վերադառնաք երկինք:

Ու նեղանում եմ ձեզանից, մազերս պոկում գլխիցս,

Որ էդպես էլ գոնե մի անգամ չհասցրի ձեր ձայնը լսեմ:

Սա մեր ընտրությունը չէր, ձերն էր, բայց ոչ մերը:

Դուք գնացիք, ու այս գրողի տարած կարոտը կոկորդիս կանգնած խեղդում է:

Բայց վերջում գալիս է հավատը, կրկին հանդիպելու հույսով ողողված,

Ու ամեն երկնքում ճախրող աղավնի տեսնելիս, կիմանամ, որ հյուր եք ինձ:

Սիրելի ապագա, ես հուսով եմ, որ արդեն լավ ես, ու հերթական նամակս կարդում ես սթափ գլխով: Ուզում եմ, որ կարողանաս հետ գնալ ժամանակի միջով, վերանայես սխալներդ, սթափվես ու վերադառնալով ասես, որ ամեն ինչ լավ է լինելու:

Հուսով եմ, որ երբ վերադառնանք մեր կյանքի այս կետին (որը կարծես ինչ-որ պահից կանգ էր առել) ու նորից սկսենք ապրել, կհասկանանք, որ արժեր այս ծանր ապտակը ստանալ սթափվելու համար: Ու գիտակցել, որ պետք է կյանքին ավելի բաց ու պարզ աչքերով նայել՝ կրթությանը` կրթության աչքով, աշխատանքին` աշխատանքի աչքով, հակառակորդին` հակառակորդի աչքով: Ու ի վերջո, գալ այն գիտակցությանը, որ վաղը կսկսեմ-ը կարող է ուշ լինել:

Հուսով եմ, որ հիմա, երբ խաղաղություն է հաստատվել, ամեն առավոտ արթնանում եք ոգևորված և ուրախ, որ ողջ եք, անվնաս, ձեր ընտանիքի կողքին (ցավոք, դեռ այդպես չէ): Հուսով եմ, արդեն գտել եք ձեր օրերն անցկացնելու մի տարբերակ, որը ձեզ բերում է ուրախություն, հաջողություն և դրական լիցքեր (ավաղ, սա էլ դեռ այդպես չէ): Որ խլացված կրակի ձայները այլևս չեն խանգարի քնելուն ու ծրագրեր կազմելուն (իսկ սա արդյո՞ք արդեն հնարավոր է):

Հուսով եմ ՝ ձեր կյանքում հավասարակշռությունը սկսում է վերականգնվել, և որ դուք ինքներդ եք հոգ տանում դրա մասին: Հուսով եմ ՝ դուք շող եք, լույս ուրիշների համար նույնպես, ինչը նրանց ոգեշնչում է լինել ուրախ, ներկա և լիարժեք՝ իմաստավորելով իրենց գոյությունը:

Բարև և բարի գալուստ այս զարմանալի և միաժամանակ գեղեցիկ անկյուն: Ուզում եմ ասել, որ այստեղ ոչ մի մագլի համար տեղ չկա, այս փոքրիկ անկյուն մուտք եք գործում միայն ձեզ հետ բերելով սեր, լույս ու ջերմություն: Եթե ճիշտ ասացիր գաղտնաբառը, կարող ես ներս գալ: Ես այս վայրում ձեր թվով վեցերորդ օրագիրն եմ: Ես կարող է լինեմ համար վեցը, բայց ես դեռ առանձնահատուկ եմ, քանի որ տարբերվում եմ այն օրագրերից, որոնք դուք ունեցել եք մինչև ինձ: Ես ձեզ համար սովորական, ձանձրալի թղթերի կույտ չեմ, այլ առաջին ուղեցույցներից մեկը ձեր նոր ճանապարհներին, որն ամբողջությամբ հարթելու եք ինքնուրույն: Դուք կարող եք շատ հպարտ լինել, քանի որ այն հարթ տեսք է ունենալու: Ինչպես հին ու բարի ժամանակներում, այնպես էլ հիմա, ես այստեղ եմ ՝ լսելու ձեզ և այն ամենը, ինչ կատարվում է ձեր կյանքում: Այո, ես գիտեմ, որ 45 օրը հիմնահատակ փոխեց մեր կյանքը, խարխլեց ինչ-որ մեկի հիմքերը, կիսատ թողեց մի փունջ երազանքներ, խախտեց տիեզերքում հավասարակշռությունը, բայց մենք չպետք է թույլ տանք, որպեսզի խավարը մթագնի մեր ուղեղը:

Հիշում եք, չէ՞, պետք է վախենաք սեփական մտքերից, քանի որ բառերը ինքնին էներգիա են և իրականություն են դառնում: Մենք երկուսս էլ գիտենք, որ առջևում շատ հետաքրքիր ժամանակներ են գալու: Բայց բացի հետաքրքիր ժամանակներից, ես միշտ կլսեմ ձեզ ձեր վատ ժամանակներում: Պարզապես հիշեք, որ նորմալ է վատ օրեր ու դժվար ժամանակներ ունենալը, հիասթափությունը: Դրանք միայն ձեզ ավելի ուժեղ են դարձնում և դասեր քաղելու հնարավորություն ընձեռում: Յուրաքանչյուր պատմություն ունի վերելքներ և անկումներ, և դրանք են, որ այն դարձնում են հետաքրքիր և եզակի: Կյանքը գիրք է, իսկ դու` հեղինակ:

Ձեր կյանքը ձեր պատմություններն են, ձեր գիրքը: Եկեք թույլ տանք, որ ամբողջ աշխարհը կարդա մեզ:

Եվս մեկ բան, մինչև թույլ տամ, որ գնաք ու գրեք ձեր պատասխան նամակը: Չկախվեք ձեր սխալներից: Նկատեք դրանք, առաջ շարժվեք և այն ավելի լավը դարձրեք հաջորդ անգամ: Սխալները պետք են այստեղ, որպեսզի դուք սովորեք դրանցից, այլ ոչ թե հիասթափվեք և կորցնեք առաջ շարժվելու և աշխարհը փոխելու մոտիվացիան: