Սերյոժա Առաքելյանի բոլոր հրապարակումները

Seroj araqelyan

Ավտոստոպով՝ Բաղանիսից Նոյեմբերյան

Օրը ամպամած էր, հաստատ անձրև էր գալու: Ճիշտ է, ես սիրում եմ մուգ ամպերը, բայց այդ օրը անձրևը բոլորովին անտեղի կլիներ: Պետք է գյուղից դուրս գնայի՝ Նոյեմբերյան: Մի խոսքով, չձգձգեմ: Ճանապարհին սպասում էի, որպեսզի հարմար մեքենա անցնելիս կանգնեցնեմ: Ինձ հետ էր նաև համադասարանցիս՝ Արմանը: Դե բնականաբար, հասկացաք՝ ինչու չէի ուզում, որպեսզի ամպամած լիներ: 15 րոպե կանգնելուց հետո հեռվում տեսա մոտեցող մեքենա, սպասում էի, որ մոտենա՝ փորձեմ կանգնեցնել: Հենց այդ պահին զանգեցին, մինչ պատասխանում էի, մեքենան անցավ մեր կողքով:
Հա, դե լավ ոչինչ, հո էդ մեկով չի՞ որոշվում՝ մեքենա կգա էլի: Դե, Բաղանիսի միջով է անցնում հայ-վրացական ավտոմայրուղին: Մեքենա եկավ, չէ, ավելի ճիշտ, մեքենաներ: Մոտենում էր սև մեքենա, ձեռքս պարզեցի, բայց չկանգնեց, համարանիշները Ռուսաստանի Դաշնությանն էր, հասկանալի է պատճառը: Սև մեքենան անցնելուց անմիջապես հետո անցնում էր նաև մեկ այլ մեքենա, այս անգամ սպիտակ էր: Այնպես արագ ամեն ինչ տեղի ունեցավ, որ անգամ չհասկացա, թե ոնց կանգնեց այդ սպիտակ մեքենան: Ճիշտն ասած, անկախ ինձնից ձեռքս պարզեցի, սև մեքենային կանգնեցնելուց հետո անգամ չհասցրեցի ձեռքս իջեցնեմ, երբ հանդիպեց սպիտակը: Սպիտակ մեքենան կանգնեց, մոտեցա վարորդին, որպեսզի տեսնեմ՝ կարելի՞ է մինչև Նոյեմբերյան իրենց հետ գնալ, թե ոչ: Մոտեցա և տեսնեմ՝ վարորդը կին է: Բարևեցի և խնդրանքս ասացի, բայց մի տեսակ ամաչելով: Մտածեցի՝ նեղություն եմ պատճառելու, բայց այսպես ասած, ամաչելով նստեցի մեքենան: Երբ նստեցի, պարզվեց վարորդը մենակ չէ, երկու աղջիկ էլ կային: Այդ ժամանակ չգիտեի՝ նստեմ թե ոչ: Այդքանով փոքր մեքենայի մեջ մի քիչ շատ է լինում, բայց դե կանգնեցրել էի արդեն: Մեքենան ճանապարհի մեջտեղում էր, պետք էր շուտ նստել ու ազատել ճանապարհը: Նստեցի մեքենան, 15 կմ միասին էինք գնալու: Հաստատ լուռ չէինք նստելու: Ծանոթացանք, մի քանի բառ փոխանակելուց հետո մտերմացանք, ֆեյսբուքյան էջերով փոխանակվեցինք: Զրուցեցինք նաև նմանը չունեցող մեր երեք հոգիանոց վերջին զանգից, ապագա մասնագիտություններից և զրույցի ընթացքով ոլորաններից մեկում երևաց եռագույն քարը: Մեքենան կանգնեցրեցին, և մոտեցանք քարին. մեկ հատ սելֆին չէր խանգարի ճանապարհը շարունակելուն: Արդեն այնքան հաճելի մթնոլորտ էր, որ չէի էլ զգացել երբ տեղ հասանք:

Դրսում ցուրտ և ամպամած էր, բայց մեքենայի մեջ կար մի մեծ ջերմություն, խոսքը մեքենայի վառարանների մասին չէ, այլ նման բարի մարդկանցով շրջապատված լինելու: Ահա և հասանք տեղ: Մեզ ուսման մեջ կանաչ ճանապարհ մաղթեցին՝ ավարտականներիս, իսկ իրենց բարի ճանապարհ, որովհետև գնում էին Վրաստան:

Գործերն ավարտելուց հետո նորից վերադարձանք գյուղ: Գնալու և գալու տարբերությունը շատ մեծ էր, բնականաբար գնալը ավելի հաճելի: Երբ տուն եկա, սկսվեց անձրևը: Մտածեցի՝ ինչ լավ է, որ հանդիպեցին ճանապարհին այդ լավ մարդիկ, թե չէ հաստատ անձրևից կթրջվեինք:

Երեք շրջանավարտ

Չեմ ասում ընդհանրապես, բայց էս վերջերս շատ չէի գրում: Դե, բնականաբար «Վերջին զանգ», փորձ, երգ, պար, բարձրախոս, ու շնորհավորանք, դրանց գումարած հյուրերի մեծածավալ դիմավորում: Այս պահին որոշ չափով թեթևացել եմ գործերից, եթե թեթևացել եմ գործերից, ապա պետք է նյութ գրեմ, հնարավոր չի չգրել: Նյութս սկսեմ դեռ ահը սրտումս, որ մնացել է մեր «Վերջին զանգից»: Ինչո՞ւ ահը սրտումս՝ կասեմ:

Վերջին զանգ, բեմ, մարդիկ, պատասխանատու պահ ու բեմի վրա կանգնած երեք աշակերտ, երեք տասներկուերորդցի: Առաջին անգամ երգեցի մի քանի տասնյակ մարդկանց առաջ, մոռացա լարվելու մասին ու իմ ուժերով, պարելով, բեմի վրա քայլելով սկսեցի երգել: Բայց լսեցի իմ մտածածի հակառակը. «Վայ, ինչ լավ ես երգում» և «Ապրես դու» արտահայտությունները: Հա, մոռացա նաև ասել, որ երբ ինձ համար հանգիստ երգում էի բեմի վրա, այդ ժամանակ լրագրողներն ինձ նկարահանում էին, լուսանկարում: Մեր վերջին զանգը շատերին էր հետաքրքրել, քանի որ Բաղանիս գյուղը սահմանին է, իսկ ավարտականները՝ ընդամենը երեք երեխա, ընտիր թեմա է:

Երգելուց հետո ես գտնվում էի սցենարի 13-րդ կետում: Ուզում էի ամեն ինչ անել, որ հասնեմ հրաժեշտի խոսքի հատվածին՝ կետ 65-ին: Մի կողմից, երբ հիշում էի «Հրաժեշտի խոսք» ենթավերնագիրը, ուզում էի նորից սկսել:

Դե լավ, հիմա ավարտվել են հանդիսությունները, բայց մի րոպե, մինչ մեր դպրոցն ավարտելը կա ևս մեկ դպրոց: Չէ, չէ, սխալ մի հասկացեք. ես երկու դպրոց չեմ գնացել, խոսքը կողքի գյուղի՝ Ոսկեվանի մասին է: Արդեն բավական երկար ժամանակ է, ինչ կա այդ ավանդույթը. շնորհավորելու են գալիս կողքի գյուղացիները, ու այնպես դասավորում օրերը, որպեսզի չհամընկնեն միջոցառման օրերը: Մեր վերջին զանգին եկան մեր կողքի գյուղի ընկերները, հաջորդ օրն էլ ոսկեվանցիների վերջին զանգն էր, և մենք պիտի ներկա գտնվեինք այնտեղ: Ճիշտն ասած, ուզում էի նյութս հենց մեր վերջին զանգի օրը ուղարկեմ, բայց սպասեցի՝ գնանք Ոսկեվանի շրջանավարտներին շնորհավորելու: Գնացինք, հասանք, բայց մի տեսակ ոնց որ չերևաս, 18 շրջանավարտների գնացել են շնորհավորելու երեքը: Դե հաստատ դատարկ ձեռքով չէինք գնացել, երբ նվերները հանձնում էինք, նրանք կատակով ասում էին՝ ինչքան վարկ եք վերցրել, որ նվերներ եք գնել: Բայց չպետք է անտեսել կամ ավանդույթը խախտել:

Ահա այսպես են սահմանամերձ գյուղերում նշում վերջին զանգը: Բաղանիսում երեք հոգի էինք այս տարի, սակայն շատ եմ ուզում հավատալ, որ մեր դասարանը հետագա բոլոր տարիների շրջանավարտների մեջ ամենափոքրաթիվն է լինելու:

Seroj araqelyan

Ես զինվոր եմ

Չէ, դեռ ծառայության չեմ գնացել, դեռ չեմ կրում զինվորական համազգեստ, չեմ հագնում զինվորական կոշիկ կամ ավելի ճիշտ, «բատինկա» և չեմ ուտում հալած պանիր կամ «գավիադինով» բորշչ… Հագնում եմ քաղաքացիական շորեր, բոթաս կամ սովորական կոշիկ: Հա, մոռացա, իսկ ճաշերից՝ մամայի պատրաստած «ժարիտը», կամ ինչ լինում է ճաշացանկում: Հիմա երևի մտածում եք, թե ինչ եմ այսպես ձգձգում: Համաձայն եմ ձեզ հետ, դրա համար կասեմ, թե ինչու եմ ես զինվոր:

Ապրում եմ սահմանին:

Լսում եմ կրակոցներ:

Մեկ-մեկ թաքնվում եմ, երբ դուրս եկած եմ լինում գյուղի փողոցներ, ու սկսում են կրակել:

Հարկ եղած դեպքում, երկար ժամանակ պատսպարվում եմ պատերի հետևում, մինչև դադարեն կրակոցները:

Անգիր գիտեմ պատերազմական իրավիճակներում առաջնային գործողությունները:

Գիտեմ գյուղի ապահով վայրերը և ապահով տուն հասնելու ճանապարհը:

Ինձ թվում է, պարտադիր չի կրել զինվորական համազգեստ, որպեսզի զինվոր լինես: Օրինակը բերեցի ինձ վրա, ինչպես տեսաք: Ես հիմա կարող եմ հագնել այդ բոլոր շորերը և վերցնել անհրաժեշտ իրերը, բացի մի իրից, որի անունը զենք է:

Քիչ մնաց, դրա ժամանակն էլ շուտով կգա, կմեկնեմ ծառայության: Իսկ ծառայությունս վերջացնելուց հետո կվերադառնամ հայրենի գյուղ, կշարունակեմ իմ ծառայությունը այստեղ՝ սահմանամերձ Բաղանիսում, ու էլի քաղաքացիական կյանքով: Մինչև մի օր դուրս կգանք փողոց՝ առանց լսողությունը լարելու, աջուձախ ու վերև նայելու, զգուշավորությամբ ու արագ բաց տարածություններով քայլելու: Հանգիստ, պարզապես հենց այնպես զբոսնել: Իսկ մինչ այդ, մենք այստեղ ենք:

Պապ, գնալու ենք, չէ՞, գյուղի տուն

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Նյութերիս մեջ հանդիպած կլինեք այն տողերին, որտեղ նշված է, որ մանկությունս Ռուսաստանում է անցել: Այսօր պատահական հանդիպեցի իմ փոքր ժամանակվա նկարներին, այո, Ռուսաստանի իմ մանկության նկարներին: Ընկա հիշողությունների գիրկը: Ճիշտն ասած, բացեցի պահարանի դուռը, որ ակնոցս վերցնեմ, բայց նկարներին հանդիպելուց հետո մոռացա դրա մասին: Մի պահ հիշեցի մեր բակը, մեր խաղահրապարակը, շիկահեր երեխաներին ու անծայրածիր աղմուկը… Դե, բնականաբար Մոսկվան է, չունի սկիզբ և վերջ: Հա, որ ասացի սկիզբ կամ վերջ, հիշեցի հեռավորություն: Մի անգամ, երբ հայրիկիս հետ մեքենայով գնում էի, քաղաքի միջով հոսող գետի այն կողմում տեսա էլի մեծ շենքեր, մեծ շինություններ, որոնք նման էին մանր փազլների: Նայեցի երկար և մանկական իմ անմեղ ձայնով հարցրեցի.

-Պապա, էն հեռվինը մեր գյեղի տունն ա՞: Հիմա տատիկ-պապիկը էնտեղ ե՞ն:

-Չէ, տղա ջան, դա չէ գյուղի տունը: Դա քաղաքի շարունակությունն է, գյուղի տունը շատ հեռու է:

-Պապա, գնալու ենք, չէ՞, գյուղի տուն:

-Այո, իհարկե գնալու ենք:

Վեց տարեկան հասակում ես եկա Հայաստան: Եկա, և չգիտեմ ինչու, ոչ մեկի հետ չէի ուզում շփվել: Նախ վախենում էի մարդաշատ վայրերից, և երկրորդ, չէի կարողանում հայերեն նորմալ խոսել: Ամբողջ օրը տունն էի, անգամ երբ համոզում էին, որ գնամ խաղալու, չէի գնում ու պնդում էի, որ Ռուսաստանն եմ ուզում: Այստեղ չկա ոչ խաղահրապարակ, ոչ էլ իմ ընկեր Արտյոմը: Մոտ մեկ ամիս պահանջվեց ինձ համակերպվելու համար, չնայած չէ, ի՞նչ մեկ ամիս: Մեկ տարի: Իմ այդ բարդ բնավորության պատճառով ես չգնացի դպրոց և մեկ տարի հետ ընկա: Մեկ տարի չգնացի և չգնալու պատճառով իմ հասակակիցները ինձնից առաջ ընկան: Դե լավ, ոչ գովում եմ ինձ, ոչ էլ մեղադրում: Եղածը հետ չես բերի:

Հա, խոսքս կիսատ մնաց: Մեկ ամիս հետո, ընտելացել էի, արդեն դուրս էի գալիս, շրջում գյուղով և ծանոթանում: Սկզբում դժվար էր: Ոչ ես էի հայերեն հասկանում, ոչ իրենք՝ ռուսերեն: Բայց ամեն ինչ իր տեղն ընկավ: Հիմա պատմեմ իմ արկածներից:

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Դե բնականաբար եկել էի քաղաքից: Ամեն ինչ հետաքրքրում էր, անգամ ամենաանհավանականը: Չկար իմ անբաժան վերամբարձ կռունկը, և շուտով փոխարինվեց մի շարք հետաքրքրություններով: Ինձ համար անչափ հետաքրքիր էր թռչնի բույնը, ժայռանման քարերը, կովերը՝ երբ ամեն տեսնելուց ուզում էի ձեռք տալ պոզերին և տեսնել, թե ինչից է այն սարքված: Հա, ու չծիծաղեք՝ հավերը: Հենց տեսնում էի, ուզում էի դիպչել իրենց կարմիր կատարներին: Սիրում էի չարաճճիություններ, քանդում էի թռչունների բույները, ջարդում ձվերը, ավիրում ծիծեռնակի ցեխից պատրաստված բները կամ երբ տեսնում էի, թե ոնց են պատրաստում, ես նույնպես ուզում էի օգնել, բույնի մոտ փոքրիկ գթալով կամ ցեխ էի դնում կամ խոտ, որպեսզի, իբր թե, փափուկ լինի: Բարձրանում էի քարերի վրա և գոռում. «Я Бетмен»: Իսկ այստեղ՝ գյուղում, երբ ասում էի Բեթմեն, զարմացած նայում էին ինձ: Արդեն մոռացել էի գունավոր խաղահրապարակը, այնտեղի աղմուկը, որը հիմա փոխարինվում է կրակոցով կամ գյուղի անդորրով: Չնայած ես մեր գյուղը գյուղ չեմ համարում: Գյուղ եմ համարում այն տարածքները, որոնք հեռու են ճանապարհային երթևեկությունից, իսկ մեր գյուղը, կարելի է ասել, անընդհատ աղմուկի մեջ է: Երևան – Թբիլիսի ճանապարհը մեր գյուղով է անցնում: Էլ չեմ ասում տարբեր պետությունների բեռնատարները, ավտոբուսները և զբոսաշրջիկների մեծ խմբերը: Շուտով ճանապարհներին կհանդիպեմ նաև հեծանվորդների: Երբ հեծանվորդը ռուս է լինում, մեկ էլ տեսնում եմ՝ անկախ ինձնից, սկսեցի խոսել իրենց հետ հեծանիվին հավասար քայլելով, իսկ եթե չինացի է կամ ամերիկացի, նույն պահին հետ եմ շրջվում:

Գալիս է պահ, երբ փոշմանում եմ, որ եկել եմ Հայաստան, փոշմանում, որ թողել եմ ընկերներիս և շատ ժամանակ ասում, որ այնտեղ միգուցե ավելի առաջ գնայի: Ճիշտ է, ընկերներիս հետ կապը մինչ հիմա պահպանվում է, բայց իրական հանդիպմանը չի փոխարինի: Բայց երբ հետ եմ նայում, տեսնում գյուղս կամ հիշում այստեղի իմ ընկերությունը և ջերմությունը, հասկանում եմ, որ հայրենիքից լավ տեղ չկա: Համ էլ, եթե ես չվերադառնայի, հաստատ կսառեի ու կմոռանայի Հայաստանը: Չէի հաճախի հայկական դպրոց, չէի հասկանա, թե ինչ է հայի ջերմությունը, չէի ճանաչի 17.am-ը, չէի ուտի ավանդական փռի մեջ պատրաստված հաց ու նաև, չէի գնահատի սահմանի կարևորությունը, որտեղից սկսում է հայրենիքս:

Seroj araqelyan

«Սահմանապահ գյուղի իրականությունը արտացոլելու համար»

«Սահմանապահ գյուղի իրականությունը արտացոլելու համար»

Դեռ Դիլիջանում էինք, երբ իմացա մեր փառատոնի մասին: Այո, հենց իմացա, մի տեսակ ավելի տրամադրվեցի, որ պետք է նյութ գրեմ, դե հա, եթե երկու օրը մեկ էի ուղարկում, հիմա պետք է ամեն օր, կամ ինչու չէ, նաև օրը մի քանի անգամ: Դե էդպես էի պլանավորել, բայց դե գիտեք՝ դպրոց, տուն, պարապմունքներ ու չստացվեց: Էլի իմ նույն ձևով էի. երկու օրը մեկ, բացառությամբ շաբաթ, կիրակին, երբ որոշ չափով ազատ էի ու ժամանակ կար ավելի շատ գրելու: Ամեն անգամ նյութ ուղարկելով նայում էի ամիս ամսաթվին, նայում էի ու ասում. «Մնաց այսքան օր»: Ու շատ ժամանակ ասում, բա որ չկանչե՞ն: Արդեն ավելի մեծ թափով էինք աշխատում: Աշխատում-աշխատում էինք, ու օրերը հաշվում մրցանակաբաշխության: Գնացել էի պարապմունքի, այդ օրը գնալու էինք անտառ՝ նկարելու (ճեպանկարների): Նոր էի տեղավորվել, հանեցի մատիտներս, թուղթս ամրացրեցի ու ուզում էի նստել նկարելու: Անտառում էի միայնակ, ես ու մտքերս, ու մեկ էլ տեսնեմ՝ զանգ հեռախոսիս: Դեռ չհանած ասացի՝
-Օֆ՜, ժամանակ գտա՞ն զանգելու:
Գրպանիցս հանեցի հեռախոսս ու տեսնեմ անծանոթ համար, չկա անունը, լուրջ ձայնով պատասխանեցի.
-Սերյոժա ջան, բարև, Լուսինեն ա «Մանանայից», ո՞նց ես:
Արդեն հասկացա, թե ինչի համար էր զանգել, բայց երբ համոզվեցի, նկարելուս ցանկությունը կորավ, և ուզում էի միայն ժամանակը առաջ տայի: Ճիշտ է, չորս օր էր մնացել, բայց ինձ չորս տարի էր թվում: Ասում էի՝ ինչ լավ է, որ կանչեցին, երկարատև սպասումից հետո կհանդիպեմ ընկերներիս, դա արդեն ինձ համար փառատոն է: Բայց արի ու տես, միայն ընկերները չուրախացրեցին: Հիմա կպատմեմ: Կիսատ-պռատ, երբ կարոտս առա ընկերներիցս ու աստիճաններին նստած զրուցում էինք՝ լսեցինք բարձրախոսի ձայնը: Արագ գնացինք և տեղավորվեցինք: Անցել էր երևի տասը րոպե, և ժյուրիի անդամներից մեկը բարձրացել էր բեմ և ասաց.

-Ո՞վ է «Վառարան, մասուր, դասեր» նկարի հեղինակը:

Տեղումս նստած, զարմանքիցս ցածր ասացի՝ ես, բայց դա քիչ էր, պիտի բեմ գնայի: Գնացի, և աննկարագրելի հաճելի է, երբ նկարդ գովաբանում է լուսանկարիչը՝ Վարո Ռաֆայելյանը, ու այն էլ մի նկար, որը հեռախոսով էի նկարել: Դե, ես ուրիշ նկարելու սարք չունեմ էլ: Մի տեսակ հպարտացա, որ այդ նկարս գնահատվեց:

Ծափահարություններից հետո գնացի նստեցի, անցավ երկու րոպե և մոտեցավ Լիլիթը:

-Սերոժ, արի հարցազրույց տուր, սպասում ենք:

Կարծեմ «Շողակաթից» էին: Եթե առաջ հուզմունքից կլռեի, ապա հիմա կարողացա կիսվել տպավորություններովս: Հարցազրույցը վերջացնելուց հետո եկա նստեցի Քրիստինեի կողքին, ուզում էինք մեր ճամբարային օրերը հիշել, երբ Էլի զրույցը կիսատ կանչեցին բեմ: Մեզ՝ ինձ, Դավիթ Ալեքսանյանին և Սերինե Հարությունյանին մրցանակները նվիրել էին Մոնրեալի «Առագաստ» խմբի երիտասարդները: Ինձ թվում էր՝ կլինի մի հուշանվեր կամ 17.am-ի նոթատետր: Մրցանակը տուփ էր: Պլանշե՞տ, չեմ հավատում, բացեցի տեսա, իսկապես պլանշետ է, ուրախացա: Բայց մի րոպե, իսկ նարնջագույն տո՞ւփը: Մի քանի րոպե նայելուց հետո տեսա ֆոտոխցիկի նկարը: Չեմ հավատում, էս ի՞նչ ա կատարվում: Դեռ տպավորությունների տակ էի, ու էլի հարցազրույց: Այս անգամ միայն գիրքը և ընկերներին տեսնելը չէր, գումարած թանկարժեք մրցանակները: Այդ անգամ մի քանի անգամ ավելի խոսեցի, որովհետև տպավորությունները նույնպես մի քանի անգամ շատ էին:

_MG_0433-19Արդեն ավարտին էր մոտենում մրցանակաբաշխությունը, երեխաները կամաց-կամաց դուրս էին գալիս, էլ չենք տեսնելու, ափսոս: Բայց եկեք մի անգամ էլ նայենք ֆոտոցուցահանդեսի նկարները ու գնանք: Հա, մոռացա նշել նաև ֆոտոցուցահանդեսի մասին, որտեղ կար նաև իմ ֆոտոն, ու դա նույնպես համարում եմ մրցանակ: Դե լավ, եկեք մի հատ էլ նկարվենք ու գնանք: Ճանապարհ ընկանք, փողոցում զրուցում էին անցած օրերի լավ հիշողություններից, ժպտում ենք, բայց ժպիտի տակ կա մի փոքր տխրություն, մեքենաներին ենք մոտենում, պիտի նստենք, բայց եթե չլիներ փառատոնը, ապա անգամ այս կարճ ժամանակով չէինք տեսնի իրար:

Ցտեսություն մաղթելուց հետո բաժանվեցինք: Վայ, բայց մի րոպե, իսկ դիմանկարնե՞րը: Մոռացա ասել, որ սիրում եմ անակնկալներ անել մարդկանց, երբ գիտես, որ նվիրելուց հետո ժպտում են ու գնահատում: Կարևոր չէ, թե քանի գիշեր չեմ քնել, կարևորը, երբ գիտես՝ գործդ հիշելու են ու գնահատելու, այդ թվում նաև փառատոնը, որ իր մեջ ներառում էր թե մրցանակները, թե այն հաճելի պահերը, որոնք մենք ապրեցինք, և այդ պահերը նույնպես գնահատում ենք, ու համոզված եմ, որ այդ օրը՝ ապրիլի 28-ը, երբեք չի մոռացվի, երբեք:

Բոլոր թղթակիցների և իմ անունից ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել «Մանանա» կենտրոնի աշխատակազմին և Եվրամիությանը՝ աջակցելու համար: Իսկ ես, Սերինեն և Դավիթը մեր առանձնահատուկ շնորհակալությունն ենք ուզում հայտնել կանադահայ երիտասարդների ԱՌԱԳԱՍՏ միությանը, որոնց աջակցությամբ մենք մրցանակներ ստացանք:

Շնորհակալությունը միայն ասելով շա՜տ քիչ է, քանի որ այդ օրը դժվար թե մոռացվի:

Seroj araqelyan

Մեր ժամանակ ո՛չ «Վայբեր» կար, ո՛չ «Սքայփ»

Այսօր երևի մեր շրջապատի հետ շփումը իրականացվում է նաև համացանցով: Մի քանի հավելվածների ներբեռնումներով: Թվարկել երևի պետք չի, համարյա բոլորը գիտեն ծրագրերի անունները, բայց եկեք հետ գնանք, մոտավորապես հիսուն տարի: Երևի գաղափար անգամ չկար, թե «Android», «Windows» կամ «IOS» ծրագրերը որոնք են: Միակ ծրագիրն այն ժամանակ եղել է թուղթը ու գրիչը, որոնք հիմա էկրան ու ստեղնաշար են դարձել: Հա՛, իսկ նամակ ուղարկելու տարբերակը այդ թվականներին եղել է փոստի միջոցով: Սիրում եմ համեմատություններ անել տարբեր թեմաների շուրջ: Մի քանի օր է, ինչ գաղափար չկար, թե ինչ կարելի է համեմատել կամ համեմատությունների հիման վրա նյութ գրել:

Պարապմունքից եկա և բացեցի համակարգիչը, նամակներ կային, մի քանի հատը՝ չպատասխանած: Երբ պատասխանում էի, դե սովորություն ունեմ մեծ արագությամբ հավաքել նամակը, իսկ պատճառը 17.am-ին նյութ ուղարկելն է, ինչը քեզ ավելի է մտերմացնում անգամ համոզում, որ նույնիսկ փակ աչքերով կարող ես տառերը հավաքել: Հա՛, վայ՝ կիսատ թողեցի, երբ պատասխանում էի՝ մեկ էլ տեսնեմ՝ պապիկս զարմացած դեմքով նայում է ինձ ու հարցնում.

-Էդ ի՞նչ էս անում, ա՛յ բալա, կամաց, կջարդես։
-Պապի՛, շտապում եմ, դրա համար եմ արագ գրում։
-Էլի նյութ ե՞ս գրում։
-Չէ՛ պապի՝ նամակ եմ գրում։
-Էհ, հիմիկվա նամակ գրելուն կամ մեկին մի բան խաբար անելուն ի՞նչ կա՝ վայրկյանների հարց ա, մեր ժամանակ էր, որ ամիսներ էր քաշում:

Այս ամենը լսելուց հետո թողեցի նամակն ու սկսեցի պապիկին հարցուփորձ անել:

-Ըհնց՝ հենց էդ էլ ուզում էի իմանալ: Դե ասա տեսնեմ՝ ինչպե՞ս էր ամիսներ քաշում, հազիվ հարմար թեմա է ներկան ու հին ժամանակները համեմատելու համար:

-Տղա ջան, էն ժամանակ էդ գունավոր բաներից չկար՝ «Սկայպ-մսկայպ» չկար, թանաքն էր, թուղթը ու ծրարը: Նամակը թղթի վրա գրում էիր՝ նշում հասցեն, դնում ծրարի մեջ ու տանում գցում փոստարկղը։ Ու հատուկ էլ օր կար, ժողովրդի ասած՝ «Նամակ վաքելու օր»: Նամակը գնում էր, ու հեյ գիդի, թե պատասխանը, երբ կգար:
-Պապի՛, ինչի՞ համար էիք նամակ ուղարկում կամ, եթե գիտեիք, որ էդպես ուշ ա գալու կամ հնարավոր ա չգա:

-Բա հորեղբայրդ Վլադիվոստոկում ծառայում էր, բա առաց գրելու կլինե՞ր: Չնայած մինչև պատասխանը գալիս էր, արդեն զորացրվելու ժամանակն էլ էր գալիս:

էհ՝ ինչ դժվար ա եղել, հիմա եմ հասկանում, թե ինչի՞ են ասում, թե հիմիկվա երեխեքը զարգացած են: Հասարակ նամակը, եթե ամիսների ընթացքում էր տեղ հասնում, ապա ես երբեք չպետք է բողոքեմ իմ թույլ ինտերնետային կապից:

Seroj araqelyan

Զատիկը սահմանին

Այո, ես ապրում եմ սահմանում՝ Բաղանիսում: Ամեն ինչ նույնն է, թող չթվա, թե եթե սահման է, ուրեմն այստեղ պասիվ է անցնում: Ոչ, ամեն ինչ նույնն է՝ նույն տոները, նույն հայերս ու նույն ավանդույթները:

Դե լավ, քանի խոսք գնաց ավանդույթներից, հիշեցի Զատիկը: Մի քիչ կպատմեմ մեր՝ սահմանի Զատիկից: Սովորականի նման մարդիկ նախապատրաստվում էին Զատիկին, մեկ օր առաջ կատարում են առաջնային գործերը, իսկ հենց Զատիկի օրը՝ առավոտյան ներկում ձուն և պատրաստում չամիչով փլավը, ինչպես բոլորի տներում այդպես էլ նաև մեր տանը: Այդ պատրաստման գործընթացին ներկա չգտնվեցի: Մինչև արթնացա, արդեն ամեն ինչ պատրաստ էր, չէ ավելի ճիշտ, արթնացրեցին: Զանգ հեռախոսիս.

-Ալո, Սերոժ, երեխեքով հավաքվել ենք, գնում ենք եկեղեցի, բոլորը ներկա են: Արի, քեզ ենք սպասում:

-Լավ, տասը րոպեից էդտեղ եմ՝ սպասեք:
Գնացի՝ բարև -բարի լույս, Զատիկի խոսքերը, ու ճանապարհ ընկանք: Գնացինք եկեղեցի, արդեն հետ էինք գալիս, ու ճանապարհին զանգեցին, արագ պատասխանեցի:

-Հա, մամ ջան, ի՞նչ ա եղել:

-Մորաքույներդ զանգեցին ու ասացին, որ գնանք Զատիկը միասին դիմավորենք: Տուն չգնաս, միանգամից կգաս տատիկենց տուն՝ էնտեղ ենք լինելու:
Հասա տատիկենց տուն, բոլորին տեսնելուց հետո ստիպեցին սեղան նստել և իմ կամքին հակառակ ձու հյուրասիրել, ասելով կեր՝ անպայման պետք է ուտել՝ տոն է, թեկուզ մեկ հատ: Մոտ կես ժամ էր անցել, մեկ էլ ուղարկեցին խանութ: Դե, երեխաներն էին խնդրել, պաղպաղակ էին ուզում, ես էլ չկարողացա մերժել: Տնից դուրս գալուն պես լսվեց էսպես ասած մի հատ «ուչերեդ»՝ կրակահերթ: Դեռ չէի հասցրել հետ շարժվել, արդեն տեսա, որ ինձ հետ են կանչում, բայց չգնացի: Միշտ էլ լինում է, էլի, հո առաջին անգամը չի: Ասացի ու գնացի, չնայած որ միայն ես էի համաձայն գնալու: Համ էլ հազիվ կոշիկներս հագել եմ, հետ գալու հավես չկա՝ կատակելով ասացի ու գնացի խանութ: Դեռ ճանապարհի կեսը չհասած էլի կրակեցին, այս անգամ ավելի երկար լսվեց ձայնը՝ էլի զանգ հեռախոսիս:

-Շուտ հետ արի, շուտ:

-Հա, գալիս եմ, էսա կհասնեմ:
Բայց ի՞նչ հասնել: Անգամ խանութ չեմ հասել, պատի հակառակ կողմում կանգնած եմ: Չնայած, որ ճանապարհը կտևեր հինգ րոպե, բայց այս պարագայում տևեց մոտ երեսուն րոպե: Պաղպաղակը վերցրեցի, գնացի տուն, գիտեի, որ համառ լինելուս համար մի քիչ կբարկանան, բայց ոչինչ, անցած լինի:

Ճիշտն ասած, կրակոցը այստեղ միշտ էլ կա, ու եթե հանկարծ լինում են կրակոցներ, դա լինում է միայն դիրքերում, բայց լինում են նաև բացառություններ, որ դիրքերից ուղղությունը փոխվում է դեպի գյուղ: Սական մեր դիրքապահների շնորհիվ դա երկար չի տևում:

Վայ, այ հիմա էլ կրակեցին: Այո, մի զարմացեք, հենց այս պահին, որ նյութ եմ գրում: Նյութս հիմա ավարտվում է, բայց չմտածեք, թե կրակոցների պատճառով, իսկապես ասելիքս վերջացավ: Թշնամին հաստատ չի կարող այնպես անել, որ իր կրակոցի պատճառով ես հրաժարվեմ իմ նյութը գրելուց: Ոչ, բացառվում է:

Seroj araqelyan

Ինչ՞ է ինձ համար 17.am-ը

Այս հարցը ինձ շատ-շատ անգամ եմ տվել, ու մի քանի անգամ այս թեմայով նյութ եմ գրել: Ամեն անգամ գրելիս ես ավելացրել եմ իմ արտահայտությունները և տպավորությունները՝ միայն և միայն դրական կողմից: Բացասական եղել է միայն առաջին նյութ գրելու փորձս, երբ տանջվում, գրում էի, բայց վերջում հաճելի չէր ընթերցվում, կամ էլ իմաստ չկար: Ես միայն ուրախ եմ, որ 17.am-ի թղթակից եմ: 2016 թվականի փետրվարին ես կատարեցի իմ առաջին քայլերը 17.am-ում՝ ծանոթացա, ընտելացա ու հասկացա, որ 17.am-ը ինձ միայն հաջողություն, լրագրողական նոր գիտելիքներ ու Հայաստանի տարբեր գյուղերից, քաղաքներից նոր ընկերներ ձեռք բերելու հնարավորություն կտա: Հա, խոսքս կիսատ չթողնեմ: 2016-ին իմ առաջին քայլերից հետո արդեն սկսեցի դառնալ ավելի համարձակ, համարձակ գրել և օրվա մեջ ժամանակ գտնել նյութ գրելու համար: Սկզբում սևագրում էի, մաքրագրում, հետո նոր նյութս հավաքում համակարգչով, իսկ հիմա միանգամից համակարգչով եմ գրում: 2017 թ.-ի օգոստոսին արդեն պատրաստված, առանց լարվելու ես մասնակցեցի Դիլիջանի մեդիա ճամբարին: Արդեն չկային «Վա՜յ, բա ինչ եմ անելու», «Բա որ չկարողանամ» արտահայտությունները, դրանց փոխարինում էր միայն «Ուռա՜, էլի ճամբար է լինելու», «Ջա՜ն, նոր նյութեր կգրենք» արտահայտությունները: Հաճելի է, երբ քեզ վստահում են հարցազրույց վարել, ֆիլմ նկարահանել, լուսանկարել: ճամբարի ընթացքում մթնոլորտը շատ ջերմ ու ընկերական էր: Ճամբարներից հետո օրեր, ամիսներ, անգամ տարիներ էլ անց, մեկ է՝ մեր ընկերությունը պահպանվելու է, ինչպես պահպանվել է մինչև հիմա: Մեկ շաբաթվա մեր շփումը այնքան ջերմ է եղել, որ հիմա մենք կարծես մի մեծ ընտանիքի անդամներ լինենք: Իհարկե, այս ամենը 17.am-ի շնորհիվ: Երբ մոտենում է անծանոթ մի մարդ և հարցնում՝ դո՞ւ ես գրել կրակոցների մասին, կամ «Մարդ էլ ուզենա գնա բանակ ու չտանեն» նյութերը, զգում ես, որ աշխատանք ունես կատարած և կա գնահատողը: Նյութը կարդացել են և ինձ ճանաչել ու նորից՝ 17.am-ի շնորհիվ: 17.am-ի շնորհիվ ես ձեռք բերեցի լրագրողական, լուսանկարչական և ֆիլմեր նկարահանելու փորձ, ինչը ինձ ամբողջ կյանքում կօգնի, անգամ եթե այս մասնագիտություննեը չընտրեմ ապագայում: 17-ն ինձ հնարավորություն տվեց հարցազրույց վերցնել հայտնի մարդկանցից: Առաջ, եթե ցանկություն ունենայի հարցազրույց անելու, հարցերը կլինեին աննպատակ, իսկ հարցազրույցը կմնար միայն համակարգչում: Ոչ իմաստ կլիներ, ոչ էլ կտպագրվեր: Իսկ հիմա կա և՛ իմաստ՝ հարցերի մեջ, և՛ մի կայք, որը աչքի է ընկնում իր անկեղծությամբ և ընթերցանության արժանի նյութերով, և որտեղ կտպագրվեն իմ նյութերն ու հարցազրույցները: Իմ առաջին հաջողությունները եղել են 2017 թվականին, 17 տարեկանում և 17.am-ում: Եվ եթե միայն ասեմ՝ շնորհակալ եմ 17.am-ին, սա նման կլինի նախադասության ընդամենը մի մասնիկի:

Seroj araqelyan

Կյանքը ու գույնը

Եկեք այս անգամ մի քիչ հեռուն նայենք: Չասենք՝ կապույտը խորհրդանշում է երկինք, իսկ կանաչը՝ բացատ կամ ծառ: Երբեմն լինում են պահեր, երբ կյանքում լինում են գորշ ու վառ հիշողություններ, ու չգիտեմ՝ ինչու, ես դա այսօր կարողացա տեսնել գույների մեջ:

Մոտ երեք օր կլինի՝ ես նկարում եմ միայն ջրաներկով: Մատիտ չեմ օգտագործել ու այդ երեք օրում սովորել եմ ավելի ճիշտ նկարել ջրաներկով, վրձինը ճիշտ օգտագործել և ջրի ու գույնի չափաբաժինը ճիշտ համադրել: Սովորեցի նաև, թե ինչ կլինի, եթե գույները խառնվեն իրար: Իհարկե, գորշ ու վառ գույները. այնպիսին, ինչպիսին, որ կյանքինն են: Վերցնում ես թուղթը և վրձնի ծայրին գտնվող դեղին գույնը սկսում ես քսել մի հատվածում: Դեղին գույնը քսելուց հետո պետք է մի քանի րոպե սպասել, այսինքն՝ ոչ միայն դեղին գույնը, այլ ընդհանրապես՝ գույներին պետք է տալ չորանալու հնարավորություն, հակառակ դեպքում, եթե մեկ այլ գույն դնես դեղինի վրա, մեր՝ նկարիչների լեզվով ասած, կդառնա «ցեխ»: Մինչ դեղին գույնը կներծծվեր թղթի մեջ, ես որոշեցի մեկ այլ ազատ հատվածում քսել դարչնագույն ներկը: Անցան մի քանի րոպեներ, դեղինը չորացավ: Հերթը դարչնագույնինն է: Արդեն դեղինը չոր է: Վառ գույնին՝ դեղինին, խառնեցի դարչնագույնը: Ի՞նչ ստացվեց: Չկա ո՛չ դեղին, ո՛չ դարչնագույն: Հիմա դեղինը հետ բերելը շատ դժվար է: Ընդամենը մեկ կաթիլը կարողացավ ոչնչացնել մի քանի կաթիլից կազմված անմեղ դեղինին, և հիմա, ինչքան էլ դեղին խառնես, մեկ է՝ գորշ դարչնագույնը թողել է իր ազդեցությունը, հարկավոր է սկսել նորից: Իսկ եթե կատարենք նույնի հակառա՞կը: Երևի թե ոչինչ չփոխվի: Դեղինը չի կարող մեծ ազդեցություն ունենալ դարչնագույնի վրա: Դարչնագույնը դեղինի նման պարզ չէ, կան շատ մութ հատվածներ, որոնք էլ թույլ չեն տալիս փոփոխություններ կատարել:

Այդպիսին են նաև մեր շրջապատի մարդիկ: Եթե մի արդար մարդու մոտենա մի խարդախ, բացասական լիցքերով անձնավորություն ու սկսի վիրավորական խոսքեր ասել, համոզված եմ, որ այդ արդար մարդը ոչինչ չի ասի: Իսկ եթե կրկնվի նույնի հակառակը՝ արդար մարդը գնա և վիրավորական խոսքեր ասի ինչ-որ մի խարդախ մեկին, ապա նա, առանց վատ զգալու, կծիծաղի նրա ասածների վրա, ինչպես եղավ գույների պարագայում: Դեղինը չկարողացավ ոչնչով ազդել դարչնագույնի վրա, սակայն տեղի ունեցավ հակառակը:

Հուսամ՝ հեռու կմնանք դարչնագույն, սև գույներից և մեր շրջապատի մեծ մասը կլինի դեղին ու դեղին էլ կմնա, ինչպես իմ 17.am-ը:

Seroj araqelyan

Ուռա՜, անցավ ապրիլի երկուսը

Ապրիլի երկուսը հաստատ բոլորին հայտնի օր էր, հայտնի, թե որպես ընտրություններով հագեցած օր, թե որպես պատերազմի օր, երբ անցած տարի նույն ապրիլի երկուսին, ինչը հայտնի է որպես «Քառօրյա պատերազմ» անունով՝ հայ զինվորները իրենց կյանքը չխնայելով պաշտպանեցին մեր սահմանները: Անցավ արդեն մեկ տարի, մեկ տարի, բայց ցավոք իրենք հիմա չկան, ճիշտ է, չկան, բայց միայն ֆիզիկապես, իրենց գործով իրենք անմահացել են, ու այդ գործը հաստատ երբեք չի մոռացվի: Հենց այս պահի համար էլ եմ պարտական, որովհետև հիմա հանգիստ՝ խաղաղ երկնքի տակ նստած նյութ եմ գրում:

Ապրիլի երկուսին Հայաստանը, կարելի է ասել, գտնվում էր խառը իրավիճակում, անընդհատ՝ ել ու մուտ, անձնագիր, ստորագրություն, քվեաթերթիկ և այլն: Վերջապես անցավ ապրիլի երկուսը, կարող եմ հանգիստ քնել: ՉԷ, չէ, սխալ մի հասկացեք, խոսքս ընտրությունների հետ չի կապված, դրանք ինձ չեն խանգարել քնել, խանգարել է ապրիլի 2-ի վերաբերյալ տված հանձնարարությունը: Այո, ճիշտ հասկացաք՝ «Հայաստանի մեկ օրը» ֆիլմի նկարահանումների մասին է խոսքը, որը ձեռնարկել էին 17-ի պատանի թղթակիցները: Ասեմ՝ ինչի չեմ քնել, գրառումը տեղադրվեց մի շաբաթ առաջ: Ես երկու գիշեր չքնեցի մտածելով, թե ինչ կադրեր պիտի նկարեմ: Արթնացա, էլի նայեցի դուրս, ամպամած է, բայց այսօր չէի ուզում է ամպամած լիներ, ես այդպես չէի պլանավորել: Դե լավ, հա, չկա չարիք առանց բարիք, ամպամած օրերը ինձ դուր են գալիս, իսկ եթե դուր են գալիս, ուրեմն կօգնի ինձ մտածել, լավ կադրեր ստանալ: Բացի ամպամածը, անձրև էր: Ես հենց էդ էլ ուզում էի: Թաց ապակի և հետևում քայլող մարդիկ, ընտիր է: Մի քիչ իմ ուզածով չեղավ, բայց եղավ: Չկային մարդիկ, որովհետև անձրև էր գալիս, և բոլորը ներսում էին: Ես ստիպված նստեցի պատուհանին և սպասեցի. պետք է նոր քվեարկողներ գան, հենց այդ պահին էլ կֆիքսեմ իմ ուզած կադրը:

Այդ մեկ մարդը եկավ, թաց ապակու հետևով անցավ, ու գեղեցիկ ստացվեց: Միայն դա չեմ նկարել, նկարել եմ մի քանի կադրեր: Բայց եթե այսպես ամեն ինչ պատմեմ, ֆիլմը նայելիս հետաքրքրություն չի մնա: Դե լավ, սպասենք տեղադրմանը:

Ուշադիր կլինենք, շուտով կարող եք դիտել մեր ցանցի նոր վավերագրական ֆիլմը՝ «Հայաստանի մեկ օրը»: