Աղջիկը նստած էր քաղաքի տանիքներից մեկի վրա։ Գիշերն արդեն խորացել էր, և փողոցի լույսերը, ինչպես նաև հեռավոր շենքերի պատուհանները, աղոտ շող էին տալիս, բայց նրա հայացքը սևեռված էր վեր՝ դեպի աստղերով զարդարված երկինքը։ Սառն օդը ծակծկում էր նրա դեմքը, իսկ թեթև քամին խաղում էր մազերի հետ։ Բայց նա ոչինչ չէր զգում. ոչ սառնությունը, ոչ քամու հպումը։ Երկինքը հեռու էր թվում, իսկ աստղերը՝ անհասանելի, բայց աղջիկը նայում էր նրանց՝ անհույս ու միաժամանակ ինչ-որ աննկատ հույսով։ «Գուցե նրանք էլ են խաբկանք»,- մտածեց նա,- Գուցե նրանք վաղուց մարել են, իսկ մենք միայն նրանց անցյալի լույսն ենք տեսնում»:

Կարծես կյանքում ամեն բան այդպես լինի. անցյալը միշտ ներկայի տեղ է բռնում՝ ստի պես հույս տալով, մինչ ապագան մնում է մշուշում։

Աղջիկը հիշեց, թե ինչպես էր փոքր տարիքում հաճախ  տարվում երազանքներով։ Նրա երազանքները վառ էին, ինչպես հեքիաթի գույները. ամեն բան իրական էր թվում, ամեն բան հնարավոր։ Բայց հիմա, տասնամյակների պտույտներից հետո, երազանքները դարձել էին նույնքան մոխրագույն, որքան քաղաքի մշուշոտ երկինքը։ Նա մտածում էր, թե երբ էր վերջին անգամ իր սիրտն իսկապես լցվել հավատի շնչով։ Հանկարծ ինչ-որ շարժում  գրավեց նրա ուշադրությունը։ Մի կատու՝ նրբագեղ ու մենակ, անցնում էր լքված փողոցով։ Նրա քայլերը մեղմ էին, իսկ հայացքը՝ անտարբեր, բայց միևնույն ժամանակ, խորը մտածկոտ, ասես նա գիտեր իր ճանապարհը, բայց չէր շտապում։ Աղջիկը զգաց, թե որքան նման էր այդ կատվին. միայնակ, առանց ուղղության, բայց ինչ-որ ներքին հանգստությամբ առաջ շարժվող՝ կարծես ոչինչ չփնտրելով, բայց ոչ էլ ամբողջությամբ հրաժարվելով։ Նրա հայացքը կրկին բարձրացավ երկինք։ Տիեզերքն իր լռությամբ, իր սառնությամբ ու իր անսահմանությամբ նրան գրկում էր, բայց այն հսկայական դատարկությունը, որ  մի ժամանակ միայն ցավ էր պատճառում, հիմա այլ զգացողություն էր առաջացնում։ «Ինչքան մեծ է այս ամենը, ինչքան ավելին կա այն ամենից, ինչ մենք տեսնում կամ հասկանում ենք»,- մտածեց նա։ Նրա ներսում մի փոքրիկ բան շարժվեց՝ մի բան, որ հույսի նման էր, բայց դեռ չձևավորված։ Այդ պահին աղջիկը հասկացավ մի բան. գուցե ամբողջ լույսն իր շուրջը չկարողանար փարատել մթությունը, բայց մի փոքրիկ լույս իր ներսում կարող էր։ Ու եթե այն կարող էր նորից բոցավառվել, գուցե նա կարողանար գտնել իր տեղն այս մեծ պտույտի մեջ։

Ժամանակն անցնում էր, բայց գուցե դրա հետ չէր անցնում ամեն ինչ։ Գուցե ինչ-որ բան մնում էր, աճում ու ձևավորվում։

Հավատը շարունակում էր ապրել խորքում, այնտեղ, որտեղ դեռ փայլում էր մի փոքրիկ լույս։

Նա պատուհանին ինքնանախշվող եղյամի նման է. հեռվից զմայլեցնում է իր անշարժ, սառը գեղեցկությամբ, սակայն մոտենալուց, մատներիդ ծայրերով թույլ հպվելուց հետո միայն անկենդան սառնություն է մնում քեզ։ Նրա ներկայությունը հենց այդպիսին է՝ աննշմարելի, բայց միաժամանակ անհերքելի։

Նրա գալուստը երբեք չես գիտակցում։ Նա հայտնվում է, երբ թույլ ես ու դիմադրությունը քեզ համար չափազանց ծանր է թվում։ Եվ հենց այդ պահին նրա ձայնը՝ մեղմ ու վստահ, հնչում է քո ներսում ինչպես փրկություն, ինչպես խոստում, բայց այդ խոստման գինը երբեք էլ չես հասկանում։

Նա երբեք ստիպված չի լինում հրավիրել. քո ներսում ինչ-որ բան ինքնակամ բացում է դուռը։

Նրան երբեք չես կարողանում մեղադրել. նրա ներկայությամբ աշխարհը փոխվում է՝ գույները դառնում են խորը, ձայները՝ մեղմ, հոտերը՝ անորոշ ու խաբուսիկ։

Նա չի ստիպում, չի ստիպում երբեք։ Նրա աչքերը, որ կարծես գիտեն քո հոգու գաղտնիքները, ակնթարթորեն գտնում են ճանապարհը դեպի ներս։ Կարծես լսում է քո չարտասանած հարցերը և արդեն ունի բոլոր պատասխանները, որ ոչ թե հնչեցնելու է խոսքով, այլ մտքի ուժով է տեղ հասցնելու։

Մարդիկ, որոնք հանդիպել են նրան, տարբեր պատմություններ են պատմում։ Մի հեռավոր գյուղում, որտեղ միայն սոճիներն էին հսկում լեռան լանջերը, նրան կոչում էին Օիվա։

…. Գյուղի արևմտյան մասում, անտառի հարևանությամբ փոքր տան մեջ արդեն չորրորդ ձմեռն էր անցկացնում մի երիտասարդ ռոնին։ Նրան ճանաչողները գիտեին՝ հեռացել էր ընտանիքից և կլանից, փակված էր իր ներաշխարհում, օրերը անցկացնում էր անտառային լռության մեջ՝ իր դայսյոն պատրաստ պահած ճիշտ պահին սպասելով։ Այն պետք է օգներ ազատվել իր անպատվաբեր գոյությունից, բայց նախ պետք է վրեժ լուծեր իր լավ համբավը և իր առաքինի տիրոջ կյանքը դավադրաբար խլած թշնամուց, որին դեռ չէր գտել։

Մեղմ ձմեռ էր։ Ռոնինը, որ ամիսներ շարունակ չէր լքել իր անտառային տնակը, այդ գիշեր առաջին անգամ գետի մոտ իջավ և տեսավ Օիվային։ Նրա մաշկն ասես լուսնի լույսից էր կերտված, իսկ մազերը՝ գիշերվա խավարից։ Կինը կանգնած էր գետի ափին՝ հայացքը՝ հեռու անհայտության մեջ։ Օիվան մոտեցող ռոնինին նկատեց, բայց չարձագանքեց։ Հետո ընդառաջ քայլեց և ռոնինի կողքով անցնելիս լսվեց նրա ձայնը.

— Ինչո՞ւ ես տառապում, երբ փրկությունը գետի պես հոսում է կողքովդ։

Ռոնինի գիտակցության մեջ հանկարծ կայծակի պես շողաց սարսափազդու միտքը. հենց այս կինը, հենց նա էր իր տիրոջ կյանքի և իր պատվի կործանման պատճառը։ Կասկածն ու վախը վերածվեցին վճռականության։ Նրա ձախ ձեռքը դանդաղ, գրեթե անգիտակցաբար սահեց դայսյոյի պատյանի վրայով։ Սառը մետաղի հպումն իրեն ոչ թե ուժ, այլ տարօրինակ թուլություն բերեց։ Հենց այդ պահին Օիվան գլուխը բարձրացրեց և ուղիղ ռոնինի աչքերի մեջ նայեց։ Այդ հանդարտ ու անդիմադրելի հայացքը խորտակեց ռոնինի կասկածները։ Այս հրեշտակն ինչպե՞ս կարող էր մեղքի մարմնացում լինել։ Օիվան սիրառատ ժպտաց…

…. Օիվան միշտ հայտնվում էր երեկոյան՝ այն պահերին, երբ արեգակի վերջին ճառագայթները անհետանում էին հորիզոնի սառը երանգներում։ Ռոնինը ամեն անգամ սպասում էր նրա հայտնվելուն։ Նրանք խոսում էին, բայց կնոջ շուրթերից հնչող բառերը նման էին գետի ջրերին՝ հոսում էին, բայց երբեք հետք չէին թողնում, մոռացվում էին ռոնինի հիշողությունից՝ փոխարենը ծնելով անխզելի կապվածություն. Օիվան միակն էր, ով իրեն հասկանում էր։

Բայց մի օր Օիվան էլ չեկավ։ Ռոնինը ամեն երեկո սպասում էր գետի ափին՝ կարոտից, սպասումից հյուծված։

Անցան շաբաթներ, գարունը փոխարինեց ձմռանը։ Մի գիշեր ռոնինը կրկին լսեց այն ձայնը։ Այդ օրվանից նա էլ տանը չէր գիշերում, այլ նստում էր գետի ափին, նայում ալիքներին ու լսում բնության շշուկները՝ նրանցում Օիվայի ձայնը որսալու ջանքերով։ Նա չգիտեր, թե ինչն էր իրեն կապում այդ կնոջը՝ սերը, վրեժը, թե որոշում կայացնելու տագնապը:

Գարնան վերջին օրերին ռոնինին այնտեղ այլևս չտեսան։

Տեղացիներից ոմանք ասում են, որ նա գնացել է Օիվայի հետևից, մոռանալով վրեժի ու պատիվը վերականգնող ծեսի մասին՝ հավերժ իր ընտանիքի վրա թողնելով ամոթի բեռը։ Մյուսները հավատում էին, որ նա գտել է իր թշնամուն ու վրեժը լուծելուց հետո ի վերջո կատարել հարակիրիի ծեսը։ Որոշ մարդիկ էլ հավատում էին, որ Օիվան սպանել է նրան։ Նրանք պնդում էին, թե տեսել են ռոնինի անշնչացած մարմինը անտառի խորքերում։ Բայց գետի ալիքները սկսել էին մեկ այլ լեգենդ շշնջալ ռոնինի ձայնով, որը կանչում էր Օիվային, բայց երբեք պատասխան չէր ստանում։

Այս խև աշխարհում  դու լուսե աշխարհ,

Երկրի գեհենի անբասիր նշխար,

Քաղցր նայվածքով հար  ժպտում ես  դու

Այնքա՜ն բնորոշ քո Տիգրան որդուն։

 

Դու երգ ես  հուզիչ,  բարեհունչ ու մեղմ,

Պատմություն ես ստույգ, իմաստուն ու սեղմ,

Մայրական  աղոթք՝ ջերմ ու  սրտաբուխ,

Հայրական օջախը  շեն պահող  դու ծուխ։

 

Իմ  ավետաբեր աղավնի՜-երկիր,

Իմ  խաղաղության աղավնի՛, երկնի՛ր,

Բա՛վ է տառապես անշշունջ ու հեզ,

Հաղթանակներով ելի՛ր ասպարեզ…

Ողջու՛յն, ես Տիգրանն եմ, 13 տարեկան։ Այսօր ես կխոսեմ, թե ինչպես սկսեցի բանաստեղծություններ գրել։ Պատմեմ ամենասկզբից։

Իմ գրականության ուսուցիչը հանձնարարել էր գրել հեքիաթներ, բանաստեղծություններ, պատմվածքներ, մի խոսքով, ստեղծագործել։ Ես կատարեցի ուսուցչիս հանձնարարությունը, և հասկացա, որ լավ է ստացվում։ Ճիշտ է, դեռ այնքան էլ լավ չեմ գրում, բայց կարծում եմ, որ քայլ առ քայլ ավելի կկատարելագործվեմ:

Իմ ամենառաջին պատմվածքը «Բարի ծերունին» վերնագրով մի պատմվածք էր։ Բայց 2020 թվականի չարաբաստիկ պատերազմը իմ կյանքն էլ փոխեց: Ես շատ էի մտածում հայրենիքիս, կռվող զինվորների ու հերոսների մասին: Այդ ժամանակից սկսեցի միայն հայրենասիրական բանաստեղծություններ գրել: Երիտասարդ տղաները մահվան աչքերի մեջ նայելով, իրենց կյանքը զոհաբերեցին հանուն Հայրենիքի: Ես ուզում եմ, որ բոլորը հիշեն մեր հերոսներին, անուններով ճանաչեն, այդ պատճառով էլ գրում եմ բանաստեղծություններ: Ինչպես ասում են` «Գրիչը ամենալավ զենքն է»։ Արդեն ունեմ երեք գիրք:

Ճիշտ է, դրանք դեռևս հրատարակված չեն, բայց ես հավատում եմ, որ մի օր դրանք լույս

կտեսնեն։ Իմ նպատակն է` դառնալ ազգին արժանի զավակ, ով բարձր կպահի հայի պատիվը, և կշարունակի տղերքի կիսատ թողած գործը։

 

Սեպտեմբերի 27

 

Բացվեց առավոտը  սեպտեմբերի՝

Մարդիկ խաղաղ էին անթերի։

Ժամը եկավ յոթը,

Մռայլվեց հայ օդը։

Մայրն էր աղոթում,

Աստծուն ծնկի եկած խնդրում՝

Որդուն պաշտպանի շուն թուրքից։

Հայի օրը դարձավ տխրալից։

Քանի սրտեր մնացին կիսատ։

Հայը ուներ հավատ՝

Կհաղթենք մենք անկասկած։

Քաջերը գնացին,

Բայց մի մեծ հետք թողեցին։

Նրանց մայրերը սևազգեստ

Սպասում են որդիներին հավետ։

Մենք ձեր գործը կշարունակենք՝

Ու անպայման կհաղթենք։

 

Վահագն Ասատրյանին

 

Վահագն Ասատրյան,

Դու քո կյանքը չխնայեցիր՝

Հայրենիքդ պաշտպանեցիր։

Դու քո կյանքը զոհեցիր՝

Մեզ նոր կյանք նվիրեցիր։

Մենք քեզ շատ ենք կարոտում,

Քո անունը միշտ բարձր պահում։

Դու գնացիր, մեր կյանքը փրկեցիր։

Դու ամենահրամանատար՝

Քո զորքը առաջ տարար՝

Դուրս եկար հաղթանակած։

Դու իմ հերոս,

Դու իմ քաջ սպա։

Դու ունեիր քեզ սպասող ընտանիք՝

Տվիր կյանքդ թանկագին։

Դու թշնամու ահ ու սարսափ՝

Կռվեցիր հերոսաբար։

Գնացիր խաղաղության համար,

Մանկան ժպիտի համար։

Դու հայի հերոս,

Ասում ենք` հազար փա’ռք:

Երևի ամենատարրական բանը կգրեմ, բայց կգրեմ՝ բարև… Աշունը սկսվել է,  իսկ ծննդյանս օրից ուղիղ մեկ ամիս է անցել, չեմ էլ հիշում՝ սպասու՞մ էի շնորհավորանքիդ, չնայած, եթե չեմ հիշում՝ ուրեմն չէի սպասում։

Էս քաղաքում տեղեր կան, որ արժի աչքերդ փակ անցնել, ու ես արդեն փակ չեմ անցնում, այլ պարզ, նայում եմ էդ «տեղի» աչքերի մեջ, կամ սրտի, կամ հոգու։

Հիշում եմ էդ ձմռան «տաք» օրը, խոստումների, երդումների ու արցունք սրբոցիի, «Ես քեզ չեմ ցավեցնի էնպես, ոնց քեզ կցավեցնեին երբևէ», փաստորեն դու «մեղավոր ես» էլ ավելի ժամանակից շուտ շատ բան հասկանալուս ու հիմա, ավելի շատ քայլերս հաշվարկելու մեջ, քո շնորհիվ ամեն օր անխոցելի դառնալուս ու Աստծո տված բումերանգի մասին հիշելուս համար: Հա, մեկ էլ հիշում եմ տաք շուրթերդ, որ մատներիս էին հպվում, համբուրում էին, չէին հավատում էդ մեծ հրաշքին, հետո՝ հավատացին, երևի դրա համար էլ չկաս, երևի դրա համար ես հիմա զրոյացած վիճակում, երևի դրա համար եմ չգոյությանդ հետ հաշտվել, ներել, անցել…

Ներում եմ, որովհետև ներելն իմ գործը չի, որովհետև էդ ծածուկ աղոթքների մեջ միշտ խնդրել եմ Իրեն՝ վերջ տա տառապանքներիս, որոնք ունեմ ու, որ երբևէ կունենամ:  Փաստորեն դու տառապա՞նք էիր, բայց չէ, որ տառապանքի պահին եկար ու ասացիր, լիքը բան ասացիր, փաստորեն՝ ուղղակի էին, քո նման անուղղակի։

Էս տողերը անհասցե են, բայց ուղարկում եմ ուղիղ քո հասցեով, ո՞վ կպատկերացներ, որ ամենամեծ հիասթափությանս անվան մեջ հենց այն տառերն են,  որ մարդկանց համար այդքան կարևոր է իրար ասել, իսկ դու զգոն պիտի լինես, քո մասին կգրվի, որովհետև կարդացողը պիտի հասկանա՝ ինչպիսին պիտի չլինել։

Դու անջնջելի հիասթափություն դարձար, դու քո նման մարդուն երբեք ոչ մի հնարավորություն չտվող մեկը դարձար, փոխարենը՝ ես մեծանում եմ ամեն օր, չտանելով էն վստահության երկու կամ երեք կաթիլը, որ ունեի, ու որը վառել էիր իմ մեջ, երևի դրա համար եմ հիմա սա գրում, երևի դու չես էլ հասկանում՝ ինչ է մարդու հոգեբանությունը, ապրումը, էմոցիան, երևի դու ես մեղավոր, որ սրտիս թելը խճճվել է, ու էդ ամենն այն մեծ հիասթափությունից, չընդունելուց ու չտանելուց։ Քեզանից հետո սովորել եմ՝ մի քանի բառով հստակ գրել ուզածը, որովհետև երկար տեքստերն էլ իմ կյանքում տեղ չունեն, իսկ այն, ինչն ուզում էի շարունակ միայն քեզ պատմել ու պատմել, հասկացա՝ հետաքրքիր չեն քեզ, իսկ աշխարհում ամենաշատը անտարբերությունը չեմ տանում, բայց հիմա ասում եմ քեզ՝ ես անտարբեր եմ քո հանդեպ, իսկ իմ գրածները ոչնչի (քո ոչնչի) մասին են։

-Տա՞տ, իսկ որ մարդիկ կմեռնին, ի՞նչ կեղնի։

-Չգիտեմ, բալես․․․
Տատս արդեն վաղուց չկա, բայց ես համոզված չեմ, որ հիմա նա գիտի այդ հարցի պատասխանը (դե՜, հասկանում ես՝ ինչ նկատի ունեմ)։
Երբեմն վարկածները այնքան շատ են, մարդիկ քեզ այնպես համոզված են ինչ-որ վարկած ներկայացնում, կարծես թե նրանց վճարել են դրա համար, իսկ նրանք, ջանք չխնայելով, իրենց ֆանտաստիկ կրոնական, երբեմն էլ հակակրոնական առասպելներն են պատմում քեզ ու մի բան էլ նեղանում են, երբ կարծիքը չես կիսում իրենց հետ։
Այս պահիս այստեղ եմ այդ վարկածներից մեկի մասին ձեզ պատմելու, որը լսել եմ ոմն X-ից, ուղղակի դա այն մասին չէ, թե ինչ է լինում, երբ մարդիկ մահանում են, այլ մի հետաքրքրական պատմություն է այն մասին, թե երբ են հարություն առնելու մեռածները։
Մի օր ոմն X-ի հետ քայլում էինք Խանջյանով, խոսում ՀՀ ֆուտբոլի ազգայն հավաքականի վերջին փայլուն ելույթից, և հանկարծ նա ինձ հարցրեց.

- Էդ ֆուտբոլիստներին ինչքա՜ն շատ մարդ է ճանաչում, չէ՞: Ինչ դժվար է իրենց համար։
- Բայց ի՞նչն է դժվար, – հարցրի ես։
- Ըըը․․․ Լավ, նստիր` ասեմ, – ասաց նա՝ կարծես չուզենալով։
- Քանի՞ հոգու ես ճանաչում, որ հարություն են առել։
Ես մի տեսակ գույնս գցեցի ու շփոթված պատասխանեցի.

- Բայց այս ամենը ի՞նչ կապ ուներ քո հարցի հետ, չեմ հասկանում։
- Չէ, դու հարցիս պատասխանիր, քանի՞ հոգու։
Ես մի պահ մտածեցի և պատասխանեցի.

- Դե, ոչ մեկին էլ չեմ ճանաչում, չհաշված Աստվածաշնչյան տարբերակը։
- Չէ, դրա մասին չէր խոսքս, գիտե՞ս՝ ինչի չես ճանաչում։
- Ինչի՞։
- Որովհետև մարդ հարություն է առնում այն ժամանակ, երբ իրեն այս աշխարհում ճանաչող բոլոր մարդիկ մահանում են․․․
Ես մի պահ չկարողացա հասկանալ նրա ասածը, հայացքս հարցական էր, մի քիչ վախեցած։
- Լավ, մոռացի՜ր, վե՜ր կաց, գնացինք, – ասաց ոմն X-ը։
Բավական երկար ժամանակ է անցել այդ օրվանից, բայց ես դեռ այսօրվա նման հիշում եմ իր ասած խոսքերը, իր վարկածը, որը նա կարծես չուզենալով էր կիսվել ինձ հետ: Նա ինձ բացատրում էր, թե մենք որտեղից ենք դեժավյուներ ունենում, և որ այդ հարություն առնել ասվածը ծնվելու նման է: Մենք ամեն անգամ ծնվում ենք նորից, երբ աշխարհում բոլոր մեզ ճանաչող մարդիկ արդեն մահացած են լինում, ծնվում ենք ավելի խելացի, բայց և ավելի չար ու վայրենի, և որ մարդկությունը այսպիսի մի ցիկլի մեջ է ընկել, և որ ինչքան շատ ենք մենք նորից ծնվում, այդքան ավելի մոտեցնում ենք աշխարհի կործանումը։
Չգիտեմ, նա ճիշտ էր, թե սխալ, կամ նա իրական էր, կամ էլ թե որերորդ անգամ էր ծնվել, բայց նրա վարկածը վարկած էր, որն իրավունք ուներ, համենայնդեպս, գոյություն ունենալ։

Դեռ օգոստոսի 33-ն էր…

Հենց ամենաանսպասելի վայրկյանին, որ թվում է, թե մեր կյանքը տակնուվրա շուռ է եկել, մենք կորցրել ենք ինքներս մեզ ու մեր զգացմունքները կառավարելու կարողությունը, ամեն ինչ փոխվում է: Փոխվում ենք նաև մենք: Մենք կրում ենք ժպիտ մեր դեմքին ու երջանկություն մեր ներսում:

Իմ օրերը սկսվում են ու վերջանում  ծանր պայուսակը ուսիս մի կերպ տրանսպորտների մեջ շախմատ խաղալով, աջ ու ձախ վազվզելով: Բայց ես երջանիկ եմ ինձ համարում: Ես դժգոհ դեմքով վազում եմ վերևից դեպի ներքև կանգառների գծով, որ հասցնեմ իմ ավտոբուսին: Ես գալիս եմ տուն, վազում եմ մի սենյակի մեջ, որ հասցնեմ գործերս ժամանակին ավարտելը: Հետո վազում եմ, որ հասցնեմ հանգստանալ… Եվ ես փորձում եմ… Բացում եմ վերջերս սիրելի դարձած գիրքը ու տառերի հետ համընթաց վազքի մեջ փորձում շուտ ավարտին հասցնել, որ էլի հասցնեմ…

Մենք վազում ենք, մենք շտապում ենք ոչ միայն փողոցում, կանգառում՝ ավտոբուսին հասնելու համար, այլ նաև տանը, մտքերում, ամենուր… Մենք շտապում ենք: Շտապում ենք, և դա երևի թե մեզնից յուրաքանչյուրիս կյանքում կայացրած լավագույն ճիշտ որոշումներից է, որովհետև մենք շտապում ենք մերը հասցնելու ու մեր նպատակին  հասնելու համար:

Գիրք, հանգիստ, դաս, աշխատանք… Շղթա է անելիքների՝ հասցնելու:

Ես, համենայնդեպս, շղթան փորձում եմ հասցնել իր տրամաբանական նպատակակետին: Հարցնում եք՝  ո՞րն  է դա: Շղթան ավարտվում է հենց իմ ներսից, լսվում է «համարյա» արտահայտությունը, որը երբևէ չի բարձրաձայնվում, որովհետև իմ շղթան չի վերջանում: Դե՜ , նպատակակետերը անընդհատ շատանում են …

Շղթան շարունակում  է ցիկլիկ ընթանալ, և մենք եզրագծում ենք այդ շղթայական գործընթացը: Որպես կենտրոն ընտրում հասցնելը, որը մեզ պետք է մղի  դեպի առաջ և կորցնում ժամանակի կորուստը հասցնելու գործընթացի մեջ: Ես համենայնդեպս փորձում եմ հասցնելու մեջ հասցնել … Բայց հասցնելուն զուգընթաց մեզ կոտրում են ներսից: Կոտրում են կյանքի ու մեր առջև անընդհատ մեծացող ու դեպի վեր սավառնող երազանքները: Ինձ ճանաչողները միանգամից կպնդեն իմ գունատարօրինակ տեսակի մասին: Ես միշտ եմ երազում, նույնիսկ հիմա, որ էլի փշրվում եմ… Ես մինչև վերջ հավատս չեմ կորցնում, որ սրտումս պահած երազանքները մի օր ի կատար ածեմ: Գիտեմ, որ երազանքների մասին չեն բարձրաձայնում, բայց ես ուզում եմ խոսել ամենակարևոր երազանքիս մասին: Ես երազում եմ, որ իմ գունախառը երազանքները չխամրեն այդքան շատ գույների մեջ…

Արդեն օգոստոսի 33-ն է, և ես շտապում եմ հասցնել էլի հասցնելու մեջ:

2024 թվական, հուլիս։

-Երբ զգամ, որ աշխարհը լքելու ժամանակն է, վերջին պատվերս լինելու է ինձ այրելը։ Մի՞թե կարելի է թույլ տալ, որ որդերը խժռեն մարմինդ, իսկ օրգաններիդ հետ վարվեն անփութորեն՝ այնպես, ինչպես կցանկանան, և դա ոչ ոք չի տեսնի։

Լսվեց Անուշիկի ձայնը, որ գունատ, ոչ մի էմոցիա չարտահայտող դեմքով դուրս եկավ դիականոցից։

- Անո՛ւշ, այ Անուշիկ, լավ չե՞ս զգում։

- Էս ո՞ւր եմ ընկել, էս մասնագիտության համար բավական ուժեղ չեմ։ Դե, պատկերացնենք մի պահ, մի ժամանակաշրջան երբ բոլոր մարդիկ կլինեն իրենց տեղերում, օրինակ՝ ուսուցիչը որպես ուսուցիչ իր աշխատանքով կկերտեր հայրենասեր, կիրթ, բարեպաշտ մարդ, ոչ թե պարզապես կմաշեր իրեն տրված 45 րոպեն։ Օրինակ՝ վարչապետը որպես վարչապետ մեծ նվիրումով կծառայեր իր ժողովրդին, պատվով կկառավարեր երկիրը, ոչ թե կթալաներ։ Կամ օրինակ, ես, որ հիմա այստեղ եմ ու չգիտեմ, թե ուր եմ գնում…

Միանման մարդկանց շարքեր, այդ շարքերում մեռած մտքեր…

Ամեն մարդ, եթե իր գործը սիրով կատարեր ու լիներ իր տեղում անմնացորդ նվիրումով, գուցե ամեն բան այլ լիներ։

- Արի գնանք, հերիք է տրտնջաս։ Վերևում ծնունդ կա, կարող է օգնելու գործ լինի,-ասաց պրակտիկանտներից մեկը՝ Մարիամը՝ փորձելով ցրել մռայլ մթնոլորտը։

-Օ, էս ինչ տեսարան է…

Աննկարագրելի գեղեցկություն, հոգուս հարազատ, գեղեցիկ աչքեր, կապույտ աչքեր։

Մեծ տատս ասում էր, երբ կինը ծննդաբերում է, այդ ժամանակ ամենաչքնաղն է, որովհետև մայր է դառնում, ամենամեծ պարգևը Աստծո կողմից։

-Եկե՛ք էրեխեք ջան, եկե՛ք, տեսեք ինչ ուժեղ աղջիկ ունենք,       4-րդ տղեն ա ունենում։ Հլը ուժ տուր, ուժ տուր։

-էս մեկի անունը ի՞նչ եք դնելու։

Առաջնեկի անունը Հայկ է՝ ի պատիվ Հայկ Նահապետի, երկրորդի անունը Տիգրան է՝ ի պատիվ Տիգրան Մեծի, երրորդի անունը Սողոմոն է՝ ի պատիվ Թեհլերյանի։ էդպես է, չէ՞, Արևիկ  ջան։ Երեքի ժամանակ էլ իմ աշխատանքային օրն է եղել։

-էդպես է, էդպես։ Սա էլ Դավիթս է, արդեն սասունցու ոգով եմ դաստիարակել, հենց իմացել եմ գոյություն ունի։

-Աչքդ լո՜ւյսս։ Էս էլ քո Դավիթը, քո ուզածի պես խոժոռադեմ, խիստ,-ծիծաղում է մանկաբարձը։

Ակամա հիշում եմ իմ սիրելի  դասախոսի խոսքերը, որը երկար տարիներ աշխատել է որպես մանկաբարձ-գինեկոլոգ,  ով նաև փրկել է կյանքս տարիներ առաջ. «Բալիկը երբ ծնվեց, դուրս եկավ արտաքին միջավայր, սթրեսի՝ գերհույզի մեջ է, քանի որ լքում է իր տունը՝ ներարգանդային կյանքը… Առաջին ճիչը, որ լսվեց, նշանակում է` թոքերը սկսեցին գործել։ Առաջին շունչը եղավ, պետք է բալիկին դնել մայրիկի կրծքին, փորի վրա, որ լսի մայրիկի սրտի աշխատանքը ու իրեն նորից իր տանը զգա»։

Ինչ հետաքրքիր է, չէ՞, մի տարածք, որտեղ ծնվում են կյանքեր, միաժամանակ մեռնում են մարդիկ՝ ավարտվում են կյանքեր։ Հիվանդանոց կամ առողջարան. մեկը գալիս է ծաղիկներով, մեկը գնում՝ արցունքներով, իսկ մեզ մնում է համբերատարություն, ուժ ու կամք։