Երբ ուսանող ես խորագրի արխիվներ

Sose Zaqaryan

Կարոտել եմ

Շատերի կարծիքով ուսանողական տարիները կյանքի ամենալավ տարիներն են: Ինչ խոսք`այո: Ավելի լավ ու երջանիկ են անցնում հատկապես այն ուսանողների համար, ովքել եկել են մարզերից և իրենք են իրենց «գլխի տերը»: Այդպիսի ուսանող եմ նաև ես: Ապրում եմ ընտանիքիցս հեռու: Ամեն առավոտ միայնակ դասի եմ գնում, վերադառնում: Ամեն անգամ հասարակական տրանսպորտ նստելուց մտածում եմ. «Կարո՞ղ է` սխալ եմ նստել, կարո՞ղ է` հանկարծ կորչեմ»: Միշտ մտածում եմ` տեսնես այսօր մերոնք ի՞նչ արեցին, ի՞նչ եղավ մեր բակում, և այլն:

Կարոտում եմ ամեն ինչը. բոլորին, նույնիսկ մեր թաղի հավերին: Կարոտել եմ այն տատիկին, ով միակ մարդն էր, ում տեսնում էի դպրոցից տուն ճանապարհին: Կարոտում եմ Աիդա տատիկենց բակում դրված սուրճի սեղանը, որտեղ քննարկվում էր մեր գյուղի բոլոր նորությունները, որտեղ նշվում էին լավ իրադարձությունները: Կարոտում եմ մեր պատշգամբը, որտեղից երևում էր մեր ամբողջ գյուղը: Կարոտել եմ մեր սպիտակ ճագարներին, որոնց հետ զրուցում էի ամեն օր:

Կարոտել եմ դասընկերներիս, նրանց հյուրասիրած աշխարհի ամենահամով մրգերը, որոնք չգիտես որտեղից էին հայտնվում նրանց մոտ դպրոցում: Կարոտել եմ ուսուցիչներիս, մեր երկար դասամիջոցները, առաջին դասարանցիներին: Հա’, հա’, մեր դպրոցի տաղավար, քեզ էլ եմ կարոտել: Կարոտել եմ մեր գյուղի ավտոբուսը, տատիկներիս պատրաստած ուտելիքները:

Բարի լուրեր եմ լսում մեր գյուղից` Դարբասից: Ասում են` եկեղեցու վերևի բակը ամբողջովին ասֆալտապատել են: Ուրախ եմ, որ մեր գյուղում բարեփոխումներ են կատարվում, որ օր-օրի բարգավաճում է ծննդավայրս:

Բայց փաստը մնում է փաստ, որ ես մայրաքաղաքը սիրեցի: Այստեղ կարողանում եմ մասնակցել տարբեր միջոցառումների, առօրյաս ավելի բովանդակալից է անցնում: Մայրաքաղաքում արդեն շատ ընկերներ ունեմ և հին ընկերներիս ավելի հաճախ եմ տեսնում: Զգում եմ, որ ինչքան էլ նոր ընկերներ ձեռք բերեմ, ավելի ու ավելի եմ սիրում իմ հին ընկերներին` գյուղի պարզ ու ազնիվ երեխաներին:

Սփոփվում եմ նրանով, որ միայն ես չեմ այս կարգավիճակում: Մարզերից եկած բոլոր երիտասարդներն էլ ունեն իրենց սիրելի բակը, տատիկի պատրաստած ուտելիքները, դասընկերներին և հարազատ շատ մարդկանց:

milena khachikyan

Ընդդեմ ուրբաթի

Ուղեղիդ կենդանի ու անկենդան բջիջները գործի դնելով՝ լարում ես բոլոր նյարդերդ ու հավաքում չեղած ուժերդ՝ դիմանալու համար ևս քառասուն րոպե:

«Առաջին դասաժամն անցավ, իսկ ես դեռ հինգերորդ էջում եմ: Կեսն էլ չեմ արել, ո՞նց եմ հասցնելու: Լավ, ենթադրենք՝ հասցրի, ենթադրենք՝ ստացա էդ ամենազոր «պլյուսը», հետո՞»:

Ամեն շաբաթվա վերջում, երբ գալիս է ուրբաթը, և ուր որ է` ուզում ենք ուրախանալ, որ առջևում ունենք երկու օր՝ հանգստանալու, կամ էլ թե՝ իբր հանգստանալու համար (որովհետև էդ օրերին պիտի հասցնենք կարդալ անգլերենը, անգլերենը, նորից անգլերենը, ու թե ժամանակ մնա՝ պատմությունը, էկոլոգիան), հանկարծ գալիս է երրորդ ժամը, ու հասկանում ենք, որ ուրախանալու համար մեզ խանգարում է առաջիկա իննսուն րոպեն. դե հա, մեզ մոտ «Համակարգչային հմտություններ»-ի ժամն է:

-Հաղթե՜լ եմ, – ասում է Մհերը, ով ընդամենը տեղադրել էր հերթական աղյուսակը:

-Փաստորեն՝ արդար ա, խաղացեք, – ծիծաղում են մյուս կողմում:

Ծիծաղում ենք, որ ցրվենք, ծիծաղում ենք, որ ժամանակն անցնի, ծիծաղում ենք. ուրիշ հնար ունե՞նք:

-Արփի՛, ինչքա՞ն մնաց զանգին,- հարցնում եմ:

-Տասնհինգ րոպե, – պատասխանում է, – բայց դա դեռ վայրկյաններով պատկերացրո՜ւ…

«Չէ, չեմ պատկերացնում, չեմ ուզում, չեմ կարող, ավելի լավ է` փորձեմ հիշել, թե ինչ էր ԼԿԿ-ն, ու գտնեմ էդ կանաչ տեքստը, որ դարձնեմ կարմիր ու ընդգծեմ երկակի գծով: Լուրջ գործ է, ինչ խոսք:»

Զանգը հնչում է: Հավատո՞ւմ եք: Ես էլ՝ չէ: Դասախոսները սկսում են շրջել, ստուգել յուրաքանչյուրիս աշխատանքը: Սպասում ենք, մինչև հերթը հասնի մեզ, սպասում ենք հինգ րոպե, տասը, տասնհինգ…

-Աստղ, հիմա երկար դասամիջոցը չէ՞ր:

-Էր… Արդեն հինգ րոպե ա մնացել:

Վերջապես հերթը հասնում է մեզ: Մոտենում է, կարգին չի էլ ստուգում: Գնահատում է, և… Մենք ազատ ենք: Չնայած՝ ի՞նչ ազատ. մինչ կիրառականի շենքից քայլում, հասնում ենք ժուռֆակ, էդ հինգ րոպեն վերջանում է, դեռ մի բան էլ չի հերիքում:

-Հիմա էլ անգլերե՞ն:

-Հանկարծ չասես, թե հենց նոր իմացար:

Ուղեղիդ կենդանի ու անկենդան բջիջները գործի դնելով՝ լարում ես բոլոր նյարդերդ ու հավաքում չեղած ուժերդ՝ դիմանալու համար ևս իննսուն րոպե:

sona abunts

Հաջորդ կանգառը՝ «Ուսանողական»

Գլուխս հենում եմ երթուղայինի պատուհանին, որ բաժանում է ինձ ձախակողմյան իրականությունից, և նայում անիվների տակով սահող ճանապարհին։ Աչքերիս տակով վազում են ճանապարհի սպիտակ գծերը, շվշվացնելով անցնում են լուսարձակող մեքենաները, հեռվում` հորիզոնին, շառագունած երկինքն է՝ իր գունային սիմֆոնիկ խաղերով, իսկ երթուղայինի ներսում խավարոտ լույսն է թրթռում։

-Չըխկ,- դուռը բացեցին, «Էս մի հատ ստացեք»-ից հետո՝

-Դըխկ,-դուռը փակեցին։

-Ա՜խ,-ասացի ես` գլուխս հարվածելով պատուհանին։ Հետո նորից հարմար տեղավորվում եմ, գլուխս հարմար հենում եմ պատուհանին՝ ամեն պահ զգուշանալով կրկին հարվածելուց։
Հենում եմ և շարժվող հարակից իրականության հետ միաժամանակ սուրում առաջ։ Կտրում-անցնում եմ միջանցիկ իրականությունը` հետևում թողնելով հինն ու անցածը և ընդառաջ գնալով նորին, ապագային։

Կյանքի մեր նոր երթուղին երթուղայինի արագությամբ սլանում է դեպի ժամանակի անդունդը։

Մեզ` նորեկ ուղևորներիս՝ ուսանողներիս, մնում է զգոն լինել և ճիշտ պահին ասել.

-Կանգառում կպահեք։

Հ.Գ. Դե չասեմ, որ իջնելուց առաջ վճարելը պարտադիր է,  եթե անգամ մի ոտքիդ վրա կանգնած ես անցել ճանապարհդ։

Երբ ուսանող ես…

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ասլանյանի

Լուսանկարը՝ Դավիթ Ասլանյանի

Առաստաղին ամրացված բռնակներից կախված հազար ու մի ձեռքեր շրջանցելով՝ ինձ է հասնում ձայնային մի բարձր ալիք.

-Իջնող կա՞:

Աչքերս բարձրացնում եմ և նկատում, որ վարորդը, բարձրախոսը ձեռքին, կարգավորում է մուտքն ու ելքը ավտոբուսում և փորձում հնարավորինս լսելի դարձնել իր ձայնը, ինչի շնորհիվ էլ ես հասցնում եմ ժամանակին իջնել ավտոբուսից և չուշանալ համալսարանից, ուր գնում էի առաջին կուրսեցիների՝ սեպտեմբերի տասնհինգին կայանալիք երդման արարողությանը:

-Հիմա ի՞նչ, էսօր էլ մեր «պրիսյագն ա՞» :

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Առաջին կուրսեցիներից բացի միջոցառումը նվիրված էր Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունների անկախության քսանհինգ ամյակին: Ներկա էին համալսարանականներ, դասախոսներ, այլ հյուրեր: Ռեկտոր Արամ Սիմոնյանն իր ողջույնի խոսքն ասաց առաջին կուրսեցիներին, որին հաջորդեցին մշակույթի կենտրոնի և ուսանողական խորհրդի տարբեր սերունդների ելույթները: Բոլորը շնորհավորում էին, բարի գալուստ մաղթում, ցանկանում, որ լիարժեք ապրենք ամեն վայրկյանը ուսանողական կյանքի, որն իր նշանակալից հետքն է թողնելու մեր՝ թե որպես մասնագետ, թե որպես մարդ տեսակի կայացման ճանապարհին: Մինչդեռ արդեն երկրորդ շաբաթն է, ինչ ծանոթներս ինձ հանդիպելիս հարցնում են.

-Դեռ չե՞ս հասցրել հիասթափվել:

Եղանակը օրվա ընթացքում մռայլ էր, արդեն երեկոյան սկսեց անձրևել: Մտածում էին՝ ընդհատել համերգը՝ մի այլ առիթով հանդիպելու ակնկալիքով: Բայց պատրաստվում էինք գնալ, երբ անձրևը դադարեց, և միջոցառումը վերսկսվեց՝ շարունակվելով մինչև ուշ գիշեր:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

-Ո՞նց էր, Սոֆ,- հարցնում եմ միջոցառման ավարտից հետո:

-Կարևորը ՝ քառօրյա պատերազմին մասնակցած ուսանողներն էլ արժանացան փոքրիկ ուշադրության, թե չէ եղանակը մեր լավ տրամադրությանը հաստատ չխանգարեց:

-Նանե, դո՞ւ ինչ կասես:

-Ես ինձ ԵՊՀ-ի լիիրավ անդամ զգացի:

-Իսկ ինձ համար էս օրը սեպտեմբերի մեկի պես կարևոր էր,- եզրափակեց Անուշը: