Տառե՞րը սովորեցինք առաջին դասարանում, թե՞ տառեր սովորելու մեթոդները: Կանոննե՞րն էր դժվար մեզ համար, թե՞ այն ամենը, ինչ կոչվում էր այբուբեն: Երկրորդ դասարանում ինչ-որ նոր բան սովորեցինք ու ակամայից սկսեցինք կարոտել տառեր սովորելու մեթոդները: Մեզ առաջին դասարանի սովորածը հեշտ էր թվում, ավելի հաճելի էր կրկնելը սովորածդ, քան նոր բան սովորելը: Յուրացրածդ ասելն ու կրկնելը մի օր մեզ ձանձրացնելու էր. դժվար էր մեզ համար նորը սովորելը, հինն էլ կրկնել տաղտկալի… Հենց այդ ժամանալ էր, էլի, որ փոխվեցինք երրորդ դասարան: Դե հինգերորդ դասարանից հիասթափությունների դասերն են սկսում, ութերորդում սիրահարվում ես, հետո նորից հիասթափվում:
Դպրոցական կյանքը ընդհանուր առմամբ մի շղթա էր, լավ ու վատ օրեր իրար հետ միացրած, հաճախ համեմված բարձր ու ցածր գնահատականներով: Գնահատականներն էլ դառնում էին մեր ուրախության կամ տխրության պատճառը: Հիմա էլ, երբ ավարտեցի դպրոցս, սկսեցի կարոտել դպրոցական օրերս, երբ տխում էի ցածր գնահատականներիս պատճառով: Հիմա կողքից նայում ու հասկանում եմ, որ այդ գնահատականները ինձ ոչինչ չսովորեցրեցին, իսկական դասերը կարելի է առնել այդ տխրությունից: Իսկ եթե տխուր օրերն էլ միացնես իրար, կարելի է ստանալ հաստափոր մի գիրք. ամեն մի օրվա համար ստեղծում ես մի հերոս. հրաշք գիրքը արդեն պատրաստ է: Մեծ գրողներն էլ երևի այդպես ես սկսում:
Այո՜, մարդիկ այդպիսին են. չենք էլ նկատում, թե ինչ ենք անում հիմա, բայց այն կորցնելուց հետո սկսում ենք կարոտել: Հիմա էլ եմ կարոտում: Կարոտում եմ իմ քաղաքը, իմ տունն ու շենքի անկյուններում դրված փայտե նստարանները:
Ուսումս շարունակելու համար ես գնացի իմ քաղաքից, չէ՜, չեմ կորցրել այն ու էլ չեմ էլ կորցնի. ուղղակի ժամանակավորապես հեռացել եմ` առանց նեղանալու ու առանց նեղացնելու: Անիմաստ թափառումներս եմ կարոտել ու ինձ հետ անիմաստ թափառողներին, դեղնած ծառերն ու նրանց տերևները, որ հավաքում էի ինչ-որ մի բան մակագրում ու թողնում գրքերիս էջերի հետ ապրելու: Այդ նույն գրքի հերոսներին եմ կարոտում, որոնք այնքան են հարազատանում, որ դառնում են իմ օրվա մի մասը (տեսնես` հե՞շտ է ապրել տերևների հետ), ու հաճախ ինչ-որ երևույթի հանդիպելիս մտածում ես, թե ինչ կաներ այդ հերոսը, եթե լիներ իմ փոխարեն:
Այդ աշունն եմ կարոտել, Վայքի աշունը, որ միանգամից զգացնել էր տալիս: Երևանում ծառեր չկան, ինչպես կամ ինչից են հասկանում, որ աշուն է: Աշնան հոտն ու կամակոր եղանակն եմ կարոտում, որ թե միայն պատուհանից նայեիր, ամառային կհագնվեիր, իսկ երբ դուրս գայիր, ձմեռային հագնվելու կարիք կզգայիր: Կարոտել եմ հարբուխը նույնիսկ, որի պատճառը հենց այդ եղանակն էր: Կարոտել եմ այդ բոլոր պատճառները: Ախր, ամեն ինչ այնքան գեղեցիկ էր` հեռվում, կարծես ինչ-որ մեկը բամբակով ծածկած լիներ սարերի գագաթները, կարոտել եմ հազիվ վառվող լապտերները, աղոտ լուսավորված փողոցները, բայց լուսավոր մարդիկ, ում հանդիպում էիր կիսախավարի մեջ ու գրկախառնվում` առանց բարևելու ու անունը հարցնելու: Ախր, ամեն ինչ այնքան գեղեցիկ էր`հեռվում… Միգուցե գեղեցիկ էր, որովհետև հեռվո՞ւմ էր:
Մի օր էլ ես երևի Երևանը կկարոտեմ, այս անհարմար տունն ու փոքրիկ խոհանոցը…

Ցանկացած մարդ ունի սիրած զբաղմունք, որով զբաղվում է ազատ ժամանակ, կամ փորձում է ամեն կերպ գտնել այն, թեկուզ, փոքր, բայց հաճելի ժամանակը, որը կարող է տրամադրել իր հոբիին:
 Երբ փոքր էի, ինը, թե տասը տարեկան, դեռ հեծանիվ վարել չգիտեի: Ծնողներս, եղբայրս, պապս ամեն ինչ անում էին, ամեն բան առաջարկում, որ գոնե նստեմ, կողքից բռնեն` փորձեմ վարել, բայց ես վախենում էի: Շատ ուժեղ վախ ունեի այդ երկու ակնանի փոխադրամիջոցից: Մի շոգ ամառվա առավոտ, երբ միայնակ դրսում նստած էի, որոշեցի իջեցնել նստարանը և նստել: Իջեցրեցի, նստեցի, հիշեցի եղբորս տված խորհուրդները և շարժեցի ոտնակները: Ի զարմանս ինձ սկսեցի առաջ շարժվել, ուզեցի` թեքվել ու հետ գնալ, բայց ընկա: Ուրախությունից անգամ քերծվածքներս չնկատեցի և վազեցի մորս մոտ: Կանչեցի և ցույց տվեցի, ինչպես եմ վարում: Մի քանի անգամ ընկնելուց հետո, արդեն բավականին վարժ էի վարում: Ու չէի էլ կարող պատկերացնել, որ այն հեծանիվը, որից այդքան վախենում էի, մի քանի տարի հետո կդառնա իմ հոբին: 
Հիմա ամեն օր երեկոյան, երբ բավականաչափ մութ է, դուրս եմ գալիս հեծանիվ վարելու: Փոքրիկ լապտերը ամրացնում եմ ղեկին, որը լուսավորում է ինձանից մոտ 3-4 մետր հեռավորություն, միացնում եմ ականջակալներս ու սկսում վարել: Գիտեմ, որ չի թույլատրվում ականջակալներով վարել, բայց հնարավորինս զգույշ եմ և մեքենաների լույսերը տեսնում եմ ու կողմնորոշվում: 
Հրաշք է մթության մեջ հեծանիվ վարելը` մթություն և ադրենալին սիրողների համար: Պաշտում եմ արագությունն ու քամին: 
Երազում եմ ունենալ պրոֆեսիոնալ հեծանիվ, որով կկարողանամ մասնակցել հեծանվային արշավների:

Կյանքում լինում են հաղթանակններ և պարտություններ, և մի հաղթանակի դուռ էլ ես բացեցի մեկ ամիս առաջ, որը կոչվում է Վ.Բրյուսովի անվան լեզվաբանական համալսարան:
Նոր կյանք, նոր շրջապատ, նոր ընկերներ, և վերջապես, նոր քաղաք, անծանոթ վայրեր, անծանոթ դեմքեր, որոնց մեջ փնտրում ես գոնե մեկ ծանոթ մարդ, բայց առաջին մեկ շաբաթվա ընթացքում ոչ ոք ինձ ծանոթ չէր, բացի քույրիկիցս:
Ես շրջապատված էի անծանոթներով:
Սեպտեմբերի մեկ, օտար փողոցներ, օտար դեմքեր, անհանգստություն, չգիտեմ ինչպես, բայց հայտնվեցի համալսարանում: Համալսարան հասնելուն պես ամեն ինչ փոխվեց, մթնոլորտը այնքան ջերմ էր, որ ես ինձ անծանոթ չէի զգում: Ամեն ինչ սպասվածից ավելի լավ էր:
Սիրում եմ նոր ծանոթություններ ունենալ և միանգամից սկսեցի փնտրել իմ համակուրսեցիներին:
Այդ օրվանից արդեն մեկ ամիս է անցել, ես հարմարվել եմ միջավայրին, ձեռք բերել նոր ընկերներ, սիրել իմ համալսարանը, դասախոսներին, ընկերներին: Դժվարին գործերից մեկի պատասխանատվությունը վերցրել եմ վրաս, խմբի ավագն եմ, դժվար է, բայց միևնույն ժամանակ, ես իմ գործը հաճույքով եմ կատարում:
Հիմա ես իմ երազանքը իրագործել եմ շնորհիվ իմ ծնողների: Ես իմ երազանքների քաղաքում եմ՝ Երևանում: Տարիների երազանքս կատարված է, ես ապրում և սովորում եմ մայրաքաղաքում: Այս երազանքների քաղաքը շատ դժվարություններ ունի, որը հաղթահարելը բավական դժվար է: Հոգսերը շատ, շատ են՝ ուսման վարձ, վարձակալած բնակարանի վճար, տրանսպորտի վճար և այսպես շարունակ: Մայրաքաղաքում ամեն ինչ այնքան մատչելի չէ, ինչպես մարզերում:
Մյուս դժվարին հարցերից մեկն էլ հեռու լինելն է ծննդավայրից, ընկերներից, ընտանիքից:
Այսպիսի շատ խնդիրների առաջ կանգնած եմ ես, իմ ընտանիքը և ինձ նման շատ ուսանողներ: Այս հարցերի հակառակ կողմում պայծառ ու արևոտ շողեր կան, որը կոչվում է ուսանողական կյանք: Ուսանող լինելը մի մեծ բերկրանք է:
Եվ այսպես կյանքի մի դուռ էլ փակվեց և մյուսն էլ բացվեց` մեզ հրավիրելով մեկ ուրիշ աշխարհ, որը կոչվում է ուսանողական կյանք:
Բոլոր երազանքները իրագործվում են, ինչպես որ իմ երազանքը իրագործվեց, բայց երազանքը և իրականությունը իրարից շատ տարբեր են:

Իմ մանկությունը լի է զավեշտալի ու զվարճալի դեպքերով, կամ ինչպես ես եմ սիրում ասել. «Վտանգավոր, բայց կարևոր» դեպքերով:
Ես կարծում եմ, որ ազատությունը և մանկությունը որոշակիորեն փոխկապակցված են իրար «էլեկտրական» ամուր շղթաներով, սակայն վերջում լարերը կտրվում են, և մնում են միայն դիէլեկտրիկ (անհոսանք) հուշերը:
Սկսեմ նրանից, որ ես մեր տան ամենափոքրն եմ, և այդ է պատճառը, որ թե՛ փոքր տարիքում, թե՛ հիմա ընտանիքիս ողջ ջերմությունն ու հոգատարությունը պտտվում է իմ շուրջը, ինչպես մոլորակները` Արեգակի: Լավ… Ֆիզիկայից անցում կատարեմ դեպի իմ պատմությունը:
Երբ մայրիկս աշխատում էր դպրոցում (հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի էր) իմ և միջնեկ քրոջս խնամքի ու դաստիարակության գործում, տատիկիցս ու պապիկիցս բացի, իր փոքրիկ, բայց կարևոր ներդրումն է ունեցել ավագ քույրս:
Իմ մանկության մեջ վառ է մնացել այն պատկերը, թե ինչպես տատիկս ու պապիկս իրենց սիրելի նստարանին նստած ուշադրությամբ հետևում էին ինձ ու քույրերիս, որպեսզի մենք խաղալիս տան բակից դուրս չգայինք, որովհետև մեր տունը գտնվում էր կենտրոնական փողոցի վրա (ներկայումս ևս):
Այժմ սկսեմ պատմել ինձ հետ պատահած մի դեպք, որը մինչ օրս հիշում եմ ծիծաղով և ուրախությամբ: Հինգ, թե վեց տարեկան էի, երբ որոշեցի խախտել դաստիարակությանս «սահմանները»՝ փախչելով տանից` դառնալ ազատ և ինքնուրույն:
Աշուն էր: Եղանակը զով ու գեղեցիկ, արևը ջերմացնում էր երեկվանից էլ ավելի տաք, իսկ արևի փոքրիկ ճառագայթները բաց չէին թողնում սենյակս սողոսկելու և քունս խանգարելու հնարավորությունը: Արթնացա: Բացեցի աչքերս և սովորությանս համաձայն կանչեցի մայրիկիս.
-Մա՜մ, մա՜մ, ես զարթնել եմ:
Հագնվեցի, հետո լվացվեցի, նախաճաշեցի և ուրախ երգելով գնացի տիկնիկներս վերցնելու: Այդ օրը ես ստացա դրսում խաղալու հնարավորություն, իհարկե գտնվելով տատիկիս ու պապիկիս մշտական հսկողության տակ:
-Մամ, մամ, ինչքա՞ն կա դեռ մինչև քնելս,- հարցրի ես մանկական խանդավառված սրտով, սպասելով լավ պատասխանի:
-Դեռ երեք ժամ կա մինչ քնելդ, կարաս…
-Իսկ էտ շատ ա՞, այսինքն, լիքը-լիքը՞, մինչև վա՞ղը,- հարցրի ես, չթողնելով մայրս ավարտեր խոսքը:
-Հա, լիքը,- ասաց մայրս ժպտալով:
Իհարկե, ես չէի կարող հենց այդ րոպեին էլ դուրս գնալ խաղալու. իսկ ո՞վ էր իմ փոխարեն խանգարելու քույրերիս, ովքեր սովորում էին իրենց դասերը: Սակայն իմ կողմից վարած այս «քաղաքականությունը» ևս ուներ պատճառ՝ կանչելու քույրերիս, որպեսզի գային և խաղային ինձ հետ:
Հինգ վայրկյան, երկու րոպե, տասնհինգ վայրկայն, քսան րոպե, տասնութ վայրկյան, երեսուն րոպե, քսանհինգ վայրկյան, տաս րոպե… Ահա այսքան ժամանակ ես անիմաստ վազվզում էի տան մեջ, խանգարում՝ քույրերիս:
-Ու՜ֆ,- ասացի ես, խորը հիասթափություն ապրելով, որ ոչ մեկը ինձ հետ չի խաղում,- ես էլ կգնամ ու մենակ կխաղամ, բա~, երեխեք ջան,- ասացի ես ու դուռը փակեցի իմ հետևից: Դուրս եկա խաղալու: Տասը-տասնհինգ րոպե էր անցել, երբ բացվեց դուռը և լսվեց մայրիկիս քնքուշ ձայնը.
-Մարիամ ջան, հավաքի խաղալիքներդ, ներս արի, արդեն քնելուդ ժամն է:
Հիմա կզարմանաք, չէ՞, թե վեց տարեկանում ի՞նչ քնել, բայց այո՛, ես քնում էի մինչև դպրոց գնալս՝ յոթ տարեկանը, երևի սրանով էլ պայմանավորված է իմ չափից դուրս քնկոտությունը: Ինչևէ, այս լսելով դիմեցի կոկորդիս օգնությանը և բարձր բղավեցի՝ խախտելով տիրող լռությունը մեր բակում: Բոլորը թափվեցին դուրս, մտածելով, որ փորձանքի մեջ եմ ընկել, կամ ինչպես պապիկս էր ասում.
-Այ բալա, հոմ ԼՂՀ-ն չգրավեցին, որ էդպես ճչում ես,- և այս խոսքերը միշտ ավարտվում էին պապիկիս բարկությամբ:
Բայց չէ՛, ես ոչ փորձանքի մեջ էի ընկել, ո՛չ էլ փառք Աստծու, ԼՂՀ-ն էին գրավել, այլ ուղղակի զարմացել էի, չէ՞ որ լիքը ժամանակ ունեի, մի՞թե սպառվեց իմ ժամանակը:
Բայց ես չտխրեցի, մայրիկիս ասացի, որ խաղալիքներս հավաքեմ և կգամ, պապիկիս և տատիկիս ասացի, որ ներս գնան, թե չէ արևը կխփի գլխներին ու քթներից արյուն կգա (սեփական փորձովս): Համոզեցի բոլորին… Եվ ես առաջին անգամ փախա տանից, պարզապես արկածներ որոնելու համար: Բոլոր խաղալիքներս չէի կարող վերցնել. շատ-շատ էին, այդ պատճառով վերցրի իմ ամենասիրելի տիկնիկին՝ «Մեծ գլխանիին», քանի որ նրա գլուխը մարմնի համեմատ շատ մեծ էր, ես որոշեցի նրան այդպես կոչել: Վերցրի տիկնիկիս և փախա դեպի մեր հարևան Գառնիկ պապիկենց խոտի դեզի մոտ, որը շատ մեծ էր և տարօրինակ տեսք ուներ: Ահա և վերջ…
-Ես ազատ եմ, կարող եմ ամբողջ օրը խաղալ. էլ ոչ ոք չի ասի` արի քնելու, չարություն մի՛ արա, մի՛ խանգարի, խաղալիքներդ հավաքի, էս՛ արա, էն՛ արա,- մտածում էի ես:
Դուրս է գալիս մայրիկս տանից.
-Մարիամ, Մար… Ու՞ր ես:
Հաջորդեց պապիկս.
-Ու՞ր կորավ էս երեխեն, նոր ստեղ էր:
Իրարանցում, խառնաշփոթ, քաոս, դմփդմփոց էր տիրում մեր բակում: Հավաքվել էին մեր բոլոր բարեկամները, հարևանները, կարճ ասած, մեր բակում խորհրդի նիստ էր գումարվել. «Գտնե՛նք Մարիամին» խորագրով:
-Մարիամ ջան, դուրս արի, չես քնի,- լսվում էր մայրիկիս լացակումաց ձայնը:
-Հիմա, որ մութը ընկնի, էլ չենք կարա գտնենք,- ասում էր մեկը:
-Վա~խ, Աստված ջան, էս ինչ փորձանք էկավ մեր գլխին,- ենթադրում եմ, որ ասած կլինի պապիկս:
-Ի՞նչ ենք անելու,- ասում էր մեկ ուրիշը:
-Մա~ր, Մարիա~մ, արի դուրս, եկել ենք, որ խաղանք հետդ, համ էլ` Արսենն ու Ջուլիան (մորաքրոջս երեխաներն են) էլ են էստեղ: Բայց իզուր…
Ես խաղում էի «Մեծ գլխանիով», բայց սկսեցի հոգնել, որովհետև երկար ժամանակ է, ինչ նրանով էի խաղում և որոշեցի դուրս գալ և գնալ խաղալիքներիս հետևից: Տարօրինակ էր, բայց ինձ այդ ճանապարհը, որը 10-15 մ-ով էր հեռու ընկած մեր տանից, թվում էր աշխարհի ամենաերկար թունելը, որը չուներ ո՛չ սկիզբ, ո՛չ էլ վերջ: Ես մոլորվեցի…
Սկսեցի լաց լինել, բղավում էի՝ անվերջ գոռում.
-Մա՜մ, պա՜պ, ես ստեղ եմ, արեք` ինձ տարեք, վախենում եմ, մա՜մ, պա՜պ:
Արդեն մութն ընկնում էր, և ես վախենում էի և՛ մթությունից, և՛ այն մտքից, որ ինձ էլ չեն կարող գտնել, և ես կմնամ էդտեղ՝ սոված, ծարավ, առանց մամա-պապայի, տատիկ-պապիկի, քույրիկների: Սկսեցի խոսել, դիմելով ընտանիքիս անդամներին.
-Մա՜մ, բա ես մեղք չե՞մ, էստեղ էնքան մութ է, բա որ կորեմ, ինձ ուտեն, բա որ ես էլ ձեզ չտեսնեմ, բա որ… բա որ… Մերի, Արփինե, մամ, պապ, Ելեն մորքուր, Վրույր քեռի,- այսպես սկսեցի տալ մեր բոլոր բարեկամների անունները, նույնիսկ պապիկիս հայրիկի անունը, թե ինչո՞վ էր օգնելու այն ինձ, մինչև օրս չեմ կարողանում հասկանալ:
Կարծես մի վատ երազի մեջ լինեի, որը չէր ավարտվում: Այնքան էի լաց եղել, որ աչքերս իմ կամքիցս անկախ փակվում էին, և իմ կամքից անկախ էլ քնեցի:
Երբ արթնացա, արդեն տանն էի, չգիտե՛մ ինչպես: Միայն հիշում եմ թե ոնց էր ինձ մոտենում մայրիկս, բերելով՝ տաք թեյ և քաղցրավենիք (ի դեպ, ես քաղցրավենիք շատ-շատ եմ սիրում): Բան չէի կարողանում խոսել: Հավանաբար՝ շատ էի մրսել: Գրկում էի բոլորին, կարծես առաջին անգամ էի տեսնում նրանց: Ընտանիքիս անդամները նստել էին անկողնուս մոտ՝ փորձելով մխիթարել սարսափած սիրտս:
Մի քանի օր հետո իմացա, որ երբ լաց եմ եղել, հարևանիս աղջիկը լսել է ձայնս, բայց չի կարողացել հասկանալ. որտեղի՞ց է գալիս: Տեղեկացրել է ծնողներիս, ովքեր արդեն զանգահարում էին ոստիկանություն: Գալիս են ծնողներս, ինձ գտնում և տանում տուն:
Ահա իմ առաջին փորձը՝ ազատ և ինքնուրույն դառնալու համար կարող էր և այլ ավարտ ունենալ, օրինակ՝ որ ես հիմա տառապեի կլաուստրոֆոբիայով (վախ`փակ տարածությունից) կամ նիկտոֆոբիայով (վախ մթությունից): Սակայն հիմա չեմ տառապում այս հիվանդություններից և ո՛չ մեկով, այլ տառապում եմ ակրոֆոբիայով (վախ բարձրությունից) և արախնաֆոբիայով (վախ սարդերից): Ահա իմ մանկության ամենահիշարժան պատմություններից մեկը, որը իմ ողջ կյանքի ընթացքում չեմ մոռանա:

Ամենագեղեցիկ երաժշտությունը, որ լսել եմ կյանքում, անձրևի կաթկթոցն է տանիքի վրա և հատկապես այն ժամանակ, երբ նստած ես սարի օդայի (տնակ) լռության մեջ ու ամբողջ էությամբ սուզվում ես դրա մեջ:
Մանուկ ժամանակ հաճախ էի լինում սարում ու մինչև հիմա էլ սիրում եմ այնտեղի կյանքը: Սիրում եմ սարի հանգստությունը, անդորրը, լռությունն ու աղմուկը: Հիշում եմ` գրեթե ամեն գիշեր սարի տղաները դուրս էին գալիս օդաներից ու սկսում հարայհրոցը: Երբ առաջին անգամ ականատես և ունկնդիր եղա դրան, մի տեսակ սարսափ զգացի, բայց ինձ բացատրեցին, որ այդպես գայլերին են քշում: Դրանից հետո այդ «ծեսը» նույնիսկ զվարճալի թվաց ինձ:
Սարերում եմ տեսել ամենագեղեցիկ մայրամուտը. այդ ժամանակ եմ ես տեսել կյանքումս տեսած ամենամեծ արևը, չգիտեմ` պատճառը բարձրությունն էր, թե այն, որ ես էի շատ փոքր:
Սարում են ապրում տատիկս ու պապիկս, և թերևս սա է գլխավոր պատճառը, որ սիրում եմ սարում լինելը: Տատիկս ու պապիկս այնտեղ անասուն են պահում, պապս նաև մեղվաբուծությամբ է զբաղվում: Երբ փոքր էի, մորս հետ գնում էի նրանց մոտ ու շաբաթներով մնում, իսկ միջնեկ եղբայրս` Դավիթը, մեզնից մի շաբաթ շուտ էր գնում:
Հինգ տարեկան էի այն ժամանակ, երբ պատահեց այն դեպքը, որի մասին ուզում եմ պատմել:
Առաջին տարին էր, որ գնացել էի սար: Դավիթը ինձ ու մյուս եղբորս` Սարգսին, տարավ սարի «տեսարժան վայրերը» ցույց տալու: Զառիվերը բարձրանալով` հասանք մի տեղ, որը սարեցիները կոչում են Առյուծի քար: Վերադարձին Դավիթը մեզ խորհուրդ տվեց վազելով իջնել, որպեսզի շուտ տեղ հասնենք: Ինքը շատ հեշտությամբ վազելով մի րոպեում հասավ տեղ, մենք էլ հետևեցինք նրան: Բայց մի քանի քայլից հետո սկսեցինք գլորվել: Սարգսի բախտը բերեց. նրան բաժին էր ընկել հարթ ճանապարհ, իսկ ինձ` քարքարոտ: Երեսս ամբողջությամբ արյուն էր, և ամբողջ գիշեր չկարողացա քնել: Այդ օրը իր հետքը թողել է երեսիս վրա. հոնքիս վերևում նշմարվում է մի փոքրիկ սպի: Չնայած ցավոտ էր, բայց հիմա, երբ հիշում եմ, մտածում եմ, որ այդ ցավը փոքրիկ կաթիլներով ավելացնում է մանկությանս քաղցրությունը:

Քիմիայի ժամերը ավելի հետաքրքիր դարձնելու համար մենք մեր ուսուցչի գլխավորությամբ կազմակերպում ենք տարբեր «խաղեր», խմբային աշխատանքներ, դերերով խաղեր, և այսօրն էլ բացառություն չէր:
-Վաղը պատմություններ կբերեք քիմիայի մասին,- ասաց ուսուցչուհիս:
-Մե՞նք պետք է հորինենք:
-Այո, դուք: Հեքիաթներ կամ ինչ-որ հետաքրքիր պատմություններ:
Ես եկա տուն և անցա գործի…
«Լինում է, չի լինում մի թագավորական ընտանիք է լինում: Թագավորն ունենում է մեկ որդի: Ժամանակն էր ամուսնացնելու արքայազնին: Եվ մի օր՝ սովորական ամառային օրերից մի օր, թագավորը կանչում է իր մոտ արքայազնին:
-Տղաս: Ես արդեն մեծացել եմ, ի վիճակի չեմ կառավարելու երկիրս: Դու պետք է ինձ փոխարինես: Բայց միայն մեկ պայմանով…
-Էլի՞ պայման,- ընդհատեց հոր խոսքը արքայազնը,- ես ինչ ծնվել եմ` դու պայմաններ ես դնում իմ առջև: Բավակա՛ն է:
-Ձայնդ ցածրացրո՛ւ: Իմացի՛ր` ում հետ ես խոսում: Ծնկի՛ արի:
-Ներիր ինձ, հայր:
-Ես ամենահզոր թագավորն եմ: Ամենաուժեղ թթուներից մեկի լուծույթը՝ աղաթթուն: Իսկ քո մայրը լավ լուծիչ է՝ H20-ն: Մենք երջանիկ ընտանիք ենք, քանի որ դու մեր հետնորդն ես՝ մեզանից ստեղծվածը՝ քլորաջրածինը: Դու հզոր ես, ուժեղ, կարող ես քեզանով անել իմ թագավորությունում գտնվող ցանկացած աղջկա (HCl-ն ամենաուժեղ թթուներից է: Կարողանում է փոխազդել ցանկացած մետաղի հետ բացառությամբ լարվածության շարքում ջրածնից աջ գտնվող մետաղների): Ես քեզ կթագադրեմ միայն այն ժամանակ, երբ դու ինձ մոտ գաս քո ընտրյալի հետ:
-Թույլ տուր գնալ:
-Գնա՛:
Արքայազնը ուներ երկու թեկնածու: Սակայն նրանցից մեկը գտնվում էր այլ թագավորությունում՝ H2- ից աջ գտնվող թագավորությունում: Նրանց միջև կապն անհնար է: Իսկ այն մյուս աղջիկը իրենց թագավորությունից է, սակայն կա մեկ խնդիր. արքայազնը այս մեկին ուղղակի հավանել է, իսկ այն մեկին սիրում է:
Անցավ որոշակի ժամանակ: Եղավ հարսանիք` յոթ օր-յոթ գիշեր: Արքայազնը ամուսնացավ Al-ի հետ:
2Al + 6HCl = 2 AlCl3 + 3H2
Արքայազնի մտքերը
Ես ինչ հիմարն եմ: Կորցրեցի սիրելիիս գահի համար: Սիրում եմ նրան, նա էլ` ինձ, ես վստահ եմ: Ես կխնդրեմ մայրիկիս տալ ինձ կախարդական խմիչք, որն ինձ կփոխի:
Վերջ արքայազնի մտքերին:
Նա գնաց և մոր մոտից վերցրեց այն նյութը, որն իրեն կփոխեր
հիմնովին:
2HCl+ HgSO4 = H2SO4 + HgCl2
-Ես միևնույն է, ուժեղ թթու եմ (H2SO4(խ)): Ես հիմա կկարողանամ լինել նրա հետ: Պետք է շտապել,- նա դուրս եկավ պալատից և ուղևորվեց իր հրաշքի մոտ: Նրանց հայացքները հանդիպեցին միմիանց և…. (Գուշակեք ինքներդ): 2H2SO4+ Cu = CuSO4 + SO2 + 2H2O
Ահա և վերջ…