Երբ խոսում ենք ամուր պետության ու հզոր հայրենիքի մասին, բոլոր բանավեճերի ավարտին մի եզրահանգման ենք գալիս, որի հետ համակարծիք են շատերը. ամեն ինչ սկսվում է փոքր բաներից։
Ես աշակերտներիս մի անգամ ասացի, որ ըստ իս, ավելի լավ կլինի, եթե յուրաքանչյուրս մեր աշխատանքին մանրակրկիտ ու լրջորեն ուշադրություն դարձնենք, ոչ թե խելացի երևալու համար խոսենք բաներից, որոնց մասին բավարար գիտելիքներ չունենք։
Ամենից թանկ հայրենիքի մասին շքեղ բառեր հնչեցնելուց առաջ պետք է չմոռանանք, թե որտեղից սկսվեց նրա հանդեպ մեր անտարբերությունը։ Միգուցե այն պահից, երբ ուսուցիչը նախատում է աշակերտին կամ անբավարար գնահատական դնում, բայց աշակերտը անտարբեր է դրա հանդեպ։
Ես մտադիր եմ մանկավարժական փոքր խնդիրների անդրադառնալով, ապա դրանք հարթելով` գոնե մի փոքր նպաստել գալիք օրվա բարօրությանը։
Այսօր իմ ուշադրությունը զգալիորեն գրավեց մի հարց, որը ամենևին նոր չէ, բազմիցս քննարկվել է, բայց ի վերջո ունենք այն, ինչ ունենք։ Խոսքս վերաբերում է հանրակրթական դպրոցում կիրառվող գնահատման սանդղակին։ Կուզեի խոսել դրա բացասական, ապա դրական կողմերի մասին։
1. Անբավարար գնահատականները դպրոցներում կհեռացվեն, քանի որ երեխաները սթրես են ապրում դրանց պատճառով։
Շատերս ենք դպրոցական տարիներին հուզվել այն ժամանակ, երբ չենք ստացել մեր ակնկալած գնահատականը։ Ուսուցչին գոհացնելը ոչ միշտ է հեշտ եղել, բայց դա նույնքան բնական է, որքան այրող արևին հաջորդող անձրևը կամ փոթորկի ժամանակ սև ամպերով պատված երկինքը։ Իսկ ո՞վ է ասում, որ երեխան միշտ պետք է ստանա այն, ինչ կամենում է։ Դիցուք նրան հաջողվեց տասներկու տարի շարունակ հեռու մնալ գնահատականի սթրեսից, ու նա սկսեց մտածել, որ ինքը բոլորին հավասար է: Բայց մի՞թե այդ նույն երեխան չի հայտնվելու հասարակության այլ խմբում ու ի վերջո մի օր չի հասկանալու, որ իր գիտելիքները ինչ-որ առարկայից զիջում են մեկ ուրիշին կամ առավել են, քան մյուսներինը։ Այդ ժամանակ նո՞ւյնպես պետք է վերացնել ցածր գնահատականները, որ հասարակության մի մասնիկը դարձած` արդեն չափահաս մարդը, սթրես չապրի։
2. Գնահատականով երեխաների ինքնագնահատականը սխալ է ձևավորվում։
Երեխաները սխալ ինքնագնահատական չեն ունենա և իրենց ցածր կամ չափազանց բարձր չեն զգա, եթե նրանց բացատրենք, որ ամեն ինչ հարաբերական է. այսօր ես բարձր գնահատական կստանամ, վաղը` մյուսը։ Պետք է վերջ դրվի հավերժ գերազանցների և հավերժ ծույլերի մտածողությանը` երեխաներին բացատրելով գիտելիքի իրական արժեքը։ Ծույլ աշակերտը այլևս ծույլ չի լինի, եթե նրան խրախուսենք ու սկսի կարդալ գրականություն, ծանոթանա իրեն հետաքրքրող առարկաների մանրամասներին։ Գերազանց աշակերտը պետք է իմանա, որ ինքը սիրով ու նույնիսկ հաճույքի համար պետք է կատարի հանձնարարությունները, ոչ թե նիշերի համար։ Կարիք չկա անքուն գիշերներ անցկացնել և մանկական ջերմ խաղերը շրջանցել մեկ բալ բարձր ստանալու համար, չէ՞ որ «տասը» ուղղակի թիվ է, ոչ թե կատարելության համարժեք։
3. Գնահատականները անկարևոր են դարձել։
Գնահատականները իրականում երբեք էլ կարևոր չեն եղել։ Այնպես չէ, որ նախկինում երկու ստացող աշակերտը վատագույնն էր կամ դրանով նա կկործանվեր, բայց չէ՞ որ այն սթափեցնում էր աշակերտին։ Անբավարար գնահատականը շատ կարևոր դեր ունի դպրոցական սանդղակում, որովհետև հնարավոր չէ համաչափություն պահել այն դեպքում, երբ պետք է լինի միայն դրական նիշ։ Դա բնության օրենքներին դեմ գնալու նման բան է։ Անձրևների համար ոչ բոլորն են խելագարվում, բայց առանց տեղումների բնությունը ծարավ կմնա։
Շարունակելի…
