Կան երգեր, որ պարզապես անհասկանալի ձևով դառնում են չափազանց սիրված ու տարածված: Ավելին` ապրում են երկար տարիներ ու շարունակում խելագարության հասցնել (համենայն դեպս ինձ) ամեն անգամ ռադիոյով կամ որևէ մեկի հեռախոսից հնչելիս:

Այդ նյարդապատառ երգերի շարքին է պատկանում «I believe I can fly, I believe I can touch the sky» ստեղծագործությունը:

Այս անուղղելի անճաշակ երգը պատմում է մի մարդու մասին (այո, այո, դուք գուցե երբեք ուշադրություն չեք դարձրել, բայց այս երգն ունի տեքստ, որով հեղինակը մեզ որոշակի իմաստային ազդակներ է հաղորդում), որի կյանքում ամեն ինչ վատ էր, իսկ հետո նա ճանաչեց իսկական սերը և հասկացավ, որ կարող է թռչել, ու հերիք չէ թռչել, նաև կպչել երկնքին: Երկրորդ տան մեջ հեղինակը կրկին անգամ պատմում է, թե որքան վատ է եղել ամեն ինչ առաջ, պարզապես չափազանց վատ է եղել (խնդրում եմ ուշադրություն դարձրեք` ես համարյա բառացի թարգմանում եմ տեքստը, այո, այն իսկապես այդքան սարսափելի է), նա կորցրել է հավատը, իսկ հետո հանկարծ այնպես է ցատկել, որ ճըպ, կպել է երկնքին, ու անմիջապես ամեն ինչ դարձել է ավելի լավ:

Վերջում ևս յոթ անգամ կրկնվում է, որ հեղինակն իսկապես կարող է թռչել, և սույն փաստը ոչ մի կերպ չի կարող կասկածի ենթարկվել:

Էլ չեմ ասում երաժշտության մասին, որը պատիվ կբերեր ճամփեզրյա ռեստորանների ցանկացած երաժիշտի, և որի տակ ուզում ես վերցնել աքցանն ու դանդաղ քաշել բոլոր ատամներդ: Եվ, չգիտես ինչու, այդ երգը բոլորը սիրում են: Բազմաթիվ երգիչներ իրենց հերթին կատարում են այն, իսկ երբ ինչ-որ ռոմանտիկ դշխուհի-մատուցողուհի միացնում է այս դժոխային արիան սրճարանում, բոլոր հաճախորդները սկսում են ձայնակցել այնպիսի ոգևորությամբ, ասես եկել են «Ռեդ Հոթ Չիլի Փեփերսի» կենդանի համերգին: Ու ձայնակցումը հիմնականում հնչում է այսպես. «Հ-մ, հ-մ, հ-մ» (սա առաջին տունն է. այն, բնականաբար, ոչ ոք անգիր չգիտի, թեև յուրաքանչյուր ձայնակցող այս երգը միլիոն անգամ լսել է), իսկ հետո, երբ վրա է հասնում կրկներգի պահը, ձայնակցողը ամբողջ կիրքը հավաքում է թոքերում, դեմքին հաղորդում տանջված կուպիդոնի արտահայտություն, ու ծանր հևում. «I believe I can fly», իսկ «I believe I can touch the sky» տողի վրա նրա առաջ պարզած ափերը ակամայից տարածվում են աջ ու ձախ, ասես նա իսկապես հավատացել է, որ հիմա կթռչի: Եվ, ինչն ամենացավալին է, ձայնակցողներից յուրաքանչյուրը հոգու խորքում վստահ է, որ այս երգը հենց իր կյանքի մասին է: Ու քանի որ աղջիկների շրջանում այս ստեղծագործությունն ավելի սիրված է, նրանք էլ ավելի մեծ ոգևորությամբ են ձայնակցում երգչին, քանի որ գրեթե յուրաքանչյուր հայ աղջիկ վստահ է, որ ինքն ամենադժբախտն է աշխարհում, և տեսել է ամեն տեսակ ցավ ու տառապանք: Բայց մի օր նա կբացի թևերն ու կսավառնի դեպի երկինք, ու կլինի երջանիկ:

Իսկ ամենաանտանելին այն է, որ երբ երգը վերջապես ավարտվում է, ու մարդ հանգիստ շունչ է քաշում, այն հանկարծ նորից են միացնում, որովհետև մատուցողը դեռ վայրէջք չի կատարել ու երկրորդ պտույտի թույլտվություն է խնդրում դիսպետչերից:

Բարև բոլորին: Բարև նրանց, ովքեր միշտ ժպտում են: Ժպտում են առանց պատճառի ու շրջապատում երբեք չեն թուլանում:

Ամենաջերմ բարևներս նրանց, ովքեր կարողանում են չժպտալ:

Ու թերևս մեզանից յուրաքանչյուրն ունի այդ շնորհը, բայց քչերն են, որ  կարողանում են ժպտալ, բարությամբ ապրել: Ու քչերն են, որ կարողանում են բարություն տարածել:

Իրականում կյանքն ալիքոտ ծով է, ու այդ ալիքների մեջ մենք ինքներս մեզ ենք փնտրում։

Համառություն, ուժ, կամք, քաջություն  ու առասպելական հզորություն է պետք, որ դիմակայենք ալիքների հզոր հարվածին:

Մեզ շրջապատում են մարդիկ, որոնց հետ  մենք ամբողջանում ենք, որոնց հետ միայն կդիմակայենք հենց այն ալիքին, որի մեջ մենք ձուլվում ենք:

Ապրելու համար պետք է պայքարել: Պայքարելու համար՝ ունենալ կամքի ուժ ու տիրապետել ուրախ լինելու նուրբ արվեստին: Հոգում եղած դատարկությունն ու տխրությունն ամփոփել դրական շրջապատում:

Ապրենք, արարենք, ստեղծագործենք, բայց երբեք չմոռանանք ժպտալու մասին:

Հ.Գ.երևի պիտի սկզբից ներկայանայի:

Ես Նոյան եմ: Սովորական աղջիկ եմ, ով պատրաստվում է ընդգրկվել ապագա ամենաժպտերես բժշկուհիների շարքում: Ժպիտով եմ սովորելու: Մանկությանս ամենաժպտուն երազանքը ուրախ եմ իրականացնելու:

Առաջին անգամ որոշեցի  տպավորություններովս կիսվել քեզ հետ։ Ուզում եմ խոսել իմ ամենաշրջադարձային  շաբաթվա մասին։

Ինչպես արդեն գիտեն իմ բոլոր ընկերներն ու ծանոթները, ես շատ, չափազանց շատ եմ սիրում մասնակցել դասընթացների, մրցույթների, ճամբարների, այդ թվում նաև զանազան կամավորական ծրագրերի, և սա բացառություն չէր։

Դեռ մայիս ամիսն էր․․․ Ընկերուհուցս ստացա նամակ․ «Լի՜լ, մենակ իմանաս` ինչ եմ գտել մեզ համար: Նոր ծրագիր է, արի մասնակցենք, էլի: Շատ հավես կանցնի, անկեղծ եմ ասում»։ «Վա՜յ, էս ինչ հրաշալի միտք ա, արի փորձենք, գուցե ստացվի»։

Ու մի ամբողջ օր մեծ ոգևորությամբ մայրիկիս պատմում էի, թե ինչ եմ ուզում անել։

-Մա՜մ, այ մա՜մ, տես ինչ լավ հնարավորություն ա, ձեռքիցս պիտի բաց չթողնեմ: Ցանկությունս մեծ ա։

-Եթե ցանկանում ես, ապա պետք է փորձես,-ասաց մայրիկս։

Ու ես լրացրեցի մասնակցության դիմում-հայտը։ Շատ լավ եմ հիշում այդ  օրը՝ հուլիսի 19-ն էր, երբ էլեկտրոնային հասցեիս հաղորդագրություն եկավ․

-Սիրելի՜ Լիլիթ, ուրախությամբ հայտնում ենք, որ Դուք հաղթահարել եք․․․

Ու ինձ սպասվում էր երկրորդ փուլը՝ հարցազրույցը, որին պետք է մասնակցեի հուլիսի 8-ին Երևանի ՀԵՀԵՄ Կենտրոնական գրասենյակում։

Օգոստոսի 7-ին Տաթևից հասա Երևան ու հաջորդ օրը, որին այդքան շատ էի սպասում, գնացի այդ հարցազրույցին։ Ճանապարհին մեքենան փչացավ, ստիպված մեկ այլ մեքենա փնտրեցինք ու հասանք Սուրբ Աննա եկեղեցու բակ և փոքր-ինչ ուշացած մտանք գրասենյակ։ Մեկ շաբաթ անց նորից նամակ ստացա, որտեղ ասացին, որ անցել եմ ու օգոստոսի 12-18-ը որպես կամավոր պետք է մեկնեմ Հաղարծին։

Այնքա՜ն շատ էի սպասում այդ օրվան:

Մինչ գնալս արդեն նյութերն ուղարկել էին, և ցուցակում գրված էր, որ ես գիդ եմ։Այնքան էի աշխատել նյութի վրա, որպեսզի ինչքան հնարավոր է լավ ներկայացնեմ Տավուշն ու նրա հոգևոր կենտրոններից մեկի՝Հաղարծնի հարուստ պատմությունն ու մշակույթը։

Եկավ այդ օրը: Գնացի, ու չեք պատկերացնի, թե ինչքան հավես ու լավ օրեր անցկացրեցի այնտեղ, հագեցած տարբեր դասերով․ երգի, ազգային պարերի, հոգևոր զրույցների, խաչքարագործության․․․ Ու էլի լիքը այսպիսի հետաքրքիր բաներով։

Առաջին օրը լիքը-լիքը ծանոթություններ եղան, և ձեռք բերիցի նոր ընկերներ Հայաստանի տարբեր ծայրերից։ Այնքան լավն էին բոլորը: Ապրում էինք 80 հոգով մի մեծ ընտանիքի պես։ Իրենք եղան իմ մեծ ու տաղանդավոր ընտանիքը, ու ես շատ եմ կարոտում նրանց։ Մենք շարունակում ենք պահել այն ընկերական կապը, որ ստեղծվեց այս ծրագրի շրջանակներում։

Յուրաքանչյուր խումբ ուներ պատասխանատուներ, ու հենց խմբերի միջև բաշխված էր աշխատանքը։ Ամեն մեկիս պարտականությունն էր լավ կատարել մեր աշխատանքը, քանի որ ողջ փառատոնի կազմակերպումն  ու լավ ընթացքը մեզնից էր կախված։

Երբ ունենում էինք ազատ ժամանակ, հետաքրքիր խաղեր էինք կազմակերպում։ Երգում էինք, պարում ու նոր կյանքի շունչ էինք հաղորդում ՍԻՐՈ ՔԱՂԱՔԻՆ։

Մի օր Մարիամի ու Նունեի հետ նստած որոշեցի, որ պետք է կիթառ նվագել սովորեմ։ Ու Մարիամը մեծ սիրով ինձ մի քանի ակորդ սովորեցրեց։ Երբեք չեմ մոռանա կիթառի առաջին ուսուցչուհուս։

Այնքան շատ բան կա պատմելու, բայց ուզում եմ սահմանափակվել այսքանով ու ասել․ Հաղարծնի շաբաթն ինձ համար մի ուրիշ ու աննկարագրելի շաբաթ էր։ Այն ինձ հնարավորություն տվեց կյանքին նայել աշխարի բոլոր կողմերից, երբեք չընկճվել ու չվախենալ արվեստի հետևորդը լինել, գտնել ինձ իմ ապագա մասնագիտության մեջ, ու ամենակարևորը, Հաղարծինն ինձ տվեց թևեր՝ երազանքների հետևից շարժվելու։

Ֆիզիկայում ջերմափոխանակությունը տեղի է ունենում 3 եղանակով ՝ ջերմահաղորդում, ճառագայթում և կոնվեկցիա:

Կյանքում կա ևս մեկը ՝ ԺՊԻՏ։

Ժպիտի մասին հազարավոր նյութեր կարդացած կլինես, հազար ու մի հաճոյախոսություն լսած կլինես, որ քեզ, հա, հենց քեզ, ժպիտը շատ է սազում ու, որ ժպիտով ուրիշ ես, բայց  մեկ է, քայլում ես փողոցով լուրջ ու երբեմն էլ մռայլ դեմքով։ Իսկ մի՞թե քայլելիս ոչ մի ժպտալու առիթ չես որսացել…

Խնդիրները, այդ բարդ ու անլուծելի թվացող խնդիրները, շատ են ոչ միայն ֆիզիկայում,այլ նաև կյանքում։ Քեզ թվում է, թե դրանք անլուծելի են, բայց երբ սկսում ես մեկ քայլ առաջ գնալ, զգում ես, որ լուծել ես արդեն, ու լուծածդ հեչ էլ բարդ չէր: Եվ անմիջապես նորն ես գտնում՝ էլ ավելի խրթին, դժվար։ Կյանքում էլ է նույնը: Փոքր տարիքում ստուգողական գրելն էր բարդություն թվում կամ էլ մայրիկին համոզելը, որ թողնի բակ իջնես։ Հետո բարդ էր թվում բուհ ընդունվելը, հիմա հիշում ես՝ «ինչ լավ օրեր էին, ինչքան աշխատանք եմ կատարել, ինչ խելացի եմ», և այդպես շարունակ:

Կյանքի իմաստն էլ հենց այդ խնդիրները լուծելն է, որից հետո զգում ես, որ դրանք խնդիր չէին՝ այլ ուղղակի վարժանք` հաջորդ քայլերը հեշտությամբ հաղթահարելու համար։ Բայց եթե փորձես հենց հիմա ժպտալ, ի սրտե, հոգով, կկարողանա՞ս խնդիրը հիշել, որի պատճառով մռայլ էիր քայլում այսօր փողոցով, չէ՞ որ անձրևը արևային էր։

Փոքր ժամանակ գիշերով իջնում էինք բակ ու բարձր-բարձր տրանսֆորմերներին էինք կանչում: Իհարկե, մեզնից ոչ-ոք էլ չէր հավատում, որ Օպտիմուս Փրայմն ու Բամբլբին իրար գրկած երկնքից իջնելու են, բայց ուզում էինք հավատալ: Երևի սա իմ կյանքի առաջին ինքնախաբեությունն էր, ընդ որում` խմբակային:

Տրանսֆորմերներից հետո Հոգվարթսից նամակի էինք սպասում, հետո պահարաններն էինք փորփրում`Նարնիան գտնելու հույսով:

Լուսանկարը` Սուսաննա Գրիգորյանի

Փոքր ժամանակվանից շատ բան չի փոխվել: Երևի միայն սեփական անկրկնելիության զգացումն է կորել, ու սկսել ենք ավելի իրական, մարդկային բաների սպասել` Նոր տարուն, արձակուրդներին, քննությունների ավարտին, Հոգվարթսի մեծական մասնաշենքի բացմանը: Հիմա հասկանում ենք, որ եթե Օպտիմուս Փրայմը գալու էլ լիներ, դժվար միլիոնավոր երեխաներից հենց մեզ ընտրեր: Կամ ասենք թե ընտրեց, հետո՞: Էլի խոսակցությունը չէր ստացվելու, անհարմար լռություն կլիներ, վերջում էլ հրաժեշտ տալիս չէինք կողմնորոշվի գրկե՞լ,  թե՞ ուղղակի ձեռքով անել:

Երևի հենց այս ու բազմաթիվ այլ պատճառներով է, որ էլ ավտոբոտներին ու դեսեպտիկոններին չենք սպասում: Բայց ամեն անգամ, երբ սկսում եմ ինձ համոզել, որ ճիշտ մասնագիտություն եմ ընտրել, հիմա ճիշտ ճանապարհին եմ, հենց այնտեղ եմ, ուր պետք է լինեի, ակամայից հիշում եմ, թե ոնց էինք գիշերով Տրանսֆորմերներին սպասում: Չէինք հավատում, որ գալու են, բայց շատ էինք ուզում հավատալ:

Ողջույն հարազատս կամ գուցե ընկերս, կամ գաղափարակիցս: Չգիտեմ:

Առաջին անգամ որոշել եմ կիսել մտքերս քեզ հետ: Մի քանի ամսվա մտքերս հավաքել ու եկել եմ քեզ պատմելու:

Մի քանի տարի մտածելուց ու մի քանի մասնագիտությունների վրայով անցնելուց հետո (իրավաբան, լրագրող և այլն) որոշեցի, որ մանկության երազանքս անփոփոխ է: Այն է` դառնալ թարգմանչուհի: Չկարծեք, թե հեշտ կայացրի այս որոշումս: Որոշմանս կայացման օրվանից կարծիքներ էի լսում.

-Օտար լեզու յուրաքանչյուր մասնագետ էլ պետք է իմանա:

-Մի նորմալ մասնագիտություն չկա՞, որ ընտրես:

-Որ ավարտես` ի՞նչ ես աշխատելու, գոնե մտածե՞լ ես:

Ու ես հիասթափվել էի մինչև հոգուս խորքը: Չէի ուզում շարունակել պարապմունքներս, չէի ուզում շփվել մարդկանց հետ, բոլոր մասնագիտություններից զզվում էի: Բարեբախտաբար երկար չտևեց այս չարաբաստիկ շրջանը: Ես հասկացա, որ այո, ես ուզում եմ ընդունվել հենց օտար լեզուների ֆակուլտետը: Այո, ես գիտակցում եմ, թե հետո ինչ եմ աշխատելու ու իմ շրջապատի հարցերի պատասխանը գործնական կերպով կապացուցեմ մի քանի տարի հետո:

Ասեմ նաև, որ բիզնես ծրագրեր ունեմ, որոնք նույնպես իրականացնելու եմ: Եվ վերջապես, կապ չունի` բժիշկ ես, ծրագրավորող, թե կոշկակար: Յուրաքանչյուրը գիտակ է իր գործում, իսկ հասարակությունը հասարակություն չէ առանց լավ մասնագետի:

Ամենավերջում ուզում եմ ասել, որ երբեք մի հրաժարվեք ձեր նպատակներից հանուն որոշ մարդկանց ցանկության: Ու կապ չունի` այդ մարդը ծնողդ է, ընկերդ, թե մեկ ուրիշը, միշտ գնացեք ձեր նպատակների հետևից:

Եվ որովհետև ես բարդ եմ, երբեմն ես իմ կամքին հակառակ՝ բարդացնում եմ ամեն ինչ։ Եվ որովհետև ինձ նույնպես չեն հավատում ու վստահում՝ երբեմն իմ կամքին հակառակ, ես նորից ոչնչի և ոչ մեկի չեմ հավատում։ Եվ միգուցե դու իմ ընկերն ես, և միգուցե ես քեզ հետ երջանիկ եմ՝ ներիր, բայց իմ կամքին նորից հակառակ, ես կանեմ հիմար քայլեր, ու դու կմտածես, թե ես անկեղծ չեմ։ Բայց ես չեմ կարող քեզ վստահել, եթե չեմ վստահում նույնիսկ ինձ։ Չեմ կարող հասկանալ քեզ, եթե չգիտեմ, թե ով եմ ես ինքս, ինչ եմ զգում ու ինչ եմ անում։ Իրականում ինձ էլ, քեզ էլ ոչ ոք չի հասկանա, որովհետև դու քո ցավով ես ապրում, իսկ ես՝ իմ։ Ու չնեղանաս, չտխրես, եթե քեզ հետ կոպիտ լինեմ։

Ես անորոշ եմ, հոգնած, չհասկացված, դու ինձնից ճշմարտություն ես պահանջում, էներգիա ու անկեղծություն, իսկ ես ոչինչ չունեմ քեզ տալու, բացի իմ կամքից հակառակ՝ տխրություն, տրամադրության անկում: Ես դա նորից չեմ հասկանա, որովհետև անորոշ եմ և կորած իմ մտքերում։ Կորած այնքան, որ չեմ գտնում, թե որտեղ եմ մի պահ անհետանում, հետո հայտնվում մյուս մտքի անկյունում ու վերադառնում։ Բայց որտե՞ղ եմ վերադառնում: Իմ կամքին հակառակ ու իմ կամքից անկախ՝ վերադառնում եմ իրականություն, որն ինքնին մտքերի լաբիրինթոս է, կամ խորտակվում ու անհետանում եմ իմ ներքին աշխարհում, որը նորից մտքերի պահոց է։

Ինձ կրծում են ներսից, իսկ դու ուզում ես, որ ես հավատամ, թե կվերականգնվեմ։ Ես միգուցե վերադառնամ, ու միգուցե կրծված մասերն ավելի պոկեմ, որ դու մտածես, թե պատռվածքն ուղիղ է, բայց տես, դու նորից ինձ սխալ ես հասկանում ու դու նորից ինձ չգիտես։ Գիտես, թե ես գիտե՞մ։ Ես էլ չգիտեմ, թե ինչպես կրծվեցի ներսից, ինչպես կրծվածն ավելի մեծ ցավով պոկեցի, որ դու մտածես, թե ուղիղ եմ պոկված։

Գիտակցում եմ, որ երբեմն անտանելի եմ, չհասկացող, անհետաքրքիր, բայց տես, դու չգիտես, թե ինչու եմ ես այսպիսին, բայց դու ինձնից նեղանում ես, ու առանց հասկանալու՝ նորից հեռանում ու ինձ մենակ թողնում։ Իսկ ես չեմ նեղանում, որ ինձ մենակ թողեցիր, որովհետև ծնվել եմ մենակ ու լաց լինելով, բայց հիմա մենակ եմ նորից, պարզապես բարձրաձայն չեմ արտահայտվում խնդիրներիս ու բողոքներիս մասին։ Ու ինչո՞ւ պետք է նեղանամ, եթե դու ինձ չես հասկանա ու հոգնում ես իմ հոգնած տեսակից։

Վախենում եմ խոսելուց, արտահայտվելուց, անկեղծ լինելուց, որովհետև վախենում եմ, որ կկորցնեմ այն, ինչ ունեմ։ Ինքս ինձ հարցնում եմ, թե ինչ պետք է լինի, որ իմ իրականությունը փոխվի, ու ես կորցնեմ։ Քանի որ ես վախեցա ու քանի որ այդպես էլ ոչինչ չասացի՝ վախերս արդարացան, դարձան իրական, ու ես կորցրի, ես նորից՝ իմ կամքին հակառակ, կորցրի պահը, անկեղծությունս, վստահությունդ ու երևի, նաև քեզ… Ստացա նոր միտք, որը խճճվեց, ինձ նորից ձգեց ու հասցրեց իմ ներսում ապրող էն մտաշխարհին, որտեղ խորտակվում եմ ու գտնում կոտրված նավակներ…