«Մանանա» կենտրոնի կինոստուդիայում արդեն մեկ ամիս է Հայ Կամավորների Միության նախաձեռնությամբ Պաբլո Գարսիա Կոնդեն և Մեհրդադ Եղբալին անց են կացնում կինոյի դասընթացներ: Այսօր ես կզրուցեմ Պաբլոյի հետ:

-Բարև Ձեզ, կներկայանա՞ք։

-Բարև։ Ես Պաբլոն եմ, Իսպանիայից։ Հայաստան եկել եմ կամավորական աշխատանքով զբաղվելու։ Բարսելոնայում “Dart” ֆիլմերի փառատոնի համակարգողներից եմ։

-Ինչպե՞ս որոշեցիք  կամավոր դառնալ։

-Կամավորությամբ արդեն զբաղվել էի ուրիշ երկրներում, օրինակ՝ Իսպանիայում, Էկվադորում, այդ պատճառով արդեն ծանոթ եմ այս ոլորտին։ Կամավորությունը նոր փորձ ձեռք բերելու և նոր երկիր, նոր մշակույթ, նոր մարդկանց բացահայտելու հրաշալի տարբերակ է։ Այն միշտ սովորելու հետաքրքիր պրոցես է։

-Ինչո՞վ եք զբաղվում Հայաստանում։

-Տվյալ պահին կամավորություն եմ անում այստեղ՝ «Մանանայում» և Թումոյում։ Թումոյի հետ համագործակցությունը վերջերս եմ սկսել։ Կինոյի պատմության վերաբերյալ դասընթացներ եմ վարում։ Պատրաստվում եմ համագործակցել նաև KulturDialog-ի հետ։ Բացի դրանից՝ մի ծրագիր ունեմ կոլեգաներիս՝ կամավորների հետ․ պլանավորում ենք կարճամետրաժ ֆիլմ նկարել։ Ծանրաբեռնված եմ, բայց ուրախ եմ, որ այստեղ եմ։

-Ծանո՞թ եք հայկական ֆիլմերին։

-Հայկական այն ֆիլմերի ցանկը, որ դիտել եմ, ցավոք սրտի շատ ավելի կարճ է, քան այն ֆիլմերի ցանկը, որ կցանկանայի դիտել։ Դիտել եմ Փարաջանովի «Նռան գույնը», «Մոռացված նախնիների ստվերները» ֆիլմերը։ Դրանք շատ եմ հավանել։ Անպայման ծանոթանալու եմ Արտավազդ Փելեշյանի ֆիլմերին, Փարաջանովի ստեղծագործական կյանքին, դիտելու եմ նրա մնացած ֆիլմերը։

-Իսկ ինչո՞ւ ընտրեցիք հենց Հայաստանը։

-Հայաստանին արդեն ծանոթ էի, առաջին անգամը չէ, որ այցելում եմ։ Երեք տարի առաջ եղել էի այստեղ, «Ոսկե Ծիրան» կինոփառատոնի ժյուրիի կազմում էի։ Ապրել եմ նաև Վրաստանում։ Երկար ժամանակ ցանկանում էի վերադառնալ այստեղ, ավելի լավ ծանոթանալ մարդկանց ու տեղի մշակույթի հետ։ Հարմար հնարավորությունը տեսնելով՝ միանգամից օգտվեցի դրանից։ Հիմա փորձում եմ բոլոր առավելություններն օգտագործել, ճանապարհորդել երկրի ներսում, ազատ ժամանակս օգտագործել ամեն ինչին լավ ծանոթանալու համար։

-Արդեն հասցրե՞լ եք հանդիպել ինչ-որ դժվարությունների այստեղ։

-Դե․․․ Առաջինը՝ լեզուն (տխուր դադար): Երևի թե գլխավոր բարդույթը սա է։ Առօրյադ բարդանում է, երբ չես կարող ազատ հաղորդակցվել մարդկանց հետ խանութներում, փողոցում, ավտոբուսում։ Բայց կարողացել եմ հարմարվել արդեն։ Բացի դրանից՝ շատ դժվարությունների չեմ հանդիպել։ Այստեղ մարդիկ շատ նման են մեզ՝ իսպանացիներիս։ Կան մի քանի բաներ, որոնք չեմ հավանում, օրինակ՝ տրանսպորտը, բայց արդեն հարմարվել եմ։

-Իսկ ի՞նչն եք հավանել Հայաստանում։

-Մարդկանց։ Տարբեր իրավիճակների եմ առնչվել, բայց նրանք ինձ միշտ լավ են վերաբերվում։ Նաև կարիերա կառուցելու բազմաթիվ հնարավորություններ ունեմ Հայաստանում։ Ես այստեղ ուղղակի կամավոր եմ, սակայն իրավունք ունեմ անելու գրեթե ամեն ինչ, ինչ կցանկանամ։ Այստեղ ազատ եմ։

-Ունե՞ք նախընտրելի վայրեր Հայաստանում։

-Կարո՞ղ ենք Արցախը հաշվել։

-Իհարկե։

-Ուրեմն Արցախը։ Դեպի Արցախ կատարած ճանապարհորդությունս հրաշալի փորձառություն էր։ Նաև` Խոր Վիրապը։ Չնայած, որ բոլոր ոչ աշխատանքային օրերին այցելում եմ Հայաստանի տեսարժան վայրերը, Խոր Վիրապը դեռ իմ սիրելին է։

-Ի՞նչ միջմշակութային տարբերություններ եք տեսնում Ձեր հայրենիքի և Հայաստանի միջև։ Արդեն հարմարվե՞լ եք դրանց։

-Քաղաքի մասին առաջին տպավորությունը գույնն է, որը իմ կարծիքով մշակութային տարր է Երևանի համար։ Նման յուրահատուկ գունավորում ունենք նաև Իսպանիայում, այնպիսին, որ բնորոշ է միայն մեր երկրին։

Ինչպես արդեն ասացի՝ մարդիկ իրար շատ նման են երկու երկրներում։ Մի քանի փոփոխություններ կան իմ առօրյա կյանքում։ Ինչքանով որ հասցրել եմ նկատել, այստեղ օրենքները ոչ միշտ են պահպանում։ Օրինակ՝ գիտեմ, որ Հայաստանում շատ ավտովթարներ են լինում, հաճախ մարդիկ վնասվածքներ են ստանում այն պատճառով, որ ամրագոտին չեն կապել։ Բայց նստում ես երթուղային տրանսպորտ և տեսնում ես, որ վարորդները չեն գցում ամրագոտին։ Իսկ ճանապարհային ոստիկանները ոչինչ չեն ձեռնարկում դրա դեմ։ Կարծում եմ՝ ճանապարհային կանոններին պետք է ավելի խիստ վերաբերվել։ Կամ տեսնում ես ավտոբուսում նշան, որն արգելում է ծխել կամ հեռախոսով խոսել, բայց վարորդը և՛ ծխում է, և՛ հեռախոսով խոսում։ Այս ամենը շոկային է ինձ համար։

-Հասցրե՞լ եք ձեռք բերել ընկերներ։

-Այո՛։ Նախորդ փորձառությունից արդեն ծանոթ էի այստեղ մի քանի հոգու հետ։ Ամեն շաբաթ մենք ուղևորություններ ունենք մեր կազմակերպության հետ (AVC), և ես հնարավորություն ունեմ հանդիպելու տեղացիներին, նաև մարդկանց այլ երկրներից։ Սիրում եմ ծանոթանալ նոր մարդկանց հետ ճանապարհորդելիս։ Արդեն ընկերներ ունեմ Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից, Իրանից։

-Հայաստանում անցկացրած ժամանակն ու այստեղ ձեռք բերած փորձառությունը ինչպե՞ս են Ձեզ օգնելու ապագայում։

-Արտասահմանում ապրելը կյանքի փորձ է առաջին հերթին։ Բացահայտում ես ինքդ քեզ, սովորում ես ապրել առանց օգնության, ինքնուրույն։ Սա օգնում է քեզ կյանքում աճել որպես անհատականություն։ Հայաստանում անցկացրած ժամանակս օգնում է ինձ կայանալ որպես մասնագետ։ Բոլոր կառույցները, որոնց հետ համագործակցում եմ, փորձառությունները, որոնք ունենում եմ իրենց ներդրումն ունեն այդ գործում։ Սա անընդհատ կրթական պրոցես է, որը ես սիրում եմ։ Երիտասարդներն այստեղ ունեն իրենց մտքերն արտահայտելու ազատություն։ Այստեղ շատ են տարաբնույթ փառատոններն ու ցուցահանդեսները։ Այստեղ տեսնում եմ մշակույթը, արվեստն ու ակտիվությունը զարգացնելու եռանդ։ Եվ ես ինձ շատ լավ եմ զգում այս միջավայրում։

-Արդեն որոշե՞լ եք՝ ինչ եք անելու կամավորական աշխատանքներն ավարտելուց հետո։ Մնալո՞ւ եք Հայաստանում, թե՞ տեղափոխվելու եք մեկ այլ երկիր։

-Դեռ երկար ժամանակ այստեղ եմ լինելու՝ 7 ամիս։ Սակայն չեմ կարող գնալ, երբ հոգնեմ, կամ ավելի երկար մնալ։ Առաջնորդվում եմ պլանով։ Պլանավորում եմ դոկտորական թեզի պաշտպանություն (PhD) կինեմատոգրաֆիայի ոլորտում։ Դա իմ գլխավոր նպատակն է։ Պլանավորում եմ դա անել նաև արտասահմանում։ Կցանկանայի նաև Կանադա այցելել։ Չգիտեմ։ Երևի կշարունակեմ ճանապարհորդել։

Լուսանկարը` Վիկտորիա Թադևոսյանի

Փետրվարի 2-ին Կոտայքի մարզի Չարենցավան համայնքի Արզական վարչական տարածքի չորս երիտասարդների՝ եղբայրներ Արծրուն և Արտյոմ Հովհաննիսյանների, Արման Խաչատրյանի և Աբգար Իսահակյանի նախաձեռնությամբ գյուղի սկզբում՝ բարձունքի վրա տեղադրվել է 5 մետր երկարությամբ և 2-3 մետր լայնությամբ լուսեղեն խաչ: Խաչն ունի շուրջօրյա՝ 24-ժամյա լուսավորություն և առավել տեսանելի է երեկոյան ժամերին։

Այս մասին զրուցեցի լուսե խաչը տեղադրող եղբայրներից մեկի՝ Արտյոմ Հովհաննիսյանի հետ: Նա ասաց, որ խաչի ընդհանուր մտահաղացումն իր մեծ եղբորինն է՝ Արծրուն Հովհաննիսյանինը, նաև նշեց, որ Արծրունը որևէ խորհրդանշական երազ չի տեսել, այլ ուղղակի իր մտքով անցել է այսպիսի հետաքրքիր խաչ պատրաստել։

Լուսանկարը` Վիկտորիա Թադևոսյանի

-Իսկ մեզ մնում էր միայն աջակցել և օգնել…

Արտյոմ Հովհաննիսյանն ասաց, որ իրենց աջակցել է նաև Արզականի վարչական տարածքի ղեկավար Լիպարիտ Մարգարյանը, որից շնորհակալ են ամեն ինչի համար:

Արտյոմ Հովհաննիսյանը նշեց նաև, որ երկու-երեք ամիս տարվել են նախապատրաստական աշխատանքներ, աշխատանքների ընթացքում անընդհատ ինչ-որ մի բան պակասում էր կամ խանգարում՝ մասերի հետ կապված։

-Ավելի քան երկու ամիս աշխատել ենք, մեկ օրում հավաքել խաչը։ Այդ օրը ինչ-ինչ պատճառներով չկարողացանք տեղադրել, բայց հաջորդ օրը՝ փետրվարի 2-ին, 23:00-24:00 ընկած ժամանակահատվածում չորս հոգով տեղադրել ենք խաչը:

-Հետագայի հետ կապված էլի՞ անելիքներ ունենք, թեկուզ հենց մեր միջոցներով, կավելանա՞ն խորհրդանշական եռագույն լույսերը՝ կարմիր, կապույտ, ծիրանագույն:

-Չգիտե՛մ, պետք է, որ լավ լինի…

Իսկ իմ հարցին, թե արդյոք խաչն ունի որևէ խորհրդանշական անվանում, Արտյոմ Հովհաննիսյանն ասաց․

-Խորհրդանշական անվանում չունի, փոխարենը, երբ մեզ հարցնում են՝ ո՞ւր եք, ասում ենք՝ խաչի մոտ, ինչն էլ հստակ մատնանշում է մեր տեղը..

Լուսանկարը` Վիկտորիա Թադևոսյանի

Ահա այսպիսի երիտասարդություն ունի Արզականը, որի նպատակներից մեկը տեսանելի դարձավ փետրվարի 2-ին՝ լուսեղեն խաչի տեսքով։

17.am ը նախաձեռնել է հարցում հայկական հեռուստատեսության վերաբերյալ։ Հարցման միջոցով մենք կփորձենք պարզել, թե այսօր ինչ են նախընտրում դիտել երիտասարդները հեռուստատեսությամբ։ Արդյո՞ք հեռուստադիտողին բավարարում է հայկական եթերը, ի՞նչն է պակասում, ի՞նչ հաղորդումներ կցանկանանք դիտել:

Իսկ որպեսզի հարցումը լինի ավելի օբյեկտիվ, մենք հայցում ենք ձեր օգնությունը: Խնդրում ենք լրացնել հարցաթերթիկը, որը ձեզնից շատ ժամանակ չի խլի:

Հարցման արդյունքների ամփոփումը անպայման կզետեղենք կայքում:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Ի՞նչ է լույսը… Իսկ ի՞նչ է գույնը… Դե, եթե ենթադրենք, որ լույսը փոքրիկ գեղեցիկ աղջիկ է, կամ երիտասարդ բեղերով տղամարդ, ապա գույնը նրա տրամադրությունն է: Երևի մտածում եք, որ արդեն ցնդել եմ, բայց եթե ուսումնասիրեք լույսը լուսային ռեժիմները, անդրադարձումները և այլն, դուք նույնպես մի այդպիսի «վեհ» գաղափար կկազմեք:

Ամեն ինչ սկսվեց ութ տարի առաջ, երբ ես առաջին անգամ ձեռքումս պահեցի ֆոտոապարատ` գեղարվեստական պատկեր ստանալու համար: Դե, դա այսպես է լինում. դու երազում ես ինչ-որ բանի մասին, բայց մտածում ես, որ ողջ կյանքդ առջևում է, ու դեռ կհասցնես այն իրականացնել: Իսկ երբ կատարվում է, հասկանում ես, որ ամեն բան ճիշտ ժամանակին է լինում, հետո ուշ կլիներ: Սկզբում ավելի հեշտ է, ամեն անգամ լուսանկարելուց կարծում ես, որ ահա այս մեկը իսկական գլուխգործոց է, բայց հետագայում որոշակի փորձ ունենալով, նայում ես առաջին լուսանկարներիդ ու փնտրում այն փոքրիկ անտաղանդին, որ քո մեջ ապրել է:
Ամեն անգամ ինքնաատահայտվելիս մենք լցվում ենք կասկածներով, երկմտանքով. արդյո՞ք սա է մերը, ստացվո՞ւմ է, թե՞ ոչ, այդ կասկածները շատ անգամ բերում են ինքնակործանման, կամ ուղղակի կիսատ ենք թողնում: Հիմա ես համոզված եմ, որ Դագերը իր դագերոտիպը ստեղծելու ճանապարհին բազմիցս երկմտել է: Սակայն դրա մասին ավելի ուշ:
Հա, ինչ խոսք, լավ լուսանկար ստանալու ճանապարհը դժվար է: Շատ հաճախ ստիպված ես արթնանալ առավոտյան ժամը վեցին, ողջ օրը նկարել, «եփվել» արևի տակ կամ սառչել ձմռան ամենացուրտ օրը, դիմանալ բոլոր այն արտահայտություններին, որ լսվում են կողքից, փնտրել պատկեր, մտածել, ստեղծել կադր, պառկել հատակին, պատերին, մինչև անգամ առաստաղին ու վերջում լուսանկարները շտկելիս հազար վեց հարյուր երեսունհինգ լուսանկարից թողնել միայն մեկը, որը իրականում այնքան էլ դուրդ չի գալիս: Բազմաթիվ անգամներ մտածում ես ապարատը տալ կոտրելու մասին, բայց դա լուծում չէ` քո խցիկը քո աչքն է, ու քո երևակայությունը: Բացի այդ, երբ ձեռքերիդ մեջ պահում ես քո առաջին հաջողված լուսանկարը, վերհիշում ես բոլոր այն ապրումները, որ ունեցել ես նկարելուց, ու քեզ համար այդ ամենն այնքան թանկ է դառնում, այնքան քոնը: Այդ զգացումը ամեն անգամ առաջանում է նայելուց քո այն լուսանկարին, որի մեջ դրել ես ողջ քեզ, նույնիսկ արտասվելու ու ինքդ քեզ համբուրելու ցանկություն է առաջանում:
Ես հիշում եմ իմ առաջին լուսանկարը` քույրս, որին ես «բռնացրել էի» դասի ժամանակ քնած: Հետագայում քույրս դարձավ իմ լուսանկարիչ դառնալու ճանապարհի անբաժան ընկերը: Ես շարունակ կրկնում էի «մարդ նկարիր» արտահայտությունը ու նկարում քրոջս: Դե մինչև այն ժամանակ, երբ ստիպված եղա նկարել պեյզաժներ, նատյուրմորտներ ու հասկացա, որ միայն մարդ նկարելով չէ:
Եթե որոշել եք սովորել լուսանկարել, կամ արդեն այդ ճանապարհին եք, ուրեմն ժամանակն է իմանալու, որ ֆոտոն ամենևին լոգարանում արված սելֆին չէ, ոչ էլ տարբեր դիտակետերից նկարված մայրամուտը: Ձեր ֆոտոն դուք եք, ձեր հոգեվիճակը, տրամադրությունը, ճաշակը: Եվ բացի այդ, լավ լուսանկարը ամենաթանկարժեք հիշողության է նման: ՉԷ որ դա այն պահն է, որը էլ երբեք չի կրկնվելու:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Դե, ինչ, եկ այսուհետ խոսենք լուսանկարչության մասին, ակունքներից մինչև մեր օրերը, նշանավոր լուսանկարներից ու լուսանկարիչներից մինչև մեր վերջին լուսանկարը, լուսանկարչական ուղղություններից մինչև ժամանակակից լուսանկարչական փորձարարությունները: Եվ էլի հարցեր, որոնք հուզում են ինձ որպես լուսանկարչի և ձեզ, որ գուցե այսօր առաջին քայլն եք անելու:

Վախեր շատ կային. ինչպե՞ս կառավարել դասարանը, կստացվե՞ր արդյոք, ի՞նչ մեթոդներ կիրառել, արդյոք շփոթմունքս թույլ կտա՞ր դասը ճիշտ ձևով վարել, տեղի՞ն էր արդյոք կազմած դասապլանս: Ինչևէ, պետք էր հավաքվել ու դասարան մտնել: Երկու տարի էր, ինչ աշխատում էի միևնույն դասարանի հետ, աշակերտները կապված էին ինձ հետ, սիրում էին, հարգում: Մտա դասարան, բայց արդեն լուրջ կեցվածքով. առաջին քայլս եղավ այն, որ դասարանում կարգուկանոն հաստատեցի, ի զարմանս ինձ՝ լռեցին, հավաքվեցին, հետևում էին շարժումներիս: Դասի թեման էր «Եղեգնուհին», դասն ընթանում էր դասապլանին համապատասխան, դե ընթացքում եղան շեղումներ երեխաների անակնկալ հարցադրումների պատճառով, բայց հաջողվում էր ընթացքի մեջ դնել պլանս: Դասը բաժանում էի հատվածների, պարբերություն առ պարբերություն հարցնում կարդալ, հարցեր էի տալիս, գրատախտակին ուղղագրական արժեք ունեցող բառեր գրել տալիս, ստուգում էինք, շտկում միասին, բացատրում: Հետո վերարտադրում էին հեքիաթի բովանդակությունը, իրենց պատկերացնում հերոսների դերերում: Որոշված էր, որ բեմականացնեինք հեքիաթը: Դասարանը բաժանեցի երեք խմբի, տվեցի 10 րոպե ժամանակ՝ պատրաստվելու համար: Ինքս հետևում էի ընթացքին, թղթից անհրաժեշտ պարագաներ էին պատրաստում, դերերը բաժանում միմյանց միջև, հագուստները փոխում, կերպարանափոխվում էին. հաճելի խառնաշփոթ էի: Ժամանակը լրանալուն պես ցուցադրեցին իրենց պատրաստածը, ամեն խումբ յուրովի էր բեմականացրել հեքիաթը, ծիծաղում էինք, շտկում, ուղղություն տալիս: Գործադրածս դերային մեթոդն արդարացված էր: Հնարավորություն ունեի նաև գնահատելու աշակերտներին, հիշում եմ, թե ինչպես մեկը վազելով մոտեցավ և ասաց.

-Ընկե՜ր Նավասարդյան, ի՞նչ ենք ստանում:

Ըստ ակտիվության՝ գնահատականներ ստացան բոլորը։ Գոհ էին, ուրախ ու զվարթ: Զանգը հնչելուն պես վազեցին, գրկեցին ինձ, համբուրում էին՝ ասելով, որ ուզում են ես իրենց դասավանդեմ, ինձ և համակուրսեցուս համար հասցրել էին բանաստեղծություն գրել:

Ու այսպես իրականացրի մի քանի դասեր, ավելի ինքնավստահ էի, անկաշկանդ, ոգևորված: Սիրում եմ մասնագիտությունս, հուսով եմ, որ ավարտելուց հետո արժանապատվորեն կրելու եմ ուսուցչի այդքան պարտավորեցնող պաշտոնը: Ես ևս պատրաստ եմ իմ ուսերին կրել եկող սերնդի դաստիարակության և կրթության կարևորագույն գործը:

Լուսանկարը՝ SPARE-Armenia -ի

Դասարանի դուռը բացեցին:

-Կներեք, Զավենին տնօրենը կանչում է իր աշխատասենյակ:

-Գնա, Զավեն ջան,- պատասխանեց ուսուցիչը:

Ես տեղիցս վեր կացա՝ սարսափած հայացքս ուղղելով դեպի դասարանը:

«Զավեն, դուխով, մենք քեզ հետ ենք» արտահայտության ուղեկցությամբ ես դուրս եկա դասարանից և կամաց-կամաց գնացի դեպի տնօրենի աշխատասենյակ:

«Ի՞նչն են իմացել, կարո՞ղ ա, որ դասից եմ փախել, թե՞․․․ Ոչ, ոչ, մենակ ոչ դա»,- մտածում էի ես՝ չնայած նրան, որ արդեն դռան մոտ էի:

Մտնելով նախասրահ՝ ուզում էի թակել մյուս դուռը, սակայն այն բացեց տնօրենը և ասաց.

-Արի, Զավեն ջան, արի ներս։

Ինչ թաքցնեմ, շատ էի վախեցել, բայց դուրս գալուց հետո մի բան էր պարզ, որ պիտի մասնակցեմ շարադրությունների մրցույթի «Մաքուր և էներգախնայող» թեմայով:

Նույն օրը ձեռնամուխ եղա աշխատանքի: Գրեցի, ջնջեցի, նորից գրեցի, բարկացա, պատռեցի թուղթը և դեն նետեցի: Այդպես շարունակ մի քանի օր, մինչև ունեցա պատրաստի շարադրությունը, և նշված օրը ուղարկեցի մասնակցության հայտը:

Անցավ մի ամիս, և ես մոռացա այդ մրցույթի մասին։ Օրերից մի օր առավոտյան մտա դպրոց․ բոլորը շնորհավորում էին ինձ:

«Հետաքրքիր ա, ինչի՞ համար եմ այսքան շնորհավորանք ստանում, ծննդյանս օրվան դեռ վեց ամիս կա»,- մտածեցի ես ու մտա դասարան: Դասարանում արդեն ինձ ասացին, որ ես հաղթել եմ շարադրությունների մրցույթում:

Իհարկե, ես ուրախացա, որ հաղթել եմ, սակայն իմ ուրախությունը եռապատկվեց այն ժամանակ, երբ իմացա, որ մշտական և ավանդական դարձած գովասանագրեր ու հավաստագրերի փոխարեն պիտի մասնակցեմ Աղվերանում կազմակերպվող եռօրյա ԷԿՈ ճամբարին: Այն մասին, թե ինչ ծրագիր է մեզ սպասվելու, ես ոչ մի բան չգիտեի, և անգամ չէի ուզում իմանալ. ուզում էի, որ անակնկալ լիներ:

Լուսանկարը՝ SPARE-Armenia -ի

Ահա, եկավ վերջին օրը։ Ես դասավորում էի ճամպրուկս, ի դեպ, վերջում՝ դասավորելուց հետո, այն ինձնից ծանր էր: Առավոտյան մեկնեցի Երևան: Ինչպես պայմանն էր՝ հանդիպում ենք Վերնիսաժի մոտակայքում:

Ավտոբուսը շարժվեց, և հենց այդ պահից սկսվեց մեր ԷԿՈ ճամբարը: Պարզվեց, որ մենք 14 հոգի ենք՝ Հայաստանի տարբեր մարզերից և քաղաքներից: Հենց առաջին օրը քննարկման դահլիճում, ծանոթացանք, սկսեցինք բնապահպանական դասընթացները:

Առաջին օրը անցավ ոչ այդքան ուրախ: Դասերից հետո նտում էինք նախասրահում, մեկ-երկու բառ փոխանակում և միասին գնում ընթրիքի: Նկատելով դա՝ ուսուցիչները դիմեցին խորամանկ միջոցների: Ճաշարանում մեզ նստեցրին տղա-աղջիկ հերթականությամբ՝ փորձելով գոնե մի քիչ ակտիվացնել շփումը: Սակայն բոլորը լռում էին, ի դեպ, նույնն էլ կատարվում էր դասընթացների ժամանակ: Անգամ գործնական դասընթացի ժամանակ, երբ պատրաստում էինք արևային վառարան, գրեթե չէինք շփվում իրար հետ, և ցավոք սրտի, եղանակի պատճառով չկարողացանք անգամ փորձարկել մեր արևային վառարանները:

Նախավերջին օրը՝ դասընթացներից հետո, բոլորս նստել էինք նախասրահում՝ առանց որևէ բառ փոխանակելու: Քար լռությունը խախտեց մեզնից մեկը, ով առաջարկեց «մաֆիա» խաղալ: Իհարկե, բոլորը համաձայնեցին, և մենք սկսեցինք խաղալ, ծանոթանալ միմյանց հետ ու չնկատեցինք, թե ինչպես անցավ վեց ժամ: Բոլոր մասնակիցները շատ տարբեր էին՝ տարբեր ամեն ինչով, սակայն մեզ միավորում էր այն, որ բոլորս ուզում էինք ճանաչել և ընկերանալ իրար հետ: Մի ամբողջ գիշեր մենք խաղացինք, զրուցեցինք, պատմեցինք անեկդոտներ: Յուրաքանչյուրը պատմեց իր դպրոցի, բնակավայրի, առօրյայի մասին, պատմեց, թե ինչպես է հայտնվել այս ճամբարում, ինչպես է մասնակցել մրցույթին: Բոլորս զղջում էինք, որ 2 օր չենք շփվել իրար հետ, և ահա հիմա՝ վեջին օրով ենք ծանոթանում իրար հետ և ընկերանում՝ իրար փոխացելով մեր կոնտակտային տվյալները:

Արդեն ժամը 7։30 էր, և տխուր գնացինք մեր ճամպրուկները հավաքելու, քանի որ մեկ ժամից պիտի հրաժեշտ տայինք իրար և հնարավոր է՝ այլևս երբեք չհանդիպեինք։