Սևանը հայցում է ձեր սերը

Լուսանկարը` Օֆելյա Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Օֆելյա Հովհաննիսյանի

Տարվա գրեթե բոլոր ամիսներին Սևանա լիճը չի կորցնում իր գեղեցկությունը։ Սակայն ամռանը Սևանա լճի գեղեցկությունը, կարելի է ասել, կրկնապատկվում է։ Այն իր հյուրընկալ դռները բացում է ոչ միայն իր համաերկրացիների, այլ նաև օտարերկրացիների առջև։ Սակայն ի պատասխան, ի՞նչ վերաբերմունքի է արժանանում Սևանը։ Սևանի հյուրերն իրենցից հետո ի հիշատակ այցելության, թողնում են աղբ, որն աղտոտում է լիճն ու ափամերձ տարածքները։ Այդպես լիճը կորցնում է իր գեղեցկությունը, և եթե մենք ցանկանում ենք շարունակաբար օգտվել այն բարիքներից, որը առատաձեռնորեն մեզ շնորհում է Սևանը, ապա ի պատասխան, մենք պետք է լիճը փրկենք աղտոտվածությունից։

Լուսանկարը` Օֆելյա Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Օֆելյա Հովհաննիսյանի

Սևանը մեծ նշանակություն ունի մեզ համար, ուստի նրանց, ովքեր աղտոտում են լիճը և այդպես թողնելով՝ հեռանում, պետք է պատժել, որպեսզի մյուսները դա տեսնելով՝ չկրկնեն նույն սխալը։ Ես, իբրև Սևանի բնակիչ, ուրիշ եղանակ այլևս չեմ տեսնում: Լճի գեղեցկությունը և մաքրությունը կարևոր է ոչ միայն մեզ համար, զբոսաշրջիկների, այլև հենց լճի համար։ Այս տարի տագնապն ավելի ուժգին է հնչում. Սևանի ջուրն աղտոտվում է, չի հասցնում ինքնամաքրվել, ուշքի եկեք, գոնե դուք աղբը մի լցրեք լճի մեջ:

Սևանին խոսքեր պետք չեն, Սևանը մեր սիրուն և հոգատարությանն է սպասում:

milena khachikyan

Նրան, ում կորցրել ենք

Ես քայլում եմ Հանրապետության հրապարակով ու նայում երկինք: Մտքումս Փաշինյանի՝ տարիներ առաջ գրած տողերն են. «Արդյո՞ք անձրևը հայրենիք ունի, և մի՞թե ինձ վրա քո ամպացած արցունքները չեն թափվոմ»: Մտածում եմ՝ իսկ կարո՞տը: Կարոտը հայրենիք ունի՞: Ես չգիտեմ, բայց թե հարցնելու լինեին, կասեի՝ ունի. նա է, ում մենք կորցրել ենք:

Հրապարակի երկինքը ամպամած է, գուցե անձրեւ գա, թեպետ չեն կանխատեսել: Բայց դա ի՞նչ էական է, չէ՞ որ կյանքն իրականում այն է, ինչ տեղի է ունենում մեզ հետ, մինչ մենք մտածում ենք, անվերջ մտածում…

Բայց այսօր առանց մտածելու քայլերս ինձ բերեցին այստեղ՝ հիշեցնելու վերջին ժամանակների երեկոները՝ նույն այս երկնքի տակ, բազմամարդ, աղմկոտ… Ժամանակներ, երբ ներսումս ծնվեց ու մեռավ հազար ու մի վախ…

Ապրիլի 20-ն էր, ինձ համար՝ շարժման վեցերորդ օրը: Ներսումս լռեցնելով իմ ինտրովերտ ու դեմոֆոբ մասին՝ դուրս էի եկել փողոց՝ շարունակելու կռիվը նրանց, ովքեր պայքարում էին արդեն տարիներ կամ տարիներ է՝ ֆիզիկապես էլ չէին պայքարում:

Ապրիլի 20-ը փաստորեն ապակենտրոնացման սկիզբն էր, նաև սկիզբն էր շատ ու շատ բաների…

Մի քանի ընկերներով հանդիպեցինք Երիտասարդական մետրոյի տարածքում, բայց չգտանք ոչ ոքի, ում հետ կարող էինք փողոց փակել: Իհարկե, մենք հետո պիտի հասկանայինք, որ այդքանով էլ կարող էինք, իսկ ավելի ուշ՝ նաև համոզվեինք, որ մեզնից յուրաքանչյուրն անգամ մենակ էր կարող: Բայց այդ՝ հետո:

Սկսեցինք քայլել դեպի Մաշտոց՝ հանդիպելու այնտեղ հավաքվածներին: Քայլել՝ կասկածանքով նայելով մեզ անսպասելի միացած մարդկանց, ովքեր գուցե ոչ էլ կասկածելի էին: Պարզապես օդում դեռ ինչ-որ վախ կար, և կար զգացողություն, որ ուր որ է՝ ինչ-որ բան լինելու է:

Եվ այդ ինչ-որ բանը չուշացավ:

Մյուսներին միանալ մենք չհասցրինք, որովհետև Մաշտոցի պուրակ հասնելուն պես հայտնվեցին անհավանական թվով ոստիկաններ, ու սկսվեց այդ օրերի հայտնի բռնոցին. ցուցարարներից շատերը փախան, շատերը բռնվեցին, իսկ ես….

Ես մնացի կանգնած պուրակի կենտրոնում, մենակ, առանց ինչ-որ մեկի: Մի լավ աղջիկ կասեր՝ ամենից հետո միայն ես մնացի ինձ: Եվ իսկապես, ընկերներիս հաջողվեց փախչել, իսկ ես, որ ֆոտոխցիկով էի, մնացի կանգնած նույն տեղում, ու իմ կողքով վազեցին անցան ցուցարարներ, ոստիկաններ… Հիմա՝ այսքան օրեր անց, ինձ երբեմն թվում է, թե ես դեռ կանգնած եմ այնտեղ նույնքան զարմացած, անհաղորդ, կանգնած եմ մենակ, ինքս ինձ հետ, ու իմ կողքով վազում անցնում են ընկերներս, օրերը…

Մի քանի լուսանկար անելուց հետո նկատեցի թերթի մոտակա կրպակը ու շտապեցի այնտեղ: Կրպակի աշխատողը, որ նիհար, ակնոցավոր կին էր, միանգամից նկատեց անհանգիստ տեսքս ու ինձ ներս մտցրեց.

-Արի-արի՛, ֆոտոխցիկդ էլ պահիր, թե չէ քեզ էլ կտանեն:

Ես մնացի նրա մոտ ողջ ընթացքում ու դողացող մատներով գրեցի կատարվածի մասին: Նա էլ պակաս անհանգիստ չէր երևում, ու որքանով ես հասկացա, ինչ-որ մեկը նրա մտերիմներից ցույցի էր ուրիշ մի տեղ: Իհարկե, կարելի էր հետաքրքրվել, թե ով, որտեղ, բայց այդ պահին ես ավելի շատ ընկերներիս մասին էի մտածում, իսկ նա խոսում էր մեզ մոտեցած մի ծանոթ կնոջ հետ, ով շարունակ կրկնում էր.

-Տեսա՞ր, տեսա՞ր՝ վայրենիներն ինչ արեցին…

Երբ ամեն ինչ խաղաղվեց, ես շնորհակալություն հայտնեցի ու հեռացա՝ միանալու մյուսներին՝ ճանապարհին թարս-թարս նայելով ինձ հանդիպած բոլոր ոստիկաններին, իբր նրանք էլ պիտի զգային ու նեղսրտեին:

Չնայած, ո՞վ գիտե:

***

Հրապարակն ավարտվում է, իսկ մտքերս շարունակում են լողալ օրերի ու մարդկանց միջով՝ ի վերջո կանգնելով կրպակի այդ հոգատար կնոջ պատկերի առաջ…

Օրեր առաջ մենք հանդիպեցինք: Դա մեր երկրորդ հանդիպումն էր: Ես իհարկե, էլի էի անցել այդ հատվածով ու կարող էի մոտեցած լինել՝ նրան տեսնելու: Բայց չէի մոտեցել: Չգիտեմ՝ ինչու: Մի անգամ նույնիսկ նկատել էի, որ կրպակը փակ է, բայց ժպիտով էի անցել դրա կողքով ու չէի անհանգստացել: Այնինչ անհանգստանալ պետք էր:

Ուրախ ժպիտով մոտեցա կնոջն ու հարցրի.

-Ինձ հիշո՞ւմ եք:

Կարելի էր ուրիշ սկիզբ մտածել, դժվար թե հիշեր: Պատմեցի, հիշեց, ու ամեն ինչ տեղն ընկավ.

-Հետս դժբախտ դեպք էր պատահել, գլուխս խառն է, կներես…

Ես չգիտեմ՝ ինչպես կարողացա հարցնել նրան, թե ինչ էր պատահել, ու ինչպես շարունակեցի նայել աչքերին, երբ ասաց.

-Տղաս օրեր առաջ մահացավ. հիվանդ էր:

***

Հարցնում եք՝ արդյո՞ք կարոտը հայրենիք ունի: Ունի. այդ հայրենիքը նա է, ում մենք կորցրել ենք:

izaaastsaryan1

#InMyFeelingsChallange-ն ու ես

Այսօր պետք է խոսեմ վերջերս համացանցում հայտնի դարձած #InMyFeelingsChallange-ի մասին, որին ես նույնպես որոշեցի մասնակցել և կիսվել իմ տպավորություններով:

Մի քանի օր շարունակ, երբ մտնում էի ֆեյսբուք կամ ինստագրամ, եթե նույնիսկ ամբողջ օրը շրջեի, մեկ է՝ միայն #InMyFeelingsChallange-ներ կարող էի տեսնել: Մի տեսակ հետաքրքիր էին թվում, և ես էլ մտածեցի և արեցի իմ քայլը՝ միացա չելենջին:

#InMyFeelingsChallange-ի ժամանակ մարտահրավերը կատարողը իջնում է մեքենայից ու պարում հայտնի պարը In my feelings երգի տակ՝ ընթացող մեքենային զուգընթաց։ Դե, չստացված կադրերն ու տպավորությունները շատ էին։ Սկզբում, երբ ուզում էի մեքենայից դուրս գալ, քիչ էր մնում ոտքս ջարդեի: Երկրորդ անգամ էլ վարորդն էր ծիծաղում: Երրորդ անգամ էլ տեսախցիկը չէր միացել:
Մի խոսքով, արկածային #InMyFeelingsChallange էր:

Ամեն տարի էլ ինչ-որ չելենջներ լինում են, որ «գրավում» են համացանցը, չեն թողնում հանգիստ ապրել… Ես այդ չելենջներից Ice Bucket Challenge-ն եմ հիշում, որովհետև այդ ժամանակ էլ էի միացել:

Չգիտեմ, թե որքան մարդ է տուժել այս չելենջից, բայց կասեմ, որ եթե ես մի փոքր անզգույշ լինեի, կդասվեի այդ շարքին:

Այս չելենջը չեմ ուզում ապուշություն համարել, որովհետև այն ինձ մոտիվացրեց: Չնայած, գուցե այն, ինչը ինձ մոտիվացնում է, ուրիշների համար կատարյալ ապուշություն կարող է լինել:

Ամեն դեպքում, ես սիրում եմ խենթություններ, և եթե նմանատիպ խենթ չելենջներ էլի լինեն, ես անպայման կմիանամ:

2018-1940=78

Լուսանկարը՝ Արման Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Արման Բաղդասարյանի

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

78 տարեկան է Հայաստանի ամենահին վարսավիրանոցը: Այն գտնվում է Գյումրիում: Բոլոր վարսավիրները տարիքով են, միայն մեկն է երիտասարդ: Այնտեղ միայն տղամարդկանց մազերն են կտրում, քանի որ ինչպես վարսավիրներից մեկը ասաց՝ այստեղ տղամարդու հոգեբանությամբ է ամեն ինչ արվում:

Այդ մթնոլորտը, տարիքն առած վարսավիրները, հին պատերը, ամեն ինչը կարծես ստիպի քեզ, որ մազերդ հենց այդտեղ կտրես:

-Ստեղ շատ մարդիկ են մազ կտրում։ Ժամանակին էն մեկը գալի մազերը ստեղ էր կտրում, հիմա տղային ա բերում ստեղ մազ կտրելու,- պատմում էր վարսավիրը:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Ամենածեր վարսավիրը 84 տարեկան էր: Ցավոք, չկարողացա նրա հետ խոսել․ գործով էր զբաղված:

-Էն երկրաշարժի կինոն տեսե՞լ եք,- չսպասելով պատասխանին՝ վարսավիրը շարունակեց,- Ռուսաստանից եկել էին այ էն աթոռի մոտ մի դրվագ նկարեն ու գնան:

Այդքանով գովքի ժամը չավարտվեց:

-Արամեն էլ էր եկել: Մազերը կտրեց, փողը չտվեց, ականջները կտրեցինք,- լուրջ դեմքով ասաց հաշվարկներ անող վարսավիրը:

-Եվրոպացիներ էին եկել, էդ ժամանակ էլ պարկետը քանդած, ծակված էր, եկել պառկել՝ նկարվում էին պարկետի հետ:

-Պարկետը էն ա, տեսնում եք՝ նորը խփեցինք, եկել դժգոհում էին, թե բա՝ մեզ էն հինն էր դուր գալիս: Հիմա արի ու մի ասա՝ մեր «կամֆո՞րտն» ա կարևոր, թե՞ ձեր ուզածը:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

-Մրցույթներ էլ ենք հաղթել: Պետք է մեկ հոգու վրա երեք տեսակի «պրիչոսկա» անեինք: Հաղթեցինք:

Իսկ ես նստած լսում և մտածում էի, թե ինչու գալուց առաջ մազերս այսքան կարճ կտրեցի:

Նախապապիս հաշվիչը

Լուսանկարը` Էլադա Պետրոսյանի

Լուսանկարը` Էլադա Պետրոսյանի

Հին հաշվիչ՝ աբակ, հաշվիչի այս տեսակը հատկապես օգտագործվել է 19-20 դդ- ում:

Տան ձեղնահարկում պեղումներ անելիս, հայտնաբերեցի այն, որը պարզվեց պատրաստել է իր ձեռքով հայրիկիս պապը: Ի դեպ, հաշվիչի ներքևամասում փորագրել է իր անունը՝ Պողոս Պետրոսովիչ Մարգարյան, իսկ վերևամասում՝ հազիվ տեսանելի է դառնում 1918 թվականը, որտեղից կարելի է հասկանալ, որ այս հաշվիչը 100 տարեկան է:

Պողոս պապի թոռները նաև գտել են հաշվիչն օգտագործելու մի այլ ձև. նստել են վրան, և փոքր հատիկների գլորվելու օգնությամբ սլացել հատակի վրա, որը նրանց հաճույք է պատճառել, ինչի արդյունքում հատիկներից մի քանիսը բացակայում են…

Լուսանկարը` Էլադա Պետրոսյանի

Լուսանկարը` Էլադա Պետրոսյանի

Ինչպես երևում է նկարում, 1918 թվականին այն եղել է Պողոս պապի ձեռքի հաշվիչը, որով նա հաշվել է իր՜ դարբնոցից ստացված օգուտը: Ի դեպՙ երևի արդեն ասել եմ, որ դարբնությունը մեր տոհմում փոխանցվել է ժառանգաբար՝ հորից որդուն: Հիմա հայրս է զբաղվում այդ արհեստով և համարվում է դարբինների չորրորդ սերունդը: Բայց 21-րդ դարում այդ արհեստի մեջ այլևս պիտանի չէ այդ հաշվիչը, քանի որ կան շատ ու շատ ժամանակակից սարքեր, որոնք մի քանի անգամ ավելի արագ և ճշգրիտ են հաշվում գործից ստացված օգուտը կամ վնասը: Բայց պապիս հաշվիչը թանկ է մեզ համար ոչ որպես գործածական առարկա, այլ հիշողություն և վստահություն, որ մենք կանք, խորը արմատներ և ավանդույթներ ունենք:

shushan stepanyan portret

Մի քանի բան

Բարև: Այս անգամ պիտի շատ մեծ անցում կատարեմ իմ մշտական հուզական-զգացմունքային մտքերից ու մի քիչ խոսեմ քաղաքական հարցերից, իմ տեսանկյունից: Քաղաքականությունից ես գրեթե գլուխ չեմ հանում ու առհասարակ նման թեմաների շուրջ քննարկումներ աշխատում եմ չանել: Երբ հեռուստացույցով մի պատգամավոր էր խոսում, ես հավատում էի այն ամենին, ինչ նա ասում էր, ինձ համար այնքան բարի էր թվում, ու անմիջապես տանը հարցնում էի. «Մա՛մ, պա՛պ, էս մարդը բարի ա, չէ՞, նենց լավն ա ինձ թվում»: Անկեղծ եմ ասում, միշտ նույն հարցն էի տալիս, ու ի զարմանս ինձ, հերթական անգամ մի նոր «բարի» կերպարի մասին էի իմանում:

Բայց ասեմ, որ վերջին անհավատալի ու հրաշքով լցված դեպքերից հետո հեչ պետք էլ չէ քաղաքականությամբ զբաղվել, մտածել-խորանալ: Մի տեսակ կարծես բառն իրենով ինձ համար իմաստային փոփոխությունների է ենթարկվել ու շատ «թեթև» բառ դարձել:

Երեք ամսից ավելի է արդեն, որ մի տեսակ ազատ հոգի է ներսումս, ու անընդհատ ինձ թվում էր, որ նորից հետ կգան հին ժամանակներն ու հին բարքերը: Շատ վատ է. թերահավատ էի:

Քանի որ ընդհանուր առմամբ շատ չեմ ուզում խորանալ ու վստահ էլ չեմ, թե կկարողանամ ինչ-որ շատ ճիշտ վերլուծություններ անել, ուղղակի կնշեմ մի քանի բան, որ հեղափոխության ընթացքում ու վերջերս դուրս չեն գալիս:

Մարդկանց մի տեսակ կա, որ միշտ բողոքում են, ծնված օրվանից «բողոքի գիրք» են: Ու հեչ կապ չունի՝ իրենց շուրջը լավ բան է կատարվում, թե ոչ, իրենք միշտ բողոքում են: Հեղափոխության հենց սկզբից մինչև հիմա մի խումբ կա, որ միշտ վատ-վատ բաներ է գրում վերջին սենց հավես օրերի ու դեպքերի վերաբերյալ: Ու ամեն անգամ, որ կարդում եմ, ուղղակի մտածում եմ. «Նախկին ժամանակները պիտի լիներ, որ սուս-փուս ապրեիք, անհույս-անճար»: Որ գրում եք՝ «Սաղ սուտ ա, դերասանություն ա», կամ որ՝ «Հեչ բան էլ չի փոխվել, էս ա թանկացել, էն ա թանկացել, էս ինչ ջահել կադրեր են եկել նախարար դարձել» ու նման բաներ, հասկացեք էլի, որ խնդիրը ձեր մեջ է, քանի որ երկար ժամանակ է՝ ժողովուրդը վաստակած նման ազատություն չի տեսել, ու դրա համար էլ շատերիդ թվում է, թե այս ամենը կեղծ է: Գոնե հիմա, խնդրում եմ, եթե լավը չեք տեսնում, վատը մի գրեք: Ախր, բոլորս հազիվ հասել ենք հասարակության շոշափելի, ոչ թե թափանցիկ երջանկության:

Եվ ինչո՞ւ եք այդքան ծանր տանում երիտասարդ կադրերի ավելացումը: Երևի հիմա էլ պիտի մնային հմուտ, փորձառու «շատակերները», որ ձեր սրտով լիներ: Հակառակը, շատ լավ է, որ երիտասարդ են. ժամանակին ու հասարակության պահանջներին համընթաց են գնալու: Իհարկե, ես չեմ ասում, որ տարիքով աշխատակիցներ չպիտի լինեն, բայց երիտասարդները ավելի լավ գիտեն, թե հիմա ինչն է պահանջվածն ու առաջնայինը:

Շատ պարզ հասկանում եմ, որ մշտական բողոքելը գալիս է թերահավատությունից ու սեփական վախերից, որ ձեզ հետ հավասար մեծացել է, ու ինքներդ անգամ հիմա խոսքի ազատությունից չեք համարձակվի օգտվել:

Ինչևէ, ինչ եմ ուզում ասել՝ հավատացեք, ամեն ինչ իրական է ու հրաշքի լույսով ողողված: Ու մեկ էլ մի բողոքեք, հա, այդքան: Վերջին դեպքերից մի քանի վիդեո դրեք նայեք ու վերլուծեք: Այս ամիսների ընթացքում միշտ կուլ տվող, համակերպվող ժողովուրդս դարձավ պայքարող, չհանդուրժող ու իր ուզածին հասնող, դարձավ սիրված ու հասկացված: Եվ վերջապես հասանք խոսքի այն ազատությանը, որն իսկապես կոչվում է ազատություն, որով մարդիկ, իրոք, արտահայտում են իրենց հուզող հարցերն ու անվախորեն բողոքներ անգամ հնչեցնում այս կամ այն հարցի շուրջ: Սրանից ավել թերևս էլ ի՛նչ:

Մի բան էլ, որ հեչ սրտովս չէ: Մեզնից յուրաքանչյուրը պետք է իրեն տրված հնարավորություններն ու ազատությունը չափի մեջ օգտագործի: Եթե վերջին դեպքերից հետո բոլորս ազատ խոսում ենք ու չենք մտածում, որ այ, հեսա վերջներս կգա, չի նշանակում, որ հիմա պիտի շահագործենք մեզ տրված այսքան առավելությունները: Մեկի սիրտը ցավում է՝ վարչապետը պիտի ընտիր բժիշկ գտնի, մեկի աշխատավարձը քիչ է՝ շուտ պետք է բարձրացվի, մեկի երեխային բակում նեղացրել են՝ բաց նամակ է գրում: Ամեն դեպքում սուբորդինացիան ու կարգուկանոնը լավ բաներ են, որոնք անպայման պիտի կիրառվեն: Ինչ-որ հարց բարձրաձայնելիս էլ մի քիչ անանձնական խնդիրներ շոշափեք. կառավարությունը հասարական կառույց է և ոչ անհատական:

Մի բան էլ ասեմ, ու չասեք, թե՝ ինձ ինչ: Այդպես էլ չհասկացա ցույցերի ժամանակ մեքենաների վրա նստած կարճ շորտերով աղջիկներին, մեքենաների պատուհաններից կիսով չափ ընկնողներին, ամբողջ ընթացքում նկարվողներին: Մի տեսակ տպավորություն էր, որ հեղափոխությունը իրենց համար նորովի կատարելագործվելու միջոց է: Ցույցի ես եկել, ռեալ պայքարի մտիր ու խոսքդ, ասելիքդ ներկայացրու, բոլորի հետ հավասար գոռա, քայլիր ու այնքան ծափ տուր, որ ափերդ ցավից չկարողանաս շարժել: Մի կողմից, հա էլի, ինձ ինչ, բայց մյուս կողմից էլ՝ հայ աղջկա կերպարը միշտ պիտի իր ճիշտ տեղում լինի, ուզում է՝ բողոքի, ուզում է՝ կռվի, ուզում է՝ երգի. հայ աղջիկը ուրիշ է, ու չափն էլ շատ սիրուն բան է:

Մի քիչ լավատես եղեք, բողոքելու ու պահանջելու փոխարեն էլ փորձեք ինքներդ ստեղծել, նախաձեռնել ու ինքերդ տալ, նվիրել:

«Քայլ դեպի տուն»-ը Եղիպատրուշում

ՀՀ սփյուռքի նախարարությունը օգոստոսի 10-24-ը իրականացնում է «Քայլ դեպի տուն» ուսումնաճանաչողական ծրագիրը, որը նախատեսված է 13-21 տարեկան սփյուռքահայ պատանիների և երիտասարդների համար: Ծրագիրն ունի երկու բաղադրիչ` կրթական և ճանաչողական: Կրթական բաղադրիչը ներառում է հայոց լեզվի արագացված ուսուցման դասընթացներ (արևելահայերեն և արևմտահայերեն):

Ծրագրի ճանաչողական մասը նախատեսում է մասնակիցների այցելություններ Հայաստանի պատմամշակութային վայրեր, ինչպես նաև մի շարք առաջատար ուսումնական, ստեղծարար և տեխնոլոգիական կենտրոններ: Ճանաչողական մասի շրջանակներում «Քայլ դեպի տուն» ծրագրի մասնակիցները օգոստոսի 11-ին և 17-ին եղան նաև Ապարանի Եղիպատրուշ գյուղում, որտեղ Ապարանի «ՍՔԱՅ» ակումբի և մի խումբ եղիպատրուշեցի կամավորների ջանքերի շնորհիվ նախապես ծրագիր էր կազմվել պատանիներին գյուղական կյանքի հետ ծանոթացնելու և դրա մասնակիցը դարձնելու։

Մասնակիցները նախ ծանոթացան գյուղի պատմամշակութային վայրերին, ապա բաժանվելով խմբերի՝ անցան խաղ-մրցույթին:

Նախապես մշակվել էր 5 առաջադրանք.

1. Թոնրի լավաշի պատրաստում և մեղվի փեթակների բացում, մեղրաքամ:

2. Բուրդ չփխել, մանել:

3. Ցորենից ձավարի ստացում և կովերի կթման գործընթաց:

4. Գյուղի մասին տեղեկության հավաքում:

5. Խոտի տուկերի հավաքում մեքենայի մեջ:

Յուրաքանչյուր վարժության կատարման համար տրվում էր 20 րոպե, վարժությունները գնահատվում էին, և արդյունքում թիմերից մեկը ճանաչվում էր հաղթող՝ նվեր ստանալով ազգային հագուստով ֆոտոսեսիա:

Հետգրություն. Լուսանկարներում են՝ «Կիլիկիա» և «Լայմն-լիմոն» խմբերի մասնակիցները:

Ազիզյանները

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

Մի քանի օր առաջ մենք մեր բելգիացի ընկերների հետ մեկնել էինք Արզական գյուղ` հյուրընկալ ընտանիքներում ապրելու և գյուղի սովորույթներին ծանոթանալու: Ես պետք է մնայի Ազիզյանների ընտանիքում։ Մի ընտանիքում, որտեղ ապրում էին ընդամենը 3 հոգի, բայց այդ օրերին իրենց երկհարկանի տունը լեփ-լեցուն էր: Հյուրեր էին եկել ամենատարբեր մարզերից ու վայրերից:

Գյուղում Աստվածածնի վերափոխման տոնն էր: Տոնի նախորդ օրվանից փողոցները լցվում են ավտոմեքենաների ձայներով, մարդկանց մեծ հոսքով և, իհարկե, մեծ նախապատրաստությամբ: Մի մասը գաթա էր թխում, մի մասը` լավաշ: Տղամարդիկ նախապատրաստում էին միսը, շինարարական և այլ գործեր անում:

Ազիզյանների տանը, որտեղ ես էի գիշերում, գեղեցիկ ու մեծ ոգևորություն էր: Սասուն հոպարը իրենց բակում մի ամբողջ տիեզերք էր պատրաստել գունավոր լույսերով` դեղինով՝ լուսինը, կողքինները աստղերն էին: Գայանե քույրիկը լավաշ ու գաթա էր թխում: Ու բոլորը մեծ անհամբերությամբ սպասում էին առավոտվա գեղեցիկ մատաղին:

Առավոտյան 5:30-ից մարդկանց հոսքը սկսվում էր դեպի Արզական գյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի` մասնակցելու տոնի կատարվելիք արարողություններին:

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Մենք արթնացանք տան եռուզեռից: Ազիզյանները չէին էլ համբերել, որ առավոտը բացվի, սկսել էին աշխատել:

Վեր կացանք, Սասուն հոպարը արագ մեզ դուրս կանչեց, հատուկ տոնի կապակցությամբ փայտե սեղան էր պատրաստել, ու աչքերը երջանկությունից փայլում էին։ Երջանիկ էր, որ տոնի անցկացմանն իր մեծ դերն էր ունեցել: Նախաճաշեցինք, ու բոլորը անցան իրենց գործերին:

Սասուն հոպարը մատաղն էր պատրաստում, Գայանե քույրիկը եփեց մատաղը: Թոնիրում գունավոր բանջարեղենն ու միսը խորոված էր դառնում: Խարույկի մեջ գեղեցիկ գույներով պատրաստվում էր տոնի կարևոր բաղադրիչներից մեկը: Խոհանոցի հարակից սենյակը, որտեղ հաց էին թխում, լիքն էր իրար վրա դրված լավաշներով։

Հյուրերը տան անդամների պես պատրաստություն էին տեսնում: Սուսան տատին օգնում էր մատաղը եփել, մյուսները սմբուկ էին մաքրում, աղցան պատրաստում:

Էսպես պատրաստվեցին, պատրաստվեցին և այնքան համեղ ու հաճույքով էին ուտեստներ պատրաստում, որ չէին վերջացնում աշխատանքը, բայց չէին էլ հոգնում այդքան անելուց: Վերջում, երբ պետք է գնայինք, ընտանիքի անդամները քիչ էր մնում նեղանային մեզնից:

-Յա ոնց, էս առանց մեզ հետ սեղան նստելու գնո՞ւմ եք:

Չթողեցին, նստեցրին սեղանի շուրջ, բացատրեցին, որ չի կարելի առանց մատաղ ուտելու գնալ, որ չեն կարող թողնել՝ իրենց տանը լինելով՝ չուտել ու դուրս գալ։ Մի-մի կտոր կերանք ու դուրս եկանք:

Գեղեցիկ գույներով խորովածն էլ խոստացանք մյուս անգամ համտեսել՝ նորից հյուրընկալվելու ակնկալիքով:

Ամալյա Հարությունյան

A few days ago we traveled with our Belgian friends to the village of Arzakan for living in host families and getting acquainted with the traditions of the village. I had to stay in the Azizian family, in a family where only three people lived, but on these days their two-story house was full. Guests came from different regions and places.

The village was celebrating one of ceremonies

The day before ceremony the streets was filled

with car voices, a great deal of people, and, of course, great preparation. Some of them baked gata and some were lavash. Men were preparing meat, doing construction work, and other things.

At Azizyans’ home, where I was overnight, was beautiful and great enthusiasm for ceremony. Mrs Sasun made a whole universe with colorful lights in the yard, the moon with yellow, and the stars on the sides. Miss Gayane baked lavash and gata. And everyone was waiting for the beautiful morning of the day and sacrifice.

From 5:30 am, people started flowing to the Surb Astvatsatsin church in the village of Arzakan to participate in the celebrations.

We woke up from the voices of booming house. The Azizians did not endure, that morning had begun, they began to work intensively.

We got up, Mrs Sasun quickly called us out, he made a wooden table on the occasion of holiday, and his eyes were full of happiness. It was a happiness that he had a big role in celebrating the holiday. We ate breakfast and everyone went through their work.

Mrs Sasun was preparing a sacrifice, and Miss Gayane cooked meal. In Tonir colorful vegetables and meat became barbeceu. One of the important components of the holiday was made in the fireplace with beautiful colors. The room next to the kitchen, where they baked bread, was full of lavash sheaf and stoves.

The guests do and participate the preparations like homeowners. Susan grandma helped to cook meals, the other cleaned bent and cooked salad.

They were cooked, cooked and cooked so delicious and delicious, they did not finish their work, but they did not even get tired of doing it. In the end, when we were to go, the family members were shrinking from us and said.

-Why do you go without eat this mealswith us ?

They did not allow us to go.They sit down at the table and explained that we could not go without eating a meal, so they could not let us leave their home without eating. We ate a piece and went out.

The beautiful barbecue also was promised to taste the once again with the expectation of hosting again.

Amalya Harutyunyan

SusanaPetoyan

Գտնելով պատասխանը

Ես ձգտում եմ դառնալ կատարյալ, չնայած՝ գիտեմ, որ կատարելությունը սահմաններ չունի ու հատկապես անհասանելի է նրանց համար, ովքեր ամեն օր փոքր կամ մեծ մեղքեր են գործում: Ու ինձ համար դժվար է անգամ մտածել կատարյալի մասին այն միջավայրում, որտեղ ամեն քայլափոխի հանդիպում եմ մեղք գործելու գայթակղությանը: Ես դեռ մանկուց սովորել եմ դիմադրել ու անտեսել այն, բայց միշտ չէ, որ հաջողվում է գործադրել իմ սովորածը: Ես շատ անգամ եմ զգացել, թե ինչպես է վատը ինձ հետապնդում ու ստիպում հեռանալ իրականությունից: Այս ամենի պատճառով ես գտա այն հարցի պատասխանը, որ մանուկ հասակում փնտրում էի՝ ինչու են մեծերը քիչ ժպտում: Հարցի պատասխանը տրտմեցրեց, բայց պարզվեց, որ սխալվել եմ:

Մի սովորական օր, երբ դպրոցից տուն էի վերադառնում, մտածում էի այս ամենի մասին ու սկսեցի լաց լինել: Ես շարունակում էի քայլել ու տեսա, թե ինչպես մի կին կանգ առավ, որ հանգստանա: Երևում էր, որ շատ գնումներ էր արել: Որոշեցի օգնել: Տիկինը չհրաժարվեց: Նա նայեց աչքերիս ու հարցրեց.

-Ինչո՞ւ ես տխուր:

Ես չէի ուզում պատասխանել, բայց չէի կարող լռել: Ուզում էի մեկի հետ խոսել և պատասխանեցի.

-Չգիտեմ, ուղղակի երբ նայում եմ մարդկանց ու հասկանում, որ երջանիկ չեն, տխրում եմ:

-Ա՜խ, պարզ է: Ես էլ եմ տխրել, երբ քո տարիքին էի: Բայց ի վերջո հասկացա, որ մենք չգիտենք սիրել, ու այդ պատճառով ենք տխուր: Այ, եթե սիրենք իրական սիրով, ոչինչ չի խանգարի մեզ ժպտալ:

-Բայց ինչպե՞ս հասկանալ սիրո՝ իրական լինելը:

-Իրական սերը ամբողջ աշխարհի հանդեպ սերն է, որը սիրողը կհասկանա:

-Իսկ դուք կարողացա՞ք սիրել:

-Կարելի է ասել՝ այո: Բայց շատ դժվարություններից հետո:

-Դժվարություննե՞ր:

-Արդեն հասանք: Շնորհակալ եմ շատ,- ասաց նա ու մտավ շենք:

Երկար մտածեցի ու որոշեցի սիրել: Բայց սերն անհասանելի էր ինձ: Շատ դժվար է սիրել իրական սիրով: Ես հասկացա, որ մեծերը չեն ժպտացել, որովհետև չեն հասկացել սիրո գեղեցկությունը: Ես նույնպես չեմ հասկացել:

Հետաքրքիր պատմություն Յիթսե Վան Նյութենից և Լիո Կաեբլենից

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

Հետաքրքիր պատմություն Յիթսե Վան Նյութենից

Երբ ես մտածում էի հետաքրքիր, զվարճալի պատմության մասին, միանգամից մտաբերեցի այն երեկոն, երբ մենք եկանք հյուրատուն հյուրընկալ ընտանիքներից։ Երբ ավտոբուսը կանգ առավ, ես և Լենկան որոշեցինք չսպասել բոլորին «Մանանա» կենտրոնի աստիճաններով բարձրանալու համար, որտեղ մեր իրերն էին։

Մենք մտանք շենք և լսեցինք որոշ ձայներ։ Մի փոքր վախենալու էր, բայց դեռ ամեն ինչ լավ էր։ Մի րոպե հետո մի սև կատու թռավ աստիճաններից մեր ոտքերի մոտ, և մենք շատ վախեցանք, մեր սրտերը զարկում էին։ Երբ մենք վերջապես բարձրացանք աստիճաններով, 10 րոպե սպասեցինք մյուսներին։ Մենք իրոք հոգնեցինք մյուսներին սպասելուց, իջանք ցած և հասկացանք, որ այդ ամբողջ ժամանակ մենք այլ մուտքում էինք։

When I think of a funny story my mind goes straight to the evening we came home from the host families.

When the bus dropped us off at Manana, Lenka and I didn’t want to wait for the others to go upstairs, where our stuff was. We went into the apartment and we heard some scratching noises. It was kind of scary but it was okay. A minute later a black cat rushed down the stairs next to our feet and it scared us a lot, our hearts were racing. When we finally got upstairs, we waited for ten minutes for the others to come. When we were really getting frustrated from all the waiting we went down and realized we’ve been in the wrong building the whole time.

***

Հետաքրքիր պատմություն Լիո Կաեբլենից

Երբ մենք Արզականում հյուրընկալ ընտանիքում էինք, ջրի խնդիր առաջացավ։ Ես և Ռոուինը թեթև տարանք այդ փաստը, մտածեցինք, որ ուրիշ տուն կգնանք ու կլվացվենք, իսկ հայերի մոտ այս իրավիճակը տանելը ավելի դժվար էր. սա ցույց է տալիս մշակութային տարբերությունները, մենք երևի թե ավելի հարմարվող գտնվեցինք, քան հայերը։

Պատմեմ ևս մեկը։ Երբ մենք հյուրընկալ ընտանիքում էինք, նախաճաշի ժամանակ ես ասացի Լիլիթին՝ թարգմանի տանտիրուհուն, որ մուրաբան շատ համով էր։ Մեկ ժամ անց, երբ արդեն պետք է դուրս գայինք, նա ինձ ապակե տարայով մուրաբա բերեց, որպեսզի տանեմ ինձ հետ Բելգիա։

Սա խոսում է ձեր հյուրասիրության մասին։

An interesting story with Lio, who is a Belgian leader

While I was staying with my host family in Arzakan, it happened to be a problem with the water there. Me and Rowin took it quite easy and thought that we can go to another house to have a shower. In Armenia the situation seemed to be a bit odd, I guess it talks about the cultural differences! It turned out we were more adaptive than the Armenians.

I also want to tell this one. While we were staying in the host family I once asked Lilit during the breakfast to translate to the family that the jam was delicious and after an hour when we were about to go out she gave me a jar full of jam to take with me to Belgium. This really talks about your hospitality!

Գրի առավ Ինեսա Զոհրաբյանը