Հիմա ասեմ` որտեղ եմ հոդվածս գրում, ծիծաղելի կթվա: Երևան-Վայք երթուղայինի մեջ։ Հա, հա, ճիշտ կարդացիք, կարիք չկա երկրորդ անգամ կարդալու, «տրանսպորտի» մեջ եմ։ Հիմա ասեմ` որն է պատճառը, որ այս անհարմար ճանապարհներին վերցրեցի հեռախոսս ու սկսեցի գրել: Այ, կողքիս պատուհանից դուրս եմ նայում ու տեսնում Արարատը: Գիտեք, չէ՞, այնքան  մոտ է երևում ամեն մի քարակույտը, Մասսյաց վիհը, երանի ֆոտոխցիկս մոտս լիներ: Վարորդին կխնդրեի մեկ րոպե կանգ առներ, նկարեի։ Նայում եմ պատուհանից դուրս ու մտքումս անընդհատ կրկնում «Արարատն ամենամոտիկից»: Հա, դե մեր տունը այն տներից չէ, որի պատուհանից ամեն առավոտ երևում է «Մասիսի լուսապսակ գագաթը», ինչպես ասվում է գովազդներում: Թվում է, թե  վարորդը աջ թեքվի ու գնա ուղիղ, մի քանի րոպեից կհասնենք: Երանի բոլոր վարորդները այս ճանապարհը աջ թեքվեն ու ուղիղ գնան` օդանավակայանի ճանապարհի փոխարեն:

Խմբագրության կողմից. Եկեք իրականացնենք Արմանի չարված  լուսանկարի երազանքը: Ամեն մեկը, ով ամեն օր տեսնում է Արարատը, թող լուսանկարի լեռը և գրի, թե որտեղից է արել լուսանկարը: Կսպասենք:

-Չես հիշում, չէ՞:
-Չէ, չէ, չեմ հիշում:
-Բա էն ընկերուհիդ, որ կար, իրան էլ ես, չէ՞, մոռացել:
-Հա, հա, իրան էլ:
-Էն անցած օրերին էլ ուշադրություն չես դարձնում, չէ՞:
-Հա, հա, դրանք էլ եմ մոռացել, չեմ հիշում, ոչինչ չեմ հիշում:
-Իսկ փոխվել ես, չէ՞: Էլ չե՞ս լացել:
Ձայնը դողում է, ձայնը լռում է:
-Ամ, իսկ դու գիտե՞ս, որ թիթեռներին մի օր է տրված ապրելու, ու ինչքան ջանք են թափում նրանք, որ այդ մի օրվա կյանքը երջանիկ ապրեն:
-Իրենք գոնե մեկ օր են ապրում, իսկ մենք, կարելի է ասել, ընդհանրապես չենք ապրում:
Ձայնը շփոթվում է, Ձայնը մարում է:
-Ամ, երանի մենք էլ թիթեռների պես ապրել իմանայինք:
Էսպիսի խոսակցությունների հաճախ եմ հանդիպում, օրվա մեջ 3 կամ 4 անգամ: Տեսնես` իրենք գիտե՞ն, որ ես լսում եմ, երբ երկու իրար հակասող «ես»-երս իրար են հանդիպում, այդքան էլ լավ բան չի ստացվում:
-Ամ, գիտես, չէ՞, բայց ես ապրել եմ սովորում:
-Դա քեզ է միայն թվում, իրականում դու ոչինչ էլ չգիտես: Այ, եթե գոնե կարողանայիր մարդկանց տարբերակել, մի բան կստացվեր:
-Ինչո՞ւ, այդքան փորձը հերիք չէ՞ սովորելու համար:
-Իհարկե ոչ, երանի ապրելը այդքան հեշտ լիներ:

Հիմա, երբ հետ եմ նայում ու հասկանում, ինչքան բան է անցել, ու դեռ ինչքան է անցնելու, մի պահ սկսում եմ երկար մտածմունքների մեջ ընկնել: Կյանքի էջեր կան, որտեղ ծիծաղել եմ, հիմա մի կտոր կարոտը ստիպում է արտասվել, իսկ այն էջերում, որտեղ լաց եմ եղել, հիմա դա հիշելով, միայն ժպտում եմ:
Երբ մի օր ունեցածդ կորցնում ես ու փնտրել չես կարողանում, երբ գտնելու հույսը վերածվում է հուսահատության, դու փորձում ես ունեցածդ նորից ստեղծել: Ու երբ չարչարանքներդ հասնում են եզրակետին, դու հասնում ես մի կտոր երջանկություն:
Երբ վայրէջքներից հետո թևերդ վնասվում են, բայց դու մեկ է, միջոց ես գտնում թռիչքդ կատարելու, հիանալի է, ավելի առաջ ես. հիմա ունես մի կտոր էլ կամքի ուժ:
Երբ չնայած սառը քամուն, դու կարողանում ես միջիդ ջերմությամբ գոյատևել, դու ձեռք ես բերում մի կտոր էլ դիմացկունություն:
Երբ տեղում կանգնելու ու մարդկանց սպասելու փոխարեն գնում ես առաջ ու անցյալում ես թողնում ամեն ինչ, դու ձեռք ես բերում մի կտոր հիշողություն:
Երբ ուժ ես գտնում փոխելու ամեն ինչ, գլխի վայր շուռ տալու կյանքը, կամ ամեն ինչ 10 քայլ հետ տալով ու նորից շարունակելով փորձում ես գնալ, հիմա էլ ունես մի քիչ էլ տոկունություն:
Դու աընդհատ ձեռք ես բերում, անընդհատ նոր կտորներով կյանքի թեորեմն ես փորձում կառուցել, կորցնում ու գտնում ես, բարձրանում ու իջնում ես, բայց արդյո՞ք ապրում ես, արդյո՞ք գիտես, թե ինչպես են ապրում:
Ժամանակ առ ժամանակ ինձ թվում է, որ ես ապրել արդեն գիտեմ, որ արդեն բացահայտել եմ կյանքի կանոնները, բայց մի սայթաքում, ու ես նորից անորոշության մեջ եմ:
Ըստ ամբողջ մարդկության` մենք միշտ ապրում ենք, իսկ ըստ իմ տեսակետի` շատ քչերը գիտեն, թե ինչ է ապրելը:
Սակայն կան մարդիկ, ովքեր իրոք ձգտում են ապրել, ինչպես և ես, և դա ամենաուրախալի փաստն է:
Ֆիզիկական գոյությունը դեռ ապրելը չէ, ապրում ես, երբ ներքինդ լցված խինդով ու երջանկությամբ քեզ ստիպում է շնչել, երբ մութ ու խավար մտքերը, գորշ տրամադրություններն ու տխուր աչքերը վերանան, մարդիկ, երևի թե, կկարողանան ապրել:
Մենք դպրոցում շատ բան սովորեցինք, բայց այդպես էլ չսովորեցինք կյանքին գումարել ուրախություն, հանել տխրություն, բազմապատկել երջանկություն և բաժանել բարության: Մենք դպրոցում այդպես էլ չսովորեցինք ապրել:

Դասարանական էքսկուրսիաներ բոլորս էլ գնացել ենք: Դրանք ուսումնական ծանր տարվա ընթացքում, դպրոցական հոգսերից հանգստանալու հիանալի միջոց են: Ասում են` մարդու հետ մինչև ճանապարհ չգնաս, չես իմանա, թե ինչպիսին է նա: Այդ առումով էքսկուրսիաները մեզ լավ հնարավորություն են տալիս մեր ընկերներին ու համադասարանցիներին ավելի լավ ճանաչելու:

Կան արտահայտություններ, որ արվում են էքսկուրսիաներից առաջ ու դրանց ընթացքում, այդ արտահայտությունների գործածումը արդեն ավանդույթ է դարձել, համենայն դեպս մեր դասարանում: Օրինակ`«Ես եմ պատուհանի մոտ նստելու», «Վարորդին ասեք` երգի ձայնը բարձացնի» և այլն:

Գոյություն ունեն նաև չգրված օրենքներ էքսկուրսիաների համար`
Օրենք համար 1. Ավտոբուսի հետևում միշտ ավելի ուրախ է անցնում, քան առջևում:
2. Միշտ մեկը ճանապարհին իրեն վատ է զգում, ու իր պատճառով մեքենան կանգնեցնում են:
3. Վարորդի երգերը սովորաբար երեխաների ճաշակով չեն:
4. Միշտ կա մեկը, ով ամբողջ ընթացքում թթված նստում է ու բոլորի տրամադրությունը փչացնում:
5. Կա մեկը, որի աչքերը բոլոր դասարանական նկարներում փակ են:
6. Ուտելիքը միշտ ավելանում է:
7. Բոլորն սկսում են ակտիվանալ էքսկուրսիայի միայն վերջում:
Եվ այսպես շարունակ:
Դասարանական էքսկուրսիաները դպրոցականների կյանքի կարևոր ու անմոռանալի պահերից են: Տարիներ անց կարոտով ենք հիշելու դրանք ու մեր խենթությունները: Առաջ էքսկուրսիաները մեզ համար միայն ընկերների հետ ժամանակ անցկացնելու միջոց էին, դե…հիմա էլ, բայց դրանք հիմա մեծամասամբ կրում են ուսումնաճանաչողական բնույթ:
Արդեն 10-րդ դասարան եմ, ավարտելուն մնացել է երեք տարուց էլ քիչ ժամանակ, որը չեմ էլ հասկանալու ինչպես է անցնելու, և հիմա նոր սկսել եմ գնահատել դպրոցական տարիներիս քաղցրությունը, իսկ ավարտելու մասին բոլոր մտածմունքները իմ մեջ ինչ որ տխուր զգացում են առաջացնում:
Դպրոցը կավարտվի, մեր հուշերում կմնան միայն մեր խենթությունները, լավագույն ընկերները ու էքսկուրսիաների անմոռանալի պահերը:

Մի օր նստեցի չորրորդ համարի գազել: Վարորդի հետևի նստարանին նստած էին երկու կին և մեկ երեխա: Ճանապարհին կանայք հաճախ էին խոսում երեխայի հետ և տալիս նրա անունը: Նրա անունը Դավիթ էր: Պարզվեց, որ վարորդի թոռնիկի անունը նույնպես Դավիթ է: Նա թեքվեց ու սկսեց խոսել երեխայի հետ:

-Անունդ Դավի՞թ է:

-Հա:

-Իմ թոռնիկի անունն էլ է Դավիթ: Քանի՞ տարեկան ես:

-Հինգ:

-Կոնֆետ կուզե՞ս:

-Հա:

Վարորդը հանեց մի կոնֆետ և տվեց երեխային:

Քիչ անց ամենահետևի նստարանից լսվեց երեխայի ձայն:

-Այս կոնֆետը փոխանցեք այն երեխային,- ասաց վարորդը:

-Բայց այստեղ երկու երեխա կա,- լսվեց հետևից:

Վարորդը մեկ կոնֆետ էլ տվեց: Հետո Դավիթին առաջարկեց սուրճ, բայց Դավիթը հրաժարվեց: Այս դեպքից հետո տրամադրությունս բարձրացավ: Շատ լավ է, որ մենք ունենք այսպիսի վարորդներ: Նախընտրում եմ երթևեկել կամ քաղաքային երթուղայիններով կամ ավտոբուսներով, բայց երբ տեսնեմ հենց այս գազելը, անպայման նստելու եմ: