Կարելի է ասել լույսը բացվելու հետ մեկտեղ, ինձ համար մի նոր հասկացության բացահայտում եղավ: Բառ, որին ես ծանոթ չէի:

Քննարկումների ժամանակ ես չէի հասկանում, թե ինչի մասին է խոսքը: Ինձ համար այդ բառի նշանակությունը ասես մի գաղտնիքներով լի սնդուկ լիներ, որ ինչքան էլ  փորձում եմ  բացել, ծանոթանալ պարունակության հետ, չեմ կարողանում:

Հարցնում էի երեխաներին, նրանք ինձ բացատրում էին, որ դա լուսանկարներից կազմված անիմացիա է: Բայց  ես, էլի չէի կարողանում պատկերացնել, չէի կարողանում հասկանալ…

Եվ ահա եկավ այն երկար սպասված պահը, երբ ես վերջապես կկարողանամ պատկերացում կազմել  այդ բառի մեջ թաքնված մի ողջ հետաքրքիր ու անակնկալներով լի աշխարհի մասին:

Ես մի փոքր ուշացա քննարկումից՝թե ինչի մասին ենք նկարելու pixilation-ը:

Երեխաները արդեն գիտեին, թե ովքեր են մասնակցելու: Նրանք սկսեցին կամաց-կամաց զբաղեցնել իրենց «դիրքերը»,  երբ Սիսակը ինձ ասաց.

-Մանե, ինչի՞ ես նստել, արի դու էլ մասնակցի:

Ես փորձում էի ամեն կերպ հրաժարվել, չմասնակցել, բայց չստացվեց… Ես վեր կացա «պարտված մարտիկի» նման և միացա ընկերներիս: Մենք ապագա մուլտ հերոսի կերպարներն էինք և փորձում էինք ընդունել այն դիրքերը և լուսանկարվել, որոնք հետո իրար միացնելով, պիտի ստացվեր շարժում ու կյանք տար մեր ֆիլմին:

Ինձ ամեն ինչ այնքան շատ է դուր եկել… Ես ստեղծեցի իմ աշխարհը, ու հիմա կարող եմ ասել, թե ինչ է pixilation-ը:

Առաջին անգամ, երբ լսեցի հայտնի ռեժիսոր Քշիշտոֆ Զանուսսիի մասին, Բյուրականի մեդիա ճամբարում էր: Տիկին Ռուզանը շտապեց ուրախացնել մեզ այն հանգամանքով, որ մենք հնարավորություն ունենք հանդիպել աշխարհահռչակ ռեժիսորի հետ, որը Հայաստան էր եկել միայն մեկ օրով և վարելու էր վարպետության դաս: Մեզ հատկացված էր ընդամենը մի դահլիճ, որը, իհարկե, բավականին փոքր էր,  որպեսզի կարողանար իր մեջ տեղավորել Զանուսսիի տաղանդը գնահատող բոլոր ցանկացողներին: Մենք մտանք դահլիճ,  տեղավորվեցինք, և երբ եկավ Վարպետը (նրան այսպես էին դիմում ներկաները),  բոլորը ծափողջույններով դիմավորեցին նրան: Իր ելույթը նա սկսեց կատակներով և շատ անմիջական՝ միանգամից ուշադրությունը գրավելով իր կողմը: Զանուսսին իր վարպետության դասի ընթացքում ֆիլմի ստեղծման մեջ  մեծապես կարևորեց դերասանի ընտրությունը՝ ասելով,  որ ցանկացած պարագայում,  ինչքան էլ կատարյալ լինի ֆիլմի գաղափարը, ավելի կարևոր է դերասանների ընտրությունը, քանի որ նրանց դերասանական խաղն է,  որ ֆիլմը դիտողին պետք է ստիպի հուզվել կամ ժպտալ: Նա նաև պատմեց,  որ իր  ուսանողները իրեն դիմել են այսպիսի տարօրինակ հարցերով. «Իսկ ինչո՞ւ եք դուք այսպես արևահարված»,  կամ. «Եթե դասախոսը ակնոց է կրում, արդյո՞ք դա նշանակում է,  որ նա ավարտել է համալսարանը» և այլն: Մենք դիտեցինք նրա ֆիլմերից երկուսից հատվածներ,  որոնք բավականին մեծ տպավորություն թողեցին ինձ վրա:  Ֆիլմերն ինձ այնքան հետաքրքրեցին,  որ ցանկություն առաջացով անպայման դիտել շարունակությունը:  Նրա խոսքի ընթացքում ես ինձ համար բացահայտեցի նաև նրա մարդկաին արժեքները: Ունենալով 6 շուն և լինելով բավականին զբաղված մարդ, նա չէր կարողանում շատ ժամանակ տրամադրել նրանց,  բայց նշեց,  որ բազմիցս,  երբ ինքը բարկացած է եղել, նրանց միջոցով է,  որ կարողացել է հանգստացնել նյարդերը: Ռեժիսոր Զանուսսին նաև չմոռացավ խորհուրդներ տալ այն մարդկանց,  ովքեր հետագայում պատրաստվում են շարունակել կինոյով զբաղվել: Նա ասաց,  որ լավ ֆլմը այն ֆիլմն է,  որը մարդուն ստիպում է նայել ինքն իր մեջ և փոխվել: Ռեժիսորի իր այս հավատամքն իմանալով հասկացա, թե ինչու աշնանը Բուդապեշտում կայացած Ֆալուդի միջազգային կինոփառատոնի ժամանակ, որի ժյուրին գլխավորում էր Քշիշտոֆ Զանուսսին, լավագույն վավերագրական ֆիլմ անվանակարգի հաղթող ֆիլմ նա ճանաչեց հենց մեր կենտրոնի նկարահանած «Մի սիրո պատմություն» ֆիլմը, որն առանց հուզմունքի անհնար է նայել: Ֆիլմը կարող եք դիտել այս հղումի տակ (Մի Սիրո Պատմություն) և ինքներդ էլ կհամոզվեք:

Հանդիպման վերջում, երբ մենք հիշեցրեցինք նրան այս մասին, Զանուսսին ասաց, որ երբեք մրցանակ չէր տա այնպիսի ֆիլմի, որն իրեն չհուզեր, և որ շարունակենք հավատարիմ մնալ մեզ ու նոր ֆիլմեր նկարենք: Երբ ցանկացանք իր հետ լուսանկարվել, ինքն էլ խնդրեց կազմակերպիչներին, որպեսզի իր ֆոտոխցիկով էլ նկարեն ու կատակով ավելացրեց, որ մի օր, երբ մեզնից մեկնումեկը ճանաչված ռեժիսոր կդառնա, ապա ինքը կարող է «գլուխ գովել», որ ճանաչել է մեզ: Լուսանկարն իհարկե դարձավ շատ «խմբակային», քանի որ դահլիճում ներկա գտնվողներն էլ միացան մեզ, բայց դե ինչ արած, եթե պետք է հուզել հանդիսատեսին, ուրեմն թող նաև լուսանկարվեն մեր կողքին:

Օրեցօր ավելի է հետաքրքի է դառնում մեր առօրյան: Այսօրվա ընթացքում ես ավելի մանրամասն սովորեցի ֆիլմ նկարահանելու գաղտնիքները: Օրինակ` քանի հիմնական պլանով են նկարահանում ֆիլմերը կամ, որն է ամերիկյան պորտրետը: Հետո մենք բավականին երկար և բարդ քննարկում ունեցանք մեր ֆիլմերի գաղափարների վերաբերյալ, քանի որ ֆիլմերի գաղափարները շատ էին, և մենք չէինք կարող կողմնորոշվել, թե որոնք ընտրենք այս ընթացքում նկարահանելու համար, իսկ երբ ընտրեցինք, համարյա մինչ ուշ գիշեր քննարկում էինք, թե ով որ թիմում աշխատի: Մեր ավագ ընկերները վերջնական ընտրված ֆիլմերի վերնագրերը գրել էին գրատախտակին և մեզ առաջարկել ընտրել մեկը և անունը գրել թիմի կազմում: Երեկոյան պարզվեց, որ համարյա բոլոր թիմերի մեջ աշխատելու ցանկություն էինք հայտնել  բոլորս: Կեսգիշերին վերջապես կողմնորոշվեցինք: Շուտով նկարահանումները կսկսեն:

Ինձ այստեղ ամենից շատ դուր է գալիս այն, որ ազատ ժամանակ համարյա չունենք: Քննարկումների ընթացքում մեզ համար կազմակերպվում են հետաքրքիր էքսկուրսիաներ: Այսօր ուղևորվեցինք Արագածի գագաթ` Քարի լիճ և Ամբերդ:

Լիլի Նալբանդյան  

 

Ես առաջին անգամ էի լինում Արագածի գագաթին, ավելի ճիշտ գագաթից մի կիլոմետր ներքև գտնվող Քարի լիճ: Այս անտանելի շոգին զարմանալի էր տեսնել, որ լճի շուրջը դեռևս ձյան շերտեր կան: Ինձ զարմացրեց նաև այն, որ այդքան բարձադիր վայրում է գտնվում Կոսմիկական ճառագայթների գիտահետազոտական կայանը: Այստեղ տարվա բոլոր ամիսներին, մանավանդ ձմեռվա ամիսներին, երբ ճանապարհները փակվում են, և միայն ծայրահեղ անհրաժեշտության ժամանակ է ամենագնաց հասնում այնտեղ, ապրում են ֆիզիկոսներ:

Վերադարձի ճանապարհին կանգառ արեցինք եզդիների ամառանոցների մոտ: Նրանք ապրիլ ամսից բարձրանում են Արագած, արածեցնելու իրենց ոչխարներին, և վերադառնում են միայն ուշ աշնանը: Մեր սերբ ընկերները շատ էին ոգևորվել եզդիների համայնքներով, ասում էին, կարծես «Նաշիոնալ Գեոգրաֆիկի» հաղորդումներից մեկի մեջ են հայտնվել:

Սուրեն Կարապետյան

 

Մեդիա օրը սկսվեց ֆիլմմեյքինքի հիմնական հիմունքներին նվիրված դասընթացով, որի միջոցով ես ավելի մանրամասն իմացա ֆիլմերի պլաների մասին, ինչպես նաև  ամրապնդեցի իմ իմացած հմտությունները: Հետո` կեսօրին, ունեցանք էքսկուրսիա,և ես մեծ բավականություն ստացա, որովհետև քաղաքի աղտոտված մթնոլորտից հետո շատ էի կարոտել բնությունը: Ճիշտ է, շատ բարդ քննարկումներ ունեցանք, որովհետև ֆիլմերի գաղափարները շատ հետաքրքիր էին, և ես չէի կարողանում կողմնորոշվել, թե որ թիմում եմ ուզում աշխատել, բայց ի վերջո, ընտրեցի նկարահանել գյուղական կյանքի մասին պատմող մի ֆիլմ:

Ուշ երեկոյան ամենահաճելի և ուրախ հատվածն էր: Մեր անիմացիայի ստուդիայի ղեկավարի հետ միասին որոշեցինք փոքրիկ անիմացիոն ֆիլմ նկարել փիքսիլացիա տեխնիկայով: Շատ աշխատեցինք, մինչ ուշ գիշեր, իսկ այսօր ֆիլմը կմոնտաժենք:

Դիանա Շահբազյան

Առավոտը հետաքրքրասիրությամբ լցված իջանք նախաճաշի, քանի որ գիտեինք՝ գիշերը մեր սերբ ընկերները շատ ուշ ժամանել էին ու արդեն հյուրանոցում են: Երկար ճանապարհից հոգնած՝ նրանք առավոտյան մեր աշխատանքներին չմիացան, բայց մինչ մեր ծանոթությունը, պատանի թղթակիցներս հասցրինք մեր՝ մոնտաժային աշխատանքի տեխնիկական գիտելիքները հարստացնել գործնական աշխատանքով:

Հետո բոլորս հանդիպեցինք ճաշարանում ճաշի ժամին, ծանոթացանք, ապա անցանք մեր աշխատանքային առօրյային. մեր «Մանանա» կենտրոնի և Մեդիա Կրթության սերբական կենտրոնի մասին տեղեկատվություն տրվեց մասնակիցներիս, ներկայացվեցին աշխատանքներ, որոնք արվել են կենտրոնների կողմից: Հետաքրքիր էր, որ մեր սոցիալական խնդիրները ներկայացնող ֆիլմերից մեկը դիտելուց հետո մեր սերբ ընկերները նշեցին, որ Սերբիայում էլ նման խնդիրներ կան. աղքատություն, գործազրկություն, երիտասարդության պասիվություն: Հենց այստեղ էլ հասկացանք, որ մենք շատ ընդհանուր խնդիրներ, գծեր ու նմանություններ ունենք սերբ ժողովրդի հետ, և որ մեր աշխատանքը, անկասկած, շատ ավելի արդյունավետ և հետաքրքիր է լինելու:
Տղաները շատ էին հավանել մեր ուտելիքը, նրանք ասացին, որ նման է սերբականին, անգամ՝ ավելի համով է: Ափսոսացին, որ Արարատյան դաշտի վրա փռված ամպերն ու մառախուղը թույլ չեն տալիս տեսնել Արարատ լեռը: Հուսանք՝ այս օրերին առիթ կունենանք, որովհետև մենք ինքներս հավերժ կարոտ ենք Արարատին:

Երեկոյան ուրախ երեկույթ կազմակերպեցինք բացօթյա լողավազանի շուրջ. երաժշտություն, պար, մրգեր, քաղցրավենիք և, կարծես, հատուկ պատվիրված քամի: Երեկոն ավարտվեց կիթառի նվագակցությամբ: Ծովինարը երգում էր մեր սիրած երգերը, որին ձայնակցում էինք բոլորս: Մեր թիմն այսօր շատ ավելի համախմբված և աշխույժ է: Արդեն անհամբեր սպասում ենք ֆիլմերի գաղափարների քննարկմանը:

Վարսեր Զաքարյան

Ճամբարի առաջին նկարահանումները

-Արշակ, շրջապատում ինչ հետաքրքիր բան տեսնում ես, նկարիր,- ասաց պարոն Արան՝ ինձ մեկնելով տեսախցիկը:

Ես անցա գործի: Որոշեցի սկզբում նկարել Երաժշտական ակադեմիայի, որի մասին ֆիլմ էինք նկարում, դահլիճը: Հանրապետության որակով երրորդ, ինչպես շատ էր սիրում նշել ակադեմիայում մեզ ուղեկցող կինը, ռոյալից բացի որևէ այլ հետաքրքիր բան դահլիճում չգտնելով՝ որոշեցի դուրս գալ պատշգամբ: Ուշադրությունս անմիջապես գրավեց բնության մեջ առանձնացող եկեղեցին, որն էլ որոշեցի նկարել: Այնուհետև սկսեցի շրջել շենքի ներսում: Աստիճաններով իջնելիս նկատեցի գեղեցիկ ձևավորված ձեռագործ խողովակաձև ջահ: Ակադեմիայի շենքի ներսում նկատեցի նաև գրքեր, ձայնասկավառակներ, հետաքրքիր կավե իրեր, որոնք, ինչպես պատմում էր ակադեմիայի տնօրենը, հայտնաբերվել են շենքի մոտ գտնվող այգուց՝ պեղումների արդյունքում: Նկարելու ընթացքում լսում էինք տնօրենի պատմությունները շենքի կառուցման վերաբերյալ և հետագա ծրագրերի մասին: Սա նախնական ծանոթություն էր Բյուրականում գործող Երաժշտական ակադեմիայի հետ, իսկ հիմնական նկարահանումները դեռ առջևում են. Մի քանի օրից այստեղ անցկացվելու է դասական կիթառի վարպետության դասեր, ահա թե երբ երաժշտական կյանքը կխլացնի ու իրենով կծածկի ամեն բան:

Արշակ Խուդավերդյան

Առավոտս բացվեց այն ժամանակ, երբ սենյակակիցներս` Մանեն և Նելլին պատրաստվում էին գնալ վազելու: Նրանք որոշել են այստեղ էլ հավատարիմ մնալ իրենց ռեժիմին. Վեր կաց ու վազք առավոտյան 6-ին և քնել գիշերը 10-ին: Վեր կացն առայժմ ստացվում է:

Չեմ  ցանկանա մանրամասնել ամբողջ օրվա ընթացքը, բայց կան մի քանի հետաքրքիր իրադարձություններ, որոնք կցանկանայի նշել: Նախքան մեր սերբ ընկերները ճանապարհից կթոթափեին իրենց հոգնածությունը, մենք սովորում էինք ու թարմացնում մեր գիտելիքները նկարահանումների ու մոնտաժի մասին: Հատկապես բացատրում էին այն սխալները, որոնք սովորաբար անում են նկարահանելիս: Մեր ժամանակը արագ ու հագեցած է անցնում, ու չկա այլևս առաջին օրվա կաշկանդվածությունը:

Հռիփսիմե Եղիազարյան

Բացի դասընթացներից, ինձ շատ են դուր գալիս նաև նոր շփումները և ծանոթությունները: Մասնակիցները Հայաստանի տարբեր մարզերից են ու Երևանից, և զրուցելիս շատ նոր բաներ ենք իմանում նաև մարզերի մեր հասակակիցների մասին: Իսկ այսօր արդեն սկսում ենք ծանոթանալ մեր սերբ հասակակիցների հետ: Առաջինը` սերբերեն «բարև» բառն է, իսկ երեկոյան հասցրեցինք սովորել նաև սերբական պար: Մի խոսքով, այս օրերի ընթացքում կհասցնենք «փոխանակվել»  նաև մեր մշակույթներով, ինչը ինձ շատ է ուրախացնում: Առաջին օրն էր, և մեր սերբ հասակակիցները մշակութային շոկ էին ապրում. Առաջին անգամ էին լսում հայերեն խոսք, ուտում հայկական կերակուրներ, անգամ երբ դիտում էին մեր նկարած ֆիլմերը, դիտում լուսանկարները:

Այսօր նաև ծանոթացանք մեր երկու կենտրոնների կատարած աշխատանքներին, ցուցադրեցինք մեր ֆիլմերը: Մեր սերբ ընկերները շատ էին հավանել «Մանանայի»-ի նկարահանած ֆիլմերը:

Նելլի Խաչատրյան

«Մանանա» կենտրոնը Սերբիայի Մեդիա կրթության կենտրոնի հետ համատեղ  հուլիսի 15-23-ը նախաձեռնել է Մեդիա Ճամբար։ Ճամբարը կազմակերպվում է “Երիտասարդների արտահայտման ազատության խթանումը քաղաքացիական լրագրության միջոցով” ծրագրի շրջանակներում, որը ֆինանասավորվում է Եվրոպական Միության կողմից։ Ճամբարի ընթացքում հայ և սերբ երիտասարդները հնարավորություն կունենան աշխատելու միասին ֆիլմերի, ֆոտոպատմությունների եւ հոդվածների վրա, կիսվելու գաղափարներով և մտքերով: Այսօր ճամբարի առաջին օրն էր, ու թեև մեր սերբ ընկերները դեռևս չեն միացել մեզ, բայց,  մեր՝ Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցի www. 17.am կայքի թղթակիցներիս շրջանում արդեն սկսվել են ակտիվ քննարկումները, ստեղծագործական գաղափարներն ու բանավեճերը: 

Ու մինչ  ճամբարում ստեղծագործական մթնոլորտ էր, որոշեցինք կիսվել մեր առաջին տպավորություններով: Եվ այսպես, օր առաջին, լիքը տպավորություններ ու… 

-Սկսել եմ համագործակցել «Մանանայի» հետ 2014 թվականից, երբ Վայոց Ձորի մարզի այն պատանիների հետ, ովքեր ուզում էին դառնալ պատանի թղթակից, անց էին կացվում  մեդիա-դասընթացներ: Այդ ժամանակվանից մինչ այսօր թղթակից եմ: Հիմնականում գրում եմ, ֆոտոներ էլ եմ անում, բայց այդքան էլ չի ստացվում, ավելի նախընտրում եմ գրելը: Մեծ սպասելիքներով եկել եմ մեդիա ճամբար, այս ստեղծագործական կոլորիտը շատ կարևոր է, երբ ուզում ես ստեղծագոծել, կապ չունի՝ գրել, թե ֆոտո անել: Ուզում եմ շատ գրել և գրելու եմ:

Լուսինե Կարապետյան, Վայք

 

-Սիրում եմ լուսանկարել, պատանի թղթակից եմ արդեն երկու տարի: Սկզբում ֆոտոն հոբի էր, բայց հիմա ուզում եմ զբաղվել պրոֆեսիոնալ լուսանկարչությամբ: Սպասելիքներս են այս ճամբարից՝ հնարավորություն ստանալ խորացնել գիտելիքներս ֆոտոյի, կինոյի, ժուռնալիստիկայի ոլորտներում: Ավելի շատ ուզում եմ մասնագիտանալ ֆոտոյի մեջ և, իհարկե, կինոյի:

Հռիփսիմե Եղիազարյան, Հրազդան

 

-«Մանանայի» հետ սկսել եմ համագործակցել մոտ 2-3 տարի առաջ: Գրել եմ մի քանի հոդվածներ, որոնք տպագրվել են «Խաբարբզիկում»: Նկարել ենք մի քանի ֆիլմեր, դրանցից մեկը՝ «Դեպի փոփոխություններ» ֆիլմը «Ես եմ» միջազգային կինոփառատոնում դարձել է մրցնակակիր: Այսօր ճամբարի առաջին օրն էր, շատ հետաքրքիր անցավ: Ակնկալում եմ նոր գիտելիքներ ձեռք բերել՝ հատկապես կինոյի բնագավառում:

Սամվել Մքոյան, Վանաձոր 

 

-Ավելի շատ սիրում եմ ժուռնալիստիկա, քան ֆոտո, կամ կինո: Այսօր առաջին օրն էր մեդիա ճամբարի, և ես շատ մեծ ակնկալիքներ ունեմ: Մեջս ինչ-որ քնած գաղափարներ կային, որոնք մեծ թափ առան, ընդլայնվեց մտահորիզոնս: Ավելի շատ ուզում եմ գրել, խորանալ ժուռնալիստիկայի մեջ: Ուզում եմ գրել զինվորական գործերի, երիտասարդների բանակ գնալու և հայրենիքը պաշտպանելու գործի, զինվորների հոգեկան վիճակի մասին:

Մանե Սարգսյան, Ճամբարակ

 

-Ես արդեն 2 տարի է թղթակցում եմ www.17.am կայքին: Այս ճամբարի ընթացքում ուզում եմ հասցնել այն ամենը, ինչ կա օրակարգում, ուզում եմ ընդգրկվել բոլոր աշխատանքներում, որպեսզի ավելի խորացնեմ գիտելիքներս: Ուզում եմ ճամբարից միայն լավ հիշողություններ մնան, և հուսով եմ սերբերի հետ կունենանք հետաքրքիր մշակութային փոխանակություն:

Վարսեր Զաքարյան, Իջևան

 

-Ակնկալում եմ ստեղծագործական եռանդուն կյանք, կրեատիվ օրեր, հետաքրքիր դասընթացներ, հետաքրքիր ֆիլմեր: Շատ ուրախ եմ, որ համագործակցում ենք սերբերի հետ: Շատ եմ կարևորում ճամբարի թեման, շատ կարևոր է ազատությունը: Ինքնաարտահայտման ազատությունը Հայաստանում շատ արդիական թեմա է, ուզում եմ այն լայն մասշտաբ ստանա, որ երիտասարդները չվախենան արտահայտվել, քանի որ դրանից է կախված մեր երկրի ապագան: Ուզում եմ շատ ֆոտոնախագծեր անենք, սոցիալական թեմաներով ֆիլմեր նկարենք:

Լիլի Նալբանդյան, Գյումրի 

Հանգիստ նստած եմ համակարգչի առաջ, հանկարծ մեկը ստատուս գրեց մեր կենտրոնի խմբում՝ «Ժամը 6-ին լինեք կենտրոնում: Ճամբարի համար բան կա քննարկելու»:

Միանգամից առաջին արձագանքը եղավ.

-Մենակ 6-ին չէ, էլի, հարմար չի:

-Բա ե՞րբ:

-Մի քիչ ուշ:

-Լավ:

Վերջապես ժամը որոշեցինք, ուզում էի դուրս գալ, հանկարծ Ասպրամը գրեց.

«Երեխեք ջան, sorry, այսօր չէ, բայց վաղը ամբողջ օրը էստեղ եմ, կհավաքվենք»:

Լավ էլի, Ասպրամ, հազիվ բոլորս կայինք, բայց դե ինչ արած, պիտի սպասենք:

Եկավ հաջորդ օրվա մեր պայմանավորված ժամը, եկանք հավաքվեցինք:

-Սոնան ուրա՞:

-Ջրծաղիկ ա:

-Դինո՞ւլը:

-Պարապմունքի:

-Լավ, շրջանավարտներին հասկացանք, բա Նազիկն ու Դավի՞թը:

-Չգիտեմ:

Ինչպես միշտ մենք ենք` ես, Աննան, Վազգենը, Ասպրամը, Լուսինեն:

-Մուշ, կհիշե՞ս ինչ ենք արել անցյալ տարվա պարագաները:

-Ի՞նչ պարագա,- զարմացած հարցրի ես:

-Դե, անցյալ տարվա ճամբարի իրերը:

-Հաա, դրանք լցրեցինք2 արկղի մեջ ու դրեցինք էն սենյակում:

-Դե գնա բեր:

-Լավ էլի, ինչի՞ ես, միչև գտնեեե՜մ…

-Չէ, դու արա, դու լավ գիտես ինչը որտեղ ա:

-Էտ ո՞նց:

-Դե, դու ես դրել:

Ես անցնում եմ իմ գործին, իրենք`  իրենց: Դժվարությամբ, բայց գտա` ինչ ուզում էինք:

-Լավ, հիմա ինձ բացատրեք, թե ինչ ենք անում:

-Դե, առաջին օրը կծանոթանանք ու կսկսենք խաղեր խաղալը:

-Հաջորդ օրը … Կեսը կիջնեն մարզադաշտ` նախավարժանքի, կեսը կգան այստեղ պարելու:

-Հետո՞:

-Այ, հետոն բարդ ա: Իտալերեն, աշխարհագրություն, անգլերեն, նորաձևություն, թատրոն: Պիտի սրանք տեղավորեն օրերի մեջ, որ իրար հետևից չլինի ու լինի շաբաթական 2-3 անգամ:

-Բա ֆոտո՞ն:

-Ֆոտոն ամենաբարդն ա: Ապարատների պակաս ունենք:

-Դե սևը, մոխրագույնը, մեկ էլ` իրենց կասենք բերեն:

-Բայց ի՞նչ պիտի անես ֆոտոյի ժամանակ:

-Դե, մի օրը կբացատրեմ լուսանկարելու հիմունքները, մի 2 հատ կնկարենք, երկրորդ դասին արդեն շատ ֆոտոներ կանենք:

Այսպես գրել ջնջելով, թղթեր փչացնելով մի քանի օրվա դասացուցակը գրեցինք, ու մեզնից մեկն ասաց.

-Բերեք հիմա թողնենք, վաղը էլի կհավաքվենք:

Բոլորս գնացինք տուն հանգստանալու:

Հանգիստ նստած եմ համակարգչի առաջ, հանկարծ մեկը ստաստուս գրեց մեր կենտրոնի խմբում. «Ժամը 4-ին կգաք կենտրոն: Ճամբարի մնացած օրերի դասացուցակը կազմելու»:

Ու այսպես մի քանի օր իրար հետևից: Մեր ճամբարն արդեն սկսել է գործել Վայքի երեխաների համար:  Մենք` ավագ դասարանցի ջոկատավարներս վաղ առավոտից իրագործում ենք մեր կազմած պլանները: Երեխաների դուր է գալիս, ժամանակն ուրախ և իմաստալից է անցնում: Իսկ ճամբարից հետո մենք նորից այսպես կհավաքվենք, որպեսզի ամփոփենք ամառային դպրոցի արդյունքները:

Ամառն իրոք որ տրամադրություն է բերում,  փոխում մարդկանց, նոր շունչ հաղորդում… Երևի գյուտ չարեցի, բայց այս հայտնի ճշմարտությունը ես միայն այս տարի զգացի իմ հայրենի Գյումրիում…

Աշնանը կամ առավել ևս ձմռանը, երբ ցուրտ է, տխուր են երկինքը, եղանակը, հետևաբար նաև մարդիկ էին տխրում, թվում էր՝ ապրում ես անմարդաբնակ մի վայրում, որտեղ ոչ ոք չկա, ոչ մի հետաքրքրություն ու ոչինչ: Մեր կենտրոնական վայրերում, ինչպես օրինակ, Վարդանանց կամ Թատերական հրապարակներում, այս եղանակներին մատների վրա կարելի էր հաշվել մարդկանց. այն տպավորությունն էր, ասես քաղաքում ոչ ոք չի ապրում: Դե մենք էլ՝ դիմորդներս, նկատելով ոչ ցանկալի երևույթը, արդեն թևավոր խոսքեր էինք ստեղծել, օրինակ.

-Լեննագան վեցից հետո մենակ պարապողներն էն, էն էլ պարապմունքից տուն կէրթան…

Վերջ այս գորշ պատկերին…

Հիմա ամառ է: Ամեն ինչ փոխվել է. քիչ թե շատ փոխվել են մարդիկ, դեմքերը, գույները, տրամադրությունը…

Ամենուր տեսնում ես ուրախ, վառվռուն երիտասարդների, պաղպաղակ վայելող ժպտերես մանչուկների, նարդի խաղացող ծերերի, ինչ-որ հետաքրքիր խմբերի (մեկը կիթառ է նվագում, մյուսը` երգում, երրորդը պարում), քննության շտապող ուսանողների, ինձ պես միասնական քննությունները հանձնած ուրախ ու երջանիկ դիմորդների և ընդհանրապես ամառվա անուշ բույրը վայելող մարդկանց…

Ախր, շա~տ համահունչ են ամառն ու Գյումրին…

Մի գնա, ամառ:

Թող որ հեքիաթը երբեք չավարտվի անկախ եղանակից…

Հ.Գ. էս քննություններից հէդո ըմբէս չէ, օր լավագույն նյութն է, բայց կարևորը լավ տրամադրություն կստէղծէ, ԸԲԸ…