Հունիսի 1–ը թանգարաններում

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Հունիսի 1-ն ինձ համար ամենասիրելի և կարևոր տոներից է, որովհետև իմ տոնն է: Թեքեյան մշակութային կենտորը, որը հաճախ է կազմակերպում էքսկուրսիա Երևանի տարբեր վայրեր, այսօր ևս պատրաստել էր անակնկալ: Ներկա էին հանրապետության բոլոր Թեքեյանի անունը կրող դպրոցների երեխաները և ուսուցիչները:

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Այցելեցինք Երևան քաղաքի պատմության թանգարան: Իրական հրաշք վայր, որտեղ ձեռք բերեցինք բավականին շատ գիտելիքներ, մրցույթ խաղ տեղի ունեցավ, որտեղ ստուգում էին մեր գիտելիքները: Եվ երկու թիմեր՝ այդ թիմերից մեկը մեր դպրոցինն էր, ստացանք շնորհակալագրեր ակտիվ մասնակցության համար:

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Տեսանք սեպագիր արձանագրություն թանգարանի բակում, հնագույն հայկական հագուստներ, զենքեր, կահ-կարասի և ամենագեղեցիկը՝ Էրեբունի-Երևանի մանրակերտը: Հաջորդ վայրը դա Հայաստանի ազգային պատկերասրահն էր: Եվս մեկ գեղեցիկ վայր, որտեղ կարող ես շատ գիտելիքներ ձեռք բերել արվեստի բնագավառից: Կրկին մրցույթ խաղ, որտեղ մնջախաղի միջոցով գուշակում էինք հայ արվեստի տարբեր բնագավառների ներկայացուցիչների դիմանկարները:

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Շնորհակալություն բոլորին, ովքեր մեզ համար օրը տոն դարձրեցին:

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

Լուսանկարը՝ Սվետլանա Դավթյանի

sirun

Շարադրություն

Եթե ուզում ես ինչ-որ հարցի շուրջ պարզել դիմացինիդ կարծիքը, տուր նրան թուղթ, գրիչ և վերնագիր…

Այ, այդպես էլ արեցի ես։ Իմ փոքրիկ աշակերտներին հանձնարարեցի գրել շարադրություն՝ «Իմ գյուղը» վերնագրով։ Շատ աշակերտներ լավատեսորեն էին մոտեցել և ամեն կերպ փորձել էին ներկայացնել դրականը և գեղեցիկը։ Ընթերցածս բոլոր շարադրություններից աչքի էր ընկնում մեկը, հենց այն մեկը, որն իրականն է, ամենապարզը, որով բացահայտում ես դիմացինիդ, նրա ներաշխարհը, պահանջներն ու ցանկությունները։

Ահա հայրենի գյուղի պատկերը 7-8 տարեկան երեխայի աչքերով (ներկայացվում է սխալներն ուղղած տարբերակով).

«Իմ գյուղում չկան բարդիներ, չկան ճոճանակներ, չկան խաղահրապարակներ։ Իմ գյուղում չկան սուպերմարկետներ։ Մեր գյուղում ապրում են շատ մարդիկ, բայց նրանք հարուստ չեն։ Հրապարակ չկա մեր գյուղում»։

Այո՛, ցավալի ու դառը ճշմարտությունը սա է, երբ այս մեծ աշխարհում ամենափոքրը ամեն անգամ «իմ գյուղը» ասելիս, հիշելու է այն խաղահրապարակը, որտեղ երբեք չի խաղացել, այն մեծ ու լի խանութները, որտեղից երբեք գնումներ չի կատարել, և այն բոլոր մարդկանց, ովքեր երբեք հարուստ չեն եղել…

Anushik Mkrtchyan

Ջրահարսերի ժամանակաշրջանը

Ես իրավունք չունեմ դժգոհել իմ մանկությունից: Այն անցել է հիանալի: Մանկություն ասելով ես նկատի ունեմ մինչև այն տարիքը, երբ խաղում ենք մանկական խաղեր: Իսկ եթե ասեմ, որ մանկական խաղեր խաղացել եմ մինչև 11-12 տարեկա՞նը: Իսկ հիմա, եթե 11 տարեկան աղջկան հարցնեմ, թե խաղո՞ւմ է «Տուն- տունիկ», «բժիշկ-բժիշկ», «խոհանոց», կարծում եմ նա ինձ վրա կծիծաղի:

Իմ մանկության և ոչ միայն մանկության, այլ մինչև այսօր իմ կողքին է ընկերուհիս՝ Նաիրան: Մենք ծնված օրվանից միասին ենք: Մենք տարբերվել ենք մնացած բոլոր ընկերուհիներից: Մենք ժամերով նամակներ էինք գրում, նկարում, զարդարում և փոխանցում իրար:

Ուզում եմ մի երկու բան պատմել ձեզ մեր մանկությունից:

Եթե ասեմ, որ մենք գնում էինք, մտնում մեր տան հարևանությամբ գտնվող առվակի մեջ և… Եվ ուզում էինք դառնալ ջրահարս: Հավատում էինք, որ կդառնանք:  Տարիներ անց, երբ քույրս էր արդեն այդ նույն տարիքի, հիշեցի սա և ասացի.

-Սյուզ, գիտե՞ս, որ մտնես առվակի մեջ, կդառնաս ջրահարս:

-Հա, հա, հա,- ծիծաղեց նա,-Ցնդե՞լ ես: Ի՞նչ ջրահարս:

Տխրեցի:

Մանկությունը մի ժամանակաշրջան է, երբ չես նախանձում: Մենք անկեղծ ուրախանում էինք, որ մեր ընկերոջը նոր «մեքենա» կամ «տիկնիկ»  են նվիրել: Չէ՞ որ միասին էինք դրանցով խաղալու:

Մանկությունը մի շրջան է, երբ մայրիկի բարձրակրունկ կոշիկները հագնելը մեզ երջանիկ էր դարձնում: Մեզ երջանիկ էր դարձնում «մեծ» լինելու միտքը, իսկ այսօր մենք առավոտից երեկո այդքան երազած բարձրակրունկ կոշիկներով ենք, բայց թաքուն երազում ենք ջրափոսերի մեջ ոտաբոբիկ վազվզելու մասին:

Ֆուտբոլն իմ սիրած զբաղմունքն է

ruslan aleqsanyanԱյսօր ուզում եմ պատմել իմ հետ տեղի ունեցած դեպքերից մեկի մասին,որը տեղի է ունեցել վերջերս:Ուզում եմ պատմել մեր գյուղի և մնացած գյուղերի միջև տեղի ունեցած ֆուտբոլի մրցումների մասին,որը մինչև հիմա էլ ընթացքի մեջ է:

Երեք օր առաջ մեր գյուղը մրցեց <<Բագրատաշեն>> գյուղի հետ:Այդ խաղում մենք պարտվեցինք 6-0 հաշվով:Բագրատաշեն գյուղի տղաները շատ լավ էին խաղում բացի այդ նաև մենք լավ չխաղացինք,որը դարձավ մեր պարտության պատճառ:

Երկու օր առաջ մենք մեր ուժերը փորձեցինք Նոյեմբերյանի դպրոցի թիմի հետ:Այդ խաղը ավարտվեց 1-0 հաշվով:Մենք տոնեցինք մեր առաջի հաղթանակը:Այդ խաղի ժամանակ մենք շատ կազմակերպված և գեղեցիկ խաղ ցուցադրեցինք և նույնիսկ ունեիք մի քնի իրական պահ որը կարելի էր գոլի վերածել:

Անցած օրը մենք որ ոքի խաղացինք Ոսկեվան գյուղի տղաների հետ:Խաղի ժամանակ մենք հաղթում էինք երկու գնդակի առավելությամբ սակայն խաղը ավարտվեց 4-4 հաշվով:Պատճառը երևի այն էր, որ մենք մի պահ վստահ էինք մեր հաղթանկի վրա և թուլացրեցինք հսկողությունը նրանց հարցակվողներ նկատմամբ:

Չնայած ոչ ոքիին մենք դեռ կարող էինք դուրս գալ եզրափակիչ բայց վերջի հույսը մարեց վերջի խաղի հետ միասին:

Մեզ բաժին էր հասել մի շատ բարդ մրցակից, որը նույնիսկ դարձել էր Հայաստանի չեմպիոն:Մենք խաղացինք Բերթավանի հաետ և պարտվեցինք 6-1 հաշվով և դուրս մնացինք հետագա պայքարից:

Ես շատ եմ սիրում ֆուտբոլը և ինձ առանց նրա չեմ պատկերացնում:

Ռուսլան Ալեքսանյան 15 տ., Տավուշի մարզ, գ. Բաղանիս:

*** davit aleqsanyan Սովորական առավոտ էր։ Ես քայլում էի փողոցով ու մտածում կիսամյակային գրավոր աշխատանքներիս մասին։ Հասա դպրոց ու դեռ դասարան չէի մտել, ընկերս կանչեց թենիս խաղալու։ 

Մեկ էլ մեր ֆիզկուլտուրաի ուսուցիչը եկավ ու ասաց, որ Բերդավանում ֆուտբոլի մրցումներ են կազմակերպում, կուզե՞նք մասնակցել, թե ոչ։ Դե մենք բնականաբար համաձայնվեցինք։

Մի երկու օր հետո ուրախ տրամադրությամբ շարժվում ենք դեպի Բերդավանի ֆուտբոլի խաղադաշտ։ Առաջին խաղը մեզ համար բարդ էր։

Անսովոր խաղադաշտ, անսովոր թիմ, մի խոսքով պարտվեցինք։ Երկրորդ խաղը մեը օգտին դասավորվեց. հաղթանակ տոնեցինք Նոյեմբերյանի հետ խաղում:

Երրորդ խաղը ընթացավ հավասարը հավասարի հետ. ոչ ոքի խաղացինք մեր հարևան Ոսկեվանի հետ։

Չորրորդ խաղից առաջ մենք գիտեինք, որ պարտվելու ենք, քանի որ խաղալու էինք բարձր խաղամակարդակ ունեցող Բերդավանի հետ։

Այդպես էլ եղավ: Մենք պարտվեցինք խոշոր հաշվով։ Բայց մեկ է, մենք ուրախ էինք։

  Դավիթ Ալեքսանյան 15 տ., Տավուշի մարզ, գ Բաղանիս 

Lilia Apresyan

«Զենքն իմը չէ, երեխաներն են իմը»

Հարցազրույց Վահան գյուղի մաթեմատիկայի ուսուցիչ Տիգրան Առուշանյանի հետ, ով գյուղում ուսուցչություն է անում «Դասավանդի՛ր, Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում՝ 5-րդ և 7-րդ դասարանցիներին: Նաև գյուղի ԻՄՓԱՔԹ ակումբի լիդեր է:

 -Ինչպե՞ս տեղեկացաք ծրագրի մասին, և ինչպե՞ս ծնվեց մասնակցելու գաղափարը:

-Այդ ժամանակ բնակվում էի Երևանում և նեղացած էի ամբողջ աշխարհից, մարդկանցից, նույնիսկ՝ հարազատ: Մտածում էի, որ ոչ մի բան չեմ արել, ոչ մի լավ բանի չեմ հասել, ես ինձ անպետք էի զգում: Հենց այդ ժամանակ էր, երբ համացանցում կարդացի «Դասավանդի՛ր, Հայաստան» ծրագրի մասին: Հասկացա, որ սա իմ շանսն է՝ որևէ լավ բան անելու:

-Իսկ ինչպե՞ս էիք պատկերացնում որևէ լավ բան անելը:

-Երկու տարբերակ կար. առաջին՝ անցնել ընդդիմադիր ակտիվիստների շարքերը, որոնց ջանքերը ողջունում եմ, երկրորդ՝ անցնել պետական աշխատանքի, որը հիմա այնքան էլ չի ստացվում: Եվ հիմա կա ոսկե միջինը:

-Գիտեմ, որ ապրիլյան դեպքերն էլ են իրենց ազդեցությունն ունեցել Ձեր որոշման վրա: Կպատմե՞ք դրա մասին: 

-Այդ ժամանակ արդեն «Դասավանդի՛ր…»-ի մասնակից էի և մտածում էի. «Աշխատել հանուն հայրենիքի և, որ ամենակարևորն է, աշխատել այնպիսի մարդկանց հետ, որոնց տեսլականը նույնն է՝ հանուն հայրենիքի, հանուն երեխաների, հանուն ապագայի: Այդ օրերին գրեթե գրանցվել էի կամավոր, ընկերս ասաց, որ գրիչով ավելի շատ կուժեղացնեմ մեր սահմանները: Եվ նա ճիշտ էր. զենքն իմը չէ, երեխաներն են իմը:

-Այ նշեցիք, որ երեխաներն են ձերը: Ի՞նչ է Ձեզ տալիս երեխաների հետ շփումը:

-Դա իմ աշխարհն է, չեմ ուզում շատ կիսվել իմ աշխարհով, բայց մի բան կասեմ՝ իսկական երջանկությունը երեխաներն են, նրանց մեջ է մաքրությունը: Մնացած բոլոր բաները՝ փող, ոսկի, սուտ է:

-Ակտիվորեն մասնակցում եք դպրոցական առօրյային, ԻՄՓԱՔԹ ակումբի լիդեր եք, նաև հեռակա սովորում եք Գյումրու պետական մանկավարժական համալսարանում: Ինչպե՞ս եք այս ամենը համատեղում:

-Համատեղում եմ, քանի որ անում եմ սիրով: Իսկ համալսարանը մեր հանդեպ փոքր-ինչ հանդուրժող է:

-Դժվար չէ՞ գյուղի առօրյան, չե՞ն առաջանում խնդիրներ:

-Համարում եմ, որ դժվարությունները կոփում են մարդկանց: Դժվարությունները պետք են, իհարկե՝ ոչ միշտ, բայց ժամանակ առ ժամանակ մարդ պետք է առերեսվի դժվարությունների հետ, այլապես թուլանում է:

-Իսկ պատկերացնո՞ւմ եք Ձեր ամբողջ կյանքը գյուղում:

-Դժվարանում եմ պատասխանել: Միգուցե՝ ոչ հիմա: Քանի դեռ երիտասարդ եմ, ուզում եմ ավելի շատ շրջիկ կյանք վարել: Իսկ հետագայում միգուցե ընտրեմ ավելի հանգիստ կյանք:

-Եվս մեկ ուսումնական տարի այստեղ եք լինելու: Հնարավո՞ր է՝ դրանից հետո կրկին մասնակցեք ծրագրին:

-Ծրագրին երկրորդ անգամ չեմ կարող մասնակցել, բայց ես միշտ շարունակելու եմ մնալ երեխաներիս կողքին և թակելու եմ յուրաքանչյուր դուռ մեր այսօրվա խնդիրները՝ երեխաների հետ կապված, բարձրաձայնելու և լուծումներ գտնելու համար:

narek hakobyan

Ինչն է ինձ հուզում

Երբեք այս թեմայով, նյութ չեմ գրել միայն այն պատճառով, որ չեմ խորհել, թե ինչն է ինձ հուզում: Նախ սկսենք նրանից, որ ես իմ կյանքը չեմ պատկերացնում առանց ընթերցանության, գրքերի և ֆիլմարտադրության: Ճիշտ է, ես դեռ կայացած ռեժիսոր չեմ և ոչ էլ այնքան ֆիլմեր եմ նկարահանել, որ ինձ կարելի է Օսկար տալ:

Ես ստանդարտներից դուրս մարդ եմ: Չեմ մտածում ինչպես իմ հասակակիցներից շատերը: Իմ պատկերացումները, աշխարհայացքը, նույնիսկ երաժշտությունը տարբեր են: Ինձ հաճախ են ասում, որ դու ընտրել ես քեզ բնորոշ մասնագիտություն:

Կինոն իմ մեջ արթնացրեց երևակայական, հոգեբանական, փիլիսոփայական մեծ զգացում:

Իսկ ինչ կարող եմ ասել, գրքերի մասին: Դրանք իմ երկրորդ աշխարհն են, որտեղ ես եմ և իմ գրքի հերոսները: Ուրիշ ոչ ոք:

Ինձ նաև հետաքրքրում է սցենարական արվեստը: Ունեմ բազում աշխատանքներ՝ թե կարճամետրաժ, թե լիամետրաժ ֆիլմերի սցենարներ, թե՛ պիեսներ և փոքրիկ բեմադրություններ:

Ի դեպ, նշեմ նաև, որ ունեմ նկարահանած առաջին կարճամետրաժ ֆիլմը, որի ռեժիսորը և սցենարիստը ինքս եմ: Ֆիլմը կոչվում է «Օտար լույսը»: Ներկայացրել եմ Ավրորա միջազգային կարճամետրաժ ֆիլմերի մրցույթին:

Մեծ երազանքս է՝ ֆիլմեր նկարահանել՝ Տիգրան Մեծի մասին, «Սամվել» պատմավեպի և հայկական վիպաշխարհի հիման վրա:

Մի խոսքով, ինձ հուզում է կինոն:

nazik galstyan

Ապրիլի երկուս

Ապրիլի երկուսը սովորական մի շարքային օր էր բոլորիս համար, կամ հերթական չգիտես` ում հորինած, հիմար տոներից մեկի օրը՝ մազ քաշելու, «յուբկա» բարձրացնելու..

Սովորականի նման մի կերպ արթնացա, գնացի դպրոց: Դպրոց գնալը մի մեծ արարողություն էր իրենից ներկայացնում. շենքի բոլոր դպրոցականները հավաքվում էին մեր տան մուտքի մոտ, ու գնում էինք դպրոց։ Էլի մարմնամարզությունից ուշացել էինք: Տղաները որպես պատիժ վազում էին դպրոցի շուրջը, իսկ ինձ ու Եվային ինչպես միշտ, ներում էին: Եվային ճանաչում եմ մոտ 15 տարի, նույն բակից ենք, նույն մուտքից, իրար հետ կռվեցինք հաշտվեցինք ու մեծացանք, իր խոսքով, ես էի կռիվների հովանավորը, բայց ես նման բան չեմ հիշում: Հիմա Ամերիկայում է, հզոր խելքի տեր, նպատակասլաց աղջիկ է։ Զանգը տվեց, ու ամեն մարդ «նազ ծախելով» կամ ոգևորված իր դասին գնաց։

Մի դասաժամ անցավ, երկու: Հանրահաշվի դաս էր, ուսուցչուհուն զանգեցին, թե բա՝ կրակոցներ է սահմանին: Ամեն մարդ իր «փայ» հայհոյանքը ասաց. մեկը՝ մտքում, մյուսը՝ բարձրաձայն։ Մտածեցինք՝ կհանդարտվի, բայց չէ, ապրիլի 2-ը դաջվեց մարդկանց հիշողության մեջ… Կամավորներ, կրակոցներ:
Ամեն րոպե համացանցը ողողվում էր պատերազմի լուրով։ Ցուցամոլները իրենց առաջ են գցում, դե, իրենց համար կարևոր չի՝ ինչ է կատարվում: Կարևորը ամեն բանի ներկա լինելն է։ Ֆեյսբուքի նկար են փոխում, ստատուս են գրում, լացող սմայլիկ են դնում… Զինվոր են թաղում, լաց ու կոծ անում, իսկական ցավը սքողը մի անկյունում ատամները իրար սեղմած լուռ լաց է լինում…
Անցավ մի տարի: Նորից ֆեյսբուքի նկարները փոխվեցին, նորից հարգեցին զոհվածներին, նորից մեդալներ տվեցին, հիշեցին ծնողին…
Անցնելու են տարիներ, նորից նկար են փոխելու, նորից մեդալ, նորից… Նորից անձրև է գալու, նորից մտածելու ենք՝ երկինքն է ողբում:

valentina chilingaryan ararat

Գրքերին սիրահարվելու իմ արվեստը

Նկատե՞լ եք, թե մեր հասարակությունը ինչպես է վերաբերվում ընթերցանությանը: Եթե առաջ կարծում էին, որ այն մտածողության և մտավոր զարգացման աղբյուրներից մեկն է, ապա այժմ կան որոշ «թյուրըմբռնումներ»: Իսկ ինչո՞ւ:

-Ժամանակներն են փոխվել,-ասացին «ժամանակակից» մարդիկ:

-Դպրոցում շատ են դասերը: Մի կերպ դասերին ենք պատրաստվում,- պատասխանեցին ծույլերը:

-Սոցցանցերը չեն թողնում: Համացանցն է մեղավոր, որովհետև կախվածություն է ստեղծում,- միջամտեցին միշտ առցանց մարդիկ:

Բայց եկեք մի կողմ դնենք ավանդական պատասխանները: Առաջին` ժամանակները չեն փոխվում, այլ մենք ենք փոխում այն: Երկրորդ` դպրոցի դասերը հնարավոր է ավարտել ավելի շուտ, եթե աշխատում ենք կենտրոնացած: Եվ երրորդ` ֆեյսբուքի ու ինստագրամի «նյուզֆիդը քրքրելու» փոխարեն, կարելի է սմարթֆոնի մեջ ներբեռնել էլեկտրոնային գիրք և կարդալ: Նաև համացանցը ոչ մի կախվածություն չի ստեղծում, այլ մենք ենք մեզ համար ստեղծում կախվածություն կոչվող երևույթը` որպես արդարանալու միջոց: Չէ՞ որ միայն ուղտը չի սիրում գիրք կարդալ: Բայց երբեմն էլ մեծագույն նողկանք եմ ապրում, երբ նկատում եմ, թե ինչպես է ընթերցանությունը վերածվում նորաձևության:

Օրինակ` եթե դու կարդում ես «Հարրի Փոթթերը» կամ «Հարյուր տարվա մենությունը», համարվում ես կարդացած մարդ: Դե, չէ, էլի: ՉԷ: Գրադարանը չի սահմանափակվում միայն այդ գրքերով: Կարելի է կարդալ ցանկացած ժանրի գրականություն և դառնալ բազմակողմանի` ցանկացած ոլորտում: Կոտրե՛ք այդ կարծրատիպը: Մի՛ պղտորեք սերը գրականության հանդեպ: Այլ՝ գիրքը ընդունեք որպես 8-րդ հրաշալիք, և այն կլուսավորի ձեր հոգին` առաջացնելով լավագույն ձգտումներն ու երազանքները:

Ստորև մեջբերում եմ գիրք կարդալու ամենահայտնի փաստերը, որոնք մոտիվացնում են ավելի հաճախ կարդալ:

1․ Արագ ընթերցանության դեպքում աչքերը ավելի քիչ են հոգնում, քան դանդաղ ընթերցանության դեպքում:

2․ Ավանդական ընթերցանության դեպքում ընկալման մակարդակը 60% է, արագ ընթերցանութան դեպքում` 80%:

3․ Ընթերցանության ժամանակ, ընթերցողի աչքերը նայելով տարբեր տառերի`հաղորդում են տարբեր պատկերներ: Իսկ ուղեղը դրանք միավորում է մեկ պատկերում:

4․ Ընթերցանության միջին կարողությամբ մարդու աչքերը մեկ գրքային տողի վրա դադար են վերցնում 12-16 անգամ, արագ կարդացողի աչքերը` 2-4 անգամ:

Հետևեք այս փաստերին, եթե ցանկանում եք ավելի հաճախ կարդալ, իսկ եթե դեռ չեք սկսել ընթերցանությունը, ուրեմն չեք գտել հոգեհարազատ գրականություն: Երբեք ուշ չէ նոր բան սկսելու համար:

 

Երեք շրջանավարտ

Չեմ ասում ընդհանրապես, բայց էս վերջերս շատ չէի գրում: Դե, բնականաբար «Վերջին զանգ», փորձ, երգ, պար, բարձրախոս, ու շնորհավորանք, դրանց գումարած հյուրերի մեծածավալ դիմավորում: Այս պահին որոշ չափով թեթևացել եմ գործերից, եթե թեթևացել եմ գործերից, ապա պետք է նյութ գրեմ, հնարավոր չի չգրել: Նյութս սկսեմ դեռ ահը սրտումս, որ մնացել է մեր «Վերջին զանգից»: Ինչո՞ւ ահը սրտումս՝ կասեմ:

Վերջին զանգ, բեմ, մարդիկ, պատասխանատու պահ ու բեմի վրա կանգնած երեք աշակերտ, երեք տասներկուերորդցի: Առաջին անգամ երգեցի մի քանի տասնյակ մարդկանց առաջ, մոռացա լարվելու մասին ու իմ ուժերով, պարելով, բեմի վրա քայլելով սկսեցի երգել: Բայց լսեցի իմ մտածածի հակառակը. «Վայ, ինչ լավ ես երգում» և «Ապրես դու» արտահայտությունները: Հա, մոռացա նաև ասել, որ երբ ինձ համար հանգիստ երգում էի բեմի վրա, այդ ժամանակ լրագրողներն ինձ նկարահանում էին, լուսանկարում: Մեր վերջին զանգը շատերին էր հետաքրքրել, քանի որ Բաղանիս գյուղը սահմանին է, իսկ ավարտականները՝ ընդամենը երեք երեխա, ընտիր թեմա է:

Երգելուց հետո ես գտնվում էի սցենարի 13-րդ կետում: Ուզում էի ամեն ինչ անել, որ հասնեմ հրաժեշտի խոսքի հատվածին՝ կետ 65-ին: Մի կողմից, երբ հիշում էի «Հրաժեշտի խոսք» ենթավերնագիրը, ուզում էի նորից սկսել:

Դե լավ, հիմա ավարտվել են հանդիսությունները, բայց մի րոպե, մինչ մեր դպրոցն ավարտելը կա ևս մեկ դպրոց: Չէ, չէ, սխալ մի հասկացեք. ես երկու դպրոց չեմ գնացել, խոսքը կողքի գյուղի՝ Ոսկեվանի մասին է: Արդեն բավական երկար ժամանակ է, ինչ կա այդ ավանդույթը. շնորհավորելու են գալիս կողքի գյուղացիները, ու այնպես դասավորում օրերը, որպեսզի չհամընկնեն միջոցառման օրերը: Մեր վերջին զանգին եկան մեր կողքի գյուղի ընկերները, հաջորդ օրն էլ ոսկեվանցիների վերջին զանգն էր, և մենք պիտի ներկա գտնվեինք այնտեղ: Ճիշտն ասած, ուզում էի նյութս հենց մեր վերջին զանգի օրը ուղարկեմ, բայց սպասեցի՝ գնանք Ոսկեվանի շրջանավարտներին շնորհավորելու: Գնացինք, հասանք, բայց մի տեսակ ոնց որ չերևաս, 18 շրջանավարտների գնացել են շնորհավորելու երեքը: Դե հաստատ դատարկ ձեռքով չէինք գնացել, երբ նվերները հանձնում էինք, նրանք կատակով ասում էին՝ ինչքան վարկ եք վերցրել, որ նվերներ եք գնել: Բայց չպետք է անտեսել կամ ավանդույթը խախտել:

Ահա այսպես են սահմանամերձ գյուղերում նշում վերջին զանգը: Բաղանիսում երեք հոգի էինք այս տարի, սակայն շատ եմ ուզում հավատալ, որ մեր դասարանը հետագա բոլոր տարիների շրջանավարտների մեջ ամենափոքրաթիվն է լինելու: