Sargis Melkonyan

Նոր թափ բանավեճին․․․

Արձագանքում եմ Հայարփի Բաղդասարյանի «Հիմա էլ սա» հոդվածին

Բացում եմ 17-ը։ Մեկ էլ ալե-հոպ․ Հայարփին, ում հետ երեկ երեկոյան բանավիճում էի, նոր հոդված է գրել` պատասխանելով իմ հոդվածին, որն իր հերթին պատասխանել էր Հայարփիի «Հիմա էլ սա» հոդվածին, որն էլ շարժել էր իմ հետաքրքրությունը գրել իմ «Ինչն ում համար է հոդվածը»…

-Վայ հասկացանք,- հիմա կասեք դուք: Լավ, շարունակեմ։

Նա իր վերջին հոդվածում բառացիորեն տեղ չի թողել կառչելու Հանրայինին պաշտպանելու համար, բայց ես հո Հանրայինի հանրային շահերի պաշտպանը չե՞մ, որ պաշտպանեմ։ Ես Հանրայինի մասին խոսում եմ որպես հասարակ հեռուստադիտող։ Ինչ վերաբերվում է խավերին․ խավերի մասին խոսելիս ես ի նկատի ունեմ սոցիալական խավերին։ Հանրայինն իր ծրագիրն այնպես է կառուցում, որ հետաքրքիր հաղորդում ունենա թե՛ փոքրերի, թե՛ մեծերի, թե՛ հարուստների, թե՛ աղքատների համար։ Այո, ազգային փոքրամասնությունների մասին գրեթե չի խոսվում։ Ինչու եմ ասում գրեթե, որովհետև մեկ-մեկ, եթե ինչ-որ մեկի մտքին փչում է, խոսում են եզդիների մասին։ Ես Հայարփիին խնդրում եմ, որ մի օրինակ բերի ազգային փոքրամասնությունների մասին հաղորդման, որ եթեր է հեռարձակվում արտասահմանում։ Կարծում եմ, որ ազգային փոքրամասնությունները պիտի հետևողական լինեն իրենց վերաբերվող հաղորդումների եթեր հեռարձակմանը։ Բայց, այնուամենայնիվ, դրական տեղաշարժ կա Հանրային ռադիոյով. շաբաթական կարծեմ մոտ 20 րոպե եթեր է հեռարձակվում ազգային փոքրամասնությունների մասին լուրեր։

Ինչ վերաբերվում է ռաբիսին։ Հանրայինով միայն ռաբիս չէ, որ հնչում է։ Ամեն կիրակի եթեր է գնում «Երգ երգոց» հաղորդումը, որի շրջանակներում հնչում են ազգային, երևանյան հին ու մոռացված երգեր։ Իսկ եթե խոսքը գնում է «Ամենակարող երգիչ» նախագծին, ասեմ, որ երգիչների կատարած ռաբիսը ռեստորանի թողած ազդեցությունն է, որ դեռ կրում են նրանք։ Հետևելով նախագծին, ասեմ, որ փուլ առ փուլ նրանք հղկվում են։ Իսկ նախագծի ավարտից հետո շատ հնարավոր է, որ մասնակցեն Հանրայինի այլ նախագծերի, ինչպես օրինակ, «Շանթում»։ Նաև կարծում եմ, որ թեև ռեստորաններում կմեծանա նրանց պահանջարկը, սակայն նախագծի ընթացքում կսովորեն իրենց սխալների վրա և նոր մակարդակ կտանեն ռեստորան։

Հ․Գ․ Հավեսով բանավիճում ենք։ Հա, սիրելի ընթերցող, եթե 17.am-ի թղթակից ես կամ ընթերցող, և ուզում ես ինչ-որ բան ավելացնել, անպայման գրիր։ Գրելով դու ոչ միայն նոր հոգի կտաս բանավեճին, այլև կօգնես, ինչ-որ չափով, խնդրի լուծմանը։ Եվ ինչպես ասում էր մեր թղթակից Շուշան Ստեփանյանն իր նյութում` «Բանն ասելով կլինի»։

Sargis Melkonyan

Ինչն ում համար է

Երեկ, ինչպես միշտ, եկա դպրոցից տուն։ Ճաշեցի ու սկսեցի դասերս անել։ Բնականաբար դասերս անելուց առաջ անցա 17-ի էջերով ու կարդացի հոդվածներ, այդ թվում նաև իմը։ Յուրաքանչյուր հոդված կարդալով ինքս համեմատում եմ, թե ես, օրինակ, ինչպես եմ վերաբերվում տվյալ խնդրին կամ երևույթին։ Դրա համար էլ երբեմն հակասություն է առաջանում իմ և հոդվածագրի տեսակետների միջև, որն էլ բանավեճի առիթ է։ Իսկ հիմա, եթե թույլ կտաք, անցնեմ բուն նյութիս։

Հոդվածս, որը էկրանի մյուս ծայրից գուցե չուզենալով կարդում եք դուք, իրականում ծնվեց հենց մեր ցանցի անդամ Հայարփի Բաղդասարյանի նյութը կարդալուց հետո (եթե չեք կարդացել, անպայման կարդացեք

Նախ, ես համաձայն չեմ Հայարփիի տեսակետի հետ, թե Հանրային հեռուստաընկերությունը չպետք է եթեր հեռարձակեր «Ամենակարող երգիչ» նախագիծը։ Վստահ եմ, որ որոշ հեռուստադիտողների, որոնք մեր երկրում այնքան էլ քիչ չեն, կհետաքրքրեն նման նախագծերը։ Իսկ ո՞վ է ասել, որ Հանրայինը պիտի եթեր հեռարձակի միայն ազգայինը։ Ինչքանով որ տեղյակ եմ, Հանրային հեռուստաընկերությունը պետք է բավարարի բոլոր հեռուստադիտողների պահանջները։ Օրինակ, եթե դու չես կողմնորոշվում, թե որ սննդամթերքն է որակյալ, կարող ես դիտել «Համի որակ» հաղորդումը, եթե հետաքրքրված ես նորություններով, դիտիր լուրերը։ Իսկ եթե մեզ նման պատանի լրագրող ես, ուշադրություն․ հատուկ առաջարկ,  դիտիր «Մասնագիտությունը՝ լրագրող» հաղորդումը։ Չէ, չէ, սխալ հասկացաք։ Ես ամենևին էլ չեմ գովազդում Հանրային հեռուստաընկերությունը, ուղղակի ուզում եմ ասել, որ Հանրայինը եթեր է հեռարձակում այնպիսի հաղորդումներ, որոնք պետք է բավարարեն ցանկացած հեռուստադիտողի պահանջը։

Հ.Գ.  «Ամենակարող երգիչ» նախագծի նպատակը նոր անուններ հայտնաբերելն է։ Հայտնաբերել մարդկանց, ովքեր տաղանդավոր են, սակայն ինչ-ինչ պատճառներով շոու-բիզնեսում լինելու փոխարեն հայտնվել են ռեստորաններում։

Արհեստական արևները

Հիշու՞մ եք, ապրիլ ամսվա ընթացքում Աշտարակում ՝ Առաջընթաց ԵՀԿ-ի գրասենյակում մեդիա դասընթաց էր կազմակերպել «Մանանա» կենտրոնը։ Այդ մեդիա դասընթացին մասնակցել եմ նաև ես ու իմ մի քանի համագյուղացի ընկերները։ Մեդիա դասընթացի ժամանակ իմ համագյուղացի Անահիտ Նազարյանը իր նյութում գրել էր, որ մեր Ագարակ գյուղում առկա է փողոցների լուսավորության խնդիր։ Ու խնդիրը հրատապ էր հատկապես նրանց համար, ովքեր վախենում  են մթությունից։ 

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Աչքներս լույս, լույսը արդեն փողոցում է։ Հիմա վայելում ենք գիշերային լուսավորության բերկրանքը։ Խնդիրը, որ չէր լուծվել շուրջ 15 տարում, լուծվեց 15 օրում։

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Հ․Գ․ Շուտով գյուղապետի ընտրություններն են․․․

Հաղթում ենք միասին

17-ի թղթակիցներ Անի Ավետիսյանը և Արաքս Ահարոնյանը «Մարզերի գիտակ» մրցույթի հաղթողներ

Լուսանկարը՝USAID Armenia-ի

Լուսանկարը՝USAID Armenia-ի

-Ալո, Անի՞: Մենք արդեն ձեր դպրոցի մոտ ենք: Սպասում ենք, արի:

Գիտե՞ք լույսի արագությունն ինչքան է: Այ, այդ արագությամբ էլ ես անցա տնից դպրոց մոտ մեկ կիլոմետր ճանապարհն ու մի քանի վայրկյանից դպրոցի մոտ էի, որտեղ ինձ սպասում էին ԱՄՆ Միջազգային Զարգացման Հայաստանի Գրասենյակի (ԱՄՆ ՄԶԳ) ներկայացուցիչները:

Հիմա սկսեմ սկզբից:

Օգոստոսի կեսերին համացանցում կարդացի «Մարզերի գիտակ» մրցույթի մասին, ինչպես միշտ, չկարողացա ինձ զսպել ու որոշեցի մասնակցել:

Յուրաքանչյուր օր նրանց կողմից հայտարարվելու էր մեկ մարզ, որի մասին մենք պետք է գրեինք, ավելի ճիշտ՝ այն մասին, թե ինչը տվյալ մարզում կգրավի զբոսաշրջիկներին: Եվ այսպես՝ տասը օր ու տասը մարզ: Գործի դնելով աշխարհագրությունից և, առհասարակ, Հայաստանի մասին ունեցածս բոլոր տեղեկությունները, փորձեցի որքան հնարավոր  է անկեղծ, անմիջական ու չկրկնվող տեղեկություններ տալ: Փաստորեն ստացվեց: Ուրախ էի, որ մրցանակս ստանալուց իրենք էլ դա նշեցին:

Երբ այլևս չէին մնացել մարզեր, որոնց մասին չէինք գրել, սկսվեց իմ ամենաչսիրած սպասման շրջանը: Բայց  հանուն արդարության նշեմ, որ այս անգամ այն երկար չտևեց:

Եվ… Հաղթող է ճանաչվում: Չէ, է , հաղթող են ճանաչվում Արաքսն ու Անին: Հա, հա, երկուսս էլ 17-ի թղթակից ենք:

Մի քանի օր անց կազմակերպիչներն արդեն կապվել էին մեզ հետ և որոշել՝ Արաքսին հանդիպում են ԵՊՀ-ում, իսկ ինձ հետ՝ մեր դպրոցում: Դե հա, նորից այն զգացողությունը, երբ քեզ համար գալիս են քո գյուղ, քո դպրոց: Այդ զգացողությունն արդեն ունեցել էի Dasaran կրթական ծրագրի ու Pepsi Armenia-ի շնորհիվ: Բառերով բացատրելը մի քիչ բարդ է:

Արդեն նյութերիցս մեկում նշել եմ, որ  նման մրցույթներում ինձ համար կարևորը ոչ թե հաղթանակն է կամ մրցանակը, այլ գնահատված լինելու զգացողությունը: Այս անգամ այդ զգացողությունը կրկնապատիկ անգամ ուժեղ էր:

Անի Ավետիսյան 17 տարեկան
Արագածոտնի մարզ, գ.Ոսկեհատ

***

Մրցույթներին մասնակցելը դարձել է սիրելի զբաղմունքներիցս մեկը։ Փորձում եմ հնարավորինս ստեղծագործ լինել և իմ առջև դրված խնդրի համար գտնել ամենահարմար լուծումը, իսկ թե որքանով է դա ստացվում՝ կարելի է հասկանալ միայն մրցույթի ավարտից հետո։

«Մարզերի գիտակ» մրցույթին մասնակցելը, նախ և առաջ, մեծ փորձ էր՝ առավել խորը կերպով ուսումնասիրելու Հայաստանը, մեր մարզերը, ուշադրության և, իհարկե, այցի արժանի մեր բազմաթիվ տեսարժան վայրերը, պատմամշակութային կոթողները, դարերի պատմություն ներկայացնող կառույցները և այլն։ Անշուշտ, այն, ինչ անում է USAID-ին, մեծապես նպաստում է Հայաստանում զբոսաշրջության զարգացմանը և խթան հանդիսանում մեր մշակութային արժեքները աշխարհին ծանոթացնելու գործում։ Սակայն սա նաև օգնում է տեղացիներին՝  հասկանալու, թե որքան մնայուն արժեքներ ունենք, և ցանկություն առաջացնում՝ դրանք տեսնելու։

Հայաստանը այն երկիրն է, որն ունի պատմություն, իսկ պատմություն ունենալ նշանակում է` ունենալ արժեքներ, իսկ արժեքները պետք է պահպանել, գնահատել և փոխանցել պատմության հաջորդ էջերին։

Հայաստանին անդրադարձ կատարելը հեշտ չէ, սակայն հաճելի գործ է։ Հաճելի է խոսել «սեփականի» մասին, հաճելի է խոսել այն ամենի մասին, ինչը արմատներով կապված է քեզ հետ։ Եվ ես փորձում էի հնարավորինս ճշգրիտ և համակողմանի անդրադարձ կատարել ամեն մարզի։ Եթե անկեղծ, հաղթանակը և մրցանակը չէր, որ ինձ «ստիպում» էր անել դա, զուտ՝ ներքին պահանջը։

ԱՄՆ Միջազգային Զարգացման Գրասենյակը (ԱՄՆ ՄԶԳ) մոտ երկու տասնամյակից ավելի է, ինչ Հայաստանում ղեկավարում է ԱՄՆ կառավարության օժանդակությամբ նախաձեռնված և իրականացված ծրագրերի մոտ երկու երրորդը:

Եվ վերջում, ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել ԱՄՆ ՄԶԳ-ին նման մրցույթի կազմակերպման համար, իսկ առանձնակի շնորհակալություն նրանց բարեհամբույր աշխատակցին՝ Արմինե Կարաբեկյանին:

Արաքս Ահարոնյան  18 տարեկան
Կոտայքի մարզ, գ. Կոտայք

Մեկ օր Ֆրունզի հետ

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Սեպտեմբերի 17-ին Գյումրիում տեղի ունեցավ փառատոն «Մեկ օր Ֆրունզի հետ» խորագրով՝ նվիրված Ֆրունզիկ Մկրտչյանին: Visit Gyumri տուրիստական նախաձեռնության շրջանակներում «Դիջիթըլ Փոմըգրանեթ (Թվային Նուռ)» ընկերությունը Գյումրիում կազմակերպեց հիանալի ու անմոռաց օր, որին մասնակցելու էին եկել ինչպես Երեւանից մի խումբ երիտասարդներս, այնպես էլ արտերկրից ժամանած հյուրեր:

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Օրը հագեցած էր: Այցելեցինք Մհեր Մկրտչյանի թանգարան (ի դեպ, սեպտեմբերի 16-ին թանգարանի բացման 10-րդ տարին էր), քայլարշավ ունեցանք Գյումրիի փողոցներում՝ տեսանք վայրեր, որտեղ նկարահանվել էր «Մեր մանկության տանգոն» ֆիլմը: Տեղի ունեցավ նաեւ «Այցելիր Գյումրի» կայքի եւ «Մհեր Մկրտչյանի հուշաթանգարանի» կայքի շնորհանդեսը: Մենք հնարավորություն ունեցանք դիտելու Հովհաննես Պապիկյանի հեղինակած ֆիլմը՝ նվիրված Ֆրունզիկ Մկրտչյանին:

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Իսկ երիտասարդ արվեստագետներն անակնկալ մատուցեցին՝ Street Art ոճի մեջ ներկայացնելով պատկերներ նույնպես նվիրված Ֆրունզիկին: Մեզ հնարավորություն ընձեռվեց նաեւ լինելու Գյումրու քաղաքապետարանում, որի համար շնորհակալ ենք Գյումրու փոխքաղաքապետ Ռուբեն Սանոյանին:

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Ստեղծվել էր ջերմ մթնոլորտ, անմիջական շփում, ու այդ ամենը մեր հոգատար կազմակերպիչների ու պրոֆեսիոնալ էքսկուրսավարի շնորհիվ: Իսկ նրանց բարբառը, ինչն էլ ինձ ամենաշատը դուր եկավ, վեր էր ամեն ինչից:

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Լուսանկարը՝ Լիանա Բրյանի

Ունենալով աննկարագրելի օր, մոռացել էինք ժամանակի մասին եւ քիչ էր մնում ուշանայինք գնացքից: Բայց, ցավոք սրտի կամ բարեբախտաբար, հասցրինք գնացքի մեկնմանը՝ մեզ հետ տանելով անմոռաց ապրումներ եւ մեզ համար նոր բացահայտումներով Գյումրու մասին հիշողություններ:

Մենք դեռ հետ կգանք, ԳՅՈՒՄՐԻ՜…

Ani avetisyan

«Յո՞ երթաս»

Լսել եք, չէ՞, որ որևէ գրքի մասին ասում են. «Հիմարություն ա», «Անիմաստ բան էր», բայց երևի դուք էլ կհամաձայնվեք, որ ավելի լավ է այդ ամենի փոխարեն ուղղակի ասել. «Բան չհասկացա»: Դե, ճիշտ է, կան իրականում անիմաստ գրքեր, բայց յուրաքանչյուր, թեկուզ առաջին հայացքից հիմար թվացող գիրքը մեզ սովորեցնելու ինչ-որ բան ունի: Չնայած այսօր այդ մասին չէ, որ ուզում եմ խոսել:

«Վերք Հայաստանին» վեպի մասին լսելիս երևի բոլորդ էլ առաջին հերթին հիշում եք, թե դպրոցական տարիներին ինչ մեծ դժվարությամբ եք կարդացել գիրքը, կամ՝ չեք կարդացել, որովհետև «Հիմարություն էր»: Թե, ասա` ո՞ր դպրոցականին է ա պետք իմանալ՝ Թագուհուն ով փախցրեց, կամ էդ ժամանակ Աղասիի կյանքը ոնց դասավորվեց: Բայց եթե կարդում եք նյութս, ուրեմն հաստատ կիմանաք, որ «Վերքը» իրականում ամենևին էլ հիմարություն չի, ու թեման էլ ոչ թե Աղասին ու Թագուհին են, այլ՝Հայաստանը: Ճիշտ է՝ գիրքը բարդ է դպրոցականների համար, ու ոչ միայն, դե հա, ես էլ՝ շատերի պես, մի երեք անգամ վերցրել եմ գիրքը, տասը էջ կարդացել ու հետ դրել, հետո, երբ կար դպրոցական ծրագրում՝ կարդացել եմ սեղմ տարբերակն ու պատմել: Բայց եկավ մի ժամանակ, երբ հասկացա, որ արդեն պատրաստ եմ ձեռքս վերցնել գիրքն ու կարդալ մինչև վերջ, թեկուզ այդ երեք-չորս հարյուր էջի համար մի ողջ կյանք պահանջվի: Կարդացի: Չէ, հիմարություն չի, հաստատ: Մի կյանք էլ պետք չէր, մի քանի օր, կամ շաբաթ, չեմ հիշում: Ու էդպիսի գրքեր շատ կան, ուղղակի դրանցից շատերը էդպես էլ առանց կարդալու են մնում, որովհետև դպրոցում չեն հանձնարարվում, իսկ ընթերցողների «համարձակությունը» չի հերիքում նման գրքերը ձեռքը վերցնել: Ստացվում է, որ հազարավոր գանձեր առանց բացահայտվելու են մնում: Հիմա կասեք՝ էս ինչ ա էսքան երկար գրում: Մի քիչ էլ սպասեք՝ ասեմ:

Էդպիսի մի գիրք էլ ինձ համար կար՝ Հենրիկ Սենկեվիչի «Յո՞ երթասը», որ երևի 8-րդ դասարանից ձեռքիս տակ էի պահում, անընդհատ թերթում, կարդում մեջտեղի էջերն ու հիանում, բայց հասկանում էի, որ չեմ կարող մինչև վերջ կարդալ, չգիտեմ ոնց, բայց զգում էի, էլի: Մի քանի անգամ փորձեցի, վերցեցի, կարդացի առաջին երկու էջն ու նորից փակեցի. էս ինչ դժվար ա գրած, ախր, ինչի՞ ա քրիստոնեության մասին գիրքը սկսվում հեթանոսական կյանքի նկարագրությունով:

Ու էդպես բավական ժամանակ համակերպվում էի գրքից հատվածներ կարդալով, մինչև մի օր որոշեցի անպայման կարդալ գիրքը: Հանեցի գրապահարանից, հանդիսավորությամբ դրեցի բոլորի աչքի առաջ ու սպասեցի մինչև ազատ ժամանակ ունենամ` բարդ գործը սկսելու: Բայց, չգիտեմ ինչպես ու ինչ կախարդանքով գիրքս անհետացավ տնից, ասես չէր էլ եղել: Դե արի ու բան հասկացիր: Ես որոշեմ կարդալ, ու գիրքն անհետանա՞: Սակայն դրանից գրքի հանդեպ հետաքրքրությունս ավելի մեծացավ: Առաջին իսկ հանդիպած գրախանութից գնեցի գիրքն ու տուն եկա՝ այս անգամ այն աչքիս լույսի պես պահելու պատրաստակամությամբ: Բայց իրականում միայն կարդալուց հետո հասկացա գրքի իրական արժեքը:

Լավ, սկսեմ կարդալ ու պատմել ձեզ, բայց չէ, սյուժեն չեմ պատմելու, դուք կարդացեք: Միայն ասեմ, որ գրքի առաջին էջերը, որտեղ նկարագրվում են Հռոմի արիստոկրատության վարքն ու բարքը Ներոնի ժամանակներում, ու մեծն կայսեր բանաստեղծական տաղանդն են բացահայտում, կարող են մի պահ երկմտելու առիթ տալ՝ արժե՞ շարունակել կարդալ, թե՞ ոչ: Վստահ ասում եմ՝ արժե:

Չգիտեմ՝ գիրքը ձեր վրա էլ նույն ազդեցությունը կունենա, թե չէ, բայց ինձ համար այն անփոխարինելի դարձավ, ու ինչ սովորեցի, հասկացա այս գիրքը կարդալով, երբեք ոչինչ ու ոչ ոք չի կարող մոռացնել տալ: Գիրքը ասես մի տեսակ քրիստոնեական դասագիրք լինի, որ քեզ սովորեցնում է, օգնում էլ ավելի ամուր կապվել հավատիդ, ու թվում է, թե այլևս չկա մի բան, որ կարող է քեզ հեռացնել քո հավատից ու դավանանքից: Չի թվում,այդպես է: Բայց միևնույն ժամանակ, գիրքը մեծ գեղարվեստական արժեք ունի, իսկ այդ երկուսի հիմքը պատմական փաստերն են: Հռոմը Ներոնի կառավարման շրջանում, քրիստոնեության տարածումը կայսրությունում, Հռոմի հրդեհն ու հավատացյալների հալածանքները:

Կարծում եմ, հասկանալի է, թե որքան բարդ է համադրել այդ երեք բաղադրիչներն ու արդյունքում չկորցնել գեղարվեստականությունը, կամ չաղավաղել պատմությունը, բայց հեղինակի մոտ դա բավականին լավ է ստացվել: Համոզվելու համար՝ մի փոքր հատված գրքից.

«Կեսարը լողում էր արյան մեջ, Հռոմն ու ամբողջ հեթանոս աշխարհը խենթություններ էին անում: Բայց նրանք, որոնք արդեն զզվել էին ոճիրներից ուխենթություններից, նրանք, որոնց ոտնակոխ էին անում, նրանք, որոնց կյանքը թշվառության ու բռնության կյանք էր, նրանք՝ այդ բոլոր բեռնավորվածները, բոլոր վշտացածները, բոլոր անբախտները, գալիս էին հրաշալի պատմությունը լսելու այն Աստծո մասին, որ մարդկանց սիրուց իրեն խաչել տվեց և քավեց նրանց մեղքերը:

Եվ գտնելով Աստծուն, որին կարող էին սիրել, նրանք գտնում էին այն, ինչ որ մինչև այդ օրը այն ժամանակվա աշխարհը չէր կարողացել տալ ոչ ոքի՝ սիրուց բխող երջանկություն»:

Ani avetisyan

Ես էլ…

07.09.99

Ինձ հանդիպած յուրաքանչյուր մարդ, ով լսել կամ տեսել է թվերի այս դասավորությունը, առաջին հերթին ասում է՝ ինչ հավես կլիներ, եթե 7-ի փոխարեն էլ 9-ը լիներ: Ասում են՝ «գոլդ» կլիներ: Բայց դե, 7-ն էլ վատ չի:

Հա, ճիշտ հասկացաք, գրվածը ծննդյանս տարեթիվն էր, յուրահատուկ օր ինձ համար, մյուսներն էլ են այդպես ասում: Բայց դե քանի որ պատմության մեջ այդ օրը տեղի ունեցած որևէ շրջադարձային իրադարձություն այդպես էլ չգտա, այն հարցին, թե ինչ է եղել այդ օրը՝ ասում եմ.

-Ծնվեցի:

Դե, սա իհարկե կատակով:

Լավ, հիմա երևի ասեմ նյութս գրելու պատճառը: Կյանքիս 17-րդ աշնան շնորհավորանքներից մեկը, որ 17-ի թղթակից Անուշի կողմից էր, ավարտվում էր այսպես. «Չե՞ս կարդացել երեխեքից մեկի նյութը, գրված էր, չէ՞ ՝ Էլ ինչ 17-ցի, որ իր 17-ամյակի մասին նյութ չգրի: Սպասում ենք» , կամ նման մի բան: Ինչպես ասում են՝ ճարս ի՞նչ:

Դե, արդեն ասացի, որ ծնվել եմ աշնանը, տարվա ամենագեղեցիկ ամսին, սիրում եմ աշունը, բայց ծննդյանս օրվան երբեք առանձնահատուկ չեմ վերաբերվել: Այս տարի էլ նույն կերպ էր. սովորական օր, ուղղակի այդ օրվա, այսպես ասած, «դեմքը» դու ես լինում:

Օրս սկսվեց դպրոցում, ու ինչպես ինձ էր թվում՝ երեխեքը նոր ուսումնական տարվան դեռ չհարմարված՝ մոռացել էին ծննդյանս օրվա մասին, բայց հետո.
-Է՜, էս մյուսներն ինչի՞ են ուշանում, շուտ գային՝ երգեինք, շնորհավորեինք:

Հաա, չէին մոռացել, ուղղակի հերթական խենթությունն էր, որ էլի կարմրեի:

Մեր դասարանում մի ավանդույթ էլ կա՝ ամեն մեկի ծննդյան օրվա մասին պարտադիր կերպով ցանկացած ուսուցչի պիտի ասեն: Դե, հասկացաք, որ շնորհավորեն, ու դասից ժամանակ անցնի: Լավ են մտածել, չէ՞:

Օրվա մյուս մասում երևի այնքան էլ հետաքրքիր դեպքեր չեղան, դե ինչպես մյուս բոլոր ծնունդներն էլի. զանգեր, նամակներ, ու էդպես շարունակ:

Շատ չերկարացնեմ. փաստորեն ես էլ դարձա 17 տարեկան, ինչպես արդեն հարազատ դարձած ցանցի թղթակիցներից շատերը:

Ես էլ մեծացա…

tatev aghazaryan

Հոգեվերլուծության ներածություն

-Բարև ձեզ:

-Վայ, բարև  Տաթև ջան: Ո՞նց ես, լավ անցա՞վ ճամբարը:

-Շատ լավ էր: Ինձ ինչ-որ  հոգեբանական գիրք տվեք:

-Հիմա ես քեզ ի՞նչ գիրք տամ, մի րոպե սպասի…

Ու հենց մի րոպե հետո իմ ձեռքում հայտնվեց  Զիգմունդ Ֆրոյդի «Հոգեվերլուծության ներածություն» գիրքը: Հանդիպածս առաջին գիրքն էր, ում հեղինակը ամեն ինչ անում է, որպեսզի չընթերցեմ: Ներկայացնելով, հոգեվերլուծության բարդ կողմերը, շատ ու շատ դժվարություններ, ասելով.

«…Եթե ի վիճակի եք հաղթահարել դրանց ազդեցությունը, ապա մենք կշարունակենք մեր հանդիպումները»:

Իհարկե, ես չկոտրվեցի այլ հակառակը, ավելի ոգևորվեցի ու անցա գործի: Առաջին դասախոսությունը սխալ գործողություններն էին: Իսկ հետո անցանք երազներին, որոնց ես շատ լուրջ էի վերաբերվում, բայց ուսումնասիրելուց հետո փոխեցի կարծիքս: Այսպիսով, ես հասկացա, որ երազն այն եղանակն է, որով հոգին պատասխանում է քնած ժամանակ ազդող գրգռիչներին, և այն ոչ թե կրկնօրինակում, այլ վերամշակում է գրգռիչը:

Ու այստեղ ինձ նորից հետ էր պահում գիրքը շարունակել.  «Ես ձեզ այստեղ չեմ հրավիրել ձեր աչքերին թոզ փչելու կամ ձեզնից ինչ-որ բան թաքցնելու նպատակով… Հենց այն, որ դուք սկսնակներ եք, ես կցանկանայի մեր գիտությունը ներկայացնել այնպես, ինչպես կա՝ իր անհարթություններով ու դժվարություններով, իր հավանականություններով ու կասկածներով, և եթե որևէ մեկին շատ հոգնեցուցիչ ու անորոշ է թվում, նա մեզ հետ առաջ գնալու կարիք չունի»:

Ոմանք իմանալով, թե ինչ գիրք եմ կարդում, ասում են. «Էդ ի՞նչ գիրք ես կարդում: Շատ բարդ ա, պե՞տք ա քեզ», ու շատ այլ մեկնաբանություններ:

Ինչ խոսք, բարդ էր: Մեկ պարագրաֆը մի քանի անգամ կարդում էի, որպեսզի հասկանայի, թե ինչի՞ հանգեց այդ ամբողջը, քանի որ Ֆրոյդը խոսում էր մի  թեմայի մասին, առաջարկում դրա լուծման իր մեթոդը, ասում դրա բոլոր  հնարավոր փաստերը, խոսելով շատ երկար, վերջում ասում էր. «Դուք կարող եք ինձ նկատել տալ, որ ես կրկին ներմուծում եմ մի նոր ենթադրություն և մեծ չափով կասկածի տակ եմ դնում իմ մեթոդի հավանականությունը»: Երևի թե դուք էլ խճճվեցիք իմ պես:

Եվ վերջում, ես ամեն մի նոր դասախոսությունը սկսում էի կարդալ մե՜ծ ոգևորությամբ, հիմա կմտածեք` ինչո՞ւ,  քանի որ նա այսպես էր սկսում.  «Հարգելի՛ տիկնայք և պարոնայք, օրերից մի օր հայտնաբերվեց…» :

Երանի թե նա տեսներ, որ իր այս բարդ դասախոսությունները կարդում է ընդամենը 15  տարեկան մի աղջնակ, ու ինքն էլ դրանից ոգևորվեր:

Sargis Melkonyan

Տե՛ս, աստղ ընկավ…

«Տե՛ս, աստղ ընկավ: Շուտ, շուտ երազանք պահիր, անպայման կկատարվի»:

Ձեր աչքերի առաջով էլ մաշված ժապավենի պես անցան հայտնի մուլտֆիլմի կադրերը, որը երևի թե բոլորիս մանկության ամենասիրելի մուլտֆիլմերից է, ու չնայած հասուն տարիքին, դեռևս պահպանում է իր մանկական թարմությունը, հերոսների միամտությունը ու անկեղծությունը:

-Այնքան եմ սիրում էս մուլտը, ինչի՞ մենակ էս. «Պինգվինաշենը», «Հայելին», «Նաղաշն ու լավաշը»… Լավ կլինի, որ դուք էլ նայեք,- մայրիկս էր ասում մեզ փոքր ժամանակ:

Ու չուզելով, բայց նայում էինք ու էլի էինք նայում:

-Լավ էլի, էլի նայենք, մամ, հա՞…

-Չէ, էսօրվա համար հերիք ա, աչքերդ կվնասվեն…

Իսկ ո՞ր երեխան է այսօր հայկական մուլտֆիլմեր նայում… Գրեթե ոչ ոք: Ո՞ր երեխային հարցնես, կասի` Մաշան եմ նայում: Ես բան չունեմ ասելու, ցանկացած երեխայի կգրավի գունային առատությունը, ձայնի ճոխությունը… Ես ինքս էլ  երբեմն նայում եմ «Մաշան և Արջը» մուլտֆիլմը: Բայց ո՞ր ծնողը կցանկանա, որ իր երեխան մեծանա ալարկոտ ու չափազանց չարաճճի: Վերջիվերջո երեխաներն ընդօրինակում են բոլորին, և դեռ փոքր տարիքից պետք է իրենց իդեալն ունենան աչքի առաջ: Իմ կարծիքով ծնողներից էլ է գալիս, որ երեխաները չեն նայում հայկական մուլտֆիլմեր: Ու վստահաբար կասեմ, որ եթե մայրս մեզ համար չմիացներ «Գտնված երազը», ես երևի չէի սիրահարվի էս մուլտֆիլմին ու չէի դառնա նրա երկրպագուն…

Մնում է հուսալ, որ հայ ծնողները իրենց երեխաների համար կցուցադրեն հայկական մուլտֆիլմեր: Շատ եմ ցավում, որ այսօր հայկական մուլտեր համարյա չեն ստեղծվում: Եվ իմ սիրած մուլտերի շարքը չի ավելանում…

Վա՜յ, աստղ ընկավ: Շուտ երազանք պահեմ, հուսամ, որ այս ցանկությունս անպայման կկատարվի…