Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Արտենին գտնվում է Արագածոտնի մարզում: Թալինից մոտավորապես կես ժամվա ճանապարհ է դեպի Արտենի: Սակայն ամբողջ ճանապարհը, ավելի ճիշտ՝ մեծ մասը, փոսեր են, որի պատճառով ճանապարհը 15 րոպեով երկարում է: Բայց դա մի կողմ: Ես բնակվում եմ Թալինում: Մեր ջուրը շատ համեղ է: Այստեղ ծառերը, ծաղիկները և դաշտերը ջրվում են մեր խմելու ջրով: Սակայն կան գյուղեր, որոնք զրկված են խմելու ջրից, օրինակ Արագածը, Արտենին և այլն: Իմ մայրիկը ծնվել է Արտենիում, և ինձ այդ հիմնախնդրի մասին շատ բաներ է պատմել: Երբ նա դպրոցական էր (8-րդ դասարան), իրենց դասարանում մի աղջիկ կար, որը ծնողազուրկ էր և ապրում էր մի տնակում իր 77-ամյա տատիկի հետ: Տատիկը ստանում էր չնչին թոշակ (մոտ 15000 դրամ) և չէր հասցնում լուծել իր թոռան հարցերը: Նրանք գումար չունեին, որ ջուր գնեին և օգտագործեին, և մայրիկս ասում է, որ նրանք հարևաններից էին խնդրում, բայց նրանք միշտ չէ, որ կարողանում էին օգնել այդ ընտանիքին, որովհետև իրենք էլ ջուրը գնում էին:

Այս պատմությունը տեղի է ունեցել մոտ 25 տարի առաջ, բայց մինչ այժմ Արտենին զրկված է խմելու ջրից: Ջրի մեքենաներով ջուր են հասցնում գյուղ, և մարդիկ գնում են ջուրը:  Այնինչ այդ ջուրը մենք օգտագործում ենք ոչ միայն խմելու, այլև՝ լողանալու, լվացվելու, աման լվանալու համար:

Մենք ամեն շաբաթ, կիրակի գնում ենք գյուղ, և երբ մեքենայով ենք գնում, մեզ հետ ամաններով ջուր ենք տանում: Այնտեղ այդ ջուրը տալիս ենք ոչ միայն տատիկենց, այլև նրանց հարևաններին: Մենք որոշ չափով օգնում ենք արտենցիներին, սակայն դա քիչ է:

Հիմա Արտենիում Թալինի ջուրը տանում են ցիստերներով և մեկ լիտրը բաժանում են 170 դրամով: Չնայած նրան, որ հիմա էլ այդպիսի անապահով ընտանիքներ հաստատ կան, որոնք դժվարությամբ այդ գումարը վաստակում են ու տալիս են ջուր գնելու համար: Եթե այդքան գումար ջրին տան, ապա մնացած բաները ինչպես գնեն:

Բացի ջրից Արտենիում չկա նաև գազ, եկեղեցի, մանկապարտեզ, ոստիկան և բուժկետ: Հուսով եմ, որ մի օր պետությունը կլուծի արտենցիների վաղեմի երազանքը: Գոնե ջուր կունենան խմելու:

Լուսանկարը՝ Հենրիկ Շախտանյանի

Ինձ հուզում է, թե ինչու են մարդիկ գնում արտագնա աշխատանքի: Ես երբեք չեմ հասկացել, թե ինչի պատճառով է, որ մարդիկ իրենց պետությունում չեն կարողանում իրենց համապատասխան աշխատանք  գտնել: Հիմա ես ինքս էլ գտնվում եմ այդ նույն իրավիճակում, արդեն վեց ամիս է, ինչ ծնողներս` հայրս և մայրս, գտնվում են Ռուսաստանի Դաշնությունում: Այստեղ չունենալով միջոցներ, որ կարողանային մեզ ապահով պահել, մեկնել են արտագնա աշխատանքի: Հիմա մենք ապրում ենք տատիկիս ու պապիկիս հետ, ուրախ եմ, որ նրանք իմ կողքին են: Ամեն անգամ դպրոց գնալիս մայրիկս դուրս էր գալիս և ճանապարհում էր ինձ, իսկ հիմա, երբ դպրոց եմ գնում, ամեն անգամ հետ եմ նայում և հիասթափություն եմ ապրում, երբ տեսնում եմ, որ մայրս էլ չի ճանապարհում ինձ դպրոց: Երբ դպրոցում բոլորը խոսում են իրենց ծնողներից, ես շատ լավ եմ կարողանում իմ ծնողների մասին խոսել, կարծես թե ամեն օր իրենց տեսնում եմ: Շատ դեպքեր են լինում, երբ ես ցանկանում եմ լսել խորհուրդներ իրենցից, բայց չեմ կարողանում: Նրանք մեզ տեսնում են տարին ընդամենը մեկ անգամ: Եվ այդ մեկ անգամը տեսնելուց նրանք էլ են զարմանում, թե ինչպես ենք մենք այդ մի տարվա ընթացքում մեծացել և փոխվել: Ամեն անգամ մեծ հույսեր ենք ունենում, որ նրանք կգան ու էլ հետ չեն գնա ուրիշ երկիր, բայց ամեն անգամ հիասթափություն ենք ապրում, երբ գալիս են ու նորից հետ են վերադառնում: Ափսոս, որ մենք չենք կարողանում գնալ իրենց մոտ, որովհետև դեռ սովորում ենք դպրոցում, և նաև, տատիկս ու պապիկս մեծահասակ են, չենք ցանկանում միայնակ թողնել նրանց:

Ես շատ կուզենայի, որ բոլորը իրենց երկրում աշխատանք գտնեին և դուրս չգային ուրիշ երկիր` ապրուստ հայթայթելու համար:

Լուսանկարը՝ Ալիսա Հարությունյանի

Վերջին ժամանակաշրջանում նկատել եմ, որ մարդիկ դարձել են անտարբեր ամեն ինչի նկատմամբ: Ամեն երրորդ մարդ փողոցում  քայլում է իր սմարթֆոնի մեջ խորացած: Վերացել է հարգանքը մեծերի հանդեպ: Երեխաները սկսել են չսովորել, ավելի շատ կարևորում են իրենց համակարգիչներն ու սմարթֆոնները, քան գիտելիքը: Ազատ ժամանակ սոցցանցերում անցկացները շատերն ավելի են գերադասում, քան ընկերների հետ բակում խաղալն ու զբոսնելը կամ կարդալը: Փոքր տարիքի երեխաները մեծերի հետ խոսում են այնպես, կարծես իրենց տարեկիցները լինեն: Իհարկե, այս ամենը ցավալի է, սակայն կարծում եմ` դեռ կան այնպիսինները, որոնք կարող են վերջ դնել այս ամենին: Անցկացնելով հետաքրքիր միջոցառումներ և դասընթացներմեդիա դասընթացներ, նաև հենց  խաղերի տեսքով, կարելի է փոխել շատերի հայացքը գեղեցիկի, բարու և կյանքի հետաքրքիր կողմերի նկատմամբ: Չէ՞ որ դրա մի մասն էլ կազմում ենք հենց մենք:

Մերի Վարդանյան

Հայաստանում աշխատատեղերը շատ քիչ են, ինձ դա շատ է հուզում: Եթե առաջին չէ, ապա երկրորդ ընտանիքում հայրը Հայաստանում չէ, գնացել է արտագնա աշխատանքի, որ կարողանա ընտանիք պահել: Իմ հայրը նույնպես գնացել է արտագնա աշխատանքի, և ես շատ կցանկանայի, որ հայրս կողքիս լիներ:

Ինձ նաև շատ է հուզում մարդկանց մեջ հարգանքի պակասը: Հատկապես վատ եմ զգում, երբ մարդիկ սկսում են ծաղրել մտավոր խնդիրներ ունեցող մարդկանց: Շատ եմ նկատել, թե ինչպես են երեխաները ծաղրում իրենց այդպիսի հասակակիցներին ու չեն շփվում նրանց հետ: Այդ երեխաների ծնողները վատ են զգում դրա համար, և աշխատում են այնպես անել, որ երեխան տանից դուրս չգա:

Զինա Սարգսյան

Իմ շրջապատում մարդիկ ընդհանրապես չեն մտածում բնության մասին: Ինչքան կարող են, աղտոտում են շրջակա միջավայրը: Իրենց թափած աղբը հավաքում են միայն այն ժամանակ, երբ քաղաքապետարանը, դպրոցը կամ որևէ այլ կառույց կազմակերպում է շաբաթօրյակ: Մնացած դեպքերում մարդիկ միայն վնաս են հասցնում բնությանը, բայց անխնա օգտագործում են դրա բարիքները: Ինձ անհանգստացնում է ջրի հարցը, բայց ոչ թե մեր բնակավայրում, այլ գյուղերում: Մեր գյուղում` Արտենիում, խմելու ջուրը մարդիկ գնում են: Այնտեղ կան մարդիկ, ովքեր անապահով են և ջուրը չեն կարողանում գնել, այլ խնդրում են հարևաններից, ովքեր ամեն անգամ չէ, որ կարողանում են օգնել նրանց, ծաղրում են և թողնում նրանց ծարավ:

Լիլիթ Հարոյան

Առաջիկայում ունեմ բազմաթիվ նպատակներ, որոնց իրականացման համար խոչընդոտներ ունեմ հաղթահարելու, որի համար, ըստ իս, ժամանակ է անհրաժեշտ:

Մխիթար Գասպարյան

Ինձ հուզող խնդիրները շատ-շատ են: Նախ այն, որ իմ գյուղում չկա երաժշտական դպրոց, գեղարվեստի ուսումնարան, և դա շատ ցավալի փաստ է: Կրթական և գիտատեխնիկական առումով, իհարկե, զարգացվածությունը գտնվում է բարձր մակարդակի վրա, բայց երեխաները ծուլանում են կարդալ գեղարվեստական գրքեր: Կուզենայի, որ բարենպաստ պայմաններ ստեղծվեին, որպեսզի երեխաները ստանային բարձրորակ կրթություն: Ես հանդիսանում եմ այդ խնդրի վառ ապացույցը:

Սուսաննա Պետրոսյան

Ինձ հուզում է Թալինի ասֆալտապատումը, քանի որ վաղուց չեն ասֆալտապատել փողոցները, բայց հուսով եմ, որ մի օր կասֆալտապատեն: Ինձ հուզում է, որ այստեղ շատ տրանսպորտային երկաթուղային միջոցներ չկան, և շատերը օգտվում են տաքսի ծառայություններից: Ես կուզեմ ստեղծվի այս բոլոր պայմանները, որպեսզի մարդկանց կյանքը մի քիչ բարելավվի: Ինձ հուզում է նաև ջրամատակարարումը. Մենք ամեն օր ժամ-ժամուկես ենք ջուր ունենում: Ինձ հուզում է նաև ծառերի հատումը, աղտոտվածությունը: Աղտոտվածության պատճառով  ոչ միայն մարդիկ են տուժում, այլ նաև կենդանական ու բուսական աշխարհը:

Հայկ Հակոբյան

Ես ապրում եմ Թալին քաղաքում, որտեղ վեր է խոյանում մի հսկայական կոթող՝ Թալինի Կաթողիկե եկեղեցին: Այն VII դարի կոթող է և գտնվում է փլուզման եզրին: Ինքս մասնակից եմ եղել որոշ միջոցառումների, որոնք կազմակերպվել են օգնություն ցուցաբերելու համար, որպեսզի եկեղեցին հանենք այդ իրավիճակից: Բայց միայն մեր այդ միջոցառումները շատ քիչ են: Կցանկանայի, որ մեր ողջ ժողովուրդը մտածեր եկեղեցին փրկելու մասին: Այս տաճարը միայն թալինցիներինը չէ: Կաթողիկեն մեր ողջ ժողովրդի մշակութային արժեքն է, և հուսով եմ, որ  մի օր էլ կիրականացվի եկեղեցու լրիվ վերականգնումը: