Սիրելի ծնողներներ, պատկերացրեք, թե ես այսօր երեխաների իրավունքների պաշտպանն եմ: Ես ուզում եմ ձեզ բոլոր երեխաների անունից դիմել.

Խնդրում եմ, մեր հանդեպ անտարբեր մի եղեք: Օրինակ` թույլ տվեք մեզ արտահայտելու մեր կարծիքը: Լինում է այնպես, որ ծնողները դժվար իրադրությունից փորձում են ելք գտնել, և երբ իրենց երեխան էլ է ուզում իր տարբերակը առաջարկել, չեն լսում:  Եվ երբ ելքը գտնում են, կամ լուծումը, պարզվում է` միայն իրենց մասին են մտածել, երեխայի շահերը հաշվի չեն առել:

Խնդրում եմ նաև` դուք էլ ուրախացեք ձեր երեխայի հետ: Այսպես եմ ասում, որովհետև ես այսօր` հունիսի 1-ին, երբ քայլում էի փողոցներով, տեսա շատ ծնողների, որոնց երեխաները վազվզում էին, ուրախանում, իսկ մայրիկները կամ տատիկները թթված դեմքերով գնում էին իրենց երեխաների հետևից, մտածելով, թե երբ պետք է այս օրը վերջանա, և իրենք գնան տուն:

Մեկ խնդրանք ևս` կատարեք ձեր երեխաների փոքրիկ ցանկությունները: Կան ծնողներ, որոնք ափսոսում են նույնիսկ 100 դրամ ծախսել իրենց երեխայի խնդրած պաղպաղակը կամ «ադիբուդին» գնելու համար, և անգամ տեսնելով, որ երեխան լաց է լինում, մեկ է, չեն փոխում իրենց որոշումը:

Եվ այսպես, նորից եմ խնդրում. ուշադիր եղեք ձեր երեխայի հանդեպ: Թույլ մի տվեք, որ նրանք նեղանան ձեզանից: Դուք հաճախ եք ձեր մանկության մասին պատմելիս հիշում, թե ինչ բարի հայրիկ կամ մայրիկ ունեիք, ոնց էին նրանք ձեզ զբոսանքի տանում, ձեր խնդրանքները կատարում: Այնպես արեք, որ վաղը  ձեր երեխաներն էլ իրենց երեխաներին մանկության մասին  պատմելիս, հիշեն ձեր արած բոլոր լավ բաները:

Հուսով եմ, չնեղացաք:

Սիրով բոլոր երեխաների անունից`

Արթուր Համբարձումյան
12 տարեկան

Երբ ես ավելի փոքր էի, ինձ դուր էր գալիս, որ բոլորը, ուր գնում էինք, ճանաչում էին իմ հայրիկին, ու որ ես իր տղան եմ: Բոլորը ինձ վրա ավելի շատ ուշադրություն էին դարձնում, քան մյուսների վրա:

Իսկ հիմա դա ինձ դուր չի գալիս: Չեմ ուզոմ, որ ինձ վրա ուշադրություն դարձնեն միայն այն պատճառով, որ իմ հայրիկը հայտնի մարդ է:

Ես գնում եմ  մարտեր առանց կանոնների սպորտաձևի, ու ինձ անընդհատ մարզիչները հարցնում են` լավ եմ ինձ զգում թե ոչ: Իսկ ես չեմ ուզում, որ ինձ անընդհատ հարցնեն:

Սա սպորտ է: Էստեղ կապ չունի` հոգնած ես, լավ ես, վատ ես… Ես ուզում եմ հասնել ինչ-որ բանի ինքնուրույն, որ ինձ սիրեն դրա համար, այլ ոչ թե` որովհետև ես հայտնի մարդու տղա եմ:

Ես ափսոսում եմ, որ այդ մասին իմանում են խմբակների մի մասում: Թող ինձ գովեն, ինձ վրա բարկանան, ինձ շատ հանձնարարություն տան: Ինձ, ոչ թե հայտնի մարդու տղային:

Եթե ես գնամ հետագայում ուրիշ խմբակների, ապա չեմ ասի, թե ով է հայրիկս:

Այո, ես ափսոսում եմ, որ հիմիկվա խմբակներում գիտեն դրա մասին:

Ես կարող եմ ինքնուրույն դժվարություններ հաղթահարել: Օրինակ, ես երկու շաբաթվա ընթացքում իմ համառությամբ 9 կգ կարողացա նիհարել, և դրա մեջ ինձ չի օգնել ոչ հայրիկս, և ոչ մի այլ մարդ մեր ընտանիքից:

Ինչ հիանալի օր է, իսկ ես շտապում եմ պարապմունքի: Քայլերս արագ-արագ գցելով ավելի եմ արագացնում ընթացքս և մարդկանց ամբոխը ճեղքելով առաջանում եմ: Հանկարծ դիմացս մի աղջիկ է դուրս գալիս և, չկարողանալով կանգ առնել, բախումը նրա հետ անխուսափելի է դառնում: Ընկնում եմ գետնին, և աղջնակը մոտենում է ինձ և հարցնում:

-Կներես, հանկարծակիի եկա:

-Ես էի մեղավորը, ոչինչ, ի՞նչ է անունդ:

-Թերեզա,- պատասխանեց նա,- իսկ դո՞ւ, դո՞ւ ով ես:

-Ո՞վ եմ ես,- կրկնեցի նրան:

Հաճախ եմ տվել ինձ այս հարցը, սակայն պատասխանը այդպես էլ չեմ գտել: Այս անգամ չցանկացա թողնեմ անպատասխան և փորձեցի գտնել այն: Ես… Ես… Հըմմմ, չեմ կարող ասել: Չեմ կարող խոսել իմ մասին, քանի դեռ ես ինքս ինձ լիովին չեմ ճանաչում: Իսկ եթե հարցնենք ուրիշի՞ն:

-Ո՞վ է Էմանինան:

-Ահ, այն աղջիկը, որ միշտ նստում է շարքի վերջում, մտերիմ չեմ հետը:

-Ի՞նչ: Էմանինա՞: Հա, երևի Էմիլիան… Գիտեմ նրան, երբ ինձ տեսնում է, գալիս է և սկսում է անվերջ խոսել հետս:

-Այն «դինջ», կարճ մազերով աղջիկը, որ միշտ հեռախոսի մեջ մտած է և չի կարողանում կտրվել սոցցանցերից:

-Էմանինան, շատ եմ սիրում նրան, շատ դրական և ազատ աղջիկ է, չնայած իր ազատությունը երբեմն խանգարում է մեզ շփվել:

-Ախ, նա շատ ձանձրալի և փակ անձնավորություն է` անհետաքրքիր մտքերով:

Կամ ասենք.

-Չկա նրա նման ուրիշը. հասկացող, ճիշտ խորհուրդներ տվող, կարճ ասած, ինքնատիպ և անունով, և բնավորությամբ:

Սա եմ ես, բայց այդպես էլ չհասկացա այս պատասխաններից որ մեկն եմ ես: Իսկ ինձ թվում է… Թվում է ես ձկնորս եմ: Այո այո, հենց ձկնորս: Հիմա կբացատրեմ, թե ինչու: Երբ նրանք գնում են ձկնորսության, ձկանը բռնելու համար կարթին ամրացնում են խայծ` որդ: Որդ, քանի որ դա է դուր գալիս ձկանը, այլ ոչ թե քաղցրավենիք, ինչը դուր է գալիս ձկնորսին: Այդպես էլ ես` ամեն մարդու հետ շփվելու ընթացքում հագնում եմ այդ մարդուն սիրելի բնավորության գծերս: Այդ պատճառով էլ ամեն մարդ տարբեր կարծիք ունի իմ մասին:

Իսկ ես ես ի՞նչ կարծիք ունեմ: Միգուցե ես արդեն 9-րդ կյա՞նքս եմ ապրում, և այս բոլոր իմ մեջ ապրող Էմանինաները այդ կյանքերից մնացած գծե՞րն են: Իսկապես չգիտեմ, թե ով եմ ես: Իսկ եթե հենց ինքներդ ցանկանաք դա պարզաբանե՞լ:

Իսկ եթե լուրջ խոսենք, ես սովորական աղջիկ եմ ինչպես բոլորը: Հաճախում եմ դպրոց, որը այդքան էլ չեմ սիրում և անհամբեր սպասում եմ ավարտելուս, 9-րդ դասարանցի եմ: Սիրում եմ նկարել (առավելագույնը, ինչ կարողանում եմ նկարել, մարդուկն է), սակայն նկարում եմ, ծիծաղում նկարներիս վրա: Սիրում եմ լուսանկարել ամեն ինչ, մանրուքներից մինչև այնպիսի բաներ, որոնք տեսախցիկումս չեն տեղավորվում, սակայն չեմ սիրում դրանք ցուցադրել ընկերներիս:

Ես շատ սովորական եմ, ինչպես բոլորը, սակայն ամենքս էլ ունենք մի տարօրինակություն: Չէ որ, եթե չունես տարօրինակություններ, ուրեմն դու իսկապես տարօրինակ ես: Իսկ ես տարօրինակ եմ, քանի որ իմ տարօրինակությունները չափ ու սահման չունեն: Չնայած դրան, ես նաև շատ եմ սիրում երևակայել, որը իմ իրականությունից կտրվելու միակ միջոցն է: Ես չեմ սիրում, երբ իմ կյանքում հետաքրքիր բան չի լինում, այդ ժամանակ ես սկսում եմ երևակայել մինչև իրականությունը դառնա հետաքրքիր: Ահա այսպիսի մարդ եմ ես:

Ես Էմանինան եմ: Երկար վերլուծելուց հետո ես մտքերս իմի բերեցի, հասկացա, և արդյունքում ստացվեց մի բան` ուշացա պարապմունքից:

Կյանքը հիմնված է պատահականությունների վրա. ամեն ինչում և ամենուր գործում է պատահականության սկզբունքը, որը նախախնամող ձեռքով լինում է ճիշտ ժամանակին և ճիշտ տեղում: Ուրեմն, պատահականությունը օրինաչափություն է, որ հաճախ պարզապես չենք տեսնում: Պատահական հանդիպում ենք մարդկանց, որոնցից ոմանք դառնում են այն առանցքը, որի շուրջ պտտվում են մեր մտքերն ու սիրտը: Այդ օրը ես չկարողացա շրջանցել պատահականությունը:

Օրն այդ արտառոց էր, ոչ միայն ինձ պաշարած անակնկալ պատահականության պատճառով, որը մի քանի րոպեում փոխեց այն սովորական դարձած բթացնող ռիթմը, որի մեջ ընկած վազում եմ ամեն օր, ամեն րոպե, այլ որովհետև ազատ ժամանակ ունեի, և կարող էի անցկացնել ընտանիքիս հետ:

Ամեն ինչ շատ սովորական էր` մայրիկիս, եղբորս հետ զբոսնում էինք, որոշեցինք սրճարան մտնել: Սովորական սրճարան` իր սովորական այցելուներով, աշխատանքային ռիթմով. բոլորը զբաղված էին իրենց հոգսերով` վայելելով հանգստի պահը: Հենց մեր կողքին բոլորովին այլ իրականություն էր. մոտ քսան տարեկան մի տղա կերակրում էր հաշմանդամի սայլակին գամված տատիկին: Մենք բոլորս ապշած նայում էինք: Միշտ չէ, որ մեր առօրյայում այդպիսի բաներ են տեղի ունենում: Այսօրվա իրականության մեջ, երբ ծնողները երեխային հանձնում են մանկատանը` բախտի քմահաճույքին թողելով նրա ապագան, երբ երեխաները իրենց ծնողներին անարգելով ծերանոց են տանում: Երբ անզգամությունը դարձել է նորմալ բոլորի համար: Դու սկսում ես ինքդ քեզ հարց տալ. արդյո՞ք միայն հաշված մարդիկ են այդ ամենը նկատում և արձագանքում: Ինչո՞ւ ոչ բոլորը: Ինչո՞ւ է ամեն բացասական բանը դարձել սովորական, նորմալ , իսկ բարի գործը ՝ արտասովոր: Իրեն այդ մտքերով ծանրաբեռնող մարդը տեսնում է մեկին, որն աննկարագրելի քնքշությամբ հոգ է տանում իր մերձավորի մասին առանց որևէ վարձք պահանջելու: Բոլորի համար աննորմալ է, երբ մարդն առանց որևէ սպասելիքի, վարձատրության սիրում է:

Լուսանկարը՝ Նարե Շարմազանովայի

Գուցե իմ պատահական հերոսն էլ զարմացավ իմ զարմանքի համար. նկատեց, որ աչքս չեմ կտրում իրենցից: Ինձ համար միևնույն էր` ինչ են մտածում բոլորը. այդ պահին պատահական հերոսը օրինաչափորեն հաստատեց վաղուց գլխումս թափառող միտքը. միևնույն է` ինչ է անում կամ ասում մեծամասնությունը, իսկ ինչ եմ անում ես ինքս:

Մի պահ վերադառնալով իրականություն` հանդիպեցի մայրիկիս ոգևորված աչքերին: Այլևս պետք չէին այն խոսքերը, որ հաճախ են ասվում` սիրիր մերձավորիդ: Դրանք այնքան իրական էին իմ հերոսի դեպքում:

Ահա և իմ հերոսը իր հերոս տատիկի հետ: Նա չնկատեց` ինչպես ես հետևից վազեցի ու նկարեցի: Գիտեմ` սխալ է առանց մարդուն տեղեկացնելու նկարահանելը, բայց այս դեպքում կանոններն ավելորդ էին:

Շատ կուզեի, որ պատահական հերոսը կարդար այս նյութը և իմանար, որ իր հետ իմ պատահական հանդիպումը քանդեց կյանքի վատ օրինաչափությունների շղթան: