Վաղն ամեն բան լավ կլինի, վաղը կլրացնեմ բացթողումներս, վաղը կխոսեմ դրա մասին, վաղն անպայման կսկսեմ առողջ սնվել․․․ Ծանոթ արտահայտություններ են, չէ՞։

Թերևս ամենալավ արդարացման ձևը. ինչու՞ անեմ հիմա, եթե կանեմ վաղը․․․ Սուտ, որը ամեն անգամ ստիպում է մեզ զբաղվել ինքնախաբեությամբ․․․ Պատճառը` չունենք այն ամենը, ինչ ուզում ենք, ուստի շարունակ հորինում ենք պատճառներ․․․ Եթե չանես հիմա, չես անի նաև վաղը, հետևաբար չես ունենա ԱՐԴՅՈՒՆՔ, ահա թե որն է խոսողների և գործողների տարբերությունը․․․

Հաջողությունը հեշտ չի տրվում, դրա համար անհրաժեշտ է գործել ու ներկա անելիքները վաղվան չթողնել։ Մեզնից շատերը երազում են հաջողության հասնել, մինչ այդ ուրիշներն արթնանում ու աշխատում են դրա համար։ Դե, սա էլ ես չեմ ասել, Ցուկերբերգի մտքերից է: Մի բան գիտի էլի, որ ասում է: Եկեք լսենք իրեն, բայց միևնույն ժամանակ չմոռանանք, որ երազելը շատ կարևոր է, ուղղակի պետք չի միայն երազել։ Սա բոլորիս հասանելի մեծ գործիք է, որի միջոցով կարող ենք կառավարել ենթագիտակցությունն ու հասնել երազանքներին: Բայց եթե դուք պատկերացնում եք ձեր կյանքը շքեղ տանը, բայց չեք պատկերացնում, թե ինչպես կարող եք հասնել դրան, այդ ամենն այդպես էլ կմնա երազանք։ Հետևաբար պետք է երազել, ունենալ կամքի ուժ և պայքարել երազանքների համար, չհուսահատվել ձախողումներից, քայլել առաջ ու միշտ հիշել, որ այն ամենը, ինչը մեր ուղեղը ունակ է պատկերացնել և հավատալ, հնարավոր է նաև նվաճել․․․

Այսօր էլի երեխաների հետ եմ՝ նորաթուխ դպրոցականների, մարդկության նվիրյալների, հայրենիքի պաշտպանների հետ, կամ` ո՞վ գիտե:

Լսում եմ նրանց խոսակցությունը՝ կոնֆետի սպասող երեխայի գայթակղությամբ. նրանց աշխարհը հետաքրքիր է, սովորելու բանը՝ շատ։

Նրանք խոսում են ապագայի պլանների, ընկերության, հավատարմության մասին։ Խոստանում են լավ ընկերներ մնալ անգամ «պապիկ տարիքում», ու հա, անպայման ջարդել թուրքերի գլուխը։

Հարցնում եմ՝ պարտադի՞ր է էդպես հաղթել թշնամուն, ասում են՝ ինչի ուրիշ ձև էլ կա՞։

Մեկ րոպե անց.

-Ես բանակ չեմ գնալու, հաստա՛տ, վախենում եմ, ինձ էդ թուրքերը կսպանեն:

-Ես էլ չեմ գնալու, չեմ ուզում զինվոր դառնալ:

Ասում եմ` ի՞նչ եք կարծում, բա որ մեր պապերն էլ էդպես մտածեին, ի՞նչ կլիներ, մենք էսօրվա մեր հայրենիքը, խաղաղությունը, հանգիստ քունը կունենայի՞նք։

-Մեկ ա ինձ համար, ես չեմ ուզում զինվոր դառնալ, չեմ ուզում մեռնել, ֆուտբոլիստ կգնամ կդառնամ: Լավ կլիներ վրացի լինեի, էդ թուրքերից, ադրբեջանցիներից կպրծնեինք:

-Ես էլ զինվոր չեմ դառնալու, հենա` պապաս էլ չի ուզել զինվոր դառնալ ու չի դարձել, բանկիր ա, հոպարս էլ չի դարձել ու էդպես։

ՀՀ անկախ բանակի տարելիցն էինք միասին նշում օրեր առաջ, լավ-լավ բանաստեղծություններ էինք խրոխտ արտասանում, երգերով աննահանջ պայքարի կոչեր էինք անում, սիրում էինք սահմանն ու մեր զինվորներին…

Այսօր էլի երեխաների հետ եմ… Եղբայրս սահմանապահ զինվոր է, նա վերադառնալու է ու, շարունակելով ուսումնառությունը, լավ ծրագրավորող է դառնալու, գիտե՛մ:

-Լի՜լ, տեսնու՞մ ես` ինչ անհոգ են շներն այս մեկուսի տարածքում, որտեղ շրջապատված են այլ շներով, և երբ ողջ տարածքը միայն իրենցն է․․․

-Դե հա, երևի լավ են զգում իրենց այդպես,-դեմքի տարօրինակ արտահայտությամբ պատասխանեցի ես։

-Բայց չէ, ախր, ինչպե՞ս են իրենց լավ զգում այդ ցանկապատված տարածքում, ինչու՞ չեն ցանկանում դուրս գալ այդ տարածքից ու ապրել ազատ․․․

-Գուցե չգիտեն ցանկապատից այն կողմ գոյություն ունեցող կյանքի մասին, կամ գուցե վախենում են դուրս գալ, վախենում են փոփոխություններից, կամ էլ ստիպված են այդպես անել․․․

-Կամ էլ պարզապես ոչինչ չեն ցանկանում նկատել, այդպես երևի ավելի հեշտ է ապրելը, չէ՞։

-Շները նման են մարդկանց, մարդիկ էլ կարծում են , որ սեփական ցանկություններին հետևելը միայն անհանգստություն կարող է բերել իրենց, անտեղյակ ապրելն ավելի հեշտ է: Ինչու՞ գնալ դժվարությունների հետևից, երբ կարող ես պարզապես չնկատել շուրջդ կատարվող իրադարձությունները, ինչու՞ սովորել ավելին, երբ արդեն հասել ես փոքրիկ, բայց շատ մեծ թվացող հաջողության, ինչու՞ երազել, եթե միևնույն է, չես հասնելու այդ երազանքներին․․․

Շատ մարդիկ իրականում չեն ձգտում ազատության, քանի որ այն ենթադրում է պատասխանատվություն, իսկ պատասխանատվությունը վախեցնում է շատերին․․․ Շներն էլ են այդպես, նրանցից շատերը ձգտում են ազատ ապրել և ամեն գնով հասնում են այդ բաղձալի ազատությանը, իսկ շատերն էլ նախընտրում են չնկատել ցանկապատից այն կողմ գոյություն ունեցող աշխարհը:

-Լի՜լ, ախր, ճիշտ ես, բայց ի՞նչ կարող ենք անել, գուցե շներին չենք կարող օգնել, բայց մեզ շրջապատող մարդկանց կարող ենք, չէ՞։

-Անկասկած կարող ենք, եթե ցանկանում ենք փոխել աշխարհը, պետք է սկսենք փոխել ինքներս մեզ։

-Դե, էլ ինչի՞ ենք սպասում, արի՛ գնանք մեր նպատակների հետևից, արի՛  գտնենք ինքներս մեզ, արի՛ փոխենք աշխարհը միասին, գուցե վերջում շներին էլ կարողանանք փոխել…

2020 թվականն արդեն մի քանի օր կլինի, ինչ սկսվել է, բայց ոչ մեկիս համար իրոք նոր չի, որովհետև մենք ունենք  նույն հին ու վատ սովորությունները, որոնք ունեցել ենք մինչև էս: Ու միակ բանը, որ փոխվեց մեր կյանքում էն էր, որ 19-ը դարձավ 20: Իսկ դա շատ չնչին փոփոխություն էր:

Բայց ի՞նչ կլինի, եթե մենք մտածենք ու պատկերացնենք, որ նոր տարուն մենք էլ ենք փոխվել, կամ հուսանք, որ հաստատ փոխվելու ենք: Դե New year, New Me

Ուշացած եմ գրում, բայց հաստատ իմ գրելուն չէիք էլ սպասում: Բայց մեկ է, պիտի ասեմ, որ նոր տարով ոչինչ չի փոխվելու, քանի դեռ ինքներս չենք փոխել մեզ: Ուղղակի պիտի restart անենք մեր ուղեղը, մտքերը: Մաքրենք մեր ուղեղը վատ, նեգատիվ ու կեղտոտ մտքերից, նորն է եկել: Ու ես հույս ունեմ, որ դուք կլինեք այնքան հրաշալի, ինչքան որ միշտ երազել եք: Հույս չունեմ, վստահ եմ:

Իսկ ինձ համար նոր տարին լրիվ նոր է սկսվել: Ես նոր եմ փոխվել, ավելի լավը դարձել: Ես ուղղակի դնում եմ շատ փոքր նպատակներ ու հասնում դրանց։ Տոնում եմ փոքր հաղթանակները: Ոչ ոքի երբեք չեմ ատում ու ոչ ոքից ոչինչ չեմ ակնկալում: Առաջնորդվում եմ «Մեծն Գեթսբին» գրքի մի տողով. «Եթե երբևէ ուզենաս մեկին դատապարտել, հիշի‘ր` այս աշխարհում ամեն մարդ չէ, որ ունի քո առավելությունները»:

Ու նոր տարին չի սկսվում նոր օրացույցով ու շամպայնի բաժակներով, այն սկսվում է սրտի մի խփոցով, երբ դու հասկանում ես, որ արդեն ուրիշ ես:

Մեր կյանքում «արգելված» թեմաները շատ են։ Ամաչում ենք խոսել, որովհետև  մեզ կպիտակավորեն, եթե խոսենք սեռական դաստիարակությունից, դրա կարևորությունից ու երբեմն՝ մեր իսկ զգացմունքներից։

Ասածս շատ դաժան է հնչում, երևի չափից ավելի, քան իրականում։ Մարդկանց մի ստվար զանգված համոզում է, որ մենք ու մեր զգացմունքները հետաքրքիր չեն ոչ մեկին, բացարձակապես ոչ մեկին…

Դու կոտրված ես, դեպրեսիվ, ինքնասպանության հակումներ գուցե ունես, ու ասում են, որ միևնույն է, դա ոչ ոքի չի հետաքրքրում։

Մարդիկ մեզ համար  դոգմաներ են ստեղծում, բանտեր են կառուցում, որտեղ մենք վերջին հիմարի պես հավատում ենք, որ մեր զգացմունքները ու հենց ինքներս անկարևոր ենք։

Մարդիկ մոռացվում են հենց մարդկանց մեջ…

Ու հիշվում…

Մարդիկ , ամենամոտ ընկերոջից մինչև անծանոթ մեզ հիշում են։ Մարդիկ հիշում են մեզ, մեր դիմագծերը, ժեստերը, աչքերը, ժպիտը, այտափոսերը, ուռած աչքերը, կատակները, որոնցից մենք բարձր կծիծաղենք,  մարդիկ հիշում են։

Մարդիկ հոգ են տանում մեր մասին։ Մարդիկ հետաքրքրվում են մեր սիրած գրքով, խմբով, սիրելի ուտեստներով, սիրելիներով ու թշնամիներով։ Մարդիկ մեզ տաք գլխարկ ու մի ուս են առաջարկում` խնդիրները դեն նետելու համար։

Մարդիկ մեզ փրկում են։ Մարդիկ մեզ մեր մտքերից, ինքներս մեզնից, սայթաքելուց են փրկում, փրկում են ու ստեղծում մեր տեսակի ավելի լավը։

Մարդիկ մոտիվացնում ու հավատում են քեզ։ Հավատում են քեզ ու օգնում, որ ինքդ էլ քեզ հավատաս, երբեմն հավատում են քեզ՝ քեզնից շատ։ Դու կարող ես, հավատում եմ, փոխի’ր քեզ ու քո շրջապատը։ Ես հավատում եմ։

Մարդիկ վերջապես սիրում են քեզ։ Սիրելու համար ոչ մի բացատրություն բացարձակապես պետք չի. սերը սեր է ու վերջ։ Առանց չափորոշիչների, հատուկ մշակված սանդղակների ու պարզ բան է. մարդիկ սիրում են տեսակները, բնավորությունը ու թե ով են իրենք քո կողքին։

Ու մի օր վստահ եմ, որ կգա մեկը, ով կասի քեզ, որ դու կարևոր ես, որովհետև դու, իրոք, կարևոր ես։

Մի անգամ ինչ-որ բանից բարկացած (հիմա չեմ էլ հիշում, թե ինչ էր) տուն էի շտապում, երբ մի երեխա մոտեցավ ու իր բարի ժպիտով ասաց.

-Պեչենի կուզե՞ս:

Իսկ ես իմ նյարդային հայացքով նայեցի փոքրիկին ու բղավեցի.

-Չէ՛, չեմ ուզում, քե՛զ պահիր քո պեչենին:

Ի՞նչ մեղք ուներ այդ երեխան և իր թխվածքաբլիթը: Նա ուղղակի իր ունեցածը ուզեց կիսել ինձ հետ, որ դեմքիս ժպիտ գա, իր դեմքի նման պայծառ ու լուսավոր դառնա, իսկ ես ավելի մռայլվեցի: Հետո, երբ նյարդայնությունս անցավ, մի պահ ուզեցի գտնել այդ փոքրիկին, բայց ո՛չ ինքը կար, ո՛չ էլ թխվածքաբլիթը:

Պահի ազդեցության տակ արված քայլերը մենք հետո ենք հիշում և վերլուծում՝ հասկանալով ճիշտ էինք, թե սխալ: Իմ դեպքում սխալը ես էի: Նման դեպքերում լռել է պետք սովորել, ուղղակի լռել, քանի որ մեր վերաբերմունքով ու խոսքերով մենք շատ ժամանակ նեղացնում և վիրավորում ենք մեր ծնողներին, ընկերներին, մեզ համար շատ ու շատ կարևոր մարդկանց: Արդյոք արժե անտեղի բաների համար նեղացնել անգամ անծանոթ որևէ մեկին: Ոչինչ չասելը մեզ ժամանակ առ ժամանակ տալիս է մտքի ազատություն, իսկ ազատությունը երջանիկ լինելու ամենաառաջին գլխավոր պայմանն է: Եթե սրտի խորքում դեռևս կառչել ենք որևէ բաներից՝ անհանգստությունից, բարկությունից, ագրեսիայից, մենք չենք կարող ազատ լինել:

Նման դեպքեր բոլորիս հետ էլ լինում են, բայց պիտի կարողանանք բարությունը դարձնել մեր կյանքի կարևորագույն գործոններից մեկը, որը անգամ ուժեղ բարկության դեպքում կստիպի, որ ձեռքդ առաջ տանես ու վերցնես թխվածքաբլիթը: Պիտի գիտակցենք, որ ամեն մեկիս սրտի մի անկյունում գոնե մի փոքր բարություն կա, որ գործի դնելով՝ կուրախացնենք և՛ մեզ, և՛ դիմացինին: Մարդու համար կարևոր է առողջությունը, հոգու համար՝ բարությունը: Երկուսն էլ անզեն աչքով հնարավոր չէ տեսնել, բայց բացակայությունը միանգամից զգացնել կտա իրեն և տակնուվրա կանի ամեն հնարավոր և անհնար բան:

Եթե օրերից մի օր մի փոքրիկ մոտենա ու թխվածքաբլիթ առաջարկի, ինչքան էլ բարկացած լինեք, վերցրե՛ք: