Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ես դեռ փոքր տարիքից երազում էի նմանվել տատիկիս՝ Ամայիս: Հիմա ավելի շատ է մեծացել ցանկությունս, որովհետև մեծացել եմ ու ավելի շատ բան եմ հասկանում: Ուզում եմ ունենալ նրա ընտանիքի նման մեծ ընտանիք, ստեղծել մի «պետություն» ու լինել ղեկավար, սիրել երեխաներիս ու թոռներիս հավասարաչափ: Բայց կուզենայի սիրել ամուսնուս, որովհետև Ամայս սիրելով չի ամուսնացել: Մի բան էլ կա, որով չեմ ուզում նմանվել. Ամայս մի քիչ թմբլիկ կին է: Մայրս պատմում է, որ երբ ես երեք տարեկան էի, հաց չէի ուտում: Ինձ հարցրել է.

-Աստղիկ ջան, ինչի՞ հաց չես ուտում:

Ես էլ պատասխանել եմ.

-Վախենում եմ՝ Ամայիս նման չաղ լինեմ:

Օգոստոսի 31-ին Տավուշի մարզի Ներքին Կարմիրաղբյուր սահմանամերձ գյուղում կայացել է «100-ը 100-ի համար` հանուն բարեկեցության» ծրագրի շրջանակներում «Փարոս» Հիմնադրամի (ԱՄՆ) աջակցությամբ վերանորոգված մանկապարտեզի բացումը: Բացի վերանորոգված և արդեն ջեռուցվող խաղասենյակներից, դահլիճից և հանգստի սենյակներից, երեխաները ունեն նաև ապահով խաղահրապարակ: Այժմ մանկապարտեզի բակն ունի 20 մետր երկարությամբ գունազարդ պատ, որը նախատեսված է բակում խաղացող երեխաներին թշնամու գնդակներից պաշտպանելու համար:
Բացման արարողությանը ներկա էին «Փարոս» Հիմնադրամի ներկայացուցիչներ, Ներքին Կարմիրաղբյուրի գյուղապետը, լրագրողներ և բազմաթիվ ծնողներ ու երեխաներ:

Ողջույն: Ես Աստղիկն եմ: Ինչպես պապիկիս մոր, այնպես էլ Ամայիս մոր անունը Աստղիկ է եղել: Պապիկս ասում է, որ իր մոր անունն է, իսկ տատիկս` իր մոր: Երկու Աստղիկն էլ և ֆիզիկապես, և հոգեպես շատ ուժեղ են եղել: Երևի ես նրանց եմ քաշել, բայց մի տարբերությամբ. ես հոգեպես այդքան էլ ուժեղ չեմ: 1937 թվականին մեր ընտանիքը երկակի գլխատվեց. Աբրահամ և Գրիգոր պապիկներս աքսորվեցին, և առ այսօր նրանցից ոչ մի տեղեկություն չունենք: Աբրահամը Ամայիս հայրն է: Նա աքսորվել է ղաչաղներին օգնելու, ուտելիք տրամադրելու համար: Եղել է գերբնական ուժի տեր մարդ: Գրիգորը` պապիկիս հայրը, մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին: Պատերազմի ժամանակ մի թուրք  փորձել է սպանել նրա հրամանատարին: Այդ տեսնելով Գրիգորը սպանել է թուրքին և փրկել հրամանատարի կյանքը: Պարզվել է, որ մահափորձ կատարողը կին է եղել: Որպես խրախուսանք պապիկս ստացել է իր հրամանատարի թուրը, որը հիմա կախված է Երեմ պապիկի սենյակի պատից:

Իսկ հիմա անդրադառնամ Երեմ պապիկին: Նա կենդանի լեգենդ է: 1952թ. նա դարձել է Անդրկովկասի ձիարշավի չեմպիոն: Պատմեմ մի հետաքրքրաշարժ դեպք: Մեր գյուղում հարսանիք է եղել, որին մասնակից է եղել նաև պապիկս: Հարսանիքի ցուլը փախել է, ամբողջ գյուղը վրա է հասել, չի կարողացել բռնել: Վերջը պապիկս հասել, ցուլի պոզերից բռնել է ու գետնին տապալել:

Այս ուժեղ գեները փոխանցվել են երեք հայրիկներիս, բայց ավելի շատ միջնեկ հայրիկիս` Կամոյին, որին ընտանիքում Կակայ ենք անվանում: Ինձ թվում է, այս աշխարհում նրա նման աշխատասեր մարդիկ շատ քիչ են: Նա առավոտից երեկո աշխատում է, սակայն իր աշխատածի դիմաց շատ չնչին է վարձատրվում:

Այս ամենը կարդալով կմտածեք, թե գլուխ եմ գովում, բայց ոչ, ես գրում եմ զուտ իրականությունը:

Չզարմանաք, խնդրում եմ, բայց իմ ընտանիքը մի փոքրիկ պետություն է պետության ներսում:  Չեմ ստի, եթե ասեմ, որ նման ընտանիքներ Հայաստանում շատ քիչ են, իսկ եթե կան, ապա միայն գյուղերում: Քաղաքի մարդիկ շատ են հեռացել մեր արմատներից, ինչու չէ, նրանք նույնիսկ ամաչում են ավանդական սովորույթներից, և հակված են դեպի Եվրոպա: Թե ինչ են ուզում դրանով ապացուցել իրենց, ինձ համար անհասկանալի է: Այս դժվար և բարդ աշխարհում մենք ապրում ենք մեկ հարկի տակ տասնհինգ հոգով:

Մեր պետության նախագահը տատիկս է, ում կոչում ենք Ամայ  բարբառային բառով, որը նշանակում է մայր: Ինձ թվում է, որ մենք վերջին սերունդը կլինենք, որ կօգտագործենք  նման  բարբառային բառերը: Բայց  շատ ցավալի է.  կամաց-կամաց  դրանց  հետ մեկտեղ կվերանան հին  բարի  սովորույթները: Չէ՞ որ հենց այդ լեզվով է գրել մեծն Թումանյանը: Շեղվեցի մի քիչ, բայց ես այդպես եմ կարծում:

Վերադառնանք մեր ընտանիքին:

Տատիկս նաև ֆինանսների նախարարն է: Ինչպես սիրում ենք մենք կատակով ասել,  տան փողերը գտնվում են Ամայի շվեյցարական բանկում: Ցավոք, պետք է նշեմ, որ մեր պետությունն ապրում է տնտեսական ճգնաժամ, ինչպես Հայաստանը կամ ամբողջ աշխարհը: Մեր բյուջեն նույնպես ճեղքվածք է տվել: Հուսամ, որ այս տարի կհաղթահարենք այդ դժվարությունները, այսինքն, պետք է ավելի շատ աշխատենք:

Մի քանի օր առաջ տատիկս գումարեց արտահերթ ժողով: Օրակարգում դրված էր  ամբողջ հողերը մշակելու հարցը: Միաձայն ընդունվեց այդ առաջարկը: Չէ՞  որ եթե բերքը շատ լինի,  դա ահագին օգնություն կլինի մեր ընտանիքին:

Մենք մեր ստացած բերքը չենք վաճառում, մեզ  հազիվ է հերիքում:

Հիմա կմտածեք, թե ես ինչու եմ այսպիսի թեմաներից խոսում: Սակայն ինչու  չանհանգստանամ, չէ որ կյանքը հիմա շատ դժվար է: Ես կցանկանամ մենք այնպիսի պետություն լինենք, որ իմ հասակակիցներն իրենց անձնական հոգսերով ապրեն, այլ ոչ թե մտածեն այսպիսի բաների մասին: Օրինակ, իմ ընտանիքում վեց մարդ չի աշխատում, իսկ եթե աշխատատեղ լիներ և աշխատեին, ապա կյանքը հիանալի կլիներ: Մեր պետական այրերը պետք է մտածեն այդ մասին:

Հարգելի ընթերցող, ես ձեզ շատ ձանձրացրի իմ ընտանիքի հոգսերի մասին պատմելով: Հիմա կփորձեմ խոսել  ուրախ բաների մասին: Կներեք, մոռացա ներկայացնեմ իմ ընտանիքի  անդամներին: Ինչպես նշեցի, տանն ապրում ենք  15 հոգով: Ես ունեմ տատիկ, պապիկ, 3 հայր, 3 մայր, և 3 եղբայր ու 3 քույր: Չզարմանաք հայրեր,  մայրեր բառերից, բայց ինձ համար տարբերություն  չկա` հայրս է, թե հորեղբայրս, մայրս,  թե հորեղբորս կինը: Փոքր ժամանակ ես գիտեի, թե մայրիկներս  երեք քույրեր են, դե, հայրիկներս եղբայրներ են, դա գիտեի: Երբ առաջին անգամ իմացա, որ նրանք հարազատ քույրեր  չեն, շատ զարմացա: Եվ նրանք երեխաների միջև տարբերություն չեն դնում:

Ինչպես նշեցի, նախարարական բոլոր աթոռները պատկանում են տատիկիս: Պապիկս ընդդիմադիր դաշտում է, հաճախ ձգտում  է նախարարական  որևէ  աթոռի, այդ ժամանակ նրա հետ  կոալիցիա են կազմում  հարսները, բայց այդ խռովությունները շատ կարճ ժամանակում  ճնշվում են:  Սա,  իհարկե, կատակի ձևով, բայց մենք բոլորս շատ  հարցերում սիրում ենք  և տատիկիս, և պապիկիս:

Մեր ընտանիքը նման է  մեղվափեթակի, որտեղ ամեն մեկը գիտի իր գործը: Յուրաքանչյուր օր մեր տանն անցնում է տոնի նման: Ապրում ենք շատ համերաշխ և սիրում ենք  միմյանց: Եվ կարծում եմ, որ դա է մեր երջանկության բանալին: Չեմ կարող խոսքերով նկարագրել մեր ընտանիքում տիրող հիանալի մթնոլորտը, պետք է մի քանի ժամ գտնվել մեր  տանը, որպեսզի  հասկանաք ինձ: Այսքանով ավարտում եմ իմ շարադրությունը, խնդրում եմ ինձ հիշեք` Գետահովիտ գյուղ (Երեմանց ընտանիք):