Ինչի՞ց է բաղկացած ուսանողի առօրյան:

Իրականում լինելով ուսանող ես դրա վերաբերյալ իրարից շատ տարբեր կարծիքներ ունեմ:

Ինչքան որ հաճելի զգացողություն է ուսանող լինելը, միևնույն ժամանակ շատ պարտավորեցնող է: Իրականում ուսանողները այն մարդիկ են, ովքեր մշտապես հոգնած են, կարոտ քնի, դժգոհ քննության արդյունքներից, բայց միևնույն ժամանակ, ամեն ինչ հասցնում են:

Գրեթե մեկ տարի նույն ճանապարհով ես գնում եմ համալսարան: Ամեն օր ճանապարհին տեսնում եմ նույն դեմքերը, որոնց անգամ չեմ էլ  ճանաչում: Նայում եմ գլխավոր շենքին ու հիշում եմ, որ մտածում էի, թե հենց այդ շենքում եմ սովորելու: Հետո անցնում եմ առաջ, դժգոհելով բարձրանում հինգերորդ հարկ: Հասնելով, վերջին մի քանի րոպեն կանգնում եմ աստիճաններին, միայն հետո գնում լսարան:

Բոլորս ունենք մեր սիրելի նստարանը, որի վրա են միշտ մեզ փնտրում: Դասեր կան, որ չես հասկանում, թե երբ սկսվեց և ինչպես ավարտվեց, բայց հստակ գիտես, որ չես ուզում այն ավարտվի, ու սպասում ես, երբ է նորից սկսվելու: Իսկ դասեր կան՝ ինձ բացակա չդնեք:

Երբ լավ ես սովորում, ասում են միշտ այդպես շարունակիր, իսկ, երբ մի փոքր թերանում ես, ոչ ոք չի հարցնում պատճառը, միայն չորս կողմից կշտամբում են: Բայց սովորելու հարցում բացի աշխատասիրությունից և գիտելիքներից մեծ դեր ունեն նաև դասախոսները:

Ինչպես որ լավ գիրքը, այնպես էլ լավ դասախոսը ուսանողի կյանքում շատ բան է փոխում: Դասախոս, ով քեզ օգնում է դասերդ պատրաստելիս և իր խորհուրդներով, թե ինչպես ամուր մնաս կանգնած հողի վրա: Երբ առաջնորդում է քեզ ու հասկանում մտքերդ մինչ այն կհասցնես ավարտել: Ով քեզ ընդունում է հարազատի նման և պատրաստ է քեզ հետ գալ մինչև վերջ:

Երանի թե բոլորը հասկանան, որ ուսանողի կյանքում մեկ բառը անգամ կարող է հեղաշրջում կատարել, և դառնան հենց այդ փոփոխությունը ու մոտիվացիան, իսկ իրենից կախված ամեն բան ուսանողը կանի մեծ սիրով և ոգևորությամբ:

Այսօր էլ ուզում եմ խոսել ինձ պատահած ամենահիշարժան դեպքերից մեկի՝ «Ջինիշյան հիշատակի հիմնադրամ»-ի կողմից անցկացվող բանավեճերի ճամբարի մասին: Երեք օր, հա, կարճ ժամանակ էր, բայց ես այնքան շատ հիշողություններ ունեմ, որ եթե սկսեմ բոլորը պատմել, քեզ կթվա, թե երեք շաբաթ եմ էնտեղ եղել: Սա այն բացառիկ դեպքերից էր, երբ ուզում ես ժամանակը հետ տալ: Լավ, չխոսեմ իմ էմոցիաների մասին, այլ սկզբից ասեմ, թե ինչ բանավեճերի մասին է խոսքը:

Երևի դեկտեմբերն էր, լավ չեմ հիշում, երբ մեր դպրոցում սկսվեց բանավեճի դպրոցական փուլը: Երբ նոր էի լսում բանավեճին մասնակցելու մասին, ես անգամ պատկերացում չունեի, թե ոնց են բանավեճ անցկացնում: Բանավիճում էինք իրար դեմ: Ու ամեն անգամ անցկացվող բանավեճից հետո, երբ մեզ բացատրում էին ու սովորեցնում, մենք ավելի էինք ոգևորվում: Հետո արդեն բանավիճում էինք ուրիշ գյուղի, քաղաքի, դպրոցի աշակերտների հետ` պատկերացում չունենալով անգամ, որ մասնակցելու ենք հանրապետական մրցաշարին:

Խոսեմ անձնակազմի մասին: Բոլոր դատավորների, ժամապահների, կազմակերպիչների` այդ երեք օրվա ընթացքում մեզ տված գիտելիքը որոշիչ է լինելու մեզ համար հետագայում, ապագայում, վստահ եմ, պետք է գալու: Դատավորները, եթե սա կարդան, կասեն՝ քո` «վստահ եմ» ասելով մյուսներին չես ապացուցի, փաստեր են պետք: Հիմա ասեմ: Ես սովորել եմ խոսքս ճիշտ, հստակ ու գրագետ դարձնել: Սովորել եմ իմ ունեցած փաստերը օգտագործել արդյունավետ: Սովորել եմ հակապնդել այնպես, որ դիպուկ լինի: Դատավորներից Անժելան սովորեցրել է հակապնդել, այլ ոչ թե հակաճառել: Սովորել եմ լինել ինքնավստահ ու համարձակ, ինչը ելույթ ունենալիս կարևոր է: Չնայած այն բանին, որ բոլորս էլ ունենք մեր էթիկան, դատավորները մեզ նաև դա են սովորեցրել: Սովորեցրել են հեգնական վերաբերմունք ցույց չտալ դիմացինի հետ բանավիճելու ժամանակ: Սովորեցրել են լսել ընդդիմախոս թիմին` անկախ այն բանից, մենք նրանց դիրքորոշման հետ համաձայն ենք, թե ոչ:

Դատավորներն ու կազմակերպիչները անսահման համբերություն ունեցող մեր մեծ ընկերներից են, ու ինչպես ասում են բոլորը՝ անաչառ են: Նրանք ոչ թե քննադատում են քո սխալները ու այնպես անում, որ դու քեզ թերի զգաս, այլ օգնում են, որ դու քո սխալների վրա սովորելով` ավելիին հասնես: Մենք հասկացանք, որ էական չէ` դու պարտվում ես, թե հաղթում, կարևորը, որ նրանք քեզ սիրում են բոլորի չափ հավասար ու ասում, որ հաղթողներ ու պարտվողներ չկան:

Ինչպես ասում էր ընկեր Արտոն, սա էն եզակի դեպքերից է, երբ մենք կարող ենք ընկերներ ձեռք բերել տարբեր մարզերից ու մենք հիմա ունենք լավ ընկերներ:

Մի բան էլ ասեմ ու վերջ: Ամենահավես պահերից մեկն այն էր, երբ քեզ 17.am-ի շնորհիվ գիտեին, կամ ունեինք ընդհանուր ծանոթներ, որոնք 17-ցի էին: Ի դեպ, դա էլ է հպարտանալու տեղիք տալիս:

Քանի որ ես մեր սիրելի դատավորների ու կազմակերպիչների հետ չունեցա նկար, դրա փոխարեն կտեսնեք իմ արած լուսանկարը, որտեղ մեր դատավորներն են ու կազմապերպիչները, բայց ոչ բոլորը:

Շնորհավորում եմ բոլորիս, հատկապես` Արմավիրի թիմին` հաղթելու առիթով: Իսկ մյուս բանավիճողներին լիքը հաջողություններ եմ ցանկանում:

Գիրքը մարդու ամենամտերիմ ընկերն է: Գիրք կարդալիս ինքդ մտնում ես գրքի մեջ և քեզ պատկերացնում ես գրքի հերոսի տեղում: Սկսում ես ընթերցելու հետ մեկտեղ մտածել, թե ինքդ ինչպե՞ս կվարվեիր տվյալ պարագայում: Գրքի մասին Խուլիան Բարնեսը ասել է. «Գրքերն ասում են՝ նա այսպես արեց, որովհետև… Կյանքն ուղղակի ասում է, որ նա այդպես արեց: Գրքերն այն վայրն են, որտեղ ամեն ինչ իր բացատրությունն է գտնում, նույնիսկ կյանքը, որտեղ չկա ոչ մի բացատրություն: Այնպես որ, ես չեմ զարմանում, որ շատ մարդիկ գրքերն են նախընտրում»։

Ես նույնպես նախընտրում եմ գիրքը ու ինձ պես շատերն էլ են գրքերի կողմնակից: Ընթերցանությունը օգնում է մարդուն հանգստանալ: Գյուղում ընթերցանությունը մեծ տեղ ունի, որովհետև գյուղում այդքան էլ անելու բան չկա: Դպրոցում, երբ ազատ ժամ է լինում, երեխաները ուզում են ընթերցել ինչ-որ մի գիրք։ Մտնելով գրադարան՝ մտափոխվում են և դուրս գալիս: Իսկ գիտե՞ք՝ ինչու: Որովհետև մեր դպրոցում չկա այնպիսի գրադարան, որը այցելելով հաճույք կստանաս, և ընթերցելն ավելի հաճելի կլինի: Բայց, ցավոք, մենք չենք ունեցել և չունենք մեր երազած գրադարանը: Գրադարանը գտնվել և գտնվում է խղճուկ վիճակում: Այդ ամենը տեսնելով՝ ուսուցչուհիս՝ Ռուզաննա Խուրշուդյանը, մեզ առաջարկեց մասնակցել «Հայաստանի պատանեկան նվաճումներ»-ի կազմակերպած մրցույթին, որը հաղթելու դեպքում մեզ կհովանավորեին, և մենք կստեղծեինք մեր երազած գրադարանը: Մասնակցեցինք, իրականացրինք լիքը ծրագրեր, որպեսզի արժանանանք Արմենուհի Հովհաննիսյանի, Րաֆֆի Հովհաննիսյանի և Էդգար Փոլի հավանությանը: Եվ մենք դա արեցինք, մենք հաղթեցինք:

Մեզ տվեցին 150.000 դրամ գումար, և մենք այդ գումարին ավելացրեցինք մեր կատարած ծրագրերի շահույթը և գնացինք գրքեր գնելու: Գնեցինք տարբեր գրքեր՝ և՛ պատմական, և՛ փիլիսոփայական, և՛ գեղարվեստական: Մեր դպրոց այցելեց Արմենուհի Հովհաննիսյանը, տեսավ մեր գրադարանը, շնորհավորեց և շնորհակալություն հայտնեց մեզ մեր կատարած աշխատանքի համար:
Արդեն մեկ տարի է անցել այդ օրվանից, բայց մեր գրադարանը էլի նույն խղճուկ վիճակում է: Մեր գնած գրքերից կգտնես ընդամենը մի քանի գիրք և ոչ ավելի, գրքերի մեծ մասը անխղճորեն թափված է գետնին՝ կեղտի ու փոշու մեջ: Մարդիկ դարձել են սառը ու անտարբեր թե՛ դպրոցի, թե՛ աշակերտների, և թե՛ գրքերի նկատմամբ:

Այսօր հասկացանք, որ մեր կատարած աշխատանքը ապարդյուն էր: Մենք մեր կաշվի վրա զգացինք անտարբերությունը գրքերի նկատմամբ, պատասխանատվության զգացում չունենալը: Մենք չենք ունենա այնպիսի գրադարան, ինչպիսին միշտ երազել ենք՝ մեծ, գեղեցիկ կահավորված, լիքը գրքերով՝ տարբեր ժանրերի, օտարազգի գրողների, պատմական: Չենք ունենալու այդպիսի գրադարան, մենք, գրադարան մտնելով, հանգստություն ու հաճույք չենք զգալու: Այսօր հասկանում ենք, որ այլևս գիրքը մարդու մտերիմ ընկերը չէ, որովհետև գիրքը արդեն անտեսված է շատ մարդկանց կողմից: Իսկ մեր կատարած աշխատանքը վատ վախճան ունեցավ: Եվ մեր շատ հարցեր մնացին անպատասխան՝ որտե՞ղ է մեր գնած գրքերի մեծ մասը, ինչո՞ւ մեր գրադարանը նորից վերադարձավ նույն վիճակին, և ինչո՞ւ գիրքը անտեսվեց շատերի կողմից, ինչո՞ւ ենք մենք վճարում դրա դիմաց՝ չունենալով գրադարան։