Ֆուտբոլի երկրպագու առաջին անգամ

Դասընկերս, ով հաճախում է ֆուտբոլի պարապմունքների, մեկ ամիս է, ինչ գնում էր Երևան՝ խաղերի: Դասարանով շատ էինք ցանկանում գնալ և նրան ոգևորել, սակայն չէինք կարողանում: Մի քանի օր առաջ եկավ և ասաց, որ Սիսիանում ֆուտբոլի դաշտի բացումն է լինելու, և Երևանից թիմ է գալու՝ իրենց հետ խաղալու: Մենք շատ ուրախացանք, քանի որ կարող էինք գնալ և նայել խաղերից գոնե մեկը:

Որոշեցինք, որ պետք է գնանք: Գումար հավաքեցինք, գյուղի տաքսիստներից մեկի հետ պայմանավորվեցինք ու դասերից հետո գնացինք Սիսիան: Ճիշտն ասած՝ աղջիկներով շատ հեռու ենք ֆուտբոլից, բայց քանի որ մեր դասընկերն էր խաղալու, գնացինք: Շատ հետաքրքիր էր իրականում ֆուտբոլ նայելը: Խաղում էին «Սիսիան» ու «Բանանց» թիմերը: Խաղն ավարտվեց 4: 0 հաշվով՝ հօգուտ Սիսիանի թիմի:

Խաղից հետո բոլորս էլ քաղցած էինք, բլիթներ գնեցինք ու վերադարձանք գյուղ շատ լավ տրամադրությամբ, իսկ տղաներին քաղաքապետը հրավիրեց ռեստորան՝ այդպես նրանց խրախուսելով:

sona zaqaryan

Ոչ ավելի լավ, ոչ ավելի վատ, ուղղակի՝ տարբեր

Երբ իմացա, որ հնարավորություն եմ ունենալու ԱՄՆ-ում սովորելու, առաջին բառը, որը մտքիս եկավ, դա դպրոցն էր։ Անընդհատ հարցեր էի տալիս նախորդ տարիների Ֆլեքս շրջանավարտներին, որպեսզի ինչքան հնարավոր է՝ շատ բան իմանամ դպրոցի ու կրթական համակարգի վերաբերյալ։ Ամեն ինչ շատ հետաքրքիր, հեշտ և միևնույն ժամանակ, շատ բարդ էր թվում։ Բայց դե, ինչպես ասում են, լավ է մեկ անգամ տեսնել, քան հազար անգամ լսել։

Սկզբում, երբ սկսեցի այստեղ դպրոց հաճախել, շոկի մեջ էի, որովհետև ամեն ինչ իրոք շատ տարբեր էր, բայց քիչ-քիչ հարմարվեցի, և հիմա ամեն ինչ լրիվ սովորական է դարձել։

Ամերիկյան դպրոցն ու կրթական համակարգը իրոք շատ տարբեր են ու հետաքրքիր։

Օրինակ, ամերիկյան դպրոցում կա մի բան, որը Հայաստանում շատ աշակերտներ են ցանկանում ունենալ։ Գուշակեցի՞ք՝ ինչի մասին է խոսքը։ Եթե ոչ, ապա ասեմ, որ խոսքը կողպվող պահարանի, այսպես ասած լոքերի (locker) մասին է։ Լոքերը իրոք շատ պետքական բան է, չնայած շատ աշակերտներ անգամ այն չեն օգտագործում։ Ես անձամբ օգտագործում եմ, քանի որ այնպիսի ծանր գրքեր ունեմ, որ պետք է առնվազն ծանրամարտ պարապեմ դրանք դասարանից դասարան անընդհատ տանել-բերելու համար։ Բայց դա սկզբում էր, հիմա էլ արդեն չեմ զգում դրանց ծանրությունը, բավականին լավ ծանրամարտիկ եմ դարձել։ Ծանր գրքե՞ր։ Այո՛, ծանր գրքեր, բայց բնականաբար ոչ տասնհինգից ավելի առարկաների համար, քանի որ աշակերտները այստեղ սովորում են ընդամենը 7-8 առարկա։ Եվ իհարկե, ամեն օր նույն դասացուցակով։ Կարծում եմ այստեղից եզրակացրեցիք, որ բոլոր առարկաները այստեղ պարտադիր չեն։ Պարտադիր կարող են լինել ամենաշատը չորս առարկա, որոնց մեծ մասը հիմնականում նույնպես ընտրությամբ են։ Օրինակ, պետք է պարտադիր սովորել կա՛մ Միացյալ Նահանգների պատմության, կա՛մ Միացյալ Նահանգների կառավարման համակարգի մասին։

Հնարավոր է ընտրել ոչ միայն առարկաները, այլև որոշ դեպքերում դրանց մակարդակները։ Օրինակ, Իսպաներեն 1-ը սկսնակների համար է, իսկ Իսպաներեն 2-ը` ավելի լավ իսպաներեն իմացողների և այլն։

Ի դեպ, օտար լեզվի մասին։ Շատ ամերիկացի աշակերտների համար երկրորդ լեզու սովորելը (որը սովորաբար իսպաներենն է լինում) իրոք շատ բարդ է։ Շատերը անգամ զարմանում են, երբ իմանում են, որ շատ փոխանակման ծրագրի աշակերտներ երեքից ավելի լեզուների են տիրապետում։

Հայաստանում սովոր ենք, որ ամեն դասարան իրար հետ դաս անի, բայց այստեղ այդպես չէ։ Քանի որ առարկաները ընտրովի են և մակարդակներով, ապա ամեն մի դասաժամի կարող ես լինել տարբեր տարիքի ու դասարանների աշակերտների հետ։

9-12-րդ դասարանները համարվում են ավագ դպրոց։  9-րդ դասարանի աշակերտները կոչվում են freshman, 10-րդ դասարանցիները՝ sophomore, 11-երը՝ junior և վերջապես 12-ները՝ senior։

Դասաժամերի տևողությունները տարբեր են լինում, իսկ դասամիջոցները հիմնականում կարճ, այնքան կարճ, որ հազիվ ես հասցնում մի դասարանից մյուսը գնալ։ Իսկ կարո՞ղ եք ասել, թե ո՞րն է դպրոցում ամենասպասված և սիրելի ժամը։ Դե իհարկե, լանչի (ճաշի) ժամը։ Չնայած շատ աղմուկին և երկար հերթերին, սա դպրոցում ամենասպասված ժամն է։

Մի քիչ էլ գնահատման համակարգից խոսեմ։ Թվերի փոխարեն գնահատումը այստեղ տառերով է ու տոկոսներով։ Գնահատում են՝ A, B, C, D, F։ A-ը համարվում է ամենաբարձր գնահատականը, իսկ F-ը՝ ամենացածրը։ Տոկոսային հարաբերությամբ որոշվում է, թե որ տառն է քո գնահատականը։ Իսկ տոկոսները կազմվում են թեստերի և տնայինների հավաքած միավորների արդյունքում։ Իմ դպրոցում 90%-ից բարձրը համարվում է A։ Ինչու եմ կոնկրետ իմ դպրոցը նշում, քանի որ տարբեր դպրոցներում գնահատման համակարգը կարող է տաբեր լինել։

Չնայած այսքան տարբերությունների պատճառով կարող ենք շատ համեմամատություններ անել, բայց չեմ ուզում ասել, որ Հայաստանի կրթական համակարգը լավն է ԱՄՆ-ի կրթական համակարգից, կամ հակառակը, քանի որ յուրաքանչյուրն էլ ունի իր թերություններն ու առավելությունները։ Եվ ինչպես մենք՝ փոխանակման ծրագրի աշակերտներս ենք սովոր ասել. «Ոչ ավելի լավ է, ոչ ավելի վատ, ուղղակի տարբեր է»։

Albina

Այս բնաշխարհում մի նոր Սահյան կծնվի

Հարցազրույց Համո Սահյանի տուն-թանգարանի տնօրեն Քնքուշ Հարությունյանի հետ:

-Խնդրում եմ մի փոքր ներկայացնել Սահյանի կյանքը և ստեղծագործությունները

-Սահյանը ծնվել է 1914 թվականի ապրիլի 14-ին Զանգեզուր աշխարհի փոքրիկ, լավաշաչափ Լոր գյուղում: Մանկությունը և պատանեկությունը անց է կացրել գյուղում, այնուհետև, 1927 թվականին ուսումնառության տարիները մեծ լորեցին անց է կացրել Բաքվում, ապրել է իր հորեղբոր՝ Սողոմոնի ընտանիքում մինչև 1952 թվականը: 1952 թվականին Երևանի գրողների միության հրավերով Սահյանը հետ է վերադառնում Երևան և մինչև կյանքի վերջն ստեղծագործում այնտեղ:

-Տիկի՛ն Հարությունյան, ըստ Ձեզ՝ Սահյանի կյանքում, նրա պոեզիայում ի՞նչ դեր է ունեցել Լորը, և արդյոք պահե՞լ է այդ կապը հայրենի գյուղի հետ

-Սահյանի պոեզիայի ներաշխարհը Լորն է եղել, նա ներշնչվել է Լորից: Ամբողջ կյանքում ստեղծագործել է, բայց երբեք դադար չի ունեցել «աչքը անտառից չի կշտացել, ականջը բառերից չի կշտացել, և հոգնած ոտքը այս դառն ու քարոտ ճանապարհներից չի կշտացել»: Իսկ ինչ վերաբերում է կապը հայրենի գյուղի հետ պահելուն, ապա այո՛, անշուշտ: Ապրելով տարբեր քաղաքներում, երկրներում՝ Սահյանի հոգում միշտ էլ եղել է Լորը, և միշտ էլ պահել է այդ անխախտելի կապը ծննդավայրի հետ:

-Իսկ ի՞նչ է տվել Սահյանը Լորին, ինչի՞ց է, որ բոլոր լորեցիների մեջ կա սահյանական ոգին

-Բնությունը՝ մարդու և մարդը բնության մեջ. այդ ներդաշնակությունը, այդ փոխկապակցվածությունը դարձել է նրա պոեզիայի գաղափարը, և յուրաքանչյուր լորեցի, գիտակցելով, որ Սահյանի համագյուղացին է՝ ապրում է և կապրի այդ նույն ներշնչանքով, այդ նույն տրամադրությամբ:

-Ձեր կարծիքով՝ Լորում կծնվի՞ մի նոր Սահյան:

-Անշուշտ, թեկուզ հարյուրամյակներ հետո՝ ես համոզված եմ, վստահ եմ, որ այս բնաշխարհում մի նոր Սահյան կծնվի: Ես արդեն նշեցի, որ բոլոր լորեցիները ապրում և հպարտանում են Սահյանով, և հենց նրա ստեղծագործությունների և ներշնչանքի շնորհիվ տարիներ անց մի նոր Սահյան դուրս կգա Լորից:

-Ե՞րբ է հիմնվել Համո Սահյանի տուն-թանգարանը, արդյոք սա՞ է եղել նրա հայրական օջախը

-Այո: Տուն-թանգարանը հիմնվել է դեռևս Սահյանի կենդանության տարիներին՝ 70-ական թվականներին: Խորհրդային տարիներին հայրական տան հիմքերի վրա կառուցվում է տուն-թանգարանը, բայց Սահյանը հրաժարվում է տուն-թանգարան ունենալու գաղափարից, և շինարարությունը մնում է անավարտ մինչև 2013 թվականը: 2013 թվականին հանրապետության նախագահը՝ Սերժ Սարգսյան իր հերթական այցն է կատարում Սյունիք: Մեր համայնքի ղեկավարը՝ Դավիթ Առուստամյանը մոտենում է նրան և խնդրում Համո Սահյանի հարյուրամյակի կապակցությամբ շարունակել թանգարանի շինարարական աշխատանքները: Տեղում կազմակերպվում է հանձնաժողով, ներդրումներ են կատարվում, անավարտ շինությունը կառուցում են, և այս փոքրիկ, դաղձահոտ անկյունը նվիրում մեզ:

-Ինչպիսի՞ իրեր եք պահում տուն-թանգարանում: Իրեր կա՞ն, որոնք այցելուներին կհիշեցնեն Սահյանի մանկության, պատանեկության մասին

-Թանգարանը ամբողջությամբ համալրվել է 2016 թվականին, երբ արվեստի և գրականության թանգարանը իր պահուստային ֆոնդից մեզ տրամադրեց սահյանական մասունքներ՝ անձնական օգտագործման իրեր, հրապարակումներ, ընծայագրեր, մակագրություններ և անձը հաստատող փաստաթղթեր: Եվ, այո, թանգարանում կան բազմաթիվ նյութեր, իրեր, լուսանկարներ, որոնք այցելուներին պատմում են բանաստեղծի կյանքի մասին:

-Շա՞տ են արդյոք այցելուները: Որտեղի՞ց են նրանք գալիս հիմնականում:

-Այո, այցելուների խնդիր չկա, այցելուներ շատ ենք ունենում, հատկապես՝ ամռան ամիսներին: Այցելուները գալիս են հանրապետության տարբեր մարզերի դպրոցներից, մայրաքաղաքից, բուհերից, լինում են նաև անհատական այցելուներ: Վերջերս հյունընկալել ենք նաև մեր սփյուռքահայ բարեկամներին, որոնք մեծ սիրով գալիս և մեծ ոգևորությամբ էին հեռանում տուն-թանգարանից:

-Հաճախակի՞ եք կազմակերպում սահյանական միջոցառումներ:

-Չեմ կարող ասել, որ հաճախակի, բայց, իհարկե, կազմակերպվում են միջոցառումներ բանաստեղծի ծննդյան, նրա մահվան, թանգարանային գիշերվա կապակցությամբ: Հիմնականում գյուղի երեխաների, դպրոցի միջոցով գյուղական մասշտաբով կազմակերպում ենք փոքրիկ միջոցառումներ, որոնք մեզ համար մեծ նշանակություն ունեն:

-Տիկի՛ն Հարությունյան, Ձեր կարծիքով՝ բոլո՞րն են տեղյակ թանգարանի մասին, եթե ոչ, ապա ինչպիսի՞ միջոցառումներ կկազմակերպեք խնդրի լուծման համար

-Համոզված եմ, որ բոլորն էլ գիտեն, որ տուն-թանգարանը գործում է: Մեկը՝ մյուսով, իրենց գործունեությամբ Սահյանին հասանելի են դարձնում բոլորին: Այժմ գյուղի երիտասարդությունը շատ ակտիվ գործունեություն է ծավալում, որպեսզի իրենց՝ լորեցու անունը հայտի դառնա բոլորին:

-Ի՞նչ պլաններ կան՝ կապված թանգարանի հետագա գործունեության հետ

-Վերջերս մեր համայնք էր այցելել մշակույթի նախարարը, որը խոստացավ մշտապես հետևել թանգարանի գործունեությանը, թանգարանի բակը համալրել նոր գույքով: Թանգարանի հետագա գործունեությունը կախված է միայն մեր երիտասարդությունից, քեզանից և անհատապես բոլոր-բոլորից:

arevik mkrtchyan syunik

Անտեսված տունը

Տունը, որի մասին ուզում եմ պատմել, գտնվում է Շաղատ գյուղում: Այն տատիկի մայրիկի տունն է: Մեր տանը շատ էին խոսում, պատմում դրա մասին: Ես շատ էի ուզում գոնե մեկ անգամ տեսնել այն: Տատիկս ցավով է պատմում տան մասին, որովհետև ծնողները չկան, նա հենց այդ տանը կորցրեց իր քրոջը և եղբորը: Հիմա այն ավերակի է վերածվել: Ես շատ խնդրեցի հայրիկս, որ ինձ գոնե մեկ անգամ տանի այնտեղ:

Տանը դաս էի անում, երբ հայրիկս ասաց, որ գնում է Շաղատ: Ես անմիջապես վեր թռա տեղիցս և հայրիկիցս շուտ նստեցի մեքենան: Ճանապարհին ես մոմ գնեցի, որովհետև տատիկս ասել էր, որ այնտեղ մի փոքր մատուռ կա, որտեղ մոմ են վառում: Շուտով տեղ հասանք: Ես շատ մեծ ցավ ապրեցի, երբ տեսա փլված, քարուքանդ եղած, թալանված տունը: Տուն, որը գտնվում էր գետի ափին՝ փոքրիկ այգով, Լուսիկ տատիկի և նրա ամուսնու ձեռքով կառուցված փոքրիկ մատուռով: Ամուսինը Գերմանիայում պատերազմի վերջին օրը՝ մայիսի 9-ին, կորցրել էր ձեռքը: Այդ ամենն իմանալով՝ ես նույնիսկ սկսեցի մեղադրել տատիկիս և նրա եղբորը, որ իրենց հայրական տունը անտեր են թողել: Մի՞թե չէին կարող այնպես անել, որ տունը չքանդվեր: Մեկ էլ մտածում եմ, որ եթե ես եմ ցավ ապրում այդ ամենը տեսնելով, ի՞նչ է զգում տատիկս:

Ես հայրիկիս խնդրեցի, որ գոնե թեթևակի վերակառուցի այդ տունը: Նա ինձ խոստացավ կատարել խնդրանքս:

anahit badalyan (kapan)

Մանդարինը եկավ, մնաց՝ ձմեռը

Ըհը… Եկավ իմ ժամը… Ա, հիմա կարող եմ գլուխ գովել ու ասել, որ իմ՝ ձմեռն ամառվանից ավելի շատ սիրելն ու ամեն տարի սրտատրոփ ձմռանը սպասելը հիմնավորված է:

Նախքան ձմեռը, մեզանից ամեն մեկն իր յուրօրինակ ու գունառատ աշունն է ապրում. տաք թեյ, փափուկ ծածկոց, անձրևոտ եղանակ, պատուհանից նշմարվող գույնզգույն տերևներ, որոնք պարում են քամու «բեմադրած» պարը: Բոլորս հիանում ենք այդ գեղեցկությամբ ու ագահորեն փորձում կուլ տալ այդ հեքիաթային գույների գոնե մի չնչին մասը: Երբ արդեն նոյեմբերն է գալիս, ծառերը կարծես ծերացած տեսք են ստանում, «նիհարում» են ու կորցնում իրենց երբեմնի շքեղությունն ու երիտասարդությունը, անձրևի տակ քայլելն արդեն այդքան էլ հաճելի չէ, որովհետև արդեն զգում ես սառը օդն ու այդ օդից փայտացած կարմիր քիթիկդ… Էլ չես ընկնում ամենամոդայիկ ու գեղեցիկ շորերի հետևից, այլ շտապում ես ընտրել ամենատաք պահողը, որ հանկարծ չմրսես (սա երևի ոչ բոլորի դեպքում, բայց ինձ նման մրսկանները հաստատ էսպես են վարվում)… Այս բոլորը գալիս են ինձ ու քեզ ցույց տալու մի ճերմակ ու հրաշագեղ իրականություն, որ ձմեռ է կոչվում… Դե հա, օրերն էլ շուտ են մթնում, կարճանում են… Դու գիտակցում ես, որ ձմեռը մոտ է: Բայց… Խոստովանիր՝ ոչինչ ու ոչ ոք քեզ այդքան չի մոտեցնի ձմռանը, ինչքան հենց ինքը՝ կանաչանարնջագույն մանդարինը…

Երբ զգում եմ մանդարինի հոտը, մտքով տեղափոխվում եմ հեռուներ: Գնում եմ հին դպրոց, հիշում հին դասարանս, երեխեքին, որոնց հետ մի օր որոշեցինք 50-ական դրամ հավաքել ու մանդարին-փարթի անել: Հիշում եմ մանկապարտեզս, որովհետև երբ Ձմեռ պապիկի նվերները մանկապարտեզում բաժանում էին բոլորիս, մեջը միշտ մանդարին էր լինում: Կապան-Երևան ճանապարհներն են մեկ-մեկ անցնում մտքովս: Եղանակից կախված՝ մանդարին էլ էի վերցնում ճանապարհին ուտելու համար: Տատիկս է գալիս մտքիս (չնայած տատիկս ամեն մրգի հետ մտքիս է գալիս, դե, նա ինչքան վիտամին է տեսնում, միանգամից շտապում է կերակրել ինձ դրանով): Նոր տարին եմ հիշում մանդարինի հոտը զգալիս: Ու ամենակարևորը… Մանկությունս իր ամենատարբեր գույներով մի ակնթարթում անցնում է աչքիս առաջով, ու դեմքիս մեղմ ժպիտ է գալիս: Ամեն անգամ մանդարին կճպելիս ինձ թվում է այդ պահը էլի է եղել, ինձ թվում է՝ ես էլի չորս տարեկան Անահիտն եմ, ով մանկապարտեզի հանդեսից հետո բացել է Ձմեռ պապիկի տոպրակը և ուտում է ձեռքն ընկած առաջին միրգը: Ինձ թվում է՝ մանդարինն ինձ ճանաչում է շա՜տ վաղուց, դեռ իմ մանկության ամենահին օրերից ու իմ կյանքի պատմության առաջին էջերից: Ես ուրախ եմ, որ «ճանաչում եմ» քեզ, որ կարող եմ քեզ իմ մտերիմը համարել ու մեկ-մեկ լցվել արցունքներով՝ քեզ հետ տեսնվելիս… Մի մոռացիր, մանկությունս հիշելիս ես հաճախ եմ լցվում արցունքներով, որովհետև սիրում եմ ու կարոտում այն… Կարոտում եմ կյանքիս այն շրջանը, որն ապրելիս երբեք չէի մտածում, որ կկարոտեմ…

«Երկու հակադիր կարծիք օրվա թեմայով»

Լուսանկարը՝ Աննա Անդրեասյանի

Լուսանկարը՝ Աննա Անդրեասյանի

Երեկ մեր կայքում այս վերտառությամբ հրապարակված բանավեճին արձագանքում են նաև փոխանակման ծրագրով ԱՄՆ-ում սովորող 17-ի թղթակիցները: Նրանք մասնակցել են տոնակատարությանը և, կարելի է ասել, Հելոուինի տոնի մասին պատմում են ականատեսի աչքերով

Տոնի քաղցրահամ հուշերը

Երեկ ամբողջ Հայաստանում (ինչու չէ նաև ամբողջ աշխարհում) քննարկվում էր Հելոուինի հարցը: Նայում էի ֆեյսբուքում ծավալված գաղափարական պատերազմին ու մտածում՝ «Ախր, որ ասեմ իմաստ կա, չէ, էլի: Երկու սահմանափակ ծայրահեղականների բախում ա ընդամենը»:

Սկզբից բացատրեմ Հելոուինի բուն նպատակն ու խորհուրդը: «Հելոուին» բառն առաջին անգամ հիշատակվում է 16-րդ դարում ու թարգմանաբար նշանակում է՝ «բոլոր սրբերի երեկո»: Տոնի ամենակարևոր դետալները քաղցրավենիքներն ու դդումներն են: Լուսատու դդումների պատրաստման ավանդույթն ունի  կելտական ծագում: Ըստ կելտերի՝ լուսավորված լապտերների միջոցով հոգիները գտնում էին մաքրագործման ուղին: Երեկ ազգակիցներիս շրջանում նկատեցի Հելոուինի վերաբերյալ տարբեր սխալ կարծիքներ ու մեկնաբանություններ: Խոսեմ նրանց մասին, որոնք տպավորվել են:

1.«Հելոուին» նշանակում է՝ «բարև, ձյուն»: Էդ տոնի մեջ ոչ մի վատ բան չկա, մարդիկ հագնում են սպիտակ հագուստ և ուրախանում ձյան առթիվ (Հը, ժպտո՞ւմ եք: Ես էլ եմ ժպտում):

2. Հելոուինը խաղ է, որի ժամանակ մարդիկ հագնում են սարսափելի հանդերձանքներ, որ վախեցնեն չար հոգիներին: (Ավելի զվարճալի՞ է, համաձայն եմ):

3. Բոլոր Հելոուին նշողները ջհուդ վհուկներ են: Վառել ա պետք էդ սատանիստներին: (Ըհ…էս մեկն էդքան էլ ծիծաղելի չէր…)

Ասելիքս այն էր, որ տոնին կողմ կամ դեմ արտահայտվողների մեծամասնությունը գաղափար չունի բուն տոնից:

Իսկ հիմա ձեզ կտանեմ Ուիլլոուբենդ փողոց, ու միասին կքայլենք Հելոուինյան շնչով լցված թաղամասով:

Նախ, Հելոուինն ունի չգրված օրենքներ: Առաջին՝ թակել միայն այն տների դուռը, որոնց շքամուտքի լույսը վառ է: Վառ լույսը նշանակում է, որ տվյալ տան բնակիչները նշում են Հելոուին ու ձեզ տալու կոնֆետ ունեն: Երկրորդ՝ կոնֆետի կարող են գնալ մինչև 15 տարեկանները: Կոնֆետ հավաքելու ավանդույթը երեխաների համար է:

Մութն ընկնելուն պես վառում ենք դդումների մոմերը, միացնում շքամուտքի լույսը, կոնֆետներով լցված թասը դնում դռան մոտ ու պատրաստվում անվերջ զանգերին: Լսվում է դռան առաջին զանգը: Բացում ենք դուռը, արքայադստեր հագուստով, խուճուճ մազերով մի աղջնակ կանգնած է դռան առաջ: Մի բուռ կոնֆետ եմ հանում, տալիս աղջնակին, գրկում ու ճանապարհում: Երկրորդ զանգի ժամանակ դռան առաջ հավաքվում են մի խումբ երեխեք: Առաջին աղջիկը, համեմատաբար ավելի մեծ, մոտենում է կոնֆետ վերցնելու: Մազերի մեջ մազերի փաթաթաններ (բիգուձիներ), դեմքին դիմակ, հագին՝ խալաթ ու հողաթափեր: Աղջիկն արագ վերցնում է կոնֆետներն ու առաջնորդում իր շքախումբը դեպի հաջորդ տուն: Շարքի վերջինը պիցայի հագուստով, կոնֆետներից փայլող մեծ բարի աչուկներով, բարակ ձայնով տղա է:

-Բարև Ձեզ, քանի՞ հատ վերցնեմ:

-Լրիվ, ջան, լրիվ վերցրու:

Տղան կոնֆետները լցնում է տոպրակն ու հետևում խալաթով տանտիրուհու դերի մեջ մտած առաջնորդին:

Որոշ ժամանակ անց որոշում ենք ինքներս գնալ “trick or treating”-ի: Քայլում ենք փողոցով: Մոտենում ենք առաջին տանը: Տան դիմաց նստած է հաշմանդամի սայլակով մի տարեց տղամարդ: Երևում է, որ դժվարությամբ է շարժվում, բայց ամեն մոտեցող երեխայի համար իր ձեռքով մի լավ բուռ կոնֆետ է հանում ու լցնում տոպրակի մեջ: Եո մոտենում եմ նրան: Գրպանիցս մի հայկական կոպեկ եմ հանում:

-Որ ինձ հիշեք,- ասում եմ ես ու կոպեկը դնում նրա ձեռքերի մեջ:

Շարունակում ենք քայլել: Մոտենում ենք հաջորդ տանը:

-Թույլ տվեք հարցնել, օրիորդ: Էս ձեր ո՞ր տարիքն ա կոնֆետի գնալու:

Ու ինչպես միշտ, ես իմ լավագույն արդարացումով եմ պատասխանում:

-Ես փոխանակման աշակերտ եմ, առաջին անգամ եմ էստեղ:

-Էդ ուրիշ բա՜ն,- ծիծաղելով ասում է տղամարդն ու երկրորդ անգամ մի մեծ բուռ կոնֆետ լցնում տոպրակս:

Որոշ ընտանիքներ հավաքվում են բակում իրենց հարևանությամբ ապրողների հետ, խարույկ վառում, ու շուրջը նստած բաժանում կոնֆետները:

Մեկ ժամ հետո մի մեծ տոպրակ կոնֆետներով հետ ենք գալիս:

Գիշերվա 10-ին անջատվում են լույսերը: Բոլորը վերադառնում են տուն:

Եվա Խեչոյան

***

Խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն 

Հայաստանում ապրելով ու մեծանալով երբեք հնարավորություն չեմ ունեցել Հելոուին տոնը նշելու, իսկ ինչ կարծիքներ էլ որ լսել եմ տոնի մասին շատ բացասական են եղել։ Կարծիքները հիմնականում այսպիսինն են եղել, որ Հելոուինը սատանայական տոն է, և այն նշելը հարիր չէ քրիստոնյաներին։

Լուսանկարը՝ Աննա Անդրեասյանի

ԱՄՆ-ում առնչվելով այս տոնի հետ և նշելով այն, միայն դրական տպավորություն ու լիցքեր եմ ստացել։ Այնքան ջերմություն, ժպիտներ, ուրախ ու հաճելի պահեր կան այս տոնի հետ կապված, որոնք միշտ իմ հիշողության մեջ կմնան։  Այն մարդիկ, ովքեր թյուր կարծիք են կազմել այս տոնի մասին, նախ, կխնդրեի, որ մի քանի րոպե տրամադրեն իրենց ժամանակից և կարդան, թե ինչ է իրենից ներկայացնում Հելոուինը։

Իսկ հիմա ուզում եմ մի քիչ պատմել Հելոուինի ամենահետաքրքիր անվանդույթներից մեկի՝ Trick or treat-ի մասին։ Trick or treat թարգմանաբար նշանակում է՝ խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն։ Զգեստավորված երեխաները այցելում են տնից տուն և կոնֆետներ խնդրում, հարցնելով.

-Խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն։

Ես էլ որոշեցի փորձել, չէ՞ որ դժվար էլ այդպիսի հնարավորություն ունենայի։ Հավատացեք, որ սա իսկապես շատ հետաքրքիր, ուրախ ու հաճելի սովորություն է, մանավանդ, երբ դա փոքրերի հետ ես անում։

-Թըխկ, թըխկ։

-Օ՜, ինչպիսի գեղեցիկ հանդերձանք։

-Խորամանկությո՞ւն, թե՞ հյուրասիրություն։

Քաղցրավենիքը արդեն պայուսակի մեջ է, իսկ լայն ժպիտը բոլորիս դեմքին։

-Շնորհակալությու՜ն։ Ուրախ Հելոուին։

-Ուրախ Հելոուին։ Հաջորդ տարի կտեսնվենք։

-Ափսո՜ս, հաջորդ տարի էլ այստեղ չեմ լինի։ Սա իմ առաջին ու վերջին trick or treat -ն էր։

Հ. Գ. Կարևորը հիմա շա՜տ քաղցրավենիք ունեմ։

Սոնա Զաքարյան

***

Թե ինչպես ես դու այն ընդունում

Հելոուինը շատ սպասված տոն է այստեղ, հատկապես երեխաների համար։ Նրանք անհամբերությամբ սպասում են այս տոնին։ Տոնից դեռ շաբաթներ առաջ բոլոր խանութներում կարող ես տեսնել տարատեսակ իրեր Հելոուինի հետ կապված։ Ամեն տեղ սկսում են զարդարել տոնին համահունչ դեկորատիվ իրերով։ Հա, մոռացա ասել, որ Հելոուինից առաջ բոլորը դդումներ են փորագրում ու դնում տան դիմաց։

Շատերը կազմակերպում են խնջույք տոնին նախորդող հանգստյան օրերին և ընդունում տարբեր կերպարներ։ Իսկ Հելոուինին նախորդող երեկոյան բոլոր երեխաները տարբեր կերպարների պես հագնված գնում են տնից տուն, ինչ որ կատակ ասում և ստանում են իրենց կոնֆետը։ Այն ընտանիքները, որոնք Հելոուինին կոնֆետներ են տալու երեխաներին, վառում են բակի լույսերը, որպեսզի երեխաները իմանան, թե ուր գնան։ Տոնը հարուստ է շոկոլադով ու բոլոր տեսակի այլ կոնֆետներով։

Այնպես որ Հելոուինը, որ այդքան բանավեճերի առիթ է տալիս, իրանակում ուրախ տոն է։ Դա կախված է նրանից, թե ինչպես ես այն ընդունում։

Աննա Անդրեասյան

Երկու հակադիր կարծիք օրվա թեմայով

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Halloween կամ՝ ես քրիստոնյա եմ

Եթե անկեղծ, ես երկար եմ սպասել այս տոնին: Սպասել եմ էն պատկերացումով, որ կլինի սարսափ ժանրի մեջ, բայց հաճելի: Երեկ, երբ դասից գնում էի տուն՝ դե հոգնած էի, շաբաթվա ամենածանրաբեռնված օրն է երեքշաբթին, հոգնած, գլուխս կախ գնացի մետրո, գլուխս կախ սպասեցի մինչև գնացքը կգա: Գնացքը եկավ, և ես գլուխս կախ, ձեռքերս գրպաններս, մտա մետրոյի վագոններից երկրորդը: Գլուխս բարձրացրեցի, ու դիմացս երկու աղջիկ՝ մեկը գիշերանոցով, իսկ մյուսը՝ արյունոտ գոգնոցով ու արյունոտ պտուտակահանով: Մի պահ վախից սպիտակեցի, մի պահ մտածեցի, որ համացանցային հիթ թաքնված տեսախցիկի համար է: Հեռախոսիս նայեցի, տեսա հոկտեմբերի 31-ն է: Ախ, Հելոուին` ոնց էի մոռացել: Դե գնամ տուն, հանգստանամ ու կորոշեմ՝ ինչ անել:

Ես ինձ չներկեցի՝ սովորաբար ես եմ նկարում բոլորի դեմքին, ու երբ վրձինը քսում եմ մեկի դեմքին, գոռում է. «Վայ~, սառն ա…» կամ՝ «Խուտուտ ա գալիս, կամաց…» արտահայտությունները: Միանգամից ասացի՝ ներկել չկա, էսպես էլ գնում եմ քաղաք: Բացեցի պահարանը՝ ի՞նչ շոր ընտրեմ, սա՞, սա՞, թե՞ սա: Չէ, ոչ սա, ոչ էլ՝ սա, այլ այն անկյունի կախված մոխրագույն ու 17-ի լոգոյով շապիկը: Արդեն հասկացաք: Հա, բեյջս էլ վերցրեցի: «Սերյոժա Առաքելյան, 17-ի թղթակից»: Շապիկը հագիս, մնում է՝ գնամ քաղաքի ակտիվ հատվածներ, կամ ավելի ճիշտ, քաղաքի ամենամարդաշատ վայր, Հյուսիսային պողոտա:

Առաջին կերպարը հանդիպեց պողոտա մտնելիս, չէ, կներեք կերպարները: Երկու տղա: Ա, դե հայերը ուրիշ են, էլի, տարբերվող: Մեկը Ջոկերի, իսկ մյուսը՝ չգիտեմ ինչ էր, առաջին անգամ տեսա այդ դեմքը: Հա, չերկարացնեմ, թե ինչու եմ ասում՝ հայերը ուրիշ են: Հելոուին է, բայց էլի «հայու խասյաթ». կերպարը ընդունել են ու թև թևի ընկած քայլում են, անգամ հագուստը չի համընկնում դեմքի հետ: Լավ, սա անցանք: Մտա պողոտա: Ցույց եմ տալիս անուն ազգանունս, ներկայացնում կայքս ու գործունեությունս:

-Բարև Ձեզ, ես Սերյոժա Առաքելյանն եմ, 17.am կայքից և հարցում եմ անց կացնում: Ձեզ դո՞ւր է գալիս Հելոուինի տոնը, թե՞ ոչ:
-
Ինչպե՞ս եք վերաբերվում շրջապատի բացասական կարծիքին:
-
Դուք նո՞ւնպես համարում եք, որ քրիստոնյան չպիտի տոնի այս տոնը:
-
Ի՞նչ պայմաններում կցանկանայիք Հելոուինը նշել, որպեսզի ոչ մարդկանց չխանգարեք, ովքեր վատ են վերաբերվում, երբ կատակով վախեցնում եք, իսկ մանուկները վախից լաց են լինում:

Սրանք իմ հիմնական հարցերն են եղել: Չկարողացա բոլորի անուն ազգանուններն իմանալ, ուստի ներկայացնում եմ ամենատարբերվողները:

- Տոնը իր մեջ ադրենալին է պարունակում՝ հաճելի ժամանց է որպես: Եթե շրջապատին դուր չի գալիս, թող չմասնակցեն, իսկ մասնակցողների հետևից էլ մեկնաբանություններ չանեն, որովհետև տոնի իմաստն է անսովոր հագուստ կրել և սարսափելի դիմահարդարումը: Ինչը վերաբերվում է՝ «Քրիստոյան չպիտի նշի» վերաբերմունքին, հենց այդ քրիստոնյաները, որոնք դեմ են, հաստատ լիարժեք չեն կատարում բոլոր քրիստոնեական օրենքները, որոնք պարտավոր են: Կզարգանա տոնը թե չէ, ըստ մասնակիցների, անցած տարի ավելի շատ են եղել մասնակիցները: Երևի այս տարի եղանակային պայմանների պատճառով քիչ մարդ դուրս եկավ քաղաք, բայց հուսով եմ, որ մյուս տարի ավելի շատ մարդ կնշի, եղանակն էլ լավ կլինի: Ինչ վերաբերվում է, թե ինչ պայմաններ են պետք նշելու համար, ասեմ, որ բոլորը ցանկանում են ունենալ ժամ և վայր, որտեղ կհավաքվեն տոնի սիրահարները և հանդիմանություններ չեն ստանա, իսկ փոքրերն էլ չեն վախենա կերպարներից:

Զրույցի ժամանակ մի պապիկ մոտեցավ և ասաց.

- Նշեք տոնը, ուրախացեք, երեխեք ջան: Նորություն մտցրեք, կողքի կարծիքները մի լսեք: Մեկ օրը երկիրը ոչ կքանդի, ոչ էլ կզարգացնի, ուրախացեք:

Այս ամենն ասաց ու դանդաղ հեռացավ: Մոտ յոթ հոգի էինք: Յոթս էլ լուռ կանգնած մնացինք, որովհետև իր մոտենալու պահին ուրիշ բան էինք սպասում. էլի նույն թեման ու նույն դիտողությունները:

Երևի երեսուն մասնակցի հետ հարցում արեցի: Անընդհատ ոտքի վրա էի, անձրևը թրջել էր նստարանը, բայց անկյունի մի չոր հատվածում նստեցի: Մի երեխա էր վազում: Սպիտակ ներկով ներկած դեմքով ու դեմքին, իբր թե, մեծ վերք: Դե, երեխա է, էլի: Գոռում էր բարակ ձայնով, որից պետք է մարդիկ վախենային: Մոտեցավ մի տղամարդ ու գոռաց երեխայի վրա այնպես, որ երեխան երևի փոշմանեց այս օրվան սպասելու համար:

-Այ տղա, հլը հանգստացի: Էս ի՞նչ ա վիճակդ: Դու հեր-մեր ունես՞:

Երեխան լուռ նայեց ու գլուխը կախ հեռացավ: Դե, արդեն երևի պարզ է, թե ինչու են այսօրվա երիտասարդներն ուզում առանձին այս տոնը նշել, առանձին, որպեսզի մնացածին չխանգարեն: Բայց եթե անկեղծ, չեն էլ խանգարում: Եթե նայեն ու լուռ անցնեն, ավելի ճիշտ կլինի: Դրա փոխարեն՝ երկար նայում են, հետո էլ հետևից խոսում ու հատուկ բարձր ծիծաղում, որ վատ զգան: Արդեն իջնում էի Հյուսիսայինից, որոշեցի Հրապարակով քայլելով գնալ ու մետրո նստել: Արդեն դուրս էի գալիս, մի աղջիկ էր բարձրանում: Մոտեցա, ներկայացա: Անունն Անի էր: Ասաց, որ իր հետ էլ է այդպիսի իրավիճակ եղել: Երբ ոչ միայն նայում են, ու հետո հետևից խոսում: Երբ հարցրեցի անցած տարվա ու այս տարվա տարբերության մասին, պատասխանեց.

-Ես առաջին անգամ եմ մասնակցում: Երևանից չեմ, մարզից եմ:
Եթե անկեղծ, Անիի կերպարն ինձ ամենաշատը դուր եկավ. սանրվածքը, դիմահարդարումը ու հագուստը, ամեն բան համապատասխանում էր տոնի խորհրդին:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Հա, վայ, մոռացա մի բան էլ ավելացնել: Հաճելի է նաև, երբ մոտենում ես, ներկայանում ու դեռ խոսքդ կիսատ, ժպտալով ասում են՝ մենք հետևում ենք ձեր կայքին: Եվ ավելի հաճելի է, երբ արդեն դեմքով ճանաչում են քեզ առանց ներկայանալու:

Սերյոժա Առաքելյան

***

Մեր բակի Հելոուինը

Գիտե՞ք՝ որն է իմ պատկերացրած տոնը: Հիմա ասեմ: Այն, երբ առավոտյան արթնանում ես ու զգում, որ այսօր սովորական օր չէ, այն, որ այդ օրվա խորհուրդը տարբերվում է նախորդ և հաջորդ օրերի խորհուրդներից, այն, որ այդ օրը քո տրամադրությունն այլ է, այլ է նաև մյուսներինը, այ դա է տոնը: Տոնն ինձ համար այն չէ, երբ առավոտյան արթնանում ես ու ուրախանում նրա համար, որ պիտի գնաս ուտել-խմելու: Դա տոն չէ, դա պարզապես սեփական ստամոքսի պահանջները միջինից մի փոքր բարձր ձևով բարելավելու մեթոդ է: Կուշտ փորով ուտելուց հետո տեսնում ես, որ դու մի գրամ անգամ չես փոխվել, տրամադրությունը նույնն է, օրը՝ արդեն սովորական:

Լուսանկարը` Անահիտ Բադալյանի

Լուսանկարը` Անահիտ Բադալյանի

Եվ ամենայուրահատուկ ու հետաքրքիր տոներից մեկն էլ հենց Հելոուինն է: Հայերիս մեջ այն, թերևս, այնքան էլ տարածված չէ: Կապանում մի քանի տարի է, ինչ սկսել են տոնել Հելոուինը, Կապանի ամերիկյան անկյունն էլ իր հերթին նպաստում է, որ երիտասարդությունը հետաքրքրվի այդ տոնով: Իսկ մեր բակում Հելոուինն առաջին անգամ էր այսպիսի «մեծ ուշադրության արժանանում»: Առավոտյան, երբ արթնացա, նախաճաշեցի ու բացեցի երկրաչափությանս գիրքն ու տետրը, նստեցի, որ սկսեմ տնայիններս, քույրիկս ձայն տվեց.

-Հլը արի, տես՝ ինչ հավես ա…

Բակի երեխաներն էին: Ամեն մեկը ներկվել, հրեշների տեսք էին ընդունել ու այդ կերպարանքով շրջում էին ամբողջ շենքով՝ թակելով բոլորի դռներն ու բոլորից քաղցրավենիք խնդրելով: Չգիտեմ, եթե անգամ չսիրեք էլ այս տոնը, միայն քաղցրավենիքի համար արժե սպասել դրան: Երբ պարապմունքից տուն էի վերադառնում, բակում մի տոնախմբություն, մի քեֆ, մի ուրախություն…Չգիտեմ՝ արդյո՞ք Հելոուինի ավանդույթներից էր երեկոյան ժամը 8-ին, անձրևի տակ բակում գունավոր լույսեր միացնելն ու երգելը: Ինձ համար տոնը ավելի գունավոր դարձավ, երբ զանգահարեցի այժմ ՖԼԵՔՍ փոխանակման ծրագրով ԱՄՆ-ում գտնվող ընկերուհուս՝ Հռիփսիմեին, ու տեսազանգով սկսեցի կիսել բարձր երաժշտությունից ստացած դրական էներգիան:

Մի խոսքով, «հրեշալի ժպիտներով» ու հրաշալի հիշողություններով Հելոուին արեցինք:

Անահիտ Բադալյան

 *** 

 Ինձ համար մեկ է

Բայց զգացել եք, չէ՞, որ մենք՝ հայերս, անընդհատ քայլողի դերում ենք. դրսի սովորույթները մեր երկիր բերել-հասցնելու ու դրանցով հիանալու համար մի հատ ենք:
Լավ, ինչ ուզում են՝ թող անեն, ինձ համար, անկեղծ ասած, մեկ է, մինչև այն պահը, երբ արդեն մարդիկ սկսում են վիրավորել ինձ ու իմ հավատը:

Ես հասկանում եմ, որ մարդիկ «զարգացել են», Հելոուին են նշում, բայց, ափսոս, միայն անդրօվկիանոսյան տոներ նշելով չեն զարգանում: Եթե իրենք վիրավորվում են, երբ փողոցով «զուգված-զարդարված» քայլելիս իրենց դիտողություն են անում, անցնում-գնում, ապա մի՞թե մենք չենք վիրավորվում, երբ իրենց տոնը թողած, սոցիալական ցանցերը հեղեղում են արհամարհական, վիրավորական, ձեռ առնող ստատուսներով ու ժամեր շարունակ առավել « առաջավորները» քննարկում, մեկնաբանություններ են գրում «հետամնաց ու խավարամիտ քրիստոնյաների հասցեին»: Կասեք՝ ինչո՞ւ ես կարդում: Ցավոք, իմ կամքից անկախ է, որովհետև ընկերներիս մեջ էլ կան այսպիսի տհաճ խոսակցություններ վարողներ:

Դուք պայքարում եք ձեր ազատ ինքնաարտահայտման համար, լավ եք անում, բայց երբեք մի մոռացեք, որ ձեր ազատությունը վերջանում է այնտեղ, որտեղ սկսում է իմ ազատությունը: Մի՞թե այդ օտարամուտ արժեքների մեջ չեք հանդիպել՝ հարգել ուրիշների խղճի ազատությունը, դավանանքը, կրոնը: Ձերը պարզապես խաղ է, զվարճանք, իսկ իմն ու իմ նմաններինը՝ հավատք: Նախ, դա գիտակցեք, ու քրիստոնյաներին վիրավորող ու ծաղրող մեկնաբանություններ գրելուց առաջ մեկ անգամ էլ հիշեք. երբ ծաղրում եք մարդու սրբազան զգացումները, շատ ավելի հեռու եք գնում զարգացած մարդ լինելու ձեր մղումից:

Մի արեք նման բան: Նշեք՝ ինչ ուզում եք, բայց մի ծաղրեք: Հա, ի դեպ, տոնը բերել եք, դուք չեք ստեղծել: Այդքան լայնախոհ եք, դուք մի նոր բան մտածեք, ոչ թե կուրորեն հետևեք ու կրկնօրինակեք ուրիշներին: Համարյա համոզված եմ, որ այնտեղ վաղուց դա ուղղակի դիմակահանդես է, մինչդեռ դուք…

Լավ, չեմ ուզում բանավիճել, ասացի այն, ինչ հուզում էր: Հարգենք միմյանց նվիրական զգացումները:

Կարինե Նահապետյան

anahit badalyan (kapan)

Ծանոթ դեմքը

Այսօր Կապանում էին Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանի ներկայացուցիչները: Նրանք այցելել էին Կապանի ավագ դպրոցի աշակերտներին ՀԱՀ-ի բակալավրիատի և մագիստրատուրայի ծրագրերին ծանոթացնելու ու դպրոցականների հուզող հարցերին պատասխանելու համար: Բոլոր հանդիպումները, միջոցառումներն ու իրադարձությունները, որոնք վերաբերում են ՀԱՀ-ին և տեղի են ունենում իմ հայրենի քաղաքում, միշտ իմ ուշադրության կենտրոնում են: Այսօրվա հանդիպմանը ես նույնպես ներկա էի: Սկզբում աշխատակիցը սկսեց ներկայացնել համալսարանը, դրա ընձեռած հնարավորությունները, խոսեց իրականացվող ծրագրերի մասին ու հետո հարցրեց մեզ՝ մեզանից կա՞ն աշակերտներ, որոնք հստակ որոշել են ուսումը շարունակել ՀԱՀ-ում: Իմ ձեռքն առաջինը վեր բարձրացավ. ամենաարագն ու հաստատակամը: Դա երևի իմ կյանքի այն որոշումներից է, որոնք կայացվել են երկար ծանր ու թեթև անելուց հետո:

Այս ուսումնական տարվա սկզբից սկսել եմ ակնոց կրել: Ծանոթներիցս շատ-շատերը փողոցում տեսնելիս երկար նայում են, զգում եմ, որ երկմտում են՝ ես եմ, թե ոչ, ու էդպես էլ առանց բարևելու անցնում են կողքովս: Սկզբում նեղանում էի, հետո հասկացա՝ իրենք մեղավոր չեն: Բայց ամենազարմանալին գիտե՞ք՝ որն էր: Երբ ձեռքս բարձրացրի, աշխատակիցը նայեց դեմքիս ու ժպիտով ասաց.

-Վա՜յ, Ձեր դեմքը շատ ծանոթ ա, դուք մեր անցած պրեզենտացիային էլ էիք եկել, չէ՞: Ես հիշում եմ, շատ ակտիվ էիք:

Մարդու մտքին տեղ լինի, հիանում եմ այդ աղջկա հիշողությամբ, որը կարողացավ մտաբերել նրան, ում տեսել էր երկու տարի առաջ՝ աշխատանքային պրեզենտացիայի ժամանակ, հեռավոր քաղաքում: Բայց, դե, երևի ես էլ իմ «մեղքի բաժինն» ունեմ դրանում:

Lusine atanesyan

Հանդիպում Սիսիանում

Մի քանի օր առաջ մեր զինղեկը եկավ մեր դասարան և տեղեկացրեց, որ պետք է գնանք Սիսիան՝ ինչ-որ ժողով է լինելու: Հաջորդ օրը մենք երրորդ ժամից հետո գնացինք Սիսիան ՝ մշակույթի տուն: Հարևան գյուղերից ևս շատ երեխաներ կային, հանդիպեցի տասնյոթցի Նինայի հետ՝ Գորայքից: Ժողովն իրականում հանդիպում էր Խամփերյանցի անվան ռազմական ավիացիոն համալսարանից՝ գնդապետ Իսկանդարյանի և Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանից՝ փոխգնդապետ Բաղդասարյանի հետ: Նրանք եկել էին մեզ ներկայացնելու համալսարանները՝ իրենց առավելություններով ու թերություններով:

Ամբողջ ընթացքում մի քանի զգացողություններ ունեցա: Ամենահետաքրքիրն այն էր, որ սպաների ներս մտնելու պահին հնչեց «ոտքի՛» հրամանը, և բոլորս ոտքի կանգնեցինք: Իսկ այն ժամանակ, երբ ասացին, որ իմ համագյուղացին՝ Պարույր Սարգսյանը, որը սովորում է ավիացիոն համալսարանում, ոսկե մեդալի թեկնածուներից է, հպարտություն զգացի:

Այնտեղ մենք իմացանք, որ սովորելու ընթացքում աշակերտները ստանում են մինչև 50000 դրամ կրթաթոշակ, ավարտելուց հետո ստանում են լեյտենանտի կոչում ու անցնում աշխատանքի՝ 210000-280000 դրամ աշխատավարձով, իսկ ավելի ուշ ստանում են 100000-ից ավելի կենսաթոշակ: Նրանք հնարավորություն են ստանում կրթությունը շարունակելու արտերկրում, սովորելու մի քանի լեզուներ, իսկ այն երիտասարդները, ովքեր ունեն հմտություն տեխնոլոգիաների ոլորտում, ուսումը շարունակում են այդ ուղղությամբ:

Շատ լավ պայմաններ կան նաև աղջիկների համար: Ավարտածները դառնում են բանակային կորպուսի հանգույցի պետեր: Նրանք, ովքեր գիշերելու տեղ ունեն, երեկոյան գնում են տուն, իսկ նրանք, ովքեր տեղ չունեն, մնում են հանրակացարաններում:

Բացի այս ամենը՝ և՛ աղջիկները, և՛ տղաները շաբաթական 2 օր 4 ժամով մասնակցում են դասընթացների, որոնք կազմակերպում են «ԹՈՒՄՈ»-ից եկած մասնագետները: 3-րդ և 4-րդ կուրսերի ուսանողներն ազատ են ու կարող են գնալ՝ ուր ուզում են, նույնիսկ կարող են գիշերել համալսարանից դուրս: Վերջում նրանք մեզ հետաքրքրող հարցերին էլ պատասխան տվեցին, ուհանդիպումն ավարտվեց: Համալսարանների մասին այս տեղեկությունը մեր մեջ հետաքրքրություն ու այնտեղ սովորելու ցանկություն առաջացրեց:

Լավ կլիներ՝ մյուս համալսարաններն էլ այսպիսի հանդիպումներ անցկացնեին մարզերում, որպեսզի մենք կարողանանք պատկերացնել, թե ինչ մասնագիտություն ենք ուզում ընտրել և որտեղ կարող ենք շարունակել մեր ուսումը:

Lilit Avetisyan

Գյուղում հաճախ գործածվող օտար բառեր

Խորհրդային Միության ժամանակաշրջանում 15 հանրապետություն հաշտ ու համերաշխ ապրում էին: Այդ թվում էին նաև ադրբեջանցիներն ու հայերը: Նրանց հետ խաղաղ ապրելու ընթացքում հայերը օգտագործում էին ադրբեջաներեն, ռուսերեն բառեր և արտահայտություններ:

Մենք՝ անգեղակոթցիներս, նույնպես գործածում ենք որոշ օտար բառեր:

ալջագ- ձեռնոց

ջորաբ- գուլպա

բախչա- այգի

չայնիկ- թեյնիկ

չայ- թեյ

ակուշկա- լուսամուտ

գյուշա- անկյունաքար

կազան- կաթսա

քյուլաշ- ծղոտ

Այս բառերը մինչ օրս էլ հիմնականում օգտագործում են տատիկներն ու պապիկները: