Անի Ավետիսյանի բոլոր հրապարակումները

Արվեստը կարող է միավորել բոլորիս

Հայարփին ու Նունեն լավագույն ընկերներ են, և մեկն առանց մյուսի արդեն դժվարանում է պատկերացնել կյանքը։ Ուղղակի Հայարփին նման չէ մյուսներին, իսկ Նունեն նրա հետ շփվելու համար փորձել է հնարավոր բոլոր եղանակները, հետո՝ սովորել ժեստերի լեզուն ավելի արագ, քան որևէ մեկը կարող էր ցանկացած այլ լեզու սովորել։

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Նրանց ու նման այլ պատմություններ ոգեշնչել են մի խումբ երեխաների նկարելու ֆիլմեր իսկական ընկերության, սիրո ու ուրիշ մնայուն արժեքների մասին, որոնք մեծերը հաճախ չեն էլ նկատում։

«Մանանա» կենտրոնի սաների ֆիլմերը՝ նվիրված ներառականությանը և հաշմանդամություն ունեցող անձանց, ներկայացվեցին «Նարեկացի արվեստի միությունում»՝ «Ձեռք ձեռքի» մանկապատանեկան արվեստի 3-րդ ինտեգրատիվ հանրապետական փառատոնի շրջանակներում։

Գաղափարը Մշակույթի նախարարությանն է, իրականացվում է արդեն երրորդ անգամ: Այս տարի այն կազմակերպում է «Արտկոնցեպտ» միջազգային ասոցիացիան: Ասոցիացիայի տնօրեն Արմեն Մանասյանը նշում է, որ կազմակերպչական աշխատանքների ընթացքում և հետո իրենք համագործակցել են Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության, ԹՈՒՄՈ ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի, ՄԱԿ-ի և այլ մեծ ու փոքր կազմակերպությունների հետ:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

«Արտկոնցեպտ»-ը զբաղվում է մշակութային ձեռնարկների, միջոցառումների կազմակերպմամբ և ոչ միայն: Կազմակերպությունը ինքնաարտահայտվելու ու սեփական արվեստը Հայաստանում և արտերկրում ներկայացնելու հնարավորություն է տալիս հայ ստեղծագործողներին։ Միաժամանակ կազմակերպությունը արվեստի տարբեր ճյուղերը միավորող գործառույթ ունի: Արմեն Մանասյանը նշում է, որ իրենց ծրագրերի մեծ մասն այդ սկզբունքով են իրականանում:

-Մեր հիմնական պրոդուկտներից մեկը` «Օպուս» միջազգային փառատոնը, որն արդեն ունեցել է չորս համերգաշրջան՝ Մոսկվայում, Փարիզում, Երևանում, համարվում է երաժշտական փառատոն, բայց սկզբունքի համաձայն իր մեջ ներառում է արվեստի այլ ճյուղեր ևս: «Ձեռք ձեռքի» փառատոնն էլ բացառություն չէ. այստեղ ունենք կերպարվեստ, լուսանկարչություն, կինո, երաժշտություն և փորձում ենք արվեստի համադրման համար հարթակ ստեղծել: Մենք չենք ցանկանում շեշտել ներառականության սկզբունքը։ Ցանկանում ենք, որ մասնակցեն բոլոր երեխաները՝ անկախ առողջական խնդիրներից ու այլ պայմաններից: Նրանք այստեղ հնարավորություն կունենան արտահայտվելու, իրենց տաղանդն ու ընդունակությունները ցուցադրելու, բեմ դուրս գալու»:

Փառատոնն անցկացվում է արվեստի 7 ճյուղերը ներկայացնող ոլորտներում` երաժշտություն, նկարչություն, քանդակագործություն, դեկորատիվ-կիրառական արվեստ, լուսանկարչություն, թատերարվեստ, կինոարվեստ:

Փառատոնի ընթացքում արդեն իսկ կազմակերպվել են մի շարք միջոցառումներ` արվեստի տարբեր ոլորտներում։ Կինոդիտումներ, թատերական ներկայացումներ, ինտերակտիվ հանդիպումներ ու վարպետության դասեր․ սրանք հնարավորություն կտան երեխաներին բացահայտելու սեփական ու արտաքին աշխարհը, ճանաչելու միմյանց ու գնահատելու։

Երեխաների՝ աշխարհը ճանաչելու փորձերից մեկն էլ նրանց նկարահանած ֆիլմերն են։ «Մանանա» կենտրոնի սաները իրենց վավերագրական ֆիլմերում հաճախ են անդրադարձել հաշմանդամություն ունեցող անձանց, բայց ոչ միայն նրա համար, որ ցույց տան նրանց խնդիրները, այլ որովհետև նրանք ոգեշնչման աղբյուր են եղել երեխաների համար։

«Մանանա» կենտրոնի ֆիլմերի ցուցադրությունը երկրորդ կինոդիտումն է փառատոնի շրջանակներում։

«Ձեռք-ձեռքի» մանկապատանեկան արվեստի փառատոնը կշարունակվի հաջորդ շաբաթ ևս։ Դեկտեմբերի 3-ին՝ Հաշմանդամների միջազգային օրը, ՄԱԿ-ի Հայաստանյան գրասենյակում տեղի կունենա փառատոնի փակման արարողությունը։

Անի Ավետիսյան

Անի Հարությունյան

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Կյանքը սև ու սպիտակի մեջ

Ani Avetisyan

Օրագիր, որում օրերը նշված չեն, կամ պատմություն մեծ քաղաքի մասին

Հովնանի ճանապարհորդական նոթատետրում 12.11.2018- 19.11.2018-ի կողքին ինքնաթիռում վերադարձից տասը րոպե առաջ գրվեցին Բեռլին ու Պոտսդամ քաղաքների անունները։ Հետո՝ մեկ-մեկ բոլոր, իսկ իրականում ընդամենը 20%-ն այնտեղ ապրած ուրախ ու տխուր պահերի։

Հետո ինքնաթիռն օդ բարձրացավ։
Իսկ ներքևում մեկշաբաթյա, բայց մեկ ամիս թվացող կյանք մնաց։ Բեռլինի` լաբիրինթոս հիշեցնող կայարանները, գնացքները, որ մեկ քեզ տանում են ուզածդ վայրը, մեկ լրիվ հակառակ ուղղությամբ։ Պապիկը, որ փորձում էր մեզ օգնել ու Մարիամի հայացքը, որ փորձում էր հասկանալ նրա գերմաներենը։
Մարդիկ, որ անգլերեն էին խոսում առանց բացառության, մինչդեռ փողոցներում ու կայարաններում անգլերենով մի ցուցանակ անգամ չկար։ Իսկ գնացքի վերջին կայարանն անգլերենով էին հայտարարում, դե հո մարդ չպիտի՞ մնա ներսում։
Մաքուր փողոցներն ու ծխախոտի մնացորդները ձեռքով հավաքող աշխատողները։
Աղբը տեսակավորող աղբամանները, որի վրա էլի գերմաներեն էր գրված։ Կարելի է կարծել` տուրիստներին թույլատրված է խախտել կանոնները։ Այնինչ` ոչ։
Հետո տարածական պատկերներն ավելի են փոքրանում, ու հայտնվում ես հոսթելում, որտեղ 40 կամ ավելի երիտասարդներ են։ Սեմինարի են եկել։
Խոսում են, պատմում, քննարկում։ Քաղաքականություն, մեդիա, մշակույթ ու էլի ինչեր ասես։ Հետո զարմանում են` ոնց ենք մենք` հայերս, կարողանում գրել երեք այբուբեններով։ Զարմանում են նրանք, ովքեր գիտեն եվրոպական 3-4 լեզու։ Բայց կապ չունի, իրենք միայն լատինական այբուբենը գիտեն։
Հետո զարմանում են, թե ինչու հինգ հայից երկուսը ֆրանսերեն գիտեն, կամ թե` ինչու են հայերը ֆրանկոֆոն (դե, մեր հինգից Մարիամն ու Սիրանը գիտեին, էլի): Հետո ավելի են զարմանում, երբ իմանում են, որ մենք ֆրանսիական համալսարան ունենք։ Էլ չասեմ` ինչ է լինում, երբ լսում են ռուսականի ու ամերիկյանի մասին։
Հետո խոսում եք քաղաքականությունից, ու հասկանում ես, որ նրանք կա՛մ լավ են պատրաստվել, կա՛մ ծանոթ են Հայաստանին, Հայաստանում տեղի ունեցողին։ Չնայած, առաջինի մասով կասկածում եմ։

Եվ դու կարող ես նայել մեծ քաղաքի մեծ գնացքների պատուհաններից ու մտածել։ Ու ընդհանրապես էլ էական չէ` ինչի մասին։

Ասենք, ինչո՞ւ քննությունները խանգարեցին, որ մի լավ ուսումնասիրեմ քաղաքի պատմությունը։ Կամ` ինչ լավ է, որ չհասցրի. էսպես ավելի հետաքրքիր է, երևի։ Հետո կանեմ։ Ուղղակի հետո էլի քննություններ են։ Կամ` ինչի՞ համար են մարդիկ մեզ մոտ այսքան տարբեր։ Այստեղ` Հայաստանում։ Դա անգամ բարձրաձայն քննարկել կարող ենք։ Ուղղակի էդպես էլ չհասկացա` լա՞վ է, թե՞… Բայց լավ է, երևի։

Գուցե թե ազգային առանձնահատկություններից բացի ինչ-որ ուրիշ բան կա։ Չգիտեմ։

Բայց կա այն, ինչ կա։

Հետո կանգառ։
Մտքերում էլ։

Ու մեկ շաբաթում վերջին` երևի հարյուրերորդ անգամ Բունդեսթագի կողքով քայլելիս կմտածես, թե ինչքան քիչ ժամանակ էր պետք՝ ձուլվելու օտար քաղաքին։ Ու կմտածես` ի՞նչ եղավ, ո՞նց։ Բայց չես ծանրաբեռնի կյանքդ դրանցով։ Բան չմնաց։

Ինքնաթիռը վայրէջքի կպատրաստվի, լույսերը կանջատվեն, ու Հովնանի նոթատետրում պակաս բաներ հաստատ կմնան։

How to Read Media in the Post-Truth Era, Բեռլին. Օր 7

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Հոսթելի խառը, մի քիչ բարդ ու անհասկանալի միջանցքներին սովորելն իրականում ավելի հեշտ ստացվեց, քան հասկանալը, թե որ գնացքը դեպի ուր է գնում։ Չնայած, թվում է, ամեն ինչ շատ  պարզ էր, հատկապես, երբ Հովնանը գիտի այդ բոլորը, ու դու նույնիսկ մտածելու հավես չունես։ Չնայած առանց իրեն մի երկու փորձ արել ենք։ Ստացվեց։

Մի երկու օր առաջ Մարիամն ասում էր` Բեռլինում դեռ սիրուն մայրամուտ չենք տեսել։ Դա էլ հասցրինք։

Միայն կատուն այդպես էլ մնաց մեր դասընթացի սրահներից մեկի պատին։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Իսկ սա վերջին լրիվ օրն է Բեռլինում, վաղն արդեն կավարտվի “How to read Media in the Post-Truth era” երիտասարդական փոխանակման ծրագիրը։ Ուրեմն` իսկական ժամանակն է ամփոփելու այն  ամենը, ինչ 40-ից  ավելի եվրոպացի երիտասարդներ հասցրին սովորել ու պատրաստել մեկ շաբաթվա ընթացքում։

Օրվա առաջին մասը կրկին նվիրված էր խմբային աշխատանքներն ավարտին հասցնելուն։

Մեր խումբն, օրինակ, պատրաստել էր վիկտորինա ապատեղեկատվության եւ դրանից պաշտպանվելու գործիքների մասին։ Յուրաքանչյուր հարցի համար նախատեսված էր մեկ թեմա, ամեն թեմայի համար` իրական օրինակ։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Այս ծրագրի ամենահետաքրքիր պահերից մեկն էլ ինձ համար այդ օրինակներն էին։ Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Մոնտենեգրոյի ու  այլ երկրների օրինակներն օգնում էին  պատկերացում կազմել, թե ինչպիսին է մամուլը եվրոպական երկրներում, ինչ խնդիրներ ու հեռանկարներ ունեն։

Մեկ այլ թիմ ներկայացնում էր մեդիայի սոցիալական դերը, մյուսը` մեդիայի լեզվի առանձնահատկությունները։ Օրինակ, թե ինչպես է հնարավոր մեկ թեման միայն բառերի միջոցով ներկայացնել տարբեր ձևերով։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Դե, իսկ այս բոլոր թեմաների տեսական մասերին անդրադառնալ հասցրել էինք նախորդ օրերի ընթացքում։

Աշխատանքի ներկայացումների ավարտից հետո ժամանակը մերն էր` ապրելու վերջին երեկոն Բեռլինի Նիկոլազե կայարանի ահավոր դժվար անունով հոսթելում` աննկարագրելի սիրուն լճի ափին։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Հ.Գ. Այստեղ կարող էին լինել լիքը սրտաճմլիկ տողեր հինգ հայ երիտասարդների արկածների մասին Բեռլինում, բայց չի լինի։

Լուսանկարը` Սիրան Մանուկյանի

Բեռլինի երկնքի տակ

How to Read Media in the Post-Truth Era, Բեռլին. Օր 4

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Այստեղ` Բրանդենբուրգյան դարպասների մոտ, արդեն զգում եմ ինձ ինչպես Օպերայի բակում, կամ ասենք, Երիտասարդական մետրոյի մոտ (դե, որ կողմ էլ շարժվենք քաղաքում, վերջիվերջո  հայտնվում ենք նույն տեղում): Ես, ընդհանուր առմամբ, դեմ չեմ. օրվա տարբեր ժամերին նույն կառույցը լրիվ տարբեր տեսք է ունենում լուսանկարներում։ Ինչևէ։

Բեռլինյան օրերից չորրորդը պաշտոնապես բացվեց հենց այս դարպասների մոտ, ուղղությունը` գերմանական ZDF հանրային հեռարձակում իրականացնող հեռուստաընկերություն։ Սակայն մինչ այդ մասնակիցները հնարավորություն ունեին շրջել Բեռլինի կենտրոնական փողոցներում, ծանոթանալ մի քանի տեսարժան վայրերի, մինչդեռ մենք հասցրել էինք լինել այդ վայրերում արդեն և’ երեկոյան, և կեսօրին, ուստի մեզ համար ընտրեցինք ոչ այնքան կենտրոնական թաղամաս, մտքով, որ Երևան էլ Երևան չէր լինի առանց  Մասիվի։ Իսկ իրականում այդպես է որ կա։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Եղանք նաև Բեռլինյան պատի մոտ։ Էստեղ էլ տպավորությունները մի քիչ հակասական էին։ Սիրանն ասում էր` ահավոր է պատկերացնել, որ ընդամենը մի պատ կարող է քեզ արգելել տեսնել հարազատներիդ, ովքեր մնացել են հակառակ կողմում։  Իսկ այսօր պատից մնացած հատվածների վրա հնարավոր բոլոր ու ամենավառ գույներով գրաֆիտիներ են, գրառումներ ու էլի ինչ կանցնի մտքովդ։
Գնանք հեռուստաընկերություն։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Առաջին պահին մտածում էի` ամեն ինչ սովորական է, այնպիսի մի հեռուստաընկերություն է, ինչպիսին ես պատկերացնում եմ, ինչպիսին պետք է լինի եվրոպական զարգացած երկրի հեռուստաընկերությունը։
ZDF հեռուստաընկերությունը հիմնադրվել է 1961 թվականին, 1967-ից իրականացնում է գունավոր հեռարձակումներ (հենց այդ թվականին է Գերմանիայում տարածվել գունավոր հեռուստատեսությունը)։ Շրջայցը հեռուստատեսություն մասնակիցներիս հնարավորություն տվեց մեկ հեռուստաընկերության օրինակով պատկերացնել գերմանական հեռուստատեսությունների աշխատանքը։ Ի դեպ, եվրոպական շատ երկրներում հանրային հեռուստա և ռադիոընկերությունների հեռարձակումները դիտելու համար բնակիչները պարտավոր են վճարել, քաղաքական ու տնտեսական կախվածությունից խուսափելու համար ZDF-ը  բաժանորդների վճարներին գումարում է նաև գովազդներից ստացած հասույթը։ Սակայն գովազդային հոլովակների հեռարձակումը  ևս ունի  որոշակի սահմաններ։ Օրեկան առավելագույնը 12  րոպե գովազդ, շաբաթվա մեջ հատուկ օրեր, երբ գովազդներ չեն հեռարձակվում  ընդհանրապես։ Իդեալական է։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Այցից հետո ողջ խումբը կրկին  ազատ էր  շրջելու քաղաքում։
Իսկ մենք վերև-ներքև էինք անում առևտրի կենտրոններից մեկի շարժասանդուղքներով, բնակիչների համար տարօրինակ աշխուժությամբ ծիծաղում փողոցում ու ապրում երեկոն։ Հետո էլի ու էլի։

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Իսկ երեկոներն էստեղ գոնե ինձ համար յուրահատուկ են, ուղղակի մի քիչ ցուրտ։

Կեսգիշերին արդեն հոսթելում էինք։ Հա, մի բան էլ. բարձրահարկ, լուսավոր ու սիրուն շենքերով քաղաքում  հիմա` նոյեմբեր ամսին, մութն ընկնում է մինչև երեկոյան հինգը։

Ֆրանկոֆոնիայի կամավորները

Ֆրանսերեն, ֆրանսիական երաժշտություն, մշակույթ ու խոհանոց. այստեղ` Ֆրանկոֆոնիայի ավանում ցանկացած բառ սկսվում է Ֆրանս-ով, ավարտվում ֆրանսերենին հատուկ հնչողությամբ։  Իսկ Մարիամին նման հնարավորություն էր պետք սիրելի լեզվի բոլոր նրբությունները բացահայտելու համար։

Մարիամը Հայաստանի Ֆրանսիական համալսարանի երրորդ կուրսի ուսանող է և կամավոր Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներում. «Դիմել եմ դեռ 2017 թվականի ամռանը։ Մեզ մոտ` Ֆրանսիական համալսարանում, հայտարարություն տարածվեց, որ կարող ենք որպես կամավոր մասնակցել ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներին: Այն ժամանակ մենք` առաջին-երկրորդ կուրսերի ուսանողներս, վստահ էինք, որ ֆրանսերեն խոսելու ցանկացած շանս պետք է օգտագործել, ու զարգացնել մեր  հաղորդակցման հմտությունները»։

Ֆրանսիական համալսարանի ուսանողների մեծամասնությունը կամավոր է Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներում։ Համալսարանի երրորդ և  չորրորդ կուրսերում դասերը դադարեցվել են, չնայած, հաշվի առնելով սա, համալսարանում դասերը սկսվել էին սեպտեմբերի մեկից մեկ շաբաթ շուտ:

Գրանցվելուց հետո կամավորները մասնակցել են մի շարք հավաքների, ծանոթացել, իմացել` ինչ է իրենից ներկայացնում Ֆրանկոֆոնիան, ինչ պարտականություններ ունեն կամավորները:

«Մինչ ծրագրի մեկնարկը Ֆրանկոֆոնիայի մասին գիտեի, որ շատ մեծ միջոցառում է լինելու, ու Հայաստանում հավաքվելու են լիքը ֆրանսերեն խոսող մարդիկ, ու ես պետք է թարգմանեմ նրանց, բայց գիտեի նաև, որ դեռ չունեմ համապատասխան գիտելիքներ` ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ անելու համար: Բայց մոտ մեկ տարի ունեի Ֆրանսիական համալսարանում, ունեի բարդ բանավոր քննություն ու վստահ էի, որ կհասցնեմ լավացնել ունակություններս»,- պատմում է Մարիամը:

Կամավորներին բաժանել են ըստ ֆրանսերենի իմացության: Օրինակ, Ֆրանսիական համալսարանի չորրորդ կուրսի ուսանողները հիմնականում պատվիրակությունների ուղեկցորդներ են: Մյուս կամավորները օդանավակայանում են, հյուրանոցներում, Մարզահամերգային համալիրում  ու Ֆրանկոֆոնիայի ավանում: Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներին մասնակցում և կազմակերպչական աշխատանքներ են իրականացնում շուրջ 1300 հայ կամավորներ: Նրանց համակարգման աշխատանքները իրականացնում է ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության նախաձեռնությամբ ստեղծված Կամավորների շտաբը:

Ըստ Մարիամի՝ կամավորները հաղորդակցության օղակ են հայերի ու պատվիրակների միջև: Նա նշում է, որ ավանում, որտեղ ինքն է ՝ հատկապես ֆրանսախոս կամավորները մեծ պահանջարկ ունեն, որովհետև կան տաղավարներ, որոնց ներկայացուցիչները անգլերեն չեն խոսում կամ հրաժարվում են խոսել, ուստի ֆրանսախոս կամավորներին ուղարկում են այդ տաղավարներ:

Իսկ ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի ուսանողուհի Գայանեն  կամավոր է անգլախոս տաղավարներում: Ասում է՝ կամավորությունը մեծ նշանակություն ունի իր համար, այն շատ լավ հնարավորություն է ինքնաբացահայտման, ինքնաճանաչման ու իհարկե գիտելիքների հարստացման համար: «Որոշեցի կամավոր լինել ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներում առաջին հերթին իմ գիտելիքները ավելացնելու համար: Մինչև կամավորությունը սկսելը գիտեի, որ Ֆրանկոֆոնիայի շուրջ հավաքվում են այն երկրները, որոնք ինչ-որ չափով կապ ունեն ֆրանսիական մշակույթի հետ»:

Ասում է, որ սկզբում, երբ դիմում էր ծրագրին, չէր պատկերացնում, որ Ֆրանկոֆոնիայի տաղավարներում այսպիսի միջավայր կլինի, որ միմյանցից այսքան տարբեր երկրներն ու ազգությունները այսքան նման կարող են լինել:

Իսկ Գայանեին հանդիպած օտարերկրացիներն էլ ասում են, որ Ֆրանկոֆոնիայի միջոցով բացահայտել են Հայաստանն ու շատ հավանել:

Ani avetisyan

Դու տեղեկացված լինելու իրավունք ունես

Սեպտեմբերի 28-ը նշվում է որպես Տեղեկության ազատության միջազգային օր։

Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնը 2003 թվականից ամեն տարի  այս օրը կազմակերպում է մրցանակաբաշխություն` խրախուսելու բաց և հանրային աշխատելաոճ ունեցող գերատեսչություններին, տեղեկատվության ազատության իրավունքից լավագույնս օգտված լրատվամիջոցներին և հասարակական կազմակերպություններին։ Միաժամանակ մրցանակաբաշխությունն ունի բացասական մրցանակներ` ամենափակ գերատեսչությունների համար։ Որպես մրցանակաբաշխության խորհրդանիշ ընտրվել են Ոսկե բանալին և Ժանգոտ կողպեքը։

Ըստ 2003 թվականին ընդունված «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքի՝ յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի պետական մարմիններից և հանրային ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններից տեղեկություն ստանալու և փաստաթղթերին ծանոթանալու։ Տեղեկություն ստանալու հարցում անձը կարող է ներկայացնել գրավոր կամ բանավոր հարցում։ Հարցմանը պատասխանելու համար օրեքնով սահմանված է 5 օր, բացառությամբ դեպքերի, երբ տեղեկատվությունը հավաքելու համար անհրաժեշտ է հավելյալ ժամանակ։ Այս դեպքում հարցման պատասխանը պետք է ուղարկվի 30-օրյա ժամկետում։

Տեղեկատվության տրամադրման մերժումը սահմանված է օրենքով, եթե պահանջվող տեղեկատվությունը պարունակում է պետական, ծառայողական կամ առևտրային գաղտնիք։ Անհիմն մերժումը պատժվում է օրենքով։

Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնը հիմնադրվել է 2001 թվականին: ԻԱԿ-ի առաքելությունն է` նպաստել տեղեկատվության ազատության մասին օրենսդրության կիրառմանը, ՀՀ կառավարման համակարգի թափանցիկությանն ու հրապարակայնությանը և այդ համակարգում քաղաքացիական հասարակության մասնակցության ապահովմանը: ԻԱԿ-ը աշխատանքներ է կատարել նաև «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու ուղղությամբ։

Տարվա ընթացքում քաղաքացիների հարցումներին ժամանակին չպատասխանած կամ տեղեկատվության տրամադրումը անհիմն մերժած գերատեսչությունները հայտնվում են կենտրոնի «Սև ցուցակում», իսկ ամփոփիչ մրցանակաբաշխության ժամանակ նրանք արժանանում են Ժանգոտ կողպեք մրցանակի։ Սա, ըստ կենտրոնի նախագահ Շուշան Դոյդոյանի, ստիպում է գերատեսչություններին առավել ուշադիր լինել քաղաքացիների հարցումներին, հանրության տեղեկացված լինելու իրավունքին։

Այս տարվա մրցանակաբաշխությունը նշանակալի էր նրանով, որ առաջինն էր հեղափոխությունից հետո, ուստի, հաշվի առնելով այդ հանգամանքը, որոշվել էր մրցանակ չհանձնել ո՛չ ամենաբաց, ո՛չ ամենափակ կառույցներին։ Կառավարությունը ևս մեկ տարի ունի՝ անելիքները հստակեցնելու համար։

ԻԱԿ նախագահը նշեց, որ այս տարվա ցուցանիշները հասել են 2008 թվականի մակարդակին։ «Ուղարկված հարցումները կարող են անպատասխան մնալ ընդհանրապես, եւ կամ՝ գրավոր անօրինական մերժումներ տրամադրվեն։ Կառավարությունը լուրջ անելիքներ ունի,  եւ դրա համար որոշել ենք նրան ժամանակ տալ ոչ թե մեկ-երկու ամիս, այլ մեկ ամբողջ տարի՝ այս ոլորտում համակարգային բարեփոխումներ անելու նպատակով»:

ՀՀ Արդարադատության նախարար Արտակ Զեյնալյանը իր խոսքում նշեց, որ շնորհիվ ՀԿ-ների, իրավապաշտպանների և անհատ քաղաքացիների՝ Հայաստանում տեղեկատվության ազատությունը շատ զարգացած երկրներից առավել բարձր մակարդակի վրա է։ Ի դեպ, հենց Արդարադատության նախարարության կողմից պատրաստված հարցումների ներկայացման էլեկտրոնային միասնական հարթակ e-request.am-ը տեղեկատվության տրամադրման լավագույն ինտերնետային պաշտոնական կայք ճանաչվեց։

Տեղեկատվության ազատության հիմնահարցերը լավագույնս լուսաբանած լրատվամիջոցը Ampop.am-ն էր։

Տեղեկատվության ազատության իրավունքից ամենաակտիվը օգտված ՀԿ-ն՝ «Իրավունքի ուժ» հասարակական կազմակերպությունը։

Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի ամենամյա Հատուկ մրցանակը՝ Բաց կառավարման նախաձեռնության շրջանակներում կառավարություն-քաղհասարակություն համագործակցության արդյունավետ համակարգման և ապահովման համար տրվեց ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի Արտաքին կապերի վարչության արարողակարգի բաժնի առաջատար մասնագետ Լիլիա Աֆրիկյանին:

Ani avetisyan

Մեդիա… կյանք

Գրելու ընթացքում մեկ էլ գրիչս կմնա խուճուճ մազերիս մեջ, ու քսան րոպե պետք կգա նորաթուխ խմբավորմանը իրարից բաժանելու համար։ Իսկ էդ ընթացքում մազերիս ներսի հատվածում՝ գլխումս էլի, կջնջվի եղած-չեղած ինֆորմացիան ու կհայտնվի նոր-ժամանակակից-տարբերվող մի բան, կսկսի պայքարել ձեռքերիս դեմ` ստիպելով թղթին հանձնել այն, ինչ մտածում եմ։ Ու չնայած մի ժամանակ ասում էի, թե թղթի վրա գրելն ուրիշ զգացողություն է, հիմա գրում եմ հեռախոսով։ Որովհետև ես ալարկոտ եմ, ու որովհետև սկսել եմ հաշվել ժամանակս։ Իսկ ըստ մանկության լեգենդի՝ եթե ինչ-որ բան հաշվում ես, պակասում է (դե, մենք ատամներն ու օրագրի գնահատականները նկատի ունեինք)։

Գրելու հնարավորությունները հիմա շատ են, գրած-չգրածը հանրությանը «հրամցնելու» միջոցները՝ ևս։

Դե, հետո էլ գուգլը կօգնի, որ մեր գրածը և ոչ մի տող չկորչի համաշխարհային սարդոստայնում։

Մեկ րոպեում մենք՝ աշխարհի 7 միլիարդ մարդկանցից ինտերնետի հնարավորություն ունեցող շուրջ 4 միլիարդս, գուգլին որևէ բան ենք հարցնում մոտ 145 միլիոն անգամ։ Այսինքն՝ ողջ օրվա ընթացքում այդ թիվն անցնում է 20 միլիարդից։ Մինչդեռ սա որոնողական համակարգերին ուղարկված հարցումների միայն 70 %-ն է։

Իսկ եթե ամեն անգամ համացանցից որևէ բան իմանալու փոխարեն փորձեինք այն գտնել գրքերում։ Դե, զարմանալի չէ, որովհետև այդպես է եղել նաև մեզանից ընդամենը մի սերունդ առաջ։ Մեր սերունդն էլ (կամ գոնե ես) շատ բաներ գտել ենք հանրագիտարաններից, լիքը հայտնի ու անհայտ անուններով գրքերից։ Ուղղակի չգիտեմ` կա՞ արդյոք այնպիսի ինֆորմացիա, թե որքան ժամանակ է միջին վիճակագրական հայ դպրոցականը ծախսել «Ի՞նչ է, ո՞վ է», «Հայաստանի սովետական», «Համառոտ» ու ուրիշ սիրուն անուններով հանրագիտարաններից այս կամ այն երևույթի ու մարդու մասին տեղեկություն գտնելու (կոպիտ ասած` տնայինները գրելու) համար։

Իրականում անվերջ կարող եմ լսել նրանց, ովքեր կասեն, թե գիրքն ու համացանցը համեմատելի չեն, ու որ առաջինն արժեք է։

Ուղղակի, երբ նստած ես նախատեսվածից մոտ երեսուն հոգով ավելի շատ մարդ տեղավորած երթուղայինում, կամ թեկուզ դրսում, ու ծանոթներիցդ մեկը հարցնում է, թե, ասենք, քանի լուսնային տարի է պետք X մոլորակ հասնելու համար (հարցնում են, որովհետև լրագրության ֆակուլտետում եմ սովորում, պիտի իմանամ), ավելի հարմար է օգտագործել այս փոքրիկ «անպիտան» սարքը, քան գրպանում պահել 40 սմ երկարությամբ ու 500 էջ ունեցող հանրագիտարան։

Եվ, բացի դա, երրորդ հազարամյակում մեր կյանքն ամեն առումով է կախված մեդիա տարածությունից։ Առավոտից երեկո Ֆեյսբուքի պատին վեր ու վար անել մկնիկն ու օգնել ֆեյսբուքին մտածել, թե որքան կարևոր է նա մեր կյանքում։ Նախաճաշին, ճաշին ու ընթրիքին նկարել ուտելիքն ու տեղադրել ինստագրամում և օգնել նույն ֆեյսբուքին մտածել, թե որքան օգտակար ծրագրեր է պատրաստում մարդկանց համար։

Հետո բողոքել, թե ֆեյսբուքում միայն անհետաքրքիր տեղեկություններ են երևում, այնինչ նախօրոք երևի գուգլից ճշտել էր պետք, թե ոնց է այդ կայքը ֆիլտրում ըստ իրեն` օգտատիրոջը հետաքրքրող ինֆորմացիան։ Իսկ նա ուղղակի ցույց է տալիս այն, ինչին մենք ամենից շատն ենք շռայլում մեր click-ները։