Անուշ Դավթյանի բոլոր հրապարակումները

anush davtyan

36 հարց, կամ ինչպես սիրահարվել ցանկացած մարդու

Մոտ վեց տասնամյակ առաջ Կալիֆորնիայի համալսարանի ուսանողներ Արթուր Արոնը և Էլեյն Սփոդլինգը համբուրվեցին գլխավոր դահլիճում ու անմիջապես սիրեցին իրար։ Տարիներ անց նրանք դեռ միասին էին, ամուսնացած։

Իրենց սիրո պատմությունը ոգեշնչում էր ու միևնույն ժամանակ, շատ հարցեր առաջացնում զույգի մոտ։ Արդյո՞ք հնարավոր է լաբորատոր պայմաններում ստեղծել մտերմություն ու ստիպել մարդկանց անմիջապես սիրահարվել։ Spoiler alert. այո։

Այդ դեպքում ո՞րն է սիրահարվելու ամենաարագ ու հաստատ տարբերակը։

Դե, հիմա այդքան էլ մեծ գաղտնիք չէ, քանի որ «The New York Times»-ն ամեն ինչ բացահայտել է։ Ամեն դեպքում պատմեմ։

Ուրեմն, երկու անծանոթ նստում են իրար դիմաց։ Եթե նայեն իրար աչքերի մեջ խոսելու ընթացքում, ապա սիրահարվելու շանսերը մեծանում են։ Նրանց դիմաց դրված են 36 հարցերով թերթիկներ, զույգը հերթով կարդում է դրանք, ու  երկուսն էլ պատասխանում են ամեն հարցի։ Արոնն իր թիմի հետ հատուկ այնպես է մշակել հարցերը, որ դրանք միանգամից քո հոգին չեն բացում դիմացինի առաջ, այլ անում են դա աստիճանաբար, բայց շատ արագ։ Մյուս կողմից էլ, պարզվել է, որ եթե հարցերը մեկումեջ լինեն ավելի խորը, հետո ավելի մակերեսային, ապա արդյունքն առավելագույնն է։

Արոնի անցկացրած փորձից քիչ անց մեկ զույգ ամուսնացել է, շատերը կրկին գնացել են հանդիպման։ Բացի Արոնից եղել են շատ ուրիշներ, որ կատարեն այս գիտափորձը, ու ամեն անգամ եղել են ամուսնացողներ։

Ու եթե ես գրեի երիտասարդ ու միջին տարիքի կանանց համար ամսագիր, ապա այստեղ անպայման կնշեի, որ մեր բլոգի խորհուրդներն օգտագործելով՝ քեզ կարող է սիրահարվել յուրաքանչյուրը։ Բայց ինչքան էլ որ անհավատալի թվա, ինչքան էլ մտածես, որ աշխարհում ինչ֊որ տեղ կա քո կեսը, եթե դեռ չես գտել, Արոնի հարցերը հաստատ անտարբեր չեն թողնի դիմացինին։

Ժամանակակից մոտեցմամբ՝ փորձի վերջում արդեն ծանոթները 4 րոպե առանց խոսելու պետք է նայեն իրար աչքերի մեջ։ Սա ամրապնդում է փորձի արդյունքները, երևի ինչ-որ կապ է ստեղծում զույգի միջև։

Չգիտեմ՝ ոնց դու, բայց ես հավատալու համար պետք է փորձեի։ Ցավոք սրտի, ոչ մի հարմար անծանոթ չկար մոտակայքում, ստիպված ընկերուհուս հետ փորձարկեցինք հարցերը։

Ինչ ասեմ, չեմ սիրահարվել, ինքն էլ, սպասելի էր։ Հասանք 16֊րդ հարցին, որովհետև պարզվեց, որ ծանոթներն իրար ավելի շատ բան են պատմում, ու երկու ժամ մենակ տասնհինգ հարցի վրա ենք ծախսել։ Հետո նաև իմացանք, որ ինչքան էլ մոտ լինենք, մնում են որոշ բաներ, որ չենք հասցրել իրար պատմել։

Մենք դպրոցից ենք ընկերություն անում, ու մինչև դպրոցական տարիքը կյանքում կատարվածների մասին չէինք խոսել։ Օրինակ՝ երբեք մտքովս չէր անցել պատմեմ, որ մանկապարտեզում քնի ժամին տեղիցս ցած էի թռչում, որ գետնին դրված կոշիկներս ուղղեմ, եթե ինչ֊որ մեկը անցնելիս շարժում էր դրանք։ Ինքն էլ ինձ չէր պատմել, թե ոնց էին տանեցիները խաբում ու առանց իրեն գնում ծով, նույն ինքը` «գրադարան»։

Հա, ու եթե շատ մոտ ես զրուցակցի հետ, ընկերներ եք, առավել ևս մոտ ընկերներ, հաստատ ավելի շատ չեք մտերմանա, մեր փորձագետներն ապացուցել են։

Եթե էդ հարցերը չգտնես կամ ալարես ման գալ, կուղարկեմ, բայց արդյունքների մասին պիտի կիսվես հետս։ Միայն գիտական հետաքրքրությունից ելնելով եմ ասում։

Իսկ եթե որևէ մեկը իմ այս անկեղծությունից հետո (մի քանի հարցի պատասխանել եմ տեքստում) հանկարծ ու սիրահարվեց ինձ, էդ էլ գրեք, սպասում եմ։

anush davtyan

Կարանտինի մեր տարբերակը․ բժիշկներ

Կան բժիշկներ, որ դեռ մարտ ամսին գնացել են հիվանդանոց, երևի ինֆեկցիոն բաժանմունք, ու էլ չեն վերադարձել տուն։ Իրենց առավոտները լուսացնում են հիվանդանոցի սենյակներում, գիշերները սրճում են հարկի ճաշարանում ու մեկուսացած են էդ մի քանի հարկում՝ զրկված իրենց տուն հետ գնալու հնարավորությունից։

Կան ուրիշ բժիշկներ, որ ամեն օր հետ են գալիս տուն։ Ես ապրում եմ իրենցից 3-ի հետ։

Մեր տանը առօրյան համարյա չի փոխվել, մենակ թե ես առհասարակ դուրս չեմ գալիս տնից։ Չնայած երբ հետ եմ գալիս Քյավառ, սովորաբար տնից դուրս չեմ գալիս, մենակ բակ եմ գնում, ծառի տակի ճոճին եմ պառկում։ Հիմա ցուրտ է ճոճի համար, սպասում եմ ամառ գա։ Էս տեմպերով երևի ամառը Քյավառում դիմավորեմ։ Հա, ինչ էի ասում, տան իրավիճակը չի փոխվել։

Ես շատ եմ դժվարանում հիմա պատկերացնել, թե ոնց են մարդիկ շաբաթներով տանը մնում բոլորով, անդադար նայում իրար դեմքի ու հաջողացնում չնյարդայնանալ դրանից։ Չեմ պատկերացնում էդ լուրջ կարանտինն ու խիստ սահմանափակումները, աշխատավարձ չստանալը, աշխատանքից զրկվելը։ Ու երևի կողքից կթվա, որ ամենահեշտը հենց մենք ենք ապրում էս օրերը, դե, ի՞նչ կա որ, կյանքի սովորական ռիթմի մեջ ենք։ Բայց եսիմ, եթե դուք հնարավորություն ունեք լինելու մարդկության էն 20%-ի մեջ, որ երբեք չի էլ վարակվի, որովհետև ամբողջ ընթացքում տան բոլոր անդամներով տանն էիք, ես հաստատ համոզված եմ, որ հիվանդանոցից մեր տուն վաղ թե ուշ կգա վարակը․ ժամանակի հարց է։

Բժիշկների ընտանիքի համար մենք շատ անլուրջ ենք վերաբերվում խնդրին։ Ամեն անգամ տուն մտնելուց ոչ ոք ոտքից գլուխ չի լվացվում, շորերը չի ախտահանում անմիջապես։ Սահմանափակվում ենք սովորական ջրով ու Safeguard կանաչ օճառով։

Իմ մտքում վարակը մեր տուն հասնելու է հետևյալ սցենարով․ կորոնայով հիվանդին տանում են ինչ-որ ԲԿ, նա վարակում է տեղի բժիշկներին, նրանք շփվում են Գավառի ԲԿ-ի բժիշկների հետ, իրենք իրենց հերթին՝  իմ տանեցիներին, ու բում, վարակը մտավ մեր տուն։

Երկու օր առաջ տանը քննարկում էինք Վարդենիսի 39 հիվանդներին, որոնց մի մասը բժիշկներ են հենց։ Արդեն հասել ենք իմ սցենարի 2-րդ դրվագին։

-Ըհը, բլեց Անուշը,- ասաց մամաս, որ տեսավ՝ ոնց եմ դանդաղ սղում աթոռի վրա։

Պապին ինձ ասում էր, որ թեթև տանեմ էդ լուրերը, որովհետև ես ջահել եմ, ոտքի վրա կտանեմ վարակը։ Մինչ այդ տանեցիները պապիս արգելեցին վարակվել, մինչև եկող շաբաթվա իր արձակուրդը։

IMG_20200201_112249

Ֆրանսիական օրագիր, Մաս 7, Վերջինը

Ֆրանսիական օրագրի էջերում արդեն գրում եմ Հայաստանից՝ իմ սիրելի բազմոցին նստած, կողքս բաժակ ու ուտելիք, ոնց միշտ։ Մինչ այդ՝ 2 ամիս շարունակ մենք շատ զգոն էինք և ուշադիր, դրան զուգահեռ շատ ազատ խոսում էինք դրսում հայերենով ու քննարկում էինք բոլոր կողքիններին։ 2 ամիս ես շատ վստահ էի, որ եթե վերցրել եմ դրամապանակս ու միջի քարտերը, ուրեմն դուրսը չեմ մնա։ Փարիզյան օրագիրը վարելու համարյա ողջ ընթացքում մենք անընդհատ շտապում էինք ինչ-որ տեղ. ես հիմնականում ուշանում էի աշխատանքից, բայց ինչ-որ հրաշքով ժամանակին հասնում։ Էդ ընթացքի համար հատուկ քաշել էի ֆրանսիական ստեղնաշար, որ ավելի հեշտ գրեմ բառերը, ու վարժեցնում էի ինքս ինձ, որ «մ» տառը ներքևի տողում չէ, այլ վերջակետի փոխարեն։

IMG_20200118_160417

Ինքնաթիռով թռնելու 3-4 ժամվա ընթացքում էս ամեն ինչը պիտի հետևում թողնեինք ու նոր համակարգով ապրեինք։ Էսօր դեղատանը զգացի, որ կողքից հասկանում են, թե ինչ եմ խոսում հայերեն։ Երեկ նկատեցի, որ տուն մտնելու համար նախ մուտքի, հետո նաև դռան բանալի է ինձ պետք։ Իսկ օրինակ, երբ Փարիզում էի (պիտի մի տեղ ասեմ էս արտահայտությունը), իմ սենյակի դուռը քարտով էր բացվում։ Հիմա շտապելու տեղ չունեմ, գործից չեմ ուշանում, որովհետև տնից եմ աշխատում։ Ստեղնաշարս միշտ հայերենի վրա է դրված, որովհետև վերջ, էլ ի՞նչ ման գամ ֆրանսերենով, էլ ո՞ւմ համար գործ անեմ էդ լեզվով։

IMG_20200119_165452Ընդհանուր առմամբ, լիքը մանր բաներ են փոխվել, ու չպիտի անսովոր լինի, որովհետև քանի տարի էսպես եմ ապրել, մնացածն էլ իրենց սովորական կյանքն են ունեցել։ Բայց հիմա ամեն առավոտ հաստատ ամեն մեկս մտածում է, թե սենյակակիցը ոնց քնեց։ Ինձ էլ Մերին չի արթնացնում, մնացել եմ իմ հույսին։ Վստահ եմ, որ հանրակացարանի փոքր քառակուսիներից հետո բոլորիս տները պալատ են դարձել։ Էնտեղի տեսածներից հետո՝ մեր խոհանոցը ամենամաքուրն ու ամենասիրունն է իմ աչքին։

Բայց եկեք հանրակացարանից դուրս գանք, քաղաքով անցնեք։ Եթե շեֆիս, մամայիս, մորաքրոջս կամ ուրիշ մեկին թվում է, որ ես զզվում եմ Փարիզից, կամ որ առհասարակ չեմ հավանել, չէ, ժողովո՛ւրդ, նման բան չկա։ Փարիզը քաղաք էր մնացած բոլոր քաղաքների նման։ Մի քիչ ավելի կեղտոտ, մի քիչ ավելի սիրուն շենքերով, մի քանի ավելի հրաշալի կառույցներով ու բերանը բաց մնալու թանգարաններով։ Փարիզի տեմպը շատ հարմար էր իմ կյանքի տեմպին․ ոչ շատ արագ, ոչ էլ հոգնեցնող դանդաղ։ Փարիզի շենքերը իմ վերարկուների պես բեժ էին, ու ես մտածում էի, որ սազում եմ քաղաքի պատերին։ Փարիզում մենք լիքը նոր բաներ ենք սովորել, սովորել ենք թեկուզ հենց իրեն` քաղաքին, նոր հմտություններ ենք զարգացրել, լեզու ենք բացել, ձրի գնացել ենք աշխարհի ամենաճոխ թանգարանները, տնօրենների հաշվին հաց ենք կերել իրենց տված տալոններով, մնացել ենք անձրևի ու կարկուտի տակ, գնացել ենք ուրիշ քաղաքներ, ուրիշ երկրներ, լսել ենք «ֆրանգլերեն» ու փոշմանել դրա համար, ինձ անգամ հայհոյել են դրսում, որ փող չեմ տվել մուրացկանին։ Հանդիպել ենք հայերի, լսել ենք հայկական մունաթ, կարոտել ենք Հայաստանը, ուզեցել ենք հետ գալ։ Կերել ենք համով, կերել ենք ֆասթֆուդ, կերել ենք անկապ, դրսում, տանը, ռեստորանում։ Երգել ենք հայկական ռաբիզ, ոչ ռաբիզ, տխուր կամ ուրախ երգեր։ Փորձել ենք ինտեգրվել միջավայրին, համակերպվել ենք էն մտքի հետ, որ կիրակի խանութ չենք կարող գնալ, փակ են։ Ինձնից հեռախոս էին փորձում գողանալ, հետ եմ խլել սեփական հեռախոսս ինչ-որ չաղ պապիից։ Հայերեն գոռացել եմ վրան, գիտեմ, որ չի հասկացել բառերը, բայց միտքը պարզ էր։

20200118_160304

Փարիզում մենք տարբեր բաներից անընդհատ զարմանում էինք ու ասում, որ սրանից հետո երևի ամեն ինչ տեսել ենք արդեն, էլ ո՞ւր ավելի։ Բայց ամեն անգամ կար ավելին։

Տեսել ենք անսահման սիրուն բաներ՝ շենքեր, նկարներ, պատկերասրահներ, ցուցադրություններ, թեմատիկ ու առանց թեմայի սուվենիրներ։ Առել ենք ահավոր շատ նվերներ, կռահել ենք համարյա բոլորի չափսերը, ապրենք։ Դժվար էր ինչ-որ պահերի, բայց հաստատ արժեր, թե չէ` էլ ե՞րբ պիտի հասցնեինք ուրիշի հաշվին էսքան ման գալ։

IMG_20200226_220925

Ճամփորդական օրագրերը միշտ ավարտ են ունենում, անընդհատ չես մնա ճամփորդ։ Ես իմն ավարտել եմ փետրվարի 29-ին, երբ իջա ինքնաթիռից։ Վերջին էջերին նայում եք հիմա։ Խոստացել եմ, որ մոտ ժամանակներս էլ տեղ չեմ գնա, որ կարոտս առնեմ։ Բայց եթե մի բան մտքիս գա, նոր օրագրում կհանդիպենք։

Bien à vous,

Փարիզից նոր եկածներ`

Անուշ Դավթյան

Անետա Բաղդասարյան

Մարիամ Նալբանդյան

Զբոսանք Կոպենհագենում

Ֆրանսիական օրագիր, մաս 4 Հետհաշվարկը սկսվեց

Մնաց 18 օր, կամ էլ ընդամենը 18 գիշեր, որ կքնենք ոչ մեր հարմար անկողիններում, այլ հանրակացարանի բատուտ-բարձերին ու տարօրինակ մատրասներին։ Էդ ամբողջ ընթացքում Մարիամն ու Անետը նորից ու նորից ոտքի տակ են տալու Փարիզը, որովհետև նպատակ ունեն էստեղ տեսնել հնարավորինս շատ բան ու  այցելել հնարավորինս շատ թանգարաններ։ Քանի ասել եմ թանգարան, պատմեմ մի դեպք, որ մաման կարդալուց չասի, թե ես տանն եմ նստում անընդհատ, ու եթե ինքը իմ փոխարեն լիներ Փարիզում, անդադար ման էր գալու։ Թեկուզ հանրակացարանի կողքի փողոցներով, թեկուզ «էդ կեղտոտ թաղամասերով», քանի որ․

-Մաքուր փողոց գտե՛ք, էդտեղ քայլե՛ք։

Մի խոսքով՝ գնացի թանգարան։ Երևի ֆրանսերենս թանգարաններում ու խանութներում դրամարկղի մոտ ավելի շատ է բացվում, քան աշխատանքի տեղը, ուր պիտի պարտադիր ֆրանսերեն խոսենք։ Հիմնականում ոչ մի խնդիր չի առաջանում, բայց վերջին գնալուցս փաստաթուղթ ուզեցին, ավելի կոնկրետ՝ վիզաս։ Բախտներս բերեց, որ ոչ մի բան չկար մոտներս, թե չէ եթե ցույց տայինք, լրիվ փաթեթն առնել էր տալու՝ որպես ոչ ԵՄ երկրի ներկայացուցիչների։ Հիմա էլ ասացին, որ վճարենք, եթե նկար չունենք։ Բայց երևի շատ խեղճ տեսք ունեինք ես ու Մերին, կամ էլ աշխատողը 20 ու 15 եվրոյից առանձին երկու հատ 12 չէր կարողանում ստանալ, էսպես երկար նայեց, ասաց` ձրի մտեք, լավ։ Էդ անգամը գնում էինք Նապոլեոնի գերեզմանը տեսնելու, ուր համատեղությամբ նաև զենքերի ու համաշխարհային պատերազմների թանգարաններն են։ 2-րդ համաշխարհայինով անցնելիս անընդհատ սպասում էի 1945 թիվը գա, որ ասեմ «45 թիվն էր, մտանք Բեռլին», ու սենյակը իրոք նվիրված էր հենց Բեռլինին։ Ամեն սենյակ նվիրված էր մոտ 2-3 տարվա, ու ամենուր դրված էին այդ ժամանակների զինվորների ու գեներալների հագուստները, անձնական իրերը։ 1943-ի մոտ էր կարծեմ, որ Կոկա-կոլայի շիշ գտանք ամերիկացի զինվորի անձնական իրերի մեջ, ու Մերին կատակով ասաց․ «Ընդմիշտ Կոկա-կոլա»։ Իրոք որ, շիշը չէր էլ փոխվել գրեթե։

Հետաքրքիր դեպքերից մեկ էլ այսօրվա Վերսալի քամին էր։ Այնպիսի փոթորիկ էր բարձրացել, որ թագավորական այգիները փակել էին, արգելում էին ներս մտնել։ Ման եկանք միայն շենքի ներսում։ Վերսալի պալատը, ճիշտ է, Եվրոպայի ամենամեծ պալատն է համարվում, բայց չեք պատկերացնի, թե ինչքան քիչ հատված է բաց հասարակության համար։ Էսօր ամեն ինչը ռեստավրացիայի էին տարել թարսի պես։ Մենք դե աուդիո գիդի հետ ենք քայլում (սենց հեռախոսատիպ բան է, որ համարը հավաքես, դնես ականջիդ, ինքը նախընտրածդ լեզվով պատմի ամեն ինչը քեզ տվյալ համարի տակ եղած առարկայի, սենյակի, հոլովակի մասին), ու էս գիդը իրենից գոհ պատմում է սենյակում դրված թույն կահույքի մասին, որը, ի դեպ, էդ սենյակինը չէր, բայց իրենք բերել հավաքել են, որ հին ժամանակների շունչը զգանք։ Ու հիմա գիդս խոսում է, թե Լյուդովիկոս 14-րդի կինը ինչ խնջույքներ էր կազմակերպում էդ հիանալի սեղանի, աթոռների ու մնացածի շուրջ, ես նայում եմ կողքերս, սենյակը դատարկ է։ Սովորաբար նշումներ են լինում, որ կահույքը տարված է վերանորոգման, բայց էսօր տեղյակ չէին պահում մեզ։

Տպավորիչ բաներից երևի մեկ էլ պիտի խոսեմ Նուբար Փաշայի հիմնած գրադարանի մասին, որը Փարիզի կենտրոնին մոտ մասում է, կարելի է ասել սրտում (սիրտն էլ ուղիղ մեջտեղը չի, դե)։ Ներկայիս տնօրենի անունն ու ազգանունը չեմ հիշում, չնայած հատուկ հարցրել էի։ Շատ հետաքրքիր մարդ էր, երևի իդեալական էր իր գործի համար։ էնքան կյանք կար էդ մարդու մեջ, էնքան էր հպարտանում իր պահած գրադարանով։ Պատմեց գրադարանի սենյակների կառուցվածքից, ասաց, թե ոնց են գիրքը գտնում իր «հասցեով», ցույց տվեց արխիվից նկարներ, լուռ հանդուրժեց, երբ մենք չտեսների պես թերթում էինք պատահած ամեն մի գիրք, օրաթերթ, օրագիր։ Ամեն ինչին կպել ենք, ամեն դարակ քաշել ենք, ամեն նկարի նայել ենք, հանգի՛ստ եղեք։

Առօրյայից էլ հետաքրքիր բան ասեմ։ Գնում էի խոհանոց, որ ուտելիք սարքենք, միջանցքի կեսից հնդկաձավարի (գրեչկայի) հոտ եմ զգում։ Մտածեցի՝ խառնում եմ մի բանի հետ, հնարավոր չի, էն էլ պարզվեց, որ մեր կուրսեցիներն են Հայաստանից բերած գրեչկան խաշում։ Շա՜տ անուշ հոտ էր գալիս։ Մա՛մ, եթե դու սա կարդում ես, խնդրում եմ, գրեչկա սարքի ամսի 29-ի համար։ Իսկ ես գնամ օրերս հաշվելու։ Սպասե՛ք նոր նկարների Անետից, նոր նյութերի բոլորիցս ու սպասե՛ք մեզ Հայաստանում։

Փարիզյան ոչ արձակուրդներ

Լրիվ մոռացել եմ, թե ոնց էի ինչ-որ նոր բան պատմում, թե ոնց էի հենց 17-ում պատմում։ Հիմա հիշում եմ, որ Փարիզում եմ էս պահին, բայց մոռացել եմ, թե ոնց էր պետք ֆրանսերեն խոսել, իրենց հատուկ բոլոր տեսակի բարևներն ու հաջողները, բոլոր «կներեք»-ները։ Մոռացել եմ հարցեր տալն ու ֆրանսերենի ժամանակաձևերը։

 

Ես միշտ վստահ էի, որ երբ ընտրություն կատարելու պահ է գալիս, ու պիտի մի քանի տարբերակից ընտրեմ մեկը, հիմնականում լավ ընտրություն եմ կատարում, անգամ երբ չգիտեմ, թե կոնկրետ ինչ եմ ընտրում։ Ու որ ընտրում էի, թե ինչ գործ կուզեմ անել ստաժավորման ընթացքում, համարյա չիմանալով ընտրեցի մեկը, որը հավանեցի շատ թե քիչ։

Ես 8-րդ թաղամաս եմ գնում աշխատանքի։ Նույն մասերում ամեն օր «աշխատանքի» են նաև Էյֆելյան աշտարակն ու Հաղթանակի կամարը։ Ես իրենցից հեռու եմ 20-30 րոպե ոտքի ճանապարհ։ Ու քանի որ մեր պատմության մեջ ես Մուհամեդն եմ, իսկ իրենք՝ սարը, պիտի հենց ես ընդառաջ գնամ։ Երկու օր դժգոհ դեմքով առավոտ լույսով մետրո նստելուց հետո հասկացա, որ եթե մի կանգառ շուտ իջնեմ, 20 րոպե կունենամ, որ Ելիսեյան դաշտերով քայլեմ ու հետո 10 րոպե էլ քայլեմ աշխատանքիս վայրը։ Ու ստացվեց, որ եթե կես ժամ շուտ դուրս գամ, կհասցնեմ ամեն օր ման գալ Փարիզի սիրուն փողոցներով ու մոտիկ թվացող, բայց իրականում հեռու տեղից հիանալ Էյֆելով։ Մի խոսքով՝ լավ եմ ընտրել, թաղամասից գոհ եմ։

 

Նախորդ տարիներին Ֆրանսիական համալսարանից պրակտիկայի եկած երեխեքն ասում էին, որ շատ զգույշ լինենք․ հեռախոսը՝ միշտ պայուսակում, պայուսակը՝ միշտ փակ ու վերարկուի տակից կախված դիմացի կողմից, ցանկալի է` հաստ կանթերով, փողոցում ականջները՝ միշտ սրած ու առանց ականջակալների, միշտ, միշտ, միշտ․․․ Մենք միշտ էլ զգոն ենք, հա, բայց առանց ֆանատիզմի։ Երգ էլ ենք լսում փողոցում, հեռախոսն էլ ենք հանում պայուսակից, պայուսակն էլ՝ բաճկոնի տակից։  Ու ոչինչ, լավ է ամեն ինչ։ Ոնց կասեն հայերը՝ թու-թու-թու…

Եթե ես ունենայի անձի երկատում, էդ շատ բան կբացատրեր։ Օրինակ՝ որ օրվա որոշ ժամերին Փարիզը սիրո ու սիրուն շենքերի քաղաք է, իսկ մնացած դեպքերում վատ եղանակի, մազերը կեղտոտող քամու ու անալի միս կամ ֆրի սիրողների տեղ։ Բայց իմ մեջ դեռ մենակ մի անձ է ապրում, ու էս ամեն ինչը ինքը բացատրում է մի բառով. կարոտ։

 

Լուսանկարները` Անուշ Դավթյանի, Անետա Բաղդասարյանի և Մարիամ Նալբանդյանի

anush davtyan

Մարքեթինգ կամ ավելի ճոխ ասած՝ շուկայագիտություն

-Չե՞ս հիշեցնի՝ ինչ էիր սովորում, – ամեն անգամ հարցնում է շեֆս։

-Մարքեթինգ։

-Շատ լավ է։

Ի՞նչ է մարքեթինգը։ Էս հարցը շատ են տալիս մեր դասախոսները, իսկ ես ամեն անգամ ճիշտ եմ համարում լռել ու մտածել, որ հռետորական էր։ Բայց հատուկ կարգով կփորձեմ հիմա պատասխանել։

Մաս 1։ Մարքեթինգը գովազդը չէ միայն

Եթե լսել ես մարքեթինգ բառը, երևի թե լսել ես գովազդի մասին կոնտեքստում։ Բայց մարքեթինգը ավելի մեծ ու ճոխ երևույթ է, ուսումնասիրությունների, հետազոտությունների, գիտելիքի ու փորձի մեծ շղթա է։ Ես դրա փոքր մասի հետ եմ առնչվում։ Շա՜տ խոսակցական լեզվով եթե ասեմ, էսեմեմշիկ եմ (SMM-щик), այսինքն՝ սոցիալական ցանցերում հայտնվող նյութերի համար եմ պատասխանատու։ Առհասարակ մի քանի փուլ ունի գործս, ավելի կոնկրետ՝ երեք։ Նախ կարդում եմ հնարավոր ամեն ինչ, նորություններն ու նորարարություններն եմ ուսումնասիրում։ Հետո ֆիլտրում եմ ինֆորմացիան, առանձնացնում եմ կարևոր, հետաքրքիր ու հիմնական բաները, խորանում եմ դրանց ուսումնասիրության մեջ։ Վերջում էլ նկարների ու տեքստերի ձևով էդ ամեն ինչը էնպես եմ փորձում սարքել, որ դու ինստագրամիդ նորությունները թերթելիս հաստատ ուշադրություն դարձնես իմ սարքած նկարի վրա, հաստատ մինչև վերջ կարդաս գրածս նյութը ու հաստատ լայքես։ Դե, իմ ոլորտը էկոլոգիան է, բայց կարծում եմ կարող եք ամեն ինչի վրա տարածել։

Մաս 2։ Մարքեթինգը իմ անքուն գիշերներն են

Բայց ամեն ինչ էսքան հեշտ չի։ Քանի որ գծածս պլանից միշտ շեղվում եմ, գործն անում եմ գիշերներով։ 5,4,3,2․.. Չէ, հետհաշվարկ չեմ անում, քնելուս ժամերն եմ ասում։ Վերջերս կարդում էի, որ եթե քիչ ես քնում, հետո պարտք ես մնում ինքդ քեզ, օգանիզմդ էլ իրեն հարգող ցանկացած բանկից ոչ պակաս տոկոս է պահանջում։ Ու իրականում, եթե փորձես ցերեկը քնել կամ գիշերն ավելի երկար քնել, էլի չի օգնի, որովհետև հետո քունդ ուշ կտանի, ու էլ ավելի ուշ կքնես։ Կարճ ասած՝ քիչ քնելը պարտքի ամենավատ տեսակն է։ Եթե ըստ նախատեսածի աշխատեի, երևի նորմալ կքնեի, բայց եսիմ, դասից հետո գործ անելս չի գալիս։ Մի ամիս պահանջվեց, որ հասկանամ՝ ավելի լավ է սկզբում գործը անել, հետո՝ դասը։ Բայց անքուն ժամերս հետ չես բերի։

Մաս 3։ Մարքեթինգը միշտ է ու անդադար

Մի տերմին կա, ասում են ինֆորմացիայով գերծանրաբեռնվածություն։ Էդ էն պահն է, երբ անդադար նոր ինֆորմացիա ես ստանում ու ուզում ես կիսվել դրանով։ Որ պատմում էի քնի մասին, էդ ոչ թե հավեսի համար եմ կարդացել, այլ ուղղակի թերթի հոդվածների ոճն էի ուսումնասիրում, որ հասկանամ ընթերցողներին ոնց գրավել։ Չէ, չմտածես, թե մինչև էստեղ հասել ես, ուրեմն քո վրա էլ եմ կիրառել էդ մեթոդը։ Դեռ չի ստացվում։ Նորություններ կարդալը արդեն սովորություն է դառնում։ Երբ դասի եմ գնում, ու 58-ս մի քիչ երկար է կանգառում սպասելով մնում, ակամայից հանում եմ հեռախոսս, որ նայեմ՝ էլ ինչ կա աշխարհում։ Սրա միակ վատ կողմը երևի այն է, որ ինֆորմացիան սկսում է պակասել, չհերիքել։ Եթե էսքան չհոգնեի, ամեն պահի կարող էի նոր բանի մասին կարդալ ու հաջորդ օրը ինստագրամի սթորիներում պատմել կամ նոր մրցույթ հնարել դրա հիման վրա ու լիքը հետևորդներ ակնկալել։

Մաս 4։ Մարթեքինգը մոտիվացիա է

-Մեկ ա մասնագիտական չի գործդ, եսիմ ինչ կարևոր չի, կարաս դուրս գաս։

-Մասնագիտական ա, մա՛մ։

-Հա՞, դե, եսիմ ինչ ստաժ չի համարվի քո համար էս մի քանի ամիսը, ինչի՞ ես իզուր տանջում քեզ։

Տանջո՞ւմ եմ որ, եսիմ։ Չգիտեմ, թե մամայի համար որը կլինի մասնագիտական աշխատանք, որովհետև հիմա հենց դրանով եմ զբաղված։ Չգիտեմ էլ, թե ինքը ինչ գիտի իմ մասնագիտությունից, որովհետև շատ վատ եմ բացատրում հիմնականում։ Ու ոչ մի բանը ավելի լավ չի մոտիվացնում, քան էն, երբ մաման խղճալով կասի․ «Մի՛ արա էդ գործը, հանգիստ դասերո՛վդ մնա»։

anush davtyan

Թե ոնց գնացինք ու թե ոնց եկանք, թե ինչ լսեցինք ու ինչ իմացանք

Պատմություն երթուղայինում միշտ տեղ պահելու ու խոսակցություններին ականջ դնելու մասին 

Դատարկ էր Իջևանը Վարդավառին։ «Հուլիսի 20-ին ամենամոտ եղած կիրակի օրը Տավուշի մարզում միշտ մեծ շուքով նշում են Վարդավառը»,- պատմում էր մորաքույրս։ Բայց ոչ այս անգամ։

Ես խորացել էի հեռախոսիս մեջ, որ բաց չթողնեմ մեր ընկերական խմբում գրվող ոչ մի հումոր, մենակ աչքի պոչով նայում էի Սևանի լազուրին։ Ասում են, թե էս գույնն էլ նորմալ չի, բայց ես կյանքիս 20 տարիներին ամեն ամառ Սևանը հենց այս գույների մեջ եմ տեսել։ Մի քիչ շատ կամ մի քիչ քիչ, բայց միշտ էլ լազուր էր մեր ծովը։

Ուշքի եկա, երբ մեկը ախ ու վախ էր անում։ Երևի պիկ ժամի էինք գնում, չգիտեմ, բայց գազելում տեղ չկար, ու վարորդը աթոռ էր դրել նստարանների արանքում, որ մի հոգի էլ ավել տանի հետը։ Ու հենց այդ լրացուցիչ տեղի տեր կինն էլ փայտե աթոռի ոտքով ելել էր հետևում նստած կնոջ ոտքին։ Կներեք-ների երկար շարքից հետո աթոռի տերը որոշեց շարժման ուղղությանը հակառակ նստել, որ էլ վնաս չտա ոչ մեկին։ Նրա արդեն աջ կողմում իր ամուսինն էր, իսկ արդեն ձախում՝ տղան։ Կինը գլուխը դրել էր ամուսնու ուսին, ամուսինն էլ նուրբ գրկել էր բոլոր կողմերից, ու իրար փարված սիրուն գնում էին։ Կողքից մեկն ասաց, որ շատ ռոմանտիկն են, կինն էլ ամաչեց ու սկսեց արդարանալ․

-Սաղ գիշերը չեմ քնել, ոտքի վրա էի սաղ գիշերը, գործի էի։

Նայում էի մեկ իրենց, մեկ՝ ծովին։ Մորքուրը կողքից հարցեց․

-Как ты думаешь, сколько ей лет?

-Հիսուներեք երևի,- ասացի ես։ Էս հարցերի դեպքում միշտ մամայիս եմ հիշում, իր տարիքը, հիշում եմ, որ ավելի ջահել է երևում, քան կա, ու գցում-բռնում եմ մնացածի տարիքները։

-Վայշ, сорок один максимум, просто жизнь тяжёлая была, չէի՞ր լսում՝ ինչ էր ասում։

-Չէ, ի՞նչ։

-Дочь в 16 замуж вышла, в 17 родила, сейчас в супермаркете работает. А так она, наверное, очень красивой была в молодости.

Ես էլ էի մտածում, որ շատ սիրուն է եղել, միանշանակ։ Հետո մորքուրը պատմում էր, թե Եղիշիկանց բակում ինչքան էր խաղում փոքր ժամանակ, ու ես արդեն ուրիշ բաներ էի մտածում։ Օրինակ, որ Ռուսաստանում երկար ապրելուց «Եղիշիկենք» դառնում են «Եղիշիկանք»։ Ու էդ ինձ համար էնքան շարունակեց խորթ հնչել, մինչև գազելի մեջ մյուս կանայք էլ չսկսեցին -անք ասել, ու արդեն լսեցի Իջևանի բարբառի լրիվ քաղցրությունը էդ «անքի» մեջ։

Մտանք Իջևան․ դա հասկացա էն բանից, որ բոլորը զանգում էին իրենց բարեկամներին, որ գան ու տուն տանեն։ Քաղաք մտնելիս նկատեցի մի 10-15 երթուղային ավտոբուս, ոնց Երևանի փողոցներով են անցնում։ Որ ավելի ուշադիր նայեցի, ավտոբուսների մեջ ոստիկանների էլ տեսա։ Փոքր քոթեջատիպ մի բանի բակում ավտոբուսներ էին շարված, ոստիկանների մի մասը խոտերին էր պառկած, մի մասը քոթեջում էին, մնացածն էլ ավտոբուսների մեջ՝ թևերը դուրս հանած։

Իջանք կայարանում, հայացքով ծանոթ տեղեր էի փնտրում։ Բան չգտա, որովհետև մենակ մեքենայով անցել-գնացել եմ քաղաքի միջով։ Հրապարակը անսպասելիորեն մոտ էր քաղաքի եզրին։ Էնտեղ էլ մի 5-6 ավտոբուս կար ոստիկաններով։ Տեսա ինձ դասի տանող 3-րդ համարը։ Մտածեցի, որ եթե Երևանում լինեի, հաստատ կկատաղեի էն մտքից, որ իմ ամենօրյա երթուղուց թեկուզ ու մի 3 հանել են։ Մի ավտոբուսի չափով ավելի քիչ մարդու տեղ կա, ու հաստատ ավելի ուշ-ուշ կգան մնացած 3-ները։

Մեքենա մոտեցավ հրապարակին, պատուհանն իջավ, ու փողոցով անցնող ոստիկաններին 2 պաղպաղակ մեկնեց ձեռքը։ Հրաժարվում էին։

-Ախպե՛ր, սաղին էլ տալիս ենք, որ չվերցնեք, կնեղանանք։

Համոզեցին։

Ման էինք գալիս Իջևանով, մորքուրը հերթով գնում էր իր մանկության տեղերով․ երաժշտական դպրոց, շուկա, դպրոց, տուն, թաղ։ Այսինքն՝ տունը էլ չկար, դրա տեղում հիմա ինչ-որ մեկի նոր տունն էր։ Ոնց որ ասում են՝ տուն չէր, տներ էր։ Մարմնագույն բարձր պարսպի հետևից ես մենակ մի հարկ տեսա, երևի երկրորդն էր։ Քաղաքի ընդհանուր ֆոնին էս տունն էլ էր մեռած թվում, բայց երբ դեպի մյուս կողմը քայլեցինք, պարզվեց, որ ներսում մարդիկ կան, զրուցում են բակում։

Շուկան էլ փակ էր։ Մորքուրը շատ զարմացած էր ու անընդհատ կրկնում էր․ «Иджеван уже не тот, как-то всё тут не так»։ Չգիտեմ՝ սովորաբար ոնց է լինում, բայց էդ օրը ինձ էլ շատ դատարկ թվաց քաղաքը։

Փողոցում մարդ չկար, մենակ մի երկու երեխա, որ Վարդավառն էին նշում։ Գտանք երևի միակ փուռը, որ աշխատում էր։ Տաք պուրի առանք ու տեղում կերանք դրա կեսը։ Լավն էր։

Մի քիչ էլ քայլեցինք ու վերադարձանք հրապարակ, որտեղ մորքուրը վայֆայի էր միացել։ Նստած էինք հովին, հայացքս դիմացի պուլպուլակին էր, մտածում էի՝ որ պահին մոտենամ, ջուր խմեմ։ Մի աղջիկ մոտեցավ, հեռախոս խնդրեց, որ զանգի․ լիցքաթափված էր իր հեռախոսը։ Համարը հավաքեցի ու տվեցի։

-Գայա՛ն, ո՞ւր ես։ Ես էստեղ… որովհետև դու ես մեղավոր։ Ես էստեղ եմ վեշերով, արա՛գ արի։

Մի քիչ էլ նստեցինք ու գնացինք կայարան։ Գազելի շարժվելուն դեռ կես ժամ կար, բայց բոլոր տեղերը զբաղեցրել էին արդեն։ Մարդիկ չէ, իրենց իրերը։ Մորքուրը հարցրեց, թե ոնց են պայմանավորվել, ասացի, որ երևի համարն ունեն վարորդի։ Դե, երևի էլի։ Գազելն աստիճանաբար լցվեց, եկավ նաև հրապարակի աղջիկը ու, ամենայն հավանականությամբ, Գայանը։ Նստեցին իմ կողքին, իրար նայեցինք, ժպտացինք։

Դատարկ էր Իջևանը, լիքն էին մենակ Իջևանից դուրս եկող գազելները։

Հետ գալու ամբողջ ճանապարհին Գայանն ու Ռիման պատմում էին իրենց ճամբարից։ «Ասպարեզը» ամեն տարի մարզերի երեխեքի համար ճամբար է կազմակերպում, էս քույրիկներն էլ երկրորդ տարին էին գնում արդեն։ Էս անգամ ուշքի եկա էս խոսքերի վրա․

-Ասեցին՝ Քյավա՛ռ գնա դու, հրաժարվեցի։ Ես Քյավառ չեմ գնա, վախում եմ։ Ասին՝ ձեզ բան չեն ասի, տուրիստի տեղ կդնեն,- ծիծաղս եկավ, արդեն ուշադիր էի լսում։

-Առաջին խումբը քյավառեցիների գողական խումբն էր։ Հետներիս աղջկան ասեցին՝ գնա տփի՛։ Դե, ինքն էլ կառատեի ա գնացել, սև գոտի, ո՞նց կտա։ Երեք անգամ ոտով։

-Լևոնի դասին էլ ժամի ռազմավարությունն էինք անցնում։ Ի՜նչ ապուշություն ա ժամի ռազմավարությունը։ Ուրեմն սրտիկներ ա նկարել, գրել ա Ռիմա և Գոհար, Ռիման ես եմ (ի դեպ, անունը էսպես իմացա), երկու տղա կանչել ա, ասում ա՝ օգնե՛ք, ժամը դզեն աղջիկները,- սրանից հետո շատ ուժեղ ծիծաղում էին։ Ես մի պահ անջատվեցի, խոսակցությունը նորից սկսեցի լսել Քյավառի պահից․

-Մկա նշանակում է հիմա։ «Ըդո՞ր ես, ըդո՞ր ես»,- ասում էր, ասում եմ՝ հը՞։ Ասում ա՝ որտեղ ես, ասում եմ՝ ըտեղ եմ, ըտեղ։

Իրականում, ըդոր չէ բառը, այլ ուղղակի դոր, բայց չուղղեցի։ Հա, ու մենք ամեն դեպքում քյավառցի ենք, ոչ թե քյավառեցի։ Երբ իմացան, որ Քյավառից եմ, իրար հետ վո՜ւյ արեցին ու ներողություն խնդրեցին, որ էդպես վատ բաներ էին պատմում։ Հետո մատով ցույց տալով իմ կարճ կիսաշրջազգեստն ու բոթասները՝ ասացին, որ եթե ես սենց հագած լինեի, ինձ կսպանեին։ Այ էդտեղ արդեն ես էի բարձրաձայն ծիծաղում։

Շատ կարճ ստացվեց մեր ճանապարհորդությունը, իսկ պատմելու բաները՝ շատ։ Մորքուրը նեղվեց մի տեսակ։ Ինձ հուշ մնացին մենակ նոթերս ու մեկ քառորդ պուրին, որ հիմա չորանում է հացամանում։

anush davtyan

Կսպասեմ քեզ, Բոբ

Անցած ամիս էր, որ հայտարարեցի.

-Ես երջանիկ եմ։ Ունեմ երկու հատ կակտուս ու շուն։ Ես երջանիկ եմ։

Շոգերից չէ, բայց փախնում էի Քյավառ, որ շանս տեսնեմ։

Հիշում եմ վերջին իրիկունը, որ տեսա։ Գրկած բերել էի տուն, դրել էի գիրկս ու սիրում էի։ Պապին եկավ, գրկիցս առավ ու սկսեց փորը մերսել։ Բոբը նվնվում էր, բայց զգում էինք, որ չէր ուզում պապին կանգ առնի։

-Ի՞նչ ա, շո՜ւնս,- պապին առաջին անգամ ասաց «շունս» Բոբին, ու մի պահ ինքն էլ զարմացավ ու քաշվեց իր ասածից, բայց հետո դուրն եկավ, նորից ասաց։

Տատին կողքի բազմոցին էր, բարեկամի ուղարկած նկարներն էր նայում։ Թեմայից դուրս բան ասեմ։ Տատիս տեխնիկայի հետ շատ լավ է, հա. մենակով միկրոալիքային վառարանն էլ կմիացնի, սերիալն էլ կդնի, երեխու նկարներն էլ կնայի։

-Արի երեխո՛ւն նայի։

-Ես ստեղ իմ երեխուն եմ նայում,- ու էլի փորը մերսում էր պապին։

Մի 5 րոպեից Բոբը ակտիվացավ, պապիկի վրայով ման էր գալիս, լպստում էր ձեռքերը։ Ահավոր շատ էի ուզում գիրկս վերցնեմ, սիրեմ։ Բայց ավելի հաճելի էր նայել, թե ոնց է պապին խաղում հետը։

Առաջին օրը, որ տեսա Բոբին, փոշու ու ներկի մեջ կորած էր։ Լողացրի, չորացրի, դարձել էր սև փրչոտ գունդ։ Ավելի փափուկ իրեն չեմ հիշում, քան էդ պահին էր։ Բոբն ուներ ուղիղ երեք օր՝ ինձ համոզելու, որ ինքն իմ տեսած ամենահիմար շունն էր։

Էն շունը, որ փոսն ընկավ, տեսավ՝ չի կարողանում դուրս գալ, սկսեց ուղղակի պտտվել փոսի մեջ։ Կողքը կանգնած մոտիվացնում էի, դուրս էի կանչում, մի կերպ քաշեց հանեց իրեն։ Ու երկու րոպե հետո փոսի բերանին կանգնած ներքև էր նայում։ Հաջորդ վայրկյանին արդեն փոսի մեջ էր։

Բոբը երկու ճանապարհ ուներ այգի մտնելու, երկուսին էլ քաջածանոթ էր։ Մեկը՝ յասամանի ծառերի կողքով էր, որտեղով մենք էինք մտնում սովորաբար, մյուսը՝ գետի կողմից էր, էդտեղով պապան էր գնում, երբ գործ էր անում։ Բայց Բոբը վարդերի թփի մեջ մտավ, խրվեց ու մնաց փշերի մեջ, մինչև հանեցի։

Բոբը էն քիչ շներից էր, որ վերջը բռնեց իր պոչը, բայց էդ իրեն բան չասաց։ Բռնում թողնում էր անընդհատ, հետո գլորվում էր կողքի, ու նորից նույնը։ Հիշում եմ, որ պոչի հետ երկար խաղալուց հետո գալիս, պառկում էր ոտքերիս կողքը, ես էլ ընտրյալ էի ինձ զգում, մտածում էի, որ ինձ իր տիրոջ պես է ընդունում արդեն։

Բոբը գնդակով խաղալ չգիտեր։ Չէ, լուրջ, ոչ թե չէր սիրում, այլ չգիտեր։ Նայում էր գնդակին, գնդակը նայում էր Բոբին, ու ոչ մի բան։ Մենակ թե մի անգամ մեջքի վրա փռված էր, մատներս էր փորձում կծել, ես էլ գնդակը բերանը դրեցի։ Երևի էդ պահին հասկացավ, որ գնդակը առհասարակ կարելի է բերանը դնել ու խաղալ։ Բայց դրանից հետո էլ երբեք մոտիկ չգնաց գնդակին։

Գիտե՞ք՝ ինչի Բոբ։ Որովհետև Թաթիկն ու Կրեմիկը բավականաչափ առնական չթվացին մնացածին, իսկ Բոբը գինով կուտվեր։ Հետո Բոբ անունը շատ հավես է երկարացվում։ Սենց ասում ես Բո՜բ, ու «ո» տառը ձգելու ժամանակից կախված զգացվում է՝ էդ ջղային ասած էր, թե՝ ոնց։

Մի անգամ էի շատ ուժեղ վախեցել Բոբի համար, երբ տիզ էի գտել մաշկին կպած։ Էդ ինչ ահավոր էր։ Ճմռթված ու անհասկանալի ինչ-որ մարմնագույն պարկ կպած էր շանս վզից ու արյունն էր խմում։ Տզից համ զզվում էի, համ վախենում։ Տարա պապիկի մոտ, մտածեց կեղտ էր ուղղակի, բայց որ ձեռք չտվեցի ու էդ «ուղղակի կեղտը» ոտքերը չբացեց։ Սարսափ։ Ես Բոբին էի բռնել, պապին՝ դանակը։ Դրեց մաշկին ու քերելով պոկեց։ Գետնի վրա արդեն դրա հարցերը լուծեցինք։ Բոբի հեչ պետքն էլ չէր, երկու րոպե հանգիստ էր մնացել, հիմա էներգիա էր կուտակվել մեջը, սկսեց վազել էլի։

Շատ հիմարն էր Բոբս, բայց իմ երազանքների շունն էր։ Որ իմացա՝ էլ չկա, հարմար պահ չեղավ, որ լացեմ իր հետևից, իսկ Բոբի հետևից արժեր լացել։ Ու եթե Собачья жизнь-ի գոնե կեսը ճիշտ է, Բոբս հետ կգա մի ուրիշ շան տեսքով։ Ու պապին էլի կխղճա, կվերցնի, գրկած կնստի ու կասի` շունս։

Հ.Գ. Բոբի հիշատակին։ Կսպասեմ քո վերադարձին։