Գոհար Պետրոսյանի բոլոր հրապարակումները

Gohar Petrosyan

Զարմացրու ինձ քո ՄԱՐԴ տեսակով

Դու երբեք չես զարմացնի ծնողներիդ գնած թանկարժեք հագուստով ու խաղալիքներիդ բազմազանությամբ։ Չես զարմացնի դպրոցում ծանոթ-բարեկամի կարգով բարձր գնահատականներ ստանալու ու չսովորելով ամբողջ տարին գերազանց ավարտելու համար։ Չես զարմացնի համալսարանում դասի չգալով ու գումար տալով կարմիր դիպլոմ ստանալու ու լավ սովորողի փոխարեն ծանոթի կարգով անվճար սովորելու համար։

Չես զարմացնի «կռուտոյ» ձևանալով, վերջին թվի մեքենան քշելով, դատարկաբանելով Tik Tok-ում` մազերիցդ շատ հետևորդներ հավաքելով ու վերջին այֆոնը ունենալու համար։ Չես զարմացնի շուրթերդ ու կրծքերդ մեկ տոննա սիլիկոն լցնելով ու ապրածդ ամեն վայրկյանը սոցցանցերում հրապարակելով։ Չես զարմացնի հարսանիքիդ վրա ծախսած միլիոններով, մեղրամսի, կարմիր խնձորի, խնձորի հետ եկած շնորհավորական նվերների ու ամբողջ կյանքդ կույս մնալու կամ ձևանալու համար։ Չես էլ զարմացնի փողկապ ու կոստյում հագնելով, իբրեւ թե խելացի ձևանալով ու քաղաքական հարցերի մասին դատարկաբանելով։ Չես զարմացնի մեկ-երկու տարեկան ամեն երեխայիդ ձեռքը մի թանկանոց հեռախոս տալով, բրենդային հագուստ հագցնելով ու առանց դաստիարակության թողնելով։ Ընդհանրապես չես էլ զարմացնի այդ նույն երեխաներիդ բերանը տասը մետր լեզու դնելով ու իրենց տեղը աշխատելով, գրպանները գումար դնելով, մեքենա ու տուն գնելով։ Չես հավատա, բայց երեխաներդ էլ չեն զարմացնի նման ձրիակերի պես ապրելով, թոռներդ էլ, ծոռներդ էլ։ Դե ու հարազատներդ էլ չեն զարմացնի թաղումդ ամենաթանկանոց հոգեհանգստի սրահում կազմակերպելու, ծաղկեպսակներդ Հոլանդիայից «զակազ» տալու, սև բրաբուսներով փողոցները փակելու, քեզ էլ ոսկե դագաղում դնելու համար։

Բայց այ, կզարմանաս դու, որ ամբողջ կյանքդ ուրիշներին զարմացնել փորձելուց ու ձախողվելուց հետո գնում ես աշխարհից ու հետդ ոչ մի այֆոն ու բրաբուս էլ չես տանում։ Աշխարհակալ Մակեդոնացին այս աշխարհից հեռացավ ձեռնունայն, բայց դու երևի թե գնալուց էլ մի հատ ճոխ ոսկեդագաղախառը սելֆի անես, դնես Ֆեյսբուքիդ ու ինստագրամիդ պատին, նոր գնաս։

Զարմացրու ինձ ինքդ քեզանով ամեն բանի հասնելով ու կողքիններիդ օգնելով, դիմացինիդ կյանքը չխորտակելով, ընտանիքներ չքանդելով, սրանից-նրանից չբամբասելով, կենդանիներին մի կտոր հաց տալով ու գոնե չվնասելով, շահամոլ ու քծնող չլինելով, երեխաներիդ ճիշտ դաստիարակելով, քեզանից թույլերին օգնելով ու չծաղրելով․․․

Կարճ ասած, զարմացրու ինձ քո ՄԱՐԴ ծնված ու մնացած տեսակով։

Gohar Petrosyan

Անուրջ տանիքում

Կգա այն օրը, երբ մեր դաշտերում
Ձեռքդ բռնած կքայլեմ հանգիստ,
Եվ մանկությանս խենթ քամին կրկին
Ետ կգա իր հետ ծաղկի բույրերով։

Կնստեմ կանաչ ծառի շվաքում,
Լուռ կհետևեմ քո աշխատանքին,
Ու ծաղիկներից պսակ գործելով
Ուրախ կվազեմ` կարոտ քո գրկին։

Կգրկես ինձ քո ամուր ձեռքերով,
Կասես` գեղեցիկ է պսակը իմ,
Ու քո խոսքերով հոգիս լցնելով`
Թևեր կտաս իմ երազանքին։

Դաշտերում անհոգ կվազեմ անվերջ
Ու կմոռանամ տունդարձի մասին,
Քանզի ողջ կյանքում ուր էլ որ լինեմ`
Միայն քեզ հետ է տունը իմ։

Արևի շողերը դեմքիս կընկնեն,
Ու կփակվեն աչքերս հոգնած,
Մթին գրկումդ ինձ տուն տանելով`
Մանկությունս կարծես հեքիաթ կթվա։

Բայց խավարներում հոգիդ կորցնելով
Քայլում եմ մութը ներսումս պահած,
Մնաց ինձ միայն դաշտերի քամին`
Մանկության բույրը իր մեջ հավաքած։

Եկան ու անցան օրերը այն հին,
Երբ քո գրկում էի տուն դառնում քնած,
Ու այն խենթ քամին` դաշտի բույրերով
Կմնա լոկ հուշ իմ երազանքին։

Ու մենակ, դատարկ տանիքում նստած
Կսպասեմ երկնքից ընկնող աստղին,
Որ քեզ այնտեղից իր գրկում պահած
Բերի ու թողնի հավերժ իմ կողքին։

Ձյուն է իջնում քո շիրիմին

Ձյուն է իջնում քո շիրիմին,
Ծածկում հողը ծանրացած,
Ու սրտիս է քար ծանրանում
Քեզ հետ տարած կարոտից։

Իջնում է մեղմ, առանց ձայնի
Իր մեջ պահած ցավ ու վիշտ,
Ու դառնում է ճերմակ սավան
Քո չարթնացնող մահճակալին։

Սպիտակ, ինչպես դեմքդ անգույն,
Ու լուռ` վերջին հանդիպման պես,
Որ բաժանեց մեզ իրարից`
Ինձ խոր անցյալ, քեզ` դեպի վեր։

Եվ ապրելով լոկ անցյալով
Ներկաս թողնում եմ ձյան տակ,
Որ սավանիդ ընկեր դառնա
Ու չթողնի քեզ մենակ։

Միտքս թմրած խնկի բույրից
Ու քայլերս անորոշ
Քեզ են փնտրում այն անցյալում,
Որ ձյան տակ է մինչ այսօր։

Եվ կհալչի ձյունը ճերմակ,
Ու կբացվեն գարուններ,
Բայց կյանքը քո ձյան հետ անդարձ
Կհեռանա դեպի վեր։

Կբերեմ ճերմակ մեխակներ
Ձյան փոխարեն շիրիմիդ,
Որ իր բույրով կյանք հիշեցնի
Քեզ հետ ննջող հուշերին։

Ձյուն է իջնում քո շիրիմին
Ծածկում հողը ծանրացած,
Ու սրտիս է քար ծանրանում
Քեզ հետ տարած կարոտից

Gohar Petrosyan

Ամառս ցրտեց, հա՛յր իմ

Աշունը չեկած՝ ամառս ցրտեց։

Կանաչ տերևները նույնպես պոկվում են ճյուղից ու ցած ընկնում, թեկուզ անպատճառ, ինչպես հավերժ չլինելդ։ Ի՞նչ քամի տարավ քեզ, այն էլ՝ օգոստոս ամսին։ Քսան տարվա ապրածս ամառներին երբեք նման քամու չէի հանդիպել։ Դու էլ չէիր սպասում։ Անգամ հասկացել էի ներսիդ վախը. վախենում էիր ավարտին չհասցնել հիսունհինգերորդ ամառդ։ Շտապում էիր ամեն հարցում, ամեն բան ցանկանում էիր ավարտին հասցնել։ Ինչո՞ւ, զգո՞ւմ էիր, որ ինչ-որ քամի շրջում է սենյակումդ։ Է՜խ, գրողի տարած քամին արդեն ներսումս է, հոգիս տակնուվրա է արել և դեռ շրջում է։ Գիտես, չի էլ լքելու ներսս, ինչպես քեզ հետ կապված ամեն հուշ, միտք, տեսարան, նույնիսկ մահվանդ մի քանի րոպեների տանջանքները։ Աչքերս ասես քարացել են այդ րոպեների վրա, և շրջանակի պես անպակաս են աչքերիցս։ Այն հավերժ է, ինչպես ներսիս չեղածը։

Սո՛ւտ է, թե բժիշկները կյանքեր են փրկում. նրանք նաև խլո՛ւմ են: Հիմա ինչպե՞ս հետ վերադարձնեմ հոգիդ, հա՛յր: Ինչո՞ւ ինչ-որ ոչնչություն, որը կրում է սպիտակ խալաթ, չի մոռանում գումարների ու հաշվարկների մասին և իրեն աստված է զգում, պիտի զրկեր քեզ կյանքից: Ես քո ցավը լա՜վ գիտեի, ավելի լավ, քան «քառասուն տարվա փորձ ունեցող» այդ ոչնչությունը: Պարզապես չհասցրի, կարողացա զսպել ինձ ու համբերել: Ո՛չ միշտ է պետք համբերել, իսկ ես չափից շատ էի համբերատար:

Անկեղծ ասած՝ ցանկանում էի քո մասին գրել։ Չհասցրի… Ցավոք գրում եմ առաջին ու վերջին անգամ, գրում եմ նամակ, որը կկարդան հարյուրավոր, հազարավոր մարդիկ, իսկ դու չես կարդալու, բայց գրում եմ, որ հանգստանա ներսիս քամին։ Կներես, թե հերթական անգամ ևս մի մեծ բան չհասցրի…

Իմ նամակը չի լինի շատ էջերից, բազմատեսակ բառերից ու տողերից կազմված։ Իմ նամակը թողնում եմ անավարտ ու չասված մտքերով, ինչպես կյանքդ էր։ Ես կսպասեմ այն օրվան, երբ կհանդիպենք ու քեզ մի լա՜վ կգրկեմ, ինչպես չեմ գրկել երբևէ, չնայած… գրկել եմ հազվադեպ, չեմ էլ ասել, թե որքան շատ եմ քեզ սիրել ու կարևորել բոլորից էլ ավել: Ես պարզապես չգիտեմ զգացմունքներս արտահայտել: Կներես…

Աշունս եկավ, չի՜ գնալու, հա՛յր իմ։ Ինձ տարվա չորս եղանակներից մնացին աշունն ու ձմեռը։ Ինչո՞ւ է այսպես։ Ինչո՞ւ է կանաչ տերևը պոկվում և ընկնում, ախր այնքա՜ն կյանք ուներ։
Ես դեռ չեմ հավատում, որ կանաչ տերևս այլևս ճյուղին չէ։ Օգնիր ինձ մոռանալ այս ամռան մասին։ Ես կմոռանամ և այս նամակի մասին, որը դու այդպես էլ չես կարդալու։ Ես կմոռանամ և ինձ։ Պարզապես օգնիր ինձ մոռանալ այս ցուրտ ամառվա մասին։ Եվ ներիր, որ այս անգամ էլ չհասցրի…

Դո՛ւ, հենց դո՛ւ, որ կարդում ես հորս ուղղված նամակս, գնա ու գրկիր հորդ, ասա, թե որքա՜ն շատ ես սիրում նրան: Ես չհասցրի և հիմա էլ դա անել չեմ կարող: Ցավոտ է… այն էլ շատ… Գրկի՛ր հորդ:

Gohar Petrosyan

Իսկ դու քեզ ուղարկե՞լ ես գրողի ծոցը

Մենք հաճախ ենք մոռանում մեր ով լինելու մասին: Մենք հաճախ ենք հիասթափվում, որովհետև ունենք սպասելիքներ, բայց չկան դրանք արդարացնողներ: Մենք մոռանում ենք հիշել նրանց, ովքեր հեռանալուց խնդրել էին չմոռանալ իրենց։ Գուցե դա չասեին, և չմոռանայինք հենց դրա համար: Մենք սիրում ենք սիրահարվել անպատասխան, ոչ մի բառ չասել դրա մասին և տրվել միայն երազներում: Բայց երբ անպատասխան չենք, կորցնում ենք հավեսը, ցանկությունը, մոռանում երազների մասին, համարում ևս մեկին պարտված ու դառնում հաղթող: Մենք լռում ենք, երբ պետք է խոսել, և խոսում ենք շատ, երբ դրա կարիքն այլևս չի լինում. կորցնելուց հետո գնահատելն ու փորձել hետ բերելն անմտություն է: Մենք միշտ ենք կորցնում:

Ահա՛, թե ինչու ենք մոռանում մեր ով լինելու մասին:

Երբևէ մտածե՞լ ես, թե ով ես դու։ Մարդկանց կարծիքը քեզ փաթաթելն ու ապրելը մի՞թե այդքան հաճելի է: Ու դու քննադատո՞ւմ ես ինձ իմ՝ բոլորի վրա թքած ունենալու մտքի համար: Լավ, շարունակիր ապրել այդպես, քանզի կարևորում ես դիմացինիդ ու մոռանում էությանդ, տեսակիդ մասին, ինքդ քեզ գրողի ծոցն ես ուղարկում: Իսկ երբևէ հարցրե՞լ ես դիմացինիդ, թե ով ես իր համար։ Երևի միայն նրանց, ովքեր սիրում են քեզ։ Իսկ երբևէ քեզ չի՞ հետաքրքրել, թե դու ով ես երկրորդական ու տասնորդական մարդկանց համար, որոնց կարծիքն էլ այդքան կարևորում ես։ Գուցե հիասթափվես բոլորից և նույնիսկ ինքդ քեզնից, բայց լավ է լինես ոչինչ, քան այն, ինչ կաս իրենց համար։ Շենքի հարևանների համար ոտքից գլուխ քննարկման, զննման առարկա ես, սերիալները վերջացնում, անցնում են քեզ։ Ավտոբուսի վարորդի համար հարյուր դրամանոց ես, կամ երկու հատ հիսունանոց, վատագույն դեպքում՝ չորս հատ քսանանոց ու երկու հատ տասանոց, ավելի վատի մասին չխորանամ… Համալսարանիդ համար պոտենցիալ քամվող դրամապանակ ես. կքամի ու դեմքիդ թղթի կտոր կշպրտի։ Խանութում քայլող փող ես, հերիք է, որ վաճառողի աչքով անցնես։ Կկանգնի շնչիդ, մինչև մի բան չգնես։ Ինչ-որ տականքի համար ժամանակ անցկացնելու, հաճույք բավարարելու կամ լավագույն դեպքում ինչ-որ մեկին մոռացնել տալու «ապրանք ես»: Պաշտածդ Աստծո համար իրեն հնարող ու ապրեցնող մեկն ես, որ մեղքերի թողության համար վերջի կոպեկն էլ Տեր Հորը կտա (դե, Տեր Հայրն էլ դա երկրորդ «բենթլիի» գումարի վրա կավելացնի), բայց դրսում թափառող ու գումար մուրող որբին մի կոպեկ էլ չես տա: Ծնողներիդ համար մշտապես երեխա ես՝ սեփական կամքից ու ցանկություններից զուրկ: Բարեկամներիդ համար արդեն վաղուց տունը մնացած, անհույս ու «հաստատ մի բան արած» մեկն ես: Տարեկիցներիդ համար թաշկինակի պես զուգընկեր փոխող ես, թքած, որ ինչ-որ մեկի ձեռքը բռնած չկաս: Քո նմանների համար էլ կարծիք թելադրող ես, իրենք էլ քո կարծիքով ապրող: Շարունակե՞մ, թե բավական է:
Դու ոչնչություն ես… Ու դեռ ուզում ես ինձ ողջ-ողջ այրե՞լ քո և մնացածի կարծիքի վրա թքած ունենալու համար: Գուցե ես էլ եմ հիասթափվում, որովհետև ունեմ սպասելիքներ, բայց չկան դրանք արդարացնողներ, ես էլ եմ մոռանում հիշել նրան, ով հեռանալուց խնդրել էր չմոռանալ իրեն: Գուցե ես էլ եմ սիրահարվում անպատասխան, ոչ մի բառ չեմ ասում դրա մասին և տրվում միայն երազներում: Ես էլ եմ լռում, երբ պետք է խոսեմ և խոսում եմ շատ, երբ դրա կարիքն այլևս չի լինում: Ես էլ եմ կորցնում: Բայց ես երբեք չեմ մոռանում իմ ով լինելու մասին:

Gohar Petrosyan

Հրաժեշտ

Հալվում էր մոմի նման, հանգչում էր, արտաշնչում ու սառում, մոռանում էր շնչելու մասին: Աչքերը մի կետի էին նայում ու ոչ մի շարժ: Միշտ ինչ-որ բանի մասին էր խորացած մտածում: Հիշում էր եղբորը, մորը ու հանկարծ երեխայի նման ասում․ «Երեք աղջիկ են եկել, հետները գնալու եմ»: Ո՞ւր էր գնում… Չնայած, գիտեի ու ասել էի, որ գնար, ինձ ասեր, թե ո՞ւր է հայտնվել, ի՞նչ կա, մթություն-լույս: Չասաց… լուռ հեռացավ, հեռանալուց հետո էլ չասաց: Ճիշտ է, քենախնդիր չէր, ամեն բան ներում էր, բայց չէր մոռանում. ոնց որ թե շաբաթների բացակայությունս այդպես էլ չմոռացավ:

Ուզում էի ձեռքերը տեսնեի. կարոտել էի հաստացած ու կապույտ երակները, չխնամված, բայց միշտ նուրբ ու փայլող եղունգները: Էդ գրողի տարած կտորն էլ էնպես էր փաթաթվել ձեռքերին, որ ասես թե կարոտը խեղդում էր ու ինքը չէր, որ միշտ ձեռքերի վրա էր մնալու: Դանդաղ վառվում էր կողքիս մոմը, հալվում ու իջնում ցած: Կրկնօրինակել էր տատիս դեմքի գույնը: Մի բան մեջս վառվում էր, բայց հաստատ մոմ չէր, ոչ էլ նման մի բան: Ջուրն էլ չէր հանգցնում, միայն թեթևի մեջ կոկորդիս քարն էր մի փոքր ներս գլորում: Նայում էի, հա ուզում էի նայել, չէի կշտանում, ախր ինչի՞ն էի նայում: Հայացք չկար, ի՞նչն էր այդպես աչքերս ուղղում դեպի նրա սառած դեմքը: Չէ, բայց այ անկյունում դրված նկարը իրոք որ կլանում էր ինձ: Հայացք կար, կենդանի էր, շնչում էր, մի կետի չէր նայում, չէ՛… որ կողմ գնայի` ինձ էր նայում: Ուզում էի բոլորին դուրս անել հյուրասենյակից, մնալ տատիս հետ մենակ: Դուրս չէին գալիս՝ հերիք չէր, մի հատ էլ գնալով ավելանում էին: Մտքումս հաշվում եմ. «Մեկ, երկու, երեսունվեց, քսանչորս, հարյուր ութսունվեց, վեց հարյուր վաթսունվեց, ութսունհինգ… մեկ»:

Ըհն, լույսը բացվեց, բայց դե արհեստական կնճռոտ դեմքին ոչ մի շարժ չկար: Չորս կողմս ոչ մի բան չէր փոխվել, ուղղակի մի քանի սև ժապավենով ծաղկեփունջ էր ավելացել: Եկան… տանում են, զգույշ հանեցին, կամաց-կամաց, որ ցավ չզգար, տեղից էլ շատ էր ցավերի մեջ տանջվել: Տարօրինակ էր, չասաց․ «Ամա՜ն, մեջքս…»: Ախր մի շարժ էլ չարեց: Օգնություն էլ չէր խնդրում, ոչ էլ գոնե ձեռքից բռնող: Դուրս հանեցին, երևի երեք տարի էր՝ դարպասների մոտ դուրս չէր եկել ու նստել:

Քայլում էի, չորացած տերևներն էլ ոտքերիս տակ շխկշխկում էին: Քամին դեմքիս էր խփում. էն փոքր ժամանակվա գիժ քամիներիցս չէր, մի տեսակ շատ հոգնած էր: Արդեն մի երկու հարյուր մետր քայլեցինք, խեղճ տատս ե՞րբ էր վերջին անգամ տնից դուրս եկել: Ոնց որ թե հասանք… հա՞ որ: Վե՞րջ: Ինչի՞ բայց, դեռ պետք է որ շատ ճանապարհ լիներ, ժամանակ էլ:

-Հրաժեշտ տվեք… Կանա՛յք, արդեն ետ դարձեք, մեր եկեղեցին արգելում է այլևս առաջ գալը:

Հը՞, ո՞նց թե՝ հրաժեշտ տվեք: Ի՞նչ է նշանակում «եկեղեցին արգելում է», տո շա՛տ բան է անում:

-Գնա՛, բալի՛կ ջան, գնա՛…

Քաշում են ձեռքիցս, հեռացնում, տանում են, տարան, ինչի՞ բայց: Շուտ չէ՞ր: Ուզում էի դեմքին դիպչեի, համարձակությունս չէր ներում. վախենում էի իրականությունից: Ցանկությունս այդպես էլ մեջս մնաց: Ինքն էլ արդեն մնաց մենակ: Վերջին երկու տարում սովորել էր բացակայությանս. հիմա հավերժ էի բացակայելու կողքից, ինքն էլ իմ… Արդեն մենակ էր. ես էլ էի մենակ:

Հալվել էր մոմի նման, հանգել էր, արտաշնչել էր ու մոռացել շնչելու մասին: Աչքերն անշարժ էին, մտածելու բան էլ չուներ. էդ էլ ինձ թողեց…

Gohar Petrosyan

Մառախուղը մեր մեջ էր

Եթե մի օր գան ու ասեն, թե մոռացել եմ քեզ, չհավատաս։

Ամենօրյա այս միապաղաղությանը ձանձրալի կոչելը մի քիչ մեղմ կհնչի։ Դու նախընտրում էիր այն պարզապես դատարկություն կոչել։ Ասել, որ հոգնել եմ այս դատարկությունից՝ չափից դուր կրկնվող կլինի։ Ես չգիտեմ ինչպես կոչել այս օրերը, որոնք խելագարության են հասցնում։ Հաճախ նախընտրելի է մշտապես լինել դատարկության մեջ, դատարկությունն էլ պահել քո մեջ, քան թե մի ակնթարթ լցնել այն ժամանակավորներով։ Դու էլ էիր ժամանակավորներից։ Ու թե քո կյանքն էլ մի օր վերածվի դատարկության, չզարմանաս. ժամանակավորները դատապարտված են դատարկության: Ես էլ էի ժամանակավոր։ Եվ թե մի օր զգաս, որ այդ դատարկությունն էլ է բացակայում, ապա արդեն խելագարվել ես։
Չէ՜… դու չէիր ուզում լցնել դատարկությունս, պարզապես ինքդ էիր դատարկվել։ Սատանա՛ն քեզ տանի։ Իսկ ե՞ս… իմ դատարկությունը պարզապես բացակայում է։
Մի գրքում կարդացել էի, որ մառախուղի մեջ ամեն բան հրաշալի է. բոլոր ճանապարհները մի տեղ են տանում՝ հիասթափություն։ Բայց մենք մառախուղում չէինք էլ եղել. մառախուղը մեր մեջ էր։
Դու եկար, որ ես դեն նետեմ բոլոր գրած-ջնջածներս։ Բայց հիմա սպիտակ թղթի վրա նոր էջ եմ ստեղծել քեզ համար։ Գրիչս անգույն է։ Կներես։ Այս թղթի վրա աշխարհի բոլոր վիրավորանքները քեզ շռայլելն ու միաժամանակ չկարդալն ու քեզ չհիշելն այլ հաճույք է։
Հը՜, հույս ունեիր, թե ինչ-որ մեկը կլցնե՞ր դատարկությունդ։ Ամենաքիչը խելագար պետք է լինել դա անելու համար, և ավելի քան խելագար՝ քեզ հիշելու համար։
Ես չեմ ուզում լսել անունդ, խոսքերդ, մտքերդ։ Ես ջնջել եմ ամեն բան, ինչը քեզ է հիշեցնում։ Անգամ պատրաստվում եմ դեն նետել այս անգույն գրիչը։ Բայց ուզում եմ իմանաս՝ եթե մի օր գան ու ասեն, թե մոռացել եմ քեզ, չհավատաս։

Gohar Petrosyan

Մայրամուտները մեր

Ճերմակ աղավնիներ սփռիր հոգուս մեջ,
Թող որ մեղմ փակվեն աչքերս սառած,
Լուսիններ չքացրու թունդ խավարի մեջ,
Որ արևներին տեսնել չուզեցան:

Թող ձնհալները քեզ բերեն իմ մոտ,
Նորածին ծաղկով հոգիդ լուսացնեն,
Որ պոկված տերևի հետ հողերը գրկած
Մեգում խեղդվելով մոռանալ տենչաց:

Ծով երկինքները այրվում են մայրամուտով,
Եվ տաք գույներից խելքները գցում,
Այն մեղմ կանչերս հույսով լցնելով՝
Ոհմակները ծեր լռել են ուզում:

Այս մեծ ճամփան էլ մնաց անուղի,
Որ փշալարից նոր էր ազատվել,
Ձնծաղիկներն էլ կոկոմ թողնելով՝
Մայրամուտները մեր ցամաքել ուզեցին:

Այրվում էին ամպերը կապույտ,
Դառնում էին մի կրակ լուսե,
Լողում էին այդ վառ կրակում
Իմ մտքերը՝ խառն ու անմեղ:

Ու խեղդվում էին նրանք կարծես
Երկնային կրակում անմար,
Ու դողում էր սիրտս ասես
Այդ գույներից՝ տաք, երկնավառ:

Ու մտքերս սուզվում, իջնում՝
Հասնում էին հողերին քնած,
Մայրամուտն էր նրանց խեղդում,
Այնտեղ դու էիր հավերժ պառկած:

Gohar Petrosyan

Գնա

Հոգիս սովոր է դատարկության,
Թե չլինես, հոգ չէ, կապրեմ,
Ինչպես նախքան քեզ. ապրում էի,
Գնա՛։

Ետ մի նայիր ու մի հիշիր,
Ես մոռացա… մի՛ ափսոսա,
Քայլիր ուղովդ ու մի զարմանա,
Որ երկար թվացող ճամփան այս կարճ էր.
Պարզապես գնա։

Հըն, տխո՞ւր ես…
Իսկ ինձ մոտ արտասովոր ոչինչ չկա։
Ես գիտեի. միշտ էլ այդպես է եղել,
Իմ գարունները աշուն են եղել։
Դե՛, գնա…

Ես չէի սիրում և չեմ էլ ուզում սիրել երբևէ,
Չեմ ուզում տեսնել, ունենալ, գրկել,
Քանզի կորցնելը դժվար է եղել.
Ես մի՛շտ եմ կորցրել և դեռ չգտած։
Է՜հ, դո՛ւ էլ գնա։

Գնացի՞ր… ապրե՛ս, ապրիր քեզ համար,
Չգաս, չհիշես, ե՛ս էլ մոռացա,
Որ ճամփան այն մեր երկար թվացող
Ընկնող մթի հետ հանկարծ վերջացավ։

***

Թե իմանամ

Կասեմ ես քեզ, որ չեմ սիրում, թե իմանամ՝
Չեն խառնվի մտքերդ պարզ ու չես տխրի,
Ու քեզ կասեմ՝ ամենը կեղծ էր, թե իմանամ՝
Չես փոշմանի մեջդ ապրող սիրո համար։

Կասեմ ես քեզ, որ ոչինչ էիր դու ինձ համար, թե իմանամ՝
Չի սառչի քո սիրտը հանկարծ ու չի ցավի,
Առանց հիշելու կգնամ անդարձ, թե իմանամ՝
Հեռացումիցս գիշերներդ չես անցկացնի անքնությամբ։

Ես կասեմ քեզ մնաս բարով, թե իմանամ՝
Չես հեռանա անվերադարձ,
Ու կասեմ՝ ես ատում եմ քեզ, թե իմանամ՝
Չես կոտրվի ու չի դառնա հոգիդ անզգա։

Ես չեմ ուզում, որ քո կյանքը դառնա անլույս,
Ու կոտրվի մեջդ ապրող տեսակը քո…
Թե իմանամ՝ գնալու ես անվերադարձ ու մտքերդ քամուն տալու,
Ալկոհոլով ու ափիոնով ցավերդ այս լուռ խեղդելու՝
Կհեռանամ ու կդառնամ ստվերը քո.
քեզ հետ տխրեմ ու փոշմանեմ սիրո համար,
քո սրտի հետ սիրտս սառչի ու լա՜վ ցավի,
դառնամ քեզ պես անքուն, անզգա
և ստվերը քո գիշերների,
ու կհարբեմ քեզ հետ անվերջ
ու կատեմ ինձ՝ քեզ լքելու ցավի համար։

Gohar Petrosyan

Նամակ ընկերոջս

Ողջույն, ընկերս: Ինչպե՞ս սկսվեց և անցավ այսօր օրդ: Փորձում եմ ենթադրել…
Հուսամ ժպտալու շատ առիթներ ես ունեցել այսօր, իսկ եթե ոչ, եկել եմ հիշեցնելու ժպտալ չմոռանալուդ մասին:
Գիտես, դու իմ ընկերն ես: Ես երբեք չեմ ընդունել ընկերուհի ասվածը: Անգլերենում կա մի բառ, որով սկսվում և ավարտվում է գլխավոր միտքը՝ Friend: Էլ ինչո՞ւ ընկնեմ այս ու այն կողմ, «ուհի» ավելացնեմ, որ կորած բարեկամներս ու շրջապատս ընտրածս վերնագիրը սխալ չհասկանան: Լավ, ինչևէ…
Ես գիտեմ, որ հիմա դժվար է: Այս տարին իսկական պատուհաս էր մեզ համար. հիասթափություն, սայթաքում, խաբկանքներ, կորուստներ, վեճեր, հնին ավելացվող նոր ցավ, և հիմա էլ գրողի տարած հեռավորությունը… Լավ է, որ այս ամենի մեջ գոնե մի մխիթարանք կա, որից երբեք չենք հոգնում, որը չգիտի լքել, խաբել, օգտագործել հանուն շահի, վատաբանել, չգնահատել… Մի քիչ ցավոտ կողմ ունի, բայց դե ոչինչ, մենք խենթ ենք՝ կդիմանանք:
Կներես, որ այս անգամ ոգևորելու և ուժ տալու փոխարեն սա եմ ասում. մեր կյանքը տխուր է, պարզապես մենք ենք այն փորձում ուրախ դարձնել: Ո՛չ, ես չեմ թուլացել և ոչ էլ ուզում եմ քեզ տխրեցնել: Պարզապես մեկ-մեկ էլ իրողությունը պետք է ընդունել, չնայած չենք էլ խուսափել դրանից: Հիշո՞ւմ ես, որ մի օր ասացի՝ կյանքը մեզ կոտրելու մտքից ավելի շուտ կհիասթափվի, քան մենք մեր նպատակներից: Հիմա էլ եմ ասում: Չկոտրվե՛ս երբեք, նույնիսկ եթե մի օր այլևս չկարողանամ քեզ այս խոսքերը ասել: Պարզապես կբացես այս նամակն ու կկարդաս: Չէ՜, ասածս սխալ մի հասկացիր, և մի՛ պատրաստվիր ինձ խեղդելուն: Քեզ որևէ բան ասել չկարողանալը կարող է տարբեր պատճառներ ունենալ: Չգիտեմ, թե ինչու եմ սա գրում: Չնայած հիմա գիշերվա հազարն է: Ես գիշերը այն եմ՝ ինչ կամ. ուզեցի գրել սա: Երևի վաղը կփոշմանեմ: Ինչևէ…
Խմբագիրս միշտ ասում էր․ «Ինչ-որ բան գրելուց հետո կարդա այն մեկ օր անց, նոր կորոշես՝ արժի՞ որևէ տեղ հրապարակել, թե՞ ոչ»: Դե հա, ճիշտ էր ասում: Բայց ես հիմա ուզում եմ մոռանալ այդ ճիշտ և սխալ ասվածը:
Իբր եկել էի քեզ հիշեցնելու ժպտալ չմոռանալուդ մասին: Լավ եմ հիշեցնում, չէ՞: Ուզում էի ասել, որ կարոտել եմ մեր թափառականի կյանքը, իմ մշտական ուշացումների ժամանակ քո սպառնալիքները, որոնք այդպես էլ օդում էին մնում, գրադարանից իմ գիրք պատվիրել չկարողանալու հրաշք ունակության ժամանակ քո համբերատար դեմքի արտահայտությունը, կատուների հանդեպ քո զզվանքը, որ ինձ քաշ տալով հեռացնում էիր փողոցի կատուներից, և վերջապես կարոտել եմ քո «սուպչիկը»: Ի՜նչ ռոմանտիկն եմ: Ժպտո՞ւմ ես:
Ի դեպ, սա իմ առաջին նամակն է: Ես երբեք որևէ ընկերոջս այսքան անկեղծ խոսքեր ասած չկամ: Ես չեմ սիրում բարձրաձայնել այն, ինչ զգում եմ, բայց դու բացառիկ ես: Չե՛մ ժխտի, ռոմանտիկ ու սիրային բանաստեղծություններ հաճախ եմ գրում: Դե հա, օդից չեմ գրում, բայց դե միակ զգացմունքն է, որ երբեք լուրջ չեմ վերաբերվել:
Իմ ընկեր, չմոռանաս կարդալ այս նամակը, երբ մեջդ ինչ-որ դատարկ անկյուն կմնա: Չմոռանաս մեր նպատակների մասին: Չմոռանաս ժպտալ: Բայց ես մի բան մոռացա. մոռացա վերևում նշել՝ կարոտել եմ քեզ: