Դե, հա, գիտեմ՝ դժվար է: Հաստատ իմ երազածը չէր ամբողջ օրը 4 պատ, մի իրեն կորցրած համակարգիչ, բարձրակրունկներ ու անհասկանալի թղթերի գզվռտոց: Կրունկները՝ կըտ-կըտ-կըտ, բանալիները՝ չըխկ-չըխկ-չըխկ, ու համ սենյակն է իմը, համ էլ «պաշտոնը»:

Աստված իմ, մի՞թե ես իսկապես ուսանող եմ, ով գոնե մեկ օրով իր անձնական աշխատասենյակն ունի: Այո, այդպես է:

Նոյեմբերի 17, առավոտյան 9:30:

-Երեխեք ջան,- տիկին Մենեմշյանն էր,- բա ինչի՞ դասի չեք նստում:

Անկեղծ որ լինեմ՝ ամաչեցի: Դե, ոնց ասես, էն էլ փոխդեկանին՝ էսօր մեր օրն է, ու ոչ միայն օրն է մերը, այլ մի ամբողջ ֆակուլտետ:

Ինչևէ, ասացինք, ու կարծես թե ես հիմա ողջ-առողջ գրում եմ այս տողերը:

Չգիտեմ՝ պարոն Պետրոսյանի իրավունքների մեջ մտնում է, թե ոչ, բայց փաստն այն է, որ ծընգ-ծընգ 5566 համարին, ասացի.

-Օրիորդ Յոլչինյան, ինձ մոտ եկեք:

-Հենց հիմա, օրիորդ Մամյան,- սա էլ պատասխանը:

Այսպես ասում եմ, ինձ լավ զգում, բայց չեմ մոռանում, որ նրա «պաշտոն»-ը ուղիղ համեմատական է Դուբայի շենքերին:

Էս ամենի մեջ ամենասիրունը մեր՝ պաշտոնյաներիս ֆեյսբուքի նկարն է լինելու:

Բարի գալուստ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ:

Գրելուցս դեռ երկու րոպե առաջ նստած նայում էի նոութբուքիս էկրանին, մտքերս էի հավաքում, որ կողմնորոշվեմ, թե ինչ գրեմ։ Ինձ ու նյութ շարադրելուն իրարից բաժանում էին տարբեր բաներ։ Հիմնականում էդ լինում էր մի բաժակ թեյը, շարքից դուրս եկած մարտկոցը, որ ոտքով-ձեռքով կապում էր ինձ հոսանքի աղբյուրից, ավելի հազվադեպ՝ հանկարծակի եկած նամակներն ու էս-էն խմբերում արված հրապարակումները։ Բայց գլխավորը չասացի…

«Անցան տարիներ», ու թեման ընտրվեց հավեսը, ավելի ճիշտ՝ դրա բացակայությունը։

Հասկանում եք՝ երբ ուսանողի մոտ գալիս է նոյեմբեր ամիսը, այն անպայման հիշեցնում է, որ հաջորդն էլ դեկտեմբերն է, ու արդեն ժամանակ չի մնում, որ սկսես ուղեղիդ մեջ դարակներով տեղավորել մի կիսամյակ շարունակ ուսումնասիրած նյութերը։ Իսկ մինչև դու փորձես էդ անել, քեզ ծանրաբեռնում են լիքը-լիքը առաջադրանքներով ու ռեֆերատներով։

Նոյեմբերն էն շրջանն է, որի ընթացքում հնարավորություն է առաջանում բոլորի ռեֆերատներին ծանոթանալու ու ներկայացնողից ավելի լավ տիրապետելու էդ նյութերին։ Դու ման ես գալիս ոչ քո խմբեցիներին, որ իրենց առաջ պարապես, իրենք էլ քեզ են փնտրում, որ քսերոքսը պահես, մինչև պատմեն, վերջացնեն։

Ամեն տեղ անպայման ու առանց բացառության լինում է մեկը, որ ամեն օր ասում է «քննություն» ու սարսափեցնում բոլորին։ Հետո տասը րոպե փորձում եք «նախաքննական-նախապարապողական» շոկից դուրս գալ, հանգստանալ, որ վերջապես դասի վրա կենտրոնանաք։

Քննությունները ավելի մոտ են դառնում, լարվածությունը մեծանում է, պատասխանատվության զգացումը դանակը դնում է կոկորդիդ, ու դու դառնում ես կամ կրկնուսույց մնացածի համար, կամ մեկի ուսերին բեռ, որ սովորեցնի քեզ ամեն ինչ։ Մարդկային տեսակի հատուկ առանձնյակներն էլ մենակ են դաս անում։ Էդ ընդհանուր մասսայի մեջ կան մարդիկ, որ առհասարակ չեն պարապում ու բացարձակ ոչ մի բան չգիտեն։ Բայդ էդ կարևոր չի, իրենք քեզնից էլ, ինձնից էլ բարձր են ստանալու։

Քանի որ ես խմբով պարապողներից եմ, գիտեմ, թե ինչ տիպի տանջանք է լեկցիաներից հետո լսարանից դուրս գալն ու մաքուր օդի ելնելու տեղը մի ուրիշ լսարան կամ գրադարան գնալը, որ նորից պարապես, չարչարվես, տանջվես, ուզես արդյունքի հասնել, հետո կես ոգևորված- կես հիասթափված նոր-նոր տուն գնաս ժամը չորսի կողմերը։

Որ ասում եմ՝ խումբ, չպատկերացնեք լիքը մարդկանց։ Ես եմ ու Անետան։ Ու վերջ։ Վա՞տ խումբ ենք։ Դանդաղ, բայց հաստատուն քայլերով առաջ ենք գնում։ Իսկական օրինակ վերցնելու ուսանողներ ենք։

Ինչպես արդեն ասացի՝ քննություններն ավելի մոտ են դառնում։ Բայց ո՞վ ասաց, որ էլ թեմա չկա անցնելու։ Ամեն շաբաթ առնվազն մի դասախոս կլինի, ում դասերից հետո կլորացրած ու բան չհասկացող աչքերով ես տուն գնալու։ Կլինի գոնե մեկը, ով անպայման կզարմանա, թե ինչու դու չես կարողանում էդ հեշտ բանաձևը դուրս բերել, կգա, մարկերը կխլի քեզնից ու ինքը կգրի ամեն ինչ։

Գիտե՞ք՝ ուսանողները շատ քիչ են քնում։ Հա, իրոք։ Էս լարված վիճակից ուզում ես կտրվել, մի քիչ «բզբզում» ես ինտերնետում, հետո հոպ, ու պարզվում է, որ գիշերվա ժամը 11-ն է։ Մինչև մի քիչ էլ դաս ես անում, լույսը բացվում է։ Դե, լույսը բացվելը ո՞րն է, առավոտները գիշերներից էլ ավելի մութ են։

Ու էս ամենի արդյունքում հավես չի մնում։ Կորում է, անհետանում, չքանում, ի չիք դառնում, անէանում, հօդս ցնդում ու նման այլ հոմանիշներ այս բառերին (մի տեղ պիտի երևա, որ հայոց լեզու եմ պարապել, թե չէ)։

Էսքան որ գրեցի, բողոքի նոր ակցիա չէր, չէ, ուղղակի շատ դաս ունեի անելու, մի բանով պիտի զբաղվեի, որ դրանց չանդրադառնայի։

Լավ մնացեք։ Մինչ նոր հանդիպումներ։

Երեք անգամ զնգացող զարթուցիչը չի կարողանում համոզել ինձ արթնանալ: Զարթուցիչն իր պարտականությունը հանձնում է մայրիկիս:
-7:25 է, վեր կաց:
-Հեսա:
-7:30 է արդեն:
- Մամ, հիմա վեր կացա:
-Ամալյա, 7:40 է, ուշացար:
-Ինչպե՞ս թե 7:40 է,- բղավում եմ ես: Անասելի արագությամբ մի կողմ եմ շպրտում ծածկոցը, սկսում եմ փնտրել հողաթափերս, հագնվում եմ, պատրաստվում, 3-5 անգամ ստուգում դասացուցակս ու տանից դուրս գալիս:
Իմ օրերը բաժանվում են 2 խմբի` հաջողակ օրեր և ձախողված օրեր:
Հաջողված օրերը այն օրերն են, երբ ես բարձրանում եմ երթուղային և ազատ տեղ գտնում նստելու, իսկ ձախողված են, երբ ես ամբողջ ճանապարհը գնում եմ կանգնած:
Ճանապարհը, երևի, կյանքիս ամենաձանձրալի մասն է: Ուր նայում ես՝ ամենուր շտապող մարդիկ ու շատ մեքենաներ և խցանումներ, հավերժական, երկար, անդադրում ու անվերջանալի խցանումներ: Բայց սրա դրական կողմն էլ եմ գտել, հիմա նյութս խցանման մեջ նստած եմ գրում:
Ինչևէ, մի օր ուշացած, մի օր ճանապարհի կեսը վազելով հասնում եմ համալսարան:
Մի քանի օր առաջ նրա պատերը օտար էին, լսարանները` անծանոթ:
Հիմա մտնում եմ համալսարան ու միանգամից գնում մեր լսարան՝ իմանալով, որ սպասող կա:
Օրերիս ամենանշանակալից ու ամենասիրած մասը սկսվում է հենց այդ պահին; Ներս եմ մտնում, արտաբերում ` բարև «երեխեքներ»,  ու սկսում բոլորին հերթով գրկել: Սիրում եմ այդ պահը, երբ կուրսեցիներիցդ մի քանիսը զարմանում են, մի  քանիսը ուրախանում, մի քանիսը այնքան ջերմ են գրկում` ասես ամբողջ կյանքում ճանաչել ես, իսկ դու գրկելով իրենց երջանկանում ես:
Սկսվում են դասերը: Սուտ կխոսեմ, եթե ասեմ, որ ամբողջությամբ հարմարվել եմ համալսարանին: Դասերին դեռ ձեռքերս դողում են, խառնվում եմ իրար, իսկ պատասխանելիս մի կերպ եմ արտաբերում բառերը, այն էլ ամեն ինչ շիլաշփոթ սարքած, դե, դա էլ այն քիչ դեպքում, երբ համարձակվում եմ պատասխանել:
Լեկցիաներին մի ձեռքով գրում եմ, մյուսով` բռնում տետրը, մի ականջով լսում եմ դասախոսի մեկնաբանությունը, մյուսով` երեխեքի թելադրած լեկցիան: Իրականում բավականին դժվար է, բայց ինչ արած, սովորել է պետք:
Սիրել եմ համալսարանը, ու ոչ այն դասերը, որ անցնում ենք, ոչ այն սեղան-աթոռը, որի վրա նստում ենք, իրական համալսարանն եմ սիրել: Սիրել եմ 2-րդ կուրսեցիների Մարիամին, ով ամեն կերպ օգնում է ու խորհուրդներ է տալիս: Սիրել եմ մեր կուրսի ավագ Գայանեին, ում հետ կարող ես գնալ ամենահետաքրքիր ցուցահանդեսները, միջոցառումները ու մի լավ քննարկել: Սիրել եմ Հեղինեին ու Ժենիին, ովքեր ամեն օր ինձ համար տեղ են պահում ամենադիմացը և ում հետ անցնում են ամենահավես դասերը: Սիրել եմ Մարիին, ով ամեն արցունքիս վրա բարկանում է, Անահիտներին, Վանուհուն, Էդիտային, Աիդային, ում ամեն անգամ կարող ես ասել չեմ սիրում, բայց հետո գնալ ու ամուր գրկել:
Սիրել եմ Դիանային, ով ունի իմ երազած մանուշակագույն մազերը, Արփինեին, ով ունի ամենասիրուն ժպիտներից, սիրել եմ Էվելինային, ում ուսին կարող ես հենվել, ու նա քեզ համար օրորոցային կերգի:
Երբեմնի ամաչկոտը ամբողջ օրը շատախոսում է, ժպտում, պատմում իր կյանքի ամենահիմար պատմություններն ու ծիծաղում:
Հա, մեր ֆակուլտետում ամեն շաբաթ գրքի, հեքիաթի, ֆիլմի քննարկումներ են տեղի ունենում: Սիրում եմ դրանք, կարող ես անվերջ լսել ու կողքից էլ լուսանկարել:  Հետո լուսանկարները կհայտնվեն մեր ուսխորհրդի էջում, ու ես մի լավ կուրախանամ: Ի դեպ, հրավիրում եմ, կարող ես գալ ու մասնակցել, դե համ էլ լուսանկարներ կունենաս:
Մեզ մոտ էքսկուրսիաներն էլ են շատ հետաքրքիր: Դե պատկերացրու՝ մի ամբողջ հոգեբանների և փիլիսոփաների ֆակուլտետ հայտնվում է մի տեղում, ավտոբուսում պարում, ուրախանում է, խաղում ամենաինտելեկտուալ խաղերը, հետո լրջանում ու քննարկում խորը փիլիսոփայական հարցեր: Ու այս ամենը գեղեցիկ բնության ու ջերմ մթնոլորտում:
Ահ, շատ խոսեցի և ուրախացա, ինձ դեռ միջանկյալներն են սպասում:
Ես ուղղակի սիրել եմ համալսարանը, ես երջանիկ եմ: Մարդիկ հասկացել են, որ ինձ ընդամենը մարդկանց գրկել է պետք: Ավելին, եթե մի օր մեկին պատահմամբ մոռանամ գրկել, զայրացած հայացքով կլսեմ.
-Դու ինձ այսօր չես գրկել:
Ես ընդամենը կրկին սիրել եմ սիրելը:

Եվ ձանձրացած համալսարանի սառնությունից ու անգույնից՝ ամեն շաբաթ նստում եմ երթուղային ու գնում գյուղ։ Չէ՛, ամեն ուրբաթ չէ։ Լինում է, որ մի քանի ուրբաթ իրար հետևից դատարկ են մնում, երբ գյուղ չեմ գնում։ Գյուղը սիրելով չէ, որ շտապում եմ այնտեղ։ Շտապում եմ՝ լցնելու իմ սառած գոյությունը մորս տաք էությամբ։

Մորս հետ հեռախոսով էլ եմ խոսում, մեկ-մեկ «Skype»-ով էլ։ Բայց մեկ է՝ ուրբաթն ուրիշ է։ Մեքենայի ապակուց այն կողմ եմ նայում ու մեկ-մեկ էլ սկսում տխրել։

Դու հաստատ պատուհանից նայում ես, երբ անձրև է: Իսկ արևոտ օրերին բացում ես այն ու առանց պատնեշի շփվում պատուհանից «այնկողմի» հետ։ Իսկ ես, գյուղ գնալիս, արևոտ օրերին պատուհանից այն կողմ եմ թեքում հայացքս, որովհետև ապակուն նշմարվում է մայրս՝ իր ամեն ասածով ու արածով։

-Քեզ ի՞նչ ա պետք։ Ուրիշ ի՞նչ դնեմ։

-Մա՛մ, ամեն ինչ կա, բան պետք չի, միրգ ո՞վ ա ուտում, սառնարանում լիքը կա։

-Զգո՛ւյշ եղեք,- իմ ու մորս ցանկացած խոսակցության մեջ այս տողերը կան։

Կյանքում միշտ փոխվում են դեպքերն ու դեմքերը: Մի օր էլ ուսանող չեմ լինի ու չեմ բողոքի մորս դրած բեռ ու բարձից՝ գյուղից քաղաք գնալիս։

-Ծանր ա, չեմ տանի, մա՛:

-Ես մինչև կանգառ կտանեմ, մենակ թե տար, զուրկ չմնաք…

Դեռ մորիցս գուցե շատ ավելի հեռու կլինեմ, գուցե՝ շատ մոտ, բայց մեկ է՝ նրա սիրտը միշտ ինձ հետ կլինի:

Ձեռքերի հոտն ու աչքերի փոսերը, դեմքի կնճիռներն ու հոգնած ձայնը, ապրած-չապրածն ու իրականացած-չիրականացած երազանքները, շատ անգամ կրկնված, բայց վերապրած խորհուրդները միշտ կլինեն իմ հիշողության թափանցիկ կամ էլ մգեցված ապակու վրա։ Եվ ամեն անգամ ճանապարհներին կկարդամ ու կտեսնեմ մորս՝ իմ կյանքի ջերմ ու տանջված էությունը։

Մա՛մ, ախր, այնքան հեռու է միշտ այդ ուրբաթը ու այնքան մոտիկ այդ չարաբաստիկ երկուշաբթին։

Երևի ցանկացած դիմորդի ծանոթ է այն երջանիկ պահը, երբ վերջապես հանձնում ես վերջին քննությունդ (ընդ որում, կապ չունի՝ լավ, թե վատ) և մտնում տուն ազատության այնպիսի զգացումով, ասես ողջ կյանքիդ ընթացքում ուսերիցդ կախված մի ծանր բեռից ես ազատվել: Հաղթահարում ես շտեմարաններդ իսպառ այրելու երկու տարվա անհագ ցանկությունդ՝ մտածելով, թե սա վերջն էր, այլևս նման դժոխքում չես հայտնվի, բայց… Բայց քեզ համար շատ անսպասելիորեն պարզվում է, որ հունիսից ընդամենը երկու ամիս հետո գալիս է սեպտեմբերը, և երկու աներևակայելի կարճատև ամիսներին հաջորդում է մի նոր՝ ավելի ծանր դժոխք: Դե՜, հա՜, երևի հասկացաք, որ խոսքը համալսարանում հայտնվելու մասին է: Բայց բողոքս ոչ թե համալսարանին կամ բուն կրթությանն է վերաբերում, այլ այն եղանակին, որի միջոցով «կազմակերպվում» է կրթական պրոցեսը: Իսկ դա, սիրելի՛ ընթերցող, ինքնակազմակերպումն է:

Չէ՜, անկեղծ, ինչպե՞ս եք պատկերացնում՝ ո՞նց պիտի ինքնակազմակերպվի շուրջ 80 ուսանողներից կազմված կուրսը, որտեղ ոչ ոք ոչ ոքի գրեթե չի ճանաչում: Ես ասում եմ՝ ուսանող, դուք հասկացեք՝ երեկվա աշակերտ, որը սովոր է, որ իրեն պիտի ուղղորդեն, ցույց տան, սովորեցնեն, որն առաջին անգամ է համալսարանում ու բացարձակապես գլուխ չի հանում համալսարանական կյանքից: Աշակերտ, ով ուներ 30 հոգանոց դասարան, դասղեկ ու ավագ, հիմա չունի ո՛չ լսարան, ո՛չ կուրսղեկ, ո՛չ ավագ: Ի՞նչ անել: Այո՛, փորձեցինք ինքնակազմակերպվել:
Համալսարանական առաջին շաբաթն այն աստիճան խառն ու փնտրտուքների մեջ է անցնում, որ թվում է՝ դասի գնալուդ օրվանից ոչ թե մեկ շաբաթ է անցել, այլ մեկ ամբողջ տարի: Հիմա արդեն մեկ ամիս է անցել այն օրվանից, ինչ սկսել ենք համալսարան գնալ, բայց, փառք Աստծո, ամբողջ մեկ տարվա զգացողությունը չի կրկնապատկվել: Բայց, դե այնպես չէ, որ նվազել է: Դեռ կայուն է: Միայն հուսանք, որ մեր ստացած կրթությունը ու դրա դերը մեր կյանքում կարդարացնեն մեր բոլոր սպասելիքները ու կստիպեն մի օր խոստովանել, որ չէ՜, զուր էինք այսքան բողոքում:

Այն ժամանակ, երբ բոլոր քննությունները հանձնված էին, և ամառն արդեն ավարտվում էր, եկավ մի պահ, որ ուսանողները սկսեցին պատրաստվել դասերին։ Դե պարզ է, արդեն սեպտեմբերի 1-ն էր մոտենում։ Ոմանք այդ օրը հուզվում են՝ ուղղակի հիշելով իրենց ուսանողական տարիները։ Որոշ ուսանողների համար ձանձրացնող մի բան է այն, որովհետև նրանք արդեն կամ 4-րդ կուրսում են, կամ մագիստրատուրայում, ոմանք ոչ էլ մտածում են այդ մասին, իսկ ոմանք էլ այդ օրվան սպասում են մեծ ոգևորությամբ, որովհետև առաջին կուրս են գնալու։

Առաջին կուրս, մի քիչ պատասխանատու է, չէ՞։

Մի քիչ դժվար է գյուղից եկած ուսանողին հարմարվել քաղաքային կյանքին։ Ես օրինակ Ամասիա գյուղից եմ տեղափոխվել Երևան:

Առավոտյան արթնացա 7-ին, որ վազեմ դասի։ Հագա նախօրոք արդուկած ու պատրաստած շորերս, հարդարեցի մազերս, մի խոսքով պատրաստվեցի ու դուրս եկա տանից։ Գնացի կանգառ ու սկսեցի սպասել երթուղայինին։

Առաջինը եկավ մի 10 րոպե անց, որը դիմավորեց ինձ լիքը մարդկանցով։ Ստիպված բաց թողեցի, որ հաջորդով գնամ։ Երկրորդը մոտեցավ ինձ 15 րոպե անց։ Այն ավելի լիքն էր, քան առաջինը, անգամ պատուհանից դուրս եկած մարդիկ կային։

Այս մեկն էլ բաց թողեցի։ Մոտ 15 րոպե անց ինձ մոտեցավ երրորդ երթուղայինը։ Ու ես հասկացա, որ ավելի լավ կլիներ առաջինով, լավ գոնե երկրորդով գնայի։ Նայեցի ժամացույցին՝ 9.10 է, ու հասկացա, որ ուզած թե չուզած պիտի «նստեմ» երթուղային։ Նստելը որն է, պիտի մի կերպ «խցկվեմ» ներս։ Մի կերպ ներս սողոսկելով ու ներողություններ խնդրելով, գնացի մի քիչ առաջ, որ դռները փակվեն։ Հետևիցս մի կին գոռաց.

-Մի քիչ առաջ խտացեք, որ ես էլ բարձրանամ։

Ափսոս, տեղ չկար, և նա մնաց այդտեղ կանգնած ուրիշ մարդկանց հետ։

Հաճախ մտածում եմ՝ մի կողմից լավ է, որ շատ մարդ կա երթուղայինում, ճիշտ է կանգնած ես, բայց կարիք չկա բռնվելու։ Մարդիկ այնքան խիտ են կանգնած, որ հնարավոր չէ որ ընկնես, ընկնելու տեղ որ լիներ, մի 3 հոգի շատ մարդ կբարձրանային երթուղային։ Ու ես հասկանալով այդ, բաց թողեցի բռնակը և ուզում էի ձեռքս ներքև իջեցնել, ինչ որ ձայն եկավ։

Արմունկով հարվածեցի ինչ որ մեկի գլխին։

-Ներողություն,- ասացի ես ու անձայն ծիծաղելով կամաց շարունակեցի գործս։

Եվ վերջապես երթուղայինը կանգ առավ համալսարանիս դիմաց։ Մի քանիսի ոտքերի վրայով, բայց իջա…

Իջա ու հասկացա, որ շորերս արդուկելու տալ, գեղեցիկ հագնվել, մազեր հարդարել ուղղակի պետք չէր։ Մեկ է, այդ ամենից բան չէր մնալու։ Եվ այդպես «մոդայիկ» հագնված, գեղեցիկ կերպով գզգզված մազերով գնացի համալսարան։ Համալսարանի բակում այնքան մարդ կար հավաքված, որ ակամայից թախիծով հիշեցի ինձ տեղ հասցնող երթուղայինը։

Ռեկտորի, դեկանի խոսքերից հետո մեզ ներս տարան, ու ես իմացա որ ինձ հետ սովորելու են ևս 21 ուսանող։ 6 հոգանոց դասարանից հետո դա ինձ համար մի քիչ մեծ թիվ է, էլի։ Ծանոթացա համալսարանի կանոնակարգի և ուսանողների հետ։

Երբ ամեն բան վերջացավ, էլի նույն ձևով տուն գնացի։

Դժվար է, իհարկե, հարմարվելը մեծ քաղաքին, բայց դե հետաքրքիր է ուսանողական կյանքը։

Այս սեպտեմբերը տարբերվող էր, բայց այս նախադասությունը՝ ոչ։ Բոլոր նրանք, ովքեր ընդունվել են բուհ կամ տեղափոխվել են այլ դպրոց, արդեն ասել են այս նախադասությունը հազար ու մի ձևերով ու երանգներով, բայց միտքը, իհարկե, նույնն է։

Ինձ համար էլ այս սեպտեմբերի 1-ը դարձավ նոր և ուրիշ, դարձավ այլ ապրելակերպի սկիզբ ու իր հետ բերեց շատ ու շատ փոփոխություններ, որոնք հավակնում են դառնալ առօրեական։ Այո, այսուհետ կփոխվեն իրերի ու դեմքերի անունները, դասարանը լսարան կդառնա, դպրոցը՝ համալսարան, մեր ոտքերին փոխարինելու կգան լեփ-լեցուն երթուղայինները, դասղեկը կդառնա խորհրդատու, դասընկերն էլ կուրսընկեր։ Փոփոխություններն իսկապես շատ են, բայց դրանցից ամենակարևորը թերևս միջավայրի փոփոխությունն է։ Այդ փոփոխությունն ստիպում է գիտակցել ինքնուրույնությունդ, օգնում է ինքդ քեզ բացահայտել նոր կողմից ու հասկանալ, որ աշխարհում տեղդ գտնելն ամենակարևորն է, հասկանալը, որ մարդուն ոչինչ հենց այնպես չի տրվում։

Կանգառից առաջին անգամ ինքնուրույն համալսարան հասնելը այնքան էլ հեշտ չէ՝ չնայած, որ դրանում էլ մի ամբողջ բացահայտում կա, մի ամբողջ դրամա, որ նույնիսկ կարող է դառնալ նոր նյութի թեմա: Իրականում ես չեմ մոլորվել, ինչպես շատերիդ մտքով հիմա անցավ, ես նույնիսկ չեմ էլ ուշացել, բայց, այնուամենայնիվ, այդ 3 թե 4 րոպեի ճանապարհը դարձավ ինքդ քեզ գիտակցելու ուղի։ Ու առհասարակ, նոր միջավայրում մի պահ մոլորվում ես։ Բայց սպասեք, առաջին շաբաթն արդեն հետևում է, և ես հաղթահարել եմ այն, մնացյալն ավելի հեշտ է լինելու, որովհետև նորություններն ու անծանոթ երևույթները քիչ-քիչ բացելու են իրենց դեմքն իմ առջև ու դառնալու են սովորական մի բան։

Վանաձորի պետական համալսարանը սիրով ընդունեց ինձ ու ինձ նման էլի 200-ից ավելի առաջին կուրսեցիների։ Համալսարանի դասախոսները, ավագ կուրսեցիներն ու բոլորը պատրաստ են օգնել քեզ ու պատասխանել քո ամենահիմար ու միամիտ հարցերին, որոնց գոյությունը նորմալ է։