«Եթե երբևէ՝ հետամուտ լինելով երջանկությանը, դուք նրան գտնեք, ապա ակնոցը փնտրող պառավի նման կհայտնաբերեք, որ այն միշտ եղել է ձեր քթին»:
Հենրի Շոու
Ինչո՞ւ հոդվածս սկսեցի այս խոսքերով: Պառավը, ով շարունակ փնտրում է իր ակնոցը, Հայաստանն է, որը դարեր շարունակ փնտրում է իր երջանկությունն ու իր դժբախտությունների մեղավորներին, մինչդեռ նրա բոլոր դժբախտությունների պատճառն առաջին հայացքից աննշան թվացող փաստերն են: Հիմա ինքներդ կհամոզվեք:
Սպիտակ, կապույտ, կարմիր… Ռուսաստանի դրոշը, որում սպիտակ գույնը խորհրդանշում է ազգի առատաձեռնությունն ու անկեղծությունը, կապույտը՝ հավատարմությունը, ազնվությունն ու կատարելությունը, իսկ կարմիրը՝ քաջությունն ու սերը: Երկրի խորհրդանիշ է ընտրվել դրոշ, որը խորհրդանշում է բարձր բարոյական արժեքներ:
Արգենտինայի դրոշը` երկնագույն ու սպիտակ զոլեր, իսկ կենտրոնում՝ արև: Համաձայն առավել տարածված տեսակետի՝ ամպերի, երկնքի և արևի մարմնավորում:
Կանադայի դրոշը`կարմիր ու սպիտակ գույներ՝ կենտրոնում թխկու տերևով: Խորհրդանշում է Կանադայի ափերը ողողող երկու օվկիանոսները և նրանց միջև տեղակայված պետությունը: Թխկու տերևը խորհրդանշում է ազգի միասնությունը:
Հունաստանի դրոշը` 9 հորիզոնական զոլեր՝ կապույտ և սպիտակ: Դրոշի վերին ձախ անկյունում սպիտակ խաչ: 9 զոլերը նույնացվում են ազգային կարգախոսի («Ազատություն կամ մահ») 9 վանկերի հետ, իսկ խաչը խորհրդանշում է պետական կրոնը՝ քրիստոնեությունը:
Իսկ այժմ վերլուծենք Հայաստանի դրոշը՝ կարմիր, կապույտ, ծիրանագույն: Վաղ տարիքից սովորում ենք, որ կարմիրը խորհրդանշում է հայ ժողովրդի թափած արյունը, կապույտը՝ խաղաղ երկինքը, իսկ ծիրանագույնը՝ աշխատանքը: Այս դեպքում ի՞նչ խորհուրդ ունի գույների այս դասավորությունը: Ինչու՞ են խաղաղ երկինքն ու աշխատանքը խորհրդանշող գույները իրենց տեղը զիջում արյան խորհրդանիշ կարմիր գույնին: Ինչո՞ւ դրոշի նախագծողները հաշվի չեն առել այն պարզ հանգամանքը, որ ազգի գլխավերևում պետք է լինի խաղաղ երկինքը և ոչ թե նրա թափած արյունը:
Իսկ այժմ վերլուծենք մի քանի երկրների օրհներգերը:
Մարսելիեզ՝ Ֆրանսիայի ազգային օրհներգը։ Հեղինակն է ֆրանսիացի պոետ և կոմպոզիտոր Ռուժե դը Լիլը։ Մարսելցիները այդ երգը երգելով Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության ժամանակ օգնության հասան Փարիզին։ Պատերազմական հիմն է, որը կոչ է անում կռվի դուրս գալ ժողովրդի և հայրենիքի թշնամիների դեմ։
Ուկրաինայի օրհներգի բառերի հեղինակն է Պավել Չուբինսկին: Դառնալով հանրահայտ Արևմտյան Ուկրաինայում՝ հայրենասիրական ոտանավորը աննկատ չանցավ ժամանակի կրոնական գործիչների ուշադրությունից։ Նրանցից մեկը՝ հայր Միխայլո Միխայլովիչ Վերբիցկին, որն իր ժամանակի հայտնի երգահաններից էր, Չուբինսկու ոտանավորով ոգեշնչված, երաժշտություն գրեց նրա համար: Արդեն 1917 թվականին երգը սկսեց օգտագործվել որպես պետական օրհներգ։
Շվեյցարիայի օրհներգը նույնիսկ ներառված է երկրի կաթոլիկ և ավետարանական եկեղեցիների աղոթագրքերում: Սա բոլորովին զարմանալի չէ, քանի որ օրհներգում կան նման տողեր.
«Երբ շառագունում են Ալպերը, աղոթեք, ազատ շվեյցարացիներ, աղոթեք»:
Հիմա հիշենք Հայաստանի օրհներգի պատմությունը: Օրհներգի տեքստը վերցված է Միքայել Նալբանդյանի «Իտալացի աղջկա երգը» բանաստեղծությունից, որը սկսվում է հետևյալ տողերով.
«Մեր հայրենիք, թշվառ, անտեր,
Մեր թշնամուց ոտնակոխ,
Յուր որդիքը արդ կանչում է
Հանել յուր վրեժ, քեն ու ոխ»
Ի՞նչ սկզբունքով է ընտրվել մեր երկրի հիմնը, և մի՞թե ժամանակի մտավորականությունը չկարողացավ ավելի նպատակահարմար տարբերակ ընտրել: Մի՞թե հնարավոր չէր երկրի խորհրդանիշի հիմքում ներդնել ավելի վեհ գաղափարներ: Միգուցե այս «աննշան» հանգամանքերն էլ ինչ-որ տեղ ազդեցություն են թողնում մեր երկրի ճակատագրի վրա ու փոխում բոլորիս կյանքի ընթացքը: