Մեկ տարի առաջ էր, երբ 9-րդ դասարանն ավարտելուն մնացել էր մի քանի ամիս։ Դե բնականաբար, շատ էին մտքերը. ո՞ր բնագիտական առարկան ընտրել, ո՞ր օտար լեզուն և վերջապես, ո՞ր հոսքը։ Կար վախ քննությունների նկատմամբ և այն գիտակցությունը, որ մի քանի ամսից ավագ դպրոցի սան պետք է լինես, հպարտություն էր ներշնչում։ Պետք է նստես ավագ դպրոցի նստարանին և ունենաս հստակ որոշված ուղղություն՝ ուսումնասիրելով այդ առարկաները շաբաթական 7-8 ժամով։

Դեռ քննություններից առաջ տնօրեն պարոն Վարդանյանը խոսում էր ավագ դպրոցի առավելությունների, թերությունների ու խանգարող հանգամանքների մասին։ Հաճախ անհավանական էր թվում, հաճախ դառնում էր ծիծաղի պատճառ, սակայն երբ այսօր արդեն հինգ ամիս է, ինչ նստած եմ ավագ դպրոցի աշակերտ եմ ու այդ խնդիրներին բախվում եմ առերես, ամեն ինչ այլ է։

Իսկ այժմ ավագ դպրոցի խնդիրների ու դրանց լուծման մասին խոսենք Աբովյանի թիվ 6 ավագ դպրոցի տնօրեն պարոն Վարդանյանի հետ։

-Պարո՛ն Վարդանյան, որպես ավագ դպրոցի տնօրեն, կասե՞ք, ըստ Ձեզ, ի՞նչ խնդիրներ ունի այսօր ավագ դպրոցը։

-Որքան էլ հարցի պատասխանը տարօրինակ թվա, բայց պատասխանը մեկ բառով կարող ենք ամփոփել, այսօր ավագ դպրոցի գերխնդիրն աշակերտն է։

-Իսկ ինչպե՞ս եք տեսնում այդ գերխնդրի լուծումը։

-Լուծում ասվածը չափազանց պարզ է իմ համար: Ավագ դպրոցները շատ են, իսկ աշակերտները՝ քիչ։ Նույն խնդիրն է ՀՀ ողջ կրթական համակարգում։ Ուսանողները քիչ են՝ բուհերը շատ, իսկ այս ամենն ազդում է կրթական որակի վրա։ Այս պարագայում պետք չէ մտածել, որ կա մի օղակ, որը խանգարում է։ Դա այդքան էլ այդպես չէ, ես համաձայն եմ, թող բոլորը գործեն ազատ, բայց թող արդար գործեն։ Օրինակ, եթե կա դասից չբացակայելու պահանջը, այն լինի բոլոր դպրոցներում։

-Պարո՛ն Վարդանյան, հինգ տարի է, ինչ զբաղեցնում եք ավագ դպրոցի տնօրենի պաշտոնը, երբ հետադարձ հայացք ենք նետում այդ հինգ տարիներին, աշխատանքը իրոք հսկայական է, կխոսե՞ք Ձեր կատարած աշխատանքների մասին։

-Երևի սկսեմ ֆինանսականից, երբ ես եկա այս դպրոց, ուսուցչի աշխատավարձը 86 000 դրամ էր, իսկ այօր մեր դպրոցում ուսուցիչները վարձատրվում են 124 000 դրամից բարձր, ըստ սահմանվածի՝ դա ամենաբարձրն է։ Սակայն դրան հակառակ, աշակերտների թիվը նվազել է: Տարիներ առաջ դպրոցն ուներ 450-ից ավել աշակերտ, իսկ այսօր դպրոցն ունի 207 աշակերտ։ Դե, բնականաբար, եթե աշակերտների թիվը պակասեց, ապա դպրոցի ֆինանսավորումը ևս պակասեց։ Սակայն այդ նվազեցմանը զուգահեռ, բարձրացավ ուսուցչի աշխատավարձը։ Ինչքան էլ եկող գումարը պակասի, միևնույն ժամանակ, գնացողը ավելանա, դպրոցը դրանից չի տուժում, ջերմաստիճանը դրանից չի տուժում։ Չկա նման բան, որ ցանկանանք դպրոցի համար անել ու չանենք։ 5 տարի առաջ դպրոցի ջեռուցման համար օգտագործվում էր 5 մլն դրամ, մենք այսօր դա նվազեցրել ենք՝ հասցրել 3-3,5 մլն-ի, բայց դպրոցի ջերմաստիճանն ավելի բարձր է։

-Կպատմե՞ք ձեռքբերումների մասին։

-Այս 5 տարիների ընթացքում բավականաչափ գույք ենք ձեռք բերել՝ ուսուցչանոցում, փոխտնօրնների և տնօրենի սենյակներում և դասասենյակներում տեղադրված աշակերտական գույքը, այսօր մենք ունենք լրիվ նոր գույք։

Կրթական ոլորտում մենք անում ենք այն ամենը, ինչ նախատեսված է պետության կողմից ու դրան ավելացնում նաև լրացուցիչ, օրինակ, լրացուցիչ փակում ենք քառորդներ, ուսման որակի բարձրացման համար։ Հոսքային դասարաններում մենք դրել ենք ընթացիկ քննություններ։ Ու այս ամենը արվում է կրթական որակը բարձրացնելու համար։

Ինչ վերաբերվում է կադրային փոփոխություններին, ես այսօր մարզպետարանում, կրթության նախարարությունում, ամենուր հպարտանում եմ իմ երիտասարդ կադրերով, ովքեր լիարժեք պատրաստ են ավագ դպրոցում աշխատելու համար։

Տնտեսական վիճակը, մաքրությունը, սանիտարական վիճակը, եթե համեմատենք 5 տարի առաջ և հիմա՝ պարզապես անհամեմատելի է։ Պակասել է հավաքարարների թիվը, բայց դպրոցն ավելի մաքուր է, պարզապես չեն կեղտոտում, ընդամենը պետք էր ստեղծել բավարար պայմաններ։ Դպրոցն ունի հիմնանորոգման կարիք, վերանորոգումը 40 տարվա է, ամեն ինչ փոփոխման ենթակա է։

-Տնօրենի պաշտոնն ընտրելուց առաջ գիտակցո՞ւմ էիք, թե ինչ խնդիրների եք բախվելու այդ դեպքում, եթե ոչ տնօրեն ու եթե ոչ դպրոց, ապա ի՞նչ կընտրեիք։

-Չեմ կարծում, եթե ոչ դպրոց, ապա ի՞նչ։ Դպրոցը միակ տեղն էր, որ կցանկանայի լինել, իսկ աշակերտները միակ մարդիկ, ում համար կցանկանայի աշխատել։

27 տարի աշխատելով կրթական ասպարեզում, տեսնելով առկա բացերն ու խնդիրները՝ իմ տնօրեն լինելու ժամանակ հնարավորինս դրանք վերացրել եմ։ Այս դպրոցը աշակերտի համար է, մեր դպրոցում արվում է ամեն ինչ աշակերտի համար, միևնույն ժամանակ, չմոռանալով ուսուցչի մասին, այդ ամենի հետ՝ գերակա խնդիր համարելով աշակերտի կրթությունը։ Չկա մի խնդիր, որը մտածել ենք, ու չի լուծվել։