hovhannes ghulijanyan

Բարու և չարի մասին

Հասարակագիտության հերթական հետաքրքիր դասերից մեկն էր: Դասը բարու և չարի մասին էր:

Եթե ցանկանանք տալ բարու կամ չարի հստակ սահմանումը, ապա կդժվարանանք, միայն կարդացինք Ալբերտ Շվեյցերի խոսքերը, որ` բարի է այն, ինչը նպաստում է կյանքի զարգացմանն ու պահպանմանը, իսկ չար է այն, ինչ ոչնչացնում է կյանքը:

Դասի ժամանակ բանավիճեցինք, արդլո՞ք մարդ ի ծնե բարի է, թե չար: Կարդացինք մի քանի բարոյագետների տեսակետներ: Օրինակ՝ ըստ Ֆրանսիացի մտածող Ժան Ժակ Ռուսոյի՝ մարդն ի ծնե բարի է, իսկ ըստ Կանտի` մարդն ի ծնե չար է, սակայն նա իր մեջ կրում է նաև բարու հատիկներ, որոնք մարդ ձգտում է զարգացնել, որպեսզի դրանք գերիշխեն մարդու՝ չար գործեր կատարելու հակվածությանը:

Ինձ համար ավելի համոզիչ էր Կանտի տեսակետը:

Ընթացքում ինձ հարց ուղղվեց, թե արդյո՞ք համամիտ եմ Սոկրատեսի խոսքերին. « Ով իմաստուն է, նա բարի է»: Ես չհամաձայնվեցի:

Ճիշտ է, երբ մարդ իմաստուն լինի, կհասկանա, որ պետք է բարի լինել, բայց ըստ ինձ, միայն ցանկանալը բավարար չէ բարի լինելու համար, քանի որ ես ևս, ինձ համարելով հավատացյալ, ցանկանում եմ ապրել Աստծո սահմանած պատվիրաններով: Սակայն դա բավարար չէ, քանի որ շրջապատը շատ մեծ դեր է խաղում, և նույն կերպ էլ այնտեղ՝ միայն ցանկանալ բարի լինել, բավարար չէ:

Այս ասելուց անմիջապես հետո ուսուցչուհին ինձ հարցրեց, թե ես ինձ բարի՞ մարդ եմ համարում, թե՞ ոչ: Ես հրաժարվեցի պատասխանել, քանի որ մտածում եմ, իմ բարի կամ չար լինելու մասին պետք է ասեն իմ ընկերները, այլ ոչ թե ես:

Ահա այսպիսի հետաքրքիր դաս անցանք: Կարծում եմ, որ դասից հետո բոլորն էլ երկար խորհելու առիթ կունենան, և նմանատիպ դասեր դեռ շատ կլինեն: