mariam tonoyan

Կարդալու քո՛ հերթն է․․․

Մի անգամ Սևանի ափին, ես և ընկերուհիս` Սոնյան, ավազներով նկարչություն էինք անում, երբ ձեռքիս կտրուկ շարժումից ավազահատիկները թռան Սոնյայի աչքերի մեջ: Նա երկու ձեռքով ամուր փակեց աչքերը, ապա զայրացած ինձ նայեց: Կռահելով նրա մտադրությունը՝ արագ ոտքի կանգնեցի ու բղավեցի.

-Թե կարո՞ղ ես, բռնի՛ր:

Սոնյան, ով արդեն պատրաստվել էր վազելու, ակնթարթորեն սլացավ հետևիցս: Ես վազում էի ամբողջ ուժով, պարբերաբար հետ նայելով, որպեսզի չափեի իմ ու Սոնյայի միջև եղած տարածությունը: Երբ ևս մեկ անգամ փորձեցի հետ նայել ու հաղթական խոսքերով զայրացնել ընկերուհուս, հանկարծ՝ ոտքս ինչ-որ բանի դիպավ ու վայր ընկա՝ ավազների մեջ: Սոնյան քրքջալով ինձ մոտեցավ, մեկնեց ձեռքը, այնինչ ես, ավազների մեջ ծունկի եկած, թափ էի տալիս ավազը մազերիս ու շորերիս վրայից: Հետ նայեցի ու նկատեցի, որ Սոնյայի ձեռքին ինչ-որ գիրք կար, որը տարակուսանքով դեսուդեն էր շրջում:
-Ի՞նչ է դա,- դժգոհ հարցրեցի ես:
-Այստեղ էր ընկած, սրա պատճառով ընկար,-բացատրեց նա:

-Տո՛ւր, տեսնեմ:

Դա մի տարօրինակ գիրք էր՝ լավ պահպանված կազմով, բայց ցիրուցան եղած ու պոկված էջերով: Կազմին նկարված էր կանաչավուն դեմքի երանգով վախենալու ինչ-որ արարած` սուր ժանիքները աղջկա պարանոցը խրած: Սկզբում սարսափեցինք, հետո սկսեցինք էջերը դասավորել հերթականությամբ: Ոչ մի էջ չի պակասում: Տեսնես ո՞ւմ է պատկանել գիրքը, ինչո՞ւ էին պատռել այն… Գիրքը ռուսերենով էր գրված, իսկ վերնագիրը` «Վամպիրներ»։ Վերադարձրի Սոնյային, թող կարդա:

Արդեն Գավառ էինք վերադարձել, երբ գիրքը ձեռքին Սոնյան մեր տուն եկավ:
-Հիմա կարդալու քո հերթն է: Տարօրինակ է…
-Չլինի՞ հավատացել ես,- ծիծաղեցի ես:
Գիրքն արդեն իձ մոտ էր մնալու: Սկսել էի կարդալ: Սկզբում ամեն ինչ սովորական էր թվում, հետո փոքր ինչ լարվածություն առաջացավ, երբ գրքում ամեն օր մարդիկ էին մահանում, երբ կարդում էի կարմիր աչքերով, գունատ ու արյունով սնվող մարդկանց մասին, որոնք, ինչպես պարզվեց՝ վամպիրներ էին:

Սոնյան չսխալվեց, ես չափազանց դյուրահավատ էի դարձել, կամ էլ հեղինակն էր դիպուկ շարադրել, քանի որ իրոք սարսափում էի որոշ հատվածներ կարդալիս կամ երբ սենյակս էի մտնում ու հայացքս դիպում էր այդ գորշ գրքի կազմին: Գիրքն ավարտելուց հետո վերջապես հանդիպեցի Սոնյային.
-Չէ՛, այնքան էլ վախենալու չէր: Ես ինչ-որ բան եմ պարզել: Կարդա հեղինակի անունը:
-Բ. Օլշեվրի:
-Մեր ժամանակը վատնեցինք հեքիաթ կարդալու վրա: Նայիր, թե ինչ է նշանակում նրա կեղծանունը. «Б»-ն բարոն բառի հապավումն է: Միացնե՞նք իրար: «Болшеври» ինչպես ռուսերենով կլիներ` «Больше ври» (շատ խաբիր) արտահայտության մեջ: Սա էլ քեզ ապացույց:

Իրատեսորեն մոտենալով հարցին՝ փորձեցինք ցրել ի հայտ եկած կասկածները: Բայց, այնուամենայնիվ, չենք հասկանում այն հեղինակներին, ովքեր իրենց գրքերում գրում են երևակայական կերպարներով ամփոփված՝ սարսափազդու դիպաշար: Ի վերջո, գիրքը պետք է ընթերցողին ինչ-որ բան սովորեցնի: