ՀՀ սփյուռքի նախարարությունը օգոստոսի 10-24-ը իրականացնում է «Քայլ դեպի տուն» ուսումնաճանաչողական ծրագիրը, որը նախատեսված է 13-21 տարեկան սփյուռքահայ պատանիների և երիտասարդների համար: Ծրագիրն ունի երկու բաղադրիչ` կրթական և ճանաչողական: Կրթական բաղադրիչը ներառում է հայոց լեզվի արագացված ուսուցման դասընթացներ (արևելահայերեն և արևմտահայերեն):

Ծրագրի ճանաչողական մասը նախատեսում է մասնակիցների այցելություններ Հայաստանի պատմամշակութային վայրեր, ինչպես նաև մի շարք առաջատար ուսումնական, ստեղծարար և տեխնոլոգիական կենտրոններ: Ճանաչողական մասի շրջանակներում «Քայլ դեպի տուն» ծրագրի մասնակիցները օգոստոսի 11-ին և 17-ին եղան նաև Ապարանի Եղիպատրուշ գյուղում, որտեղ Ապարանի «ՍՔԱՅ» ակումբի և մի խումբ եղիպատրուշեցի կամավորների ջանքերի շնորհիվ նախապես ծրագիր էր կազմվել պատանիներին գյուղական կյանքի հետ ծանոթացնելու և դրա մասնակիցը դարձնելու։

Մասնակիցները նախ ծանոթացան գյուղի պատմամշակութային վայրերին, ապա բաժանվելով խմբերի՝ անցան խաղ-մրցույթին:

Նախապես մշակվել էր 5 առաջադրանք.

1. Թոնրի լավաշի պատրաստում և մեղվի փեթակների բացում, մեղրաքամ:

2. Բուրդ չփխել, մանել:

3. Ցորենից ձավարի ստացում և կովերի կթման գործընթաց:

4. Գյուղի մասին տեղեկության հավաքում:

5. Խոտի տուկերի հավաքում մեքենայի մեջ:

Յուրաքանչյուր վարժության կատարման համար տրվում էր 20 րոպե, վարժությունները գնահատվում էին, և արդյունքում թիմերից մեկը ճանաչվում էր հաղթող՝ նվեր ստանալով ազգային հագուստով ֆոտոսեսիա:

Հետգրություն. Լուսանկարներում են՝ «Կիլիկիա» և «Լայմն-լիմոն» խմբերի մասնակիցները:

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

Մի քանի օր առաջ մենք մեր բելգիացի ընկերների հետ մեկնել էինք Արզական գյուղ` հյուրընկալ ընտանիքներում ապրելու և գյուղի սովորույթներին ծանոթանալու: Ես պետք է մնայի Ազիզյանների ընտանիքում։ Մի ընտանիքում, որտեղ ապրում էին ընդամենը 3 հոգի, բայց այդ օրերին իրենց երկհարկանի տունը լեփ-լեցուն էր: Հյուրեր էին եկել ամենատարբեր մարզերից ու վայրերից:

Գյուղում Աստվածածնի վերափոխման տոնն էր: Տոնի նախորդ օրվանից փողոցները լցվում են ավտոմեքենաների ձայներով, մարդկանց մեծ հոսքով և, իհարկե, մեծ նախապատրաստությամբ: Մի մասը գաթա էր թխում, մի մասը` լավաշ: Տղամարդիկ նախապատրաստում էին միսը, շինարարական և այլ գործեր անում:

Ազիզյանների տանը, որտեղ ես էի գիշերում, գեղեցիկ ու մեծ ոգևորություն էր: Սասուն հոպարը իրենց բակում մի ամբողջ տիեզերք էր պատրաստել գունավոր լույսերով` դեղինով՝ լուսինը, կողքինները աստղերն էին: Գայանե քույրիկը լավաշ ու գաթա էր թխում: Ու բոլորը մեծ անհամբերությամբ սպասում էին առավոտվա գեղեցիկ մատաղին:

Առավոտյան 5:30-ից մարդկանց հոսքը սկսվում էր դեպի Արզական գյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի` մասնակցելու տոնի կատարվելիք արարողություններին:

Մենք արթնացանք տան եռուզեռից: Ազիզյանները չէին էլ համբերել, որ առավոտը բացվի, սկսել էին աշխատել:

Վեր կացանք, Սասուն հոպարը արագ մեզ դուրս կանչեց, հատուկ տոնի կապակցությամբ փայտե սեղան էր պատրաստել, ու աչքերը երջանկությունից փայլում էին։ Երջանիկ էր, որ տոնի անցկացմանն իր մեծ դերն էր ունեցել: Նախաճաշեցինք, ու բոլորը անցան իրենց գործերին:

Սասուն հոպարը մատաղն էր պատրաստում, Գայանե քույրիկը եփեց մատաղը: Թոնիրում գունավոր բանջարեղենն ու միսը խորոված էր դառնում: Խարույկի մեջ գեղեցիկ գույներով պատրաստվում էր տոնի կարևոր բաղադրիչներից մեկը: Խոհանոցի հարակից սենյակը, որտեղ հաց էին թխում, լիքն էր իրար վրա դրված լավաշներով։

Հյուրերը տան անդամների պես պատրաստություն էին տեսնում: Սուսան տատին օգնում էր մատաղը եփել, մյուսները սմբուկ էին մաքրում, աղցան պատրաստում:

Էսպես պատրաստվեցին, պատրաստվեցին և այնքան համեղ ու հաճույքով էին ուտեստներ պատրաստում, որ չէին վերջացնում աշխատանքը, բայց չէին էլ հոգնում այդքան անելուց: Վերջում, երբ պետք է գնայինք, ընտանիքի անդամները քիչ էր մնում նեղանային մեզնից:

-Յա ոնց, էս առանց մեզ հետ սեղան նստելու գնո՞ւմ եք:

Չթողեցին, նստեցրին սեղանի շուրջ, բացատրեցին, որ չի կարելի առանց մատաղ ուտելու գնալ, որ չեն կարող թողնել՝ իրենց տանը լինելով՝ չուտել ու դուրս գալ։ Մի-մի կտոր կերանք ու դուրս եկանք:

Գեղեցիկ գույներով խորովածն էլ խոստացանք մյուս անգամ համտեսել՝ նորից հյուրընկալվելու ակնկալիքով:

Ամալյա Հարությունյան

A few days ago we traveled with our Belgian friends to the village of Arzakan for living in host families and getting acquainted with the traditions of the village. I had to stay in the Azizian family, in a family where only three people lived, but on these days their two-story house was full. Guests came from different regions and places.

The village was celebrating one of ceremonies

The day before ceremony the streets was filled

with car voices, a great deal of people, and, of course, great preparation. Some of them baked gata and some were lavash. Men were preparing meat, doing construction work, and other things.

At Azizyans’ home, where I was overnight, was beautiful and great enthusiasm for ceremony. Mrs Sasun made a whole universe with colorful lights in the yard, the moon with yellow, and the stars on the sides. Miss Gayane baked lavash and gata. And everyone was waiting for the beautiful morning of the day and sacrifice.

From 5:30 am, people started flowing to the Surb Astvatsatsin church in the village of Arzakan to participate in the celebrations.

We woke up from the voices of booming house. The Azizians did not endure, that morning had begun, they began to work intensively.

We got up, Mrs Sasun quickly called us out, he made a wooden table on the occasion of holiday, and his eyes were full of happiness. It was a happiness that he had a big role in celebrating the holiday. We ate breakfast and everyone went through their work.

Mrs Sasun was preparing a sacrifice, and Miss Gayane cooked meal. In Tonir colorful vegetables and meat became barbeceu. One of the important components of the holiday was made in the fireplace with beautiful colors. The room next to the kitchen, where they baked bread, was full of lavash sheaf and stoves.

The guests do and participate the preparations like homeowners. Susan grandma helped to cook meals, the other cleaned bent and cooked salad.

They were cooked, cooked and cooked so delicious and delicious, they did not finish their work, but they did not even get tired of doing it. In the end, when we were to go, the family members were shrinking from us and said.

-Why do you go without eat this mealswith us ?

They did not allow us to go.They sit down at the table and explained that we could not go without eating a meal, so they could not let us leave their home without eating. We ate a piece and went out.

The beautiful barbecue also was promised to taste the once again with the expectation of hosting again.

Amalya Harutyunyan

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

Հետաքրքիր պատմություն Յիթսե Վան Նյութենից

Երբ ես մտածում էի հետաքրքիր, զվարճալի պատմության մասին, միանգամից մտաբերեցի այն երեկոն, երբ մենք եկանք հյուրատուն հյուրընկալ ընտանիքներից։ Երբ ավտոբուսը կանգ առավ, ես և Լենկան որոշեցինք չսպասել բոլորին «Մանանա» կենտրոնի աստիճաններով բարձրանալու համար, որտեղ մեր իրերն էին։

Մենք մտանք շենք և լսեցինք որոշ ձայներ։ Մի փոքր վախենալու էր, բայց դեռ ամեն ինչ լավ էր։ Մի րոպե հետո մի սև կատու թռավ աստիճաններից մեր ոտքերի մոտ, և մենք շատ վախեցանք, մեր սրտերը զարկում էին։ Երբ մենք վերջապես բարձրացանք աստիճաններով, 10 րոպե սպասեցինք մյուսներին։ Մենք իրոք հոգնեցինք մյուսներին սպասելուց, իջանք ցած և հասկացանք, որ այդ ամբողջ ժամանակ մենք այլ մուտքում էինք։

When I think of a funny story my mind goes straight to the evening we came home from the host families.

When the bus dropped us off at Manana, Lenka and I didn’t want to wait for the others to go upstairs, where our stuff was. We went into the apartment and we heard some scratching noises. It was kind of scary but it was okay. A minute later a black cat rushed down the stairs next to our feet and it scared us a lot, our hearts were racing. When we finally got upstairs, we waited for ten minutes for the others to come. When we were really getting frustrated from all the waiting we went down and realized we’ve been in the wrong building the whole time.

***

Հետաքրքիր պատմություն Լիո Կաեբլենից

Երբ մենք Արզականում հյուրընկալ ընտանիքում էինք, ջրի խնդիր առաջացավ։ Ես և Ռոուինը թեթև տարանք այդ փաստը, մտածեցինք, որ ուրիշ տուն կգնանք ու կլվացվենք, իսկ հայերի մոտ այս իրավիճակը տանելը ավելի դժվար էր. սա ցույց է տալիս մշակութային տարբերությունները, մենք երևի թե ավելի հարմարվող գտնվեցինք, քան հայերը։

Պատմեմ ևս մեկը։ Երբ մենք հյուրընկալ ընտանիքում էինք, նախաճաշի ժամանակ ես ասացի Լիլիթին՝ թարգմանի տանտիրուհուն, որ մուրաբան շատ համով էր։ Մեկ ժամ անց, երբ արդեն պետք է դուրս գայինք, նա ինձ ապակե տարայով մուրաբա բերեց, որպեսզի տանեմ ինձ հետ Բելգիա։

Սա խոսում է ձեր հյուրասիրության մասին։

An interesting story with Lio, who is a Belgian leader

While I was staying with my host family in Arzakan, it happened to be a problem with the water there. Me and Rowin took it quite easy and thought that we can go to another house to have a shower. In Armenia the situation seemed to be a bit odd, I guess it talks about the cultural differences! It turned out we were more adaptive than the Armenians.

I also want to tell this one. While we were staying in the host family I once asked Lilit during the breakfast to translate to the family that the jam was delicious and after an hour when we were about to go out she gave me a jar full of jam to take with me to Belgium. This really talks about your hospitality!

Գրի առավ Ինեսա Զոհրաբյանը

Ահա և վերջ։ Ավարտին է մոտենում բոլորի կողմից այդքա՜ն սիրելի և սպասված ամառը։ Հատկապես մենք՝ դպրոցականներս, ծանր ուսումնական տարվանից հետո այս ամռանը շատ էինք սպասում։

Այս տարի իմ ամառը, ինչպես շատ դպրոցականների մոտ, սկսվեց մեկ ամիս ուշ։ Իններորդ դասարանում էի և քննություններ ունեի։ Նշեմ, որ չնայած կարմիր վկայական չստացա, բայց քննություններս լավ հանձնեցի։ Կարմիր վկայականը ինձ համար մեծ նշանակություն չունի։ Ոնց որ կասեր հայրս՝ կարևորը մարդու ուղեղն է։

Ամառս, չնայած՝ ուշ սկսվեց, բայց ոսկե աշնան պես մրգառատ էր։ Բավականին բովանդակալից անցավ։ Ժամանակ առ ժամանակ լիճ էի գնում ընտանիքիս կամ հարազատներիս հետ, ինչը, իհարկե, շատ հաճելի էր։ Նույնիսկ չորսօրյա ճամբարս Սևանում անցավ։

Այս ամառ կատարվեց իմ ամենաբաղձալի երազանքներից մեկը՝ վերջապես սկսեցի պարի հաճախել։ Ճիշտ է՝ ընդամենը երկու ամիս հաճախեցի, բայց կարևորն այն է, որ ես ստացա իմ ցանկալի արդյունքը։ Ամառվա ընթացքում տարբեր գրքեր կարդացի և դրանով հարստացա: Նաև ֆիլմերի մի ամբողջ շարք ավելացավ իմ տեսածներին։ Այս ամբողջ ամառն անցկացրի իմ այն սիրելի բարեկամների հետ, որոնց տեսնել ծնվելուցս հետո բախտ էր վիճակվել միայն մեկ անգամ։ Գնացի նաև Աշտարակ, մեկ օր անցկացրեցի այնտեղ, բայց դա էլ հերիք էր տպավորված վերադառնալու համար։

Մի քանի շաբաթ շրջեցի Երևանի գեղեցիկ, նրբերանգ և մարդաշատ փողոցներում։ Փողոցները լեցուն էին տարբեր երկրների զբոսաշրջիկներով։ Եվ այս ամենի ուրախ ֆոնին՝ անդադար ծնունդների, կնունքների ու այլ հանդիսությունների էի մասնակցում։ Միայն ուրախ դեպքեր այս ամառվա ընթացքում։

Եվ ահա մեծ խանդավառությամբ, կյանքից վերցրած տարբեր դասերով, գիտելիքներով ու հմտություններով պատրաստ եմ գնալ դեպի դպրոց։

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

Հայ-բելգիական փոխանակման ծրագիրը ինձ համար մեծ հնարավորություն էր, որպեսզի բացահայտեմ ինչպես Երևանը, այնպես էլ Հայաստանի տարբեր մարզերը։ Որոշ բացահայտումներ շատ հետաքրքիր էին ու հաճելի, որոշներն էլ իսկապես տհաճ։

Ուզում եմ խոսել տհաճ բացահայտման մասին, որը կարծում եմ, այնքան էլ բացահայտում չէր, որքան ուսումնասիրություն։ Փաստորեն համարյա ամբողջ Հայաստանը պատված է աղբով, և եթե այսպես շարունակվի, երևի մի օր կթաղվենք աղբի մեջ։ Պոլիէթիլենային տոպրակները սավառնում են շրջապատում՝ բախվելով շատերին՝ պատճառելով անհարմարություն։ Դե, անհարմարությունը պատճառվեց, բայց դե պատճառվեց ու անցավ, ու ոչ ոք դրան ուշադրություն չի դարձնում։ Չկա մի փողոց Երևանում, որ քայլեմ ու աղբ չտեսնեմ։ Իրականում շատ եմ բարկանում, երբ այսպիսի իրավիճակների եմ հանդիպում, ու նաև, որ մարդկանց դա չի էլ հետաքրքրում։ Շատերը հիմա երևի կասեն, որ ծեծված թեմա է, և այլն, և այլն, բայց սա այնպիսի թեմա է, որը միշտ քննարկվում է, բայց լուծումներ հիմնականում չեն տրվում։

Կազմակերպվում են մի շարք սեմինարներ, բնապահպանական միջոցառումներ և այլն, բայց մարդիկ այդպես էլ չեն հասկանում, որ աղբի համար աղբաման գոյություն ունի։ Շատերը դժգոհում են, որ տվյալ տարածքում չկա ոչ մի աղբաման, և նրանք ստիպված են դա անել։ Այո՛,համաձայն եմ, որ որոշ տեղերում աղբամանի խնդիր ունեք, բայց մի՞թե դա նշանակում է, որ աղբը պետք է գետնին թափել:

-Մի թուղթ ա, էլի, ի՞նչ ա լինելու։

Ու այսպես ասում են շատերը, իսկ արդյունքում այդ «մի թուղթ ա էլին» դառնում են «լիքը թղթեր», ու մենք ապրում ենք շատ տհաճ միջավայրում։ Գիտե՞ք, ամենացավալին որն է։ Ամենացավալին այն է, որ անգամ երբ աղբաման կա մի քանի մետր հեռավորության վրա, նրանք միևնույն է, աղբը գետնին են նետում։

Աղբամաններ տեղադրելը շատ քիչ է, երբ մարդկանց մեջ չկա հասարակ բարեկրթություն ասվածը։ Հետո՞ ինչ, որ քաղաքապետ դեռ չունենք, դա ոչ մի կերպ չի արդարացնում այս բարձիթողի իրավիճակը։ Ամեն անգամ երեկոյան զբոսնելիս Երևանում ոչ թե հաճույք եմ զգում, այլ բարկություն։

Ես չեմ ուզում, որ իմ երկիրը, քաղաքը ու գյուղը աղբով պատված լինեն,իսկ աղբի առաջացրած հետևանքների մասին ավելորդ է անգամ խոսել։ Եթե բոլորը մտածեն ու պարտադիր աղբը նետեն աղբամանը, խնդրի առնվազն 80%-ը կլուծվի։ Մնացած 20%-ն էլ բնապահպանության նախարարության ճիշտ ու կազմակերպված աշխատանքի շնորհիվ կլինի։

Միայն մի բան եմ ցանկանում, որ այս նյութը կարդալուց հետո մարդիկ գոնե փոխվեն մի քիչ ու աջ ու ձախ չաղտոտեն։ Չեմ հասկանում, ձեզ հաճելի՞ է ապրել մի տեղ, ուր աղբն ամենուր է։

Օգոստոսի 17-19-ը Հայաստանում, իսկ ավելի կոնկրետ՝ Ծաղկաձորում անցկացվեց Հայաստանի ամենահավես, ամենաթույն փառատոններից մեկը՝ Epic Eye Festival-ը: Երեք օր ռոք ու էլեկտրոնային երաժշտություն՝ բնության գրկում: Մի խոսքով՝ կար էն ամենը, ինչը կապահովեր քեզ կտրվել առօրյայից ու հավես ժամանակ անցկացնել հարյուրավոր մարդկանց հետ:

Ֆեսթին մասնակցելու համար կար գիշերակացի 2 տարբերակ՝ հյուրանոց ու քեմփինգ: Ես, բարեբախտաբար, ընտրել էի առաջին տարբերակը: Առաջին օրը էլեկտրոնային երաժշտություն էր: Առաջին օրն անցավ լավ, բայց ես անհամբեր սպասում էի ռոքին: Ռոքն, ըստ իս, մարդկանց շատ քիչ տոկոսի ականջին է լսելի: Ռոքի միջոցով կարողանում ես արտահայտել էմոցիաներդ, կուտակված էներգիան դուրս բերել ու ուղղակի վայելել երաժշտությունը: Ռոք բենդեր էին եկել աշխարհի տարբեր երկրներից ու Հայաստանից: Երկրորդ օրվանից սկսվեց ռոքը, որին այդքան սպասում էի: Մարդիկ լսում ու վայելում էին երգերը: Ահավոր թույն բեմ ու թույն բենդեր: Մինչև ֆեսթին գնալս մտածում էի, որ ռոքը կատարյալ լինելու համար պետք է անձրև: Ու… Սկզբում սկսվեց թույլ անձրև, որը չխանգարեց մարդկանց բաց երկնքի տակ վայելել երգերը: Բայց եղանակը փորձեց ավելի ակտիվացնել մեզ, ու սկսվեց իսկական տեղատարափ անձրև: Ամպրոպի ձայներն ավելի էին ակտիվացնում մեզ: Մարդկանց մի մասը վազեց պատսպարվելու, իսկ մյուս մասը (նաև ես) մնաց տեղատարափ անձրևի տակ ու ռոքի հնչյունների ներքո լավ ժամանակ անցկացրեց, մինչև սկսվեց կարկուտը ու ամեն ինչ փչացրեց: Երկրորդ օրը, թեև մի փոքր ձախողվեց, բայց ինձ համար անցավ շատ լավ ու դարձավ անմոռանալի: Երևի ռոք լսելով անձրևի տակ պարելուց հավես բան չկա: Էդ ամենից ստացած էմոցիաները դեռ ահագին մնում են մեջդ ու դառնում են կյանքիդ հիշողությունների մի մասը: Երկրորդ օրվա կարկուտից հետո մի քանի բենդեր չկարողացան ներկայանալ, իսկ Epic eye-ի թիմը խոստացավ, որ նրանք կներկայանան 3-րդ օրը: 3-րդ օրը նույնպես եղանակը անբարենպաստ էր, իսկ ֆեսթի ամբողջ ծրագիրը՝ խառնված: Ցավոք, չկարողացա մասնակցել 3-րդ՝ վերջին օրվան, բայց միևնույնն է, էմոցիաներս դեռ կային:

Այնուամենայնիվ, հաշվի չառնելով որոշ կազմակերպչական խնդիրներ ու եղանակային փոփոխություններ՝ ֆեստիվալն անցավ հիանալի ու էմոցիաներով հարուստ: Ըստ իս՝ պետք է Հայաստանում նմանատիպ փառատոններ շատ կազմակերպվեն ու համախմբեն նույն ճաշակի, մտածելակերպի ու ապրելակերպի մարդկանց: Պետք է թեկուզ մի քանի օրով կտրվես իրականությունից, փոխես միջավայրդ ու հասկանաս, թե որն է քեզ ավելի դուր գալիս: Իսկ ռոքի սիրահարների ապրելակերպը մի ուրիշ աշխարհ է, որը ես շատ եմ հավանում, քանի որ նրանք վայելում են կյանքն ու ազատությունը, չեն ապրում ուրիշի համար, այլ իրենք իրենց։